No. 16. Dinsdag 6 Februari 1906Tweede Jaargang.
FEUILLETON.
BUITENLAND,
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
In den vreemde.
BINNENLAND,
ISiffl CODRAHT
Abonnementsprijs per 3 maandenf 0.95 VERSCHIJNT Advertentiën van 15 regels f 0.50iedere regel meer 10 Ct
Afzonderlijke nummers a contant0.05 Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Geïllustreerd Zondagsblad, alléén voor de eiken Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. a contant,
abonné's per 3 maanden0 377s MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND. Reclameberiokten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prjjs.
Prosit!
Sommige liberale bladen in onze om
geving schijnen besloten om in na
volging van grootere dito's in andere
plaatsen er een chronique scandaleus© op
na te gaan houden, besloten om nu
en dan, en nog al dikwijls een of ander
berichtje op te nemen, het komt er'
niet op aan uit welk ver werelddeel dan
ook waarin de Katholieke Kerk wordt
verdacht gemaakt. Men mag daarbij in
het geheel niet denken aan het „kweeken
van geloofshaat".
Zoo vonden wij dezer dagen nog zulk
een bericht over verschillende duitschc
geestelijken, van wie een de absolutie zou
weigeren zooals het in een 93-jarig
blad heette aan iemand als hij op een
literalen c.andidaa,t stemde; een ander
iemand wilde overhalen tot meineed, enz.
Nu lezen wij in „De Tijd" uit Duitsch-
land"
'tWas gisteren weer „Schwerinstag"
in den Rijksdag, d. w. z., er moesten
wetsvoorstellen uit den boezem van het
Huis of zoogenaamde „Initiativ-Antra-
ge" behandeld, worden. En natuurlijk
weid nu op den vorigen Woensdag nog
niet ten einde gebrachte eerste lezing
van het Tolerantie-voorstel voortgezet.
Als eerste spreker trad de vrijheer Von
Herding op, die, met levendige instem
ming van het Centrum, ernstig prote
steerde tegen de onwaardige wijze
waarop de a.fgev. Muller, va.n Meinigen,
een zoo diep ernstige zaak als gods
dienstvrijheid en ware verdraagzaam
heid bestreden heeft met een reeks on
controleerbare bakersprookjes en kwaad
willige uitstrooisels van allerlei aard,
zelfs met eenzijdige quasi-biechtverha-
len, alles getuigende van veel vooroor
deel tegen alles wat katholiek is.
Zou die Muller oen goede vriend zijn
van dat Goesche blad en het stilletjes
van al het „bederf" in de Katholieke
Kerk van Duitschland op de hoogte te
houden
Of zou het ook bij dat blad er om te
doen zijn, evenals bij den lichtzinnigen
vriend Muller, enghartige en angstige
zielen beducht te maken voor de „slecht
heid' 'der Roomschen, voor het gevaar,
dat uit toekomstige onverdraagzaamheid
van Katholieke zijde hen bedreigt?
Die berichtjes moeten dan dienst doen
om een einde te maken aan de samen
werking van Protestanten en Katholieken
op politiek gebied? om dat „monster
verbond" onmogelijk te maken, dat den
liberalen steeds dreigend boven het hoofd
hangt, nu zij ons „gezegend" hebben met
17)
Daar zag hij een courant op de tafel,
waarin een artikel met rood potlood on
derstreept was
Hij las het haastig, begeerig als dorstte
hij naar de woorden, die het bevatte
Het was een in huichelachtigen toon
gesteld artikel over den ongelukkigen toe.
stand des konings; men beklaagde hem,
maar ook zijn schuldeischers, die nooit
er op rekenen konden hun vorderingen
afgedaan te zien, men fluisterde van nog
grooter ondernemingen, van nog kostbaar
der bouwwerken, die hij zoude onder
nemen
Woedend scheurde de koning het papier
in stukken, toen belde hij herhaaldelijk
en woest: „Morgen zoodra het donker is
vertrekken wij naar Herrenchiems-e", ge
bood hij den binnenkomenden kamerdie
naar, „breng mij nu een flesch zware
Bourgogne.'"
Adriaan was even naar Aloys geloopen,
wien hij het aanvankelijke succes zijner-
pogingen meedeelde.
„Ik ben zoo blijde dat de koningin het
weet!" zeide hij, „zij is zoo verstandig en
zoo gewoon. De koning is veranderlijk en
grillig als het weer, maar als 'pij oen
een ministerie van de droeve figuur, waar
van een gedeelte binnenkort wordt inge
scheept met bestemming naar Chili, voor
zien met de waarschuwing „breekbaar"
en met het verzoek „niet kantelen"
s. v. p.?
Vriend Müller, die naar hot schijnt
gaarne van apen wilde afstammen, welk
voorrecht men hem niet wilde misgunnen,
ook niet wilde betwisten, kon, zei Dr.
Spahn, voor zijn standpunt om den staa.ts-
procureur in te roepen tegen den weer-
loozen priester in den biechtstoel, geen
goedkeuring vinden van een enkel fat
soenlijk man in heel Duitschlanddat
was een manier van strijden waarvan
ieder weldenkend mensch zich met wal
ging afwendde.
PrositI u 1 e s.
Sparen.
Dat de spaarzaamheid en zuinigheid bij
onze vaderen in hoog. achting stonden,
bewijzen de vele spreekwoorden, die daar
op betrekking hebben, en die men nog da
gelijks uit den mond van het volk hoort.
Wie kent niet: Denk aan een appeltje
voor den dorst. Zuinigheid met vlijt bouwt
huizen als kasteelen.
Wie spaart in den tijd heeft in den
nood. Wie jong spaart, lijdt oud geen ge
brek. Als het hammetje gekloven is, is
't sparen te laat. Alle dagen een draadje,
is een hemdsmouw in het jaar. Wie een
cent niet acht, wordt geen guldens 'heer.
En Tollens zegtZuinigheid houdt huis
naar Hollands oude zédenGeen kruimel
wordt verspild, geen spaander worTlt ver
treden.
Alom 'heeft men hét grootc nut. "der
spaarzaamheid lee'ren inzien. Vandaar de
oprichting der vele spaarbanken, als daar
zijn, njksspaarbanken, gemeentelijke en
particuliere spaarbanken en vooral niet te
vergeten de schoolspaarboekjes, allo
hoogst, nuttige inrichtingen, die de deugd
der spaarzaamheid alom bevorderen.
Te weinig begrijpt men, dat de spaar
zaamheid en vlijt bij slot van rekening
allen ten goede komt en evenals luiheid
vernieling en verkwisting lillen tot schade
strekken, want bij slot van rekening moe
ten de luiaards, verkwisters en vernielers,
als ze riiel meer in hun ouderhoud kunnen
voorzien, door andéren gevoed, gekleed
en gehuisvest worden.
In ons land gaat de Rijkspostspaar
bank sedert hare oprichting in 1880 steeds
vooruit. Bedroeg op het einde van 1881
woord zegt, dan kan men er op rekenen
als een rots".
Aloys was ook vervuld van blijde hoop
en in de aangenaamste stemming bleven
de beide vrienden samen.
Voor het eerst sprak Adriaan van zijn
zoete hoop voor de toekomst, van zij'n
gevoelens ten opzichte der lieve Gretel.
Aloys hoorde hem blijde aan; dit was
zijn geheimste wensch steeds geweest en
hij- wist zeker dat ook zijn ouders geen
bezwaren zouden hebben hem als hun
zoon te begroeten.
„Maar", riep Aloys eensklaps uil, „gij
zijt van adel, een jonkheer! dat is bijna
zooveel als een vrijheer! En mijn zuster
is slechts een eenvoudige boerin".
Adriaan lachte hartelijk.
„Ook mijn moeder was een burger
meisje, maar in deugd en ware beschaving
stond zij. bij geen gravin ten achteren.
Mijn adel echter heb ik sedert lang aan
kant gedaan".
Zoo bespraken zij nog langen tijd hun
droomen voor de toekomst. Aloys hoopte
nu op de bescherming van den koning,
en liet zijn vriend de teekeningsn |zicn
van een beeld, dat hij ontworpen had
en den heiligen Lodewijk moest voor
stellen.
Adriaan vond het heerlijk, dat zou den
koning zeker bevallen, hij moest Aloys
elk woord herhalen dat de vorst gebruikt
had om zijn Lohengrin te beoordeelen
en het was voor Munchen reeds vrij Iaat,
het saldo te goed f 858(122.2573. einde 1904
beliep dit f 120.434.591, terwijl het getal
inleggers van 1903 tot 1904 van 1.035.527
tot 1.111.590 geklommen was.
Dat is heel mooi, zult gij zeggen, en
toch wordt in Denemarken zoo als de
„Economist" over 1904 mededeelt, bijna
vijfmaal zoo veel gespaard per hoofd der
bevolking als in Nederland en België en
driemaal zooveel als in Duitschland.
Als het waar is, dat de beste maatstaf
van het streven naar welvaart de spaar
zaamheid is, dan valt er voor Nederland
heel wat te doen, om met Duitschland en
Denemarken op dezelfde lijn geplaatst te
kunnen worden.
Bedroeg het getal inleggers op 1000 zie
len op ultimo December 1881 voor het
heele rijk 5.7 op ultimo December 1904
was dit gestegen tot 201.7.
FRANKRIJK.
De k e r k-o n 1 u s t e n te P a r ij s. Vol
gens een telegram uit Parijs aan do „Köln.
Zeitung" spreekt de politie het bericht te
gen, dat er in de kerk van St. Pierre
revolverschoten zou'den zijn gelost Wol
verklaarde, L'épine, de politie-prefect, go-
durende zijn geheèle "diensttijd nog nimmer
te zijn gestuit op een zoo verbitterden
tegenstand In de kerk waadde men tot aan
de enkels in het water, en (ie politie 'had
een half uur werk eer zij tusschen 'de ban
ken, stoelen en biechtstoelen, "die tot een
barricaSe waren opeengestapeld voor de
sacristie, 'deze kon binnendringen.
In tip.JCa'mer wees do heer filbot er op,
dat de aartsbisschop van Parijs aan de
geestelijkheid en de geloovigen do meest
loffelijke en vredelievende instructies had
gegeven en dat at/e priesters van Parijs
cte Beklagenswaardige incidenten betreur
den. fle wet,'zeTde Ribot, moet natuurlijk
worden toegepast, maar hij vroeg of de au
toriteiten niet in overleg konden treden
met de pastoors der stad, ten einde een
herhaling der gebeurtenissen, al, die van
de laatste dagen, te voorkomen.
Dr. N o u w e n s b ij Z. H. P i u s X
Men schrijft uit Rome aan „de Tijd"
Sedert eenige dagen vertoeft onze be
kende landgenoot dr. Nouwens to Rome.
Zaterdag 1.1. had Z.E een langdurige au
diëntie bij Z.Emin. kardinaal Merry del
Val, waarbij over den politieken, maar
vooral over den socialen toesland van ons
vaderland werd gesproken. In hel bijzonder
wenschte Z Emin. nader ingelicht te wor
den over 3e Middens'tandsbèweging en ver
langde zelfs eene schriftelijke over het
werken en de inrichting der „Hanze", daar
toen de beide vrienden van elkander (af
scheid namen.
Zoo druk hadden zij het gehad, dat
Aloys geheel en al vergat Adriaan naar
zijn onderhoud met den vreemden graaf
te vragen.
Adriaan dacht er ook in het geheel
niet meer aan; toen hij vlak bij het ko
ninklijke slot kwam, ging hem rakelings
een in een zwarten mantel gehulden man
voorbij, die hem snel een briefje in de
hand stopte.
Op zijn kamer gekomen maakte hij het
open, en las er slechts deze enkele
woorden
„Nog is het tijdGij kunt u bodenken,
doe onzen wil, wees onze vriend, anders
zulten wij1 tooneu uw vijanden te zijn en
het u bitter doen beklagen 1"
Daaronder stond het Beiersche wapen;
Adriaan lachte, verscheurde het briefje en
daar de koning hem niet liet roepen, ver
zonk hij weldra, in zijn gewonen, rustigen
slaap.
Kalm en indrukwekkend ligt het groote
Beiersche meer de Chiemse© aan den voet
der met sneeuw bedekte Alpen. Uren ver
strekt het. tusschen vriendelijke lachende
oevers zijn lichtblauwe kristalheldere wa
teren uit.
Als drie diamanten van verschillende
grootte in kostbaar metaal gezet, liggen'
over de oppervlakte van het meer (drie
eilanden verspreid, die sinds eeuwen de
liij den 'H. Vader, voordat dr. Nouwens in
particuliere audiëntie werd ontvangen,
hieromtrent grondige inlichtingen wilde
verscnaden.
Gisterenavond dan werd de algemeene
adviseur der „Hanze" (bisdom,'s Bosch),
door Pius X ontvangen in zijne particu
liere werkkamer. Ruim een half uur on-
hield Z. H. zich met Z. E. over de toe
standen in Nederland.
Uit een gesprek, hetwelk wij terstond
na de audiëntie met onzen landgenoot had
den, vernamen wij o. a. de volgende bij-
derheden
Met vriendelijk opgewekt gelaat vroeg
Z. H. al aanstonds: „Che belle notizie
ci portate dall' Olanila? Vi l'unitb fra
i cattoliei?" „Welk goed nieuws brengl
gij 'Ons uit Holland? Is er eensgezind
heid onder de Katholieken?" Waarop Dr.
Nouwens "de gelegenheid had om den po
litieken toestand uiteen te zetten; vooral
verheugde Z. H. zich 'over de goede samen
werking met de ProtesTanfen en de een
heid der Katholieke Staatspartij. Met Zeer
veel belangstelling informeerde Pius X
naar de sociale instellingen in Nederland.
Do eerste vraag was, op welken grond
slag de vereenigingen zijn gebaseerd. Z.
H. verklaarde, dat de katholieke vereeni
gingen zekér het ideaal zijn (zooals ook
Z. Em. Merry del Val met nadruk ver
klaard had), maar waar deze niet moge
lijk zijn, dragen ook de 'christelijke ver-
eeufgingen zijne bijzondere goedkeuring
weg. "Doch steeds en "bovenal moeten <Te
katholieken zich onderwerpen aan den
wensch der bisschoppen, aan wie alleen
in dezen 'de beslissing toekomt.
Z. H. verklaarde uitdrukkelijk: „Doet
in Holland niet wat elders gebeur!waar
men de economische beweging wil ont
trekken aan den invloed der Kerk. De
Kerk oefent geen remmeiulen invloed uit.
De invloed van den H. Stoel is, zooals Wij
hebben verklaard, „una direzioné"', eene
leiding. Hij is de teugel, waarmede wij
het paard willen geleiden, maar niet te
genhouden, hoe harder het paard loopt,
hoe meer het vooruitgaat, hoe aangena
mer het. Ons is." a
De H. Vader ontving dan oo"k met inni
ge voldoening de verklaring, dat in Ne
derland de sociale actie krachtig voor
uitgaat onder de leiding der bisschoppen.
In bijzonderheid vroeg Z. H. naar de 'in
stelling der „Katholieke sociale actie", on
toen ij hoofde, 'dat Mr. Aalberse van dit
groolscho werk de organisator en leider
iv, sprak Z. H.„Fa'te a questo signore
i miei rallegramenti e portategli la rhia
benedizione tutto speciale". 'Bied hem
mijne gelukwenschen aan en "breng hom
mijn geheet bijzoiiTleren zegen over)*
Natuurlijk maakte Dr. N. van deze mooie
audiëntie gebruik om de aandacht van den
H. Vader te vestigen op de Midden-
standsbeweg'ing.'Na r en breedvoerige uit
eenzetting der inrichting en werking der
„Hanze" mocht de algemeeno adviseur de
hulde en onderwerping d >zer vereniging,
namens den President en alle leden den
namen dragen van Herren-tnsel, Frauen-
Insel en Kraut-Insel.
Op het eerste verhief zich in vToegere
jaren een monniken-, op het tweede oen
nonnenklooster; het derde bevatte alleen
de moestuinen van de kloosters.
Thans schittert op het grootste der drie
eilanden, Herren-Insel, dat drie uur in
omtrek meet, reeds in de verte een
sneeuwwit gebouw van reusachtige afme
tingen; naar links en rechts strekt het
zijn vleugels uil en nu de winternacht
alles daarbuiten in duisternis hult, schijnt
hot paleis als door oen feeenwoord plot
seling bezield be worden.
Stroomen van licht ontsnappen uit de
ramen en hullen het geheele kasteel in
een zonnegloed, die echter hier in den
stikdonkeren nacht midden in het meer
een somberen, onheilspeilenden indruk
maakt. Alles wat des zomers liefelijk en
vriendelijk schijnt, is nu doodsch, een
zaam, koud; de sneeuw bedekt den grond
met een dunne witte laag, maar de vorst
is niet streng genoeg om het jmeer te
doen bevriezen, het water kabbelt stil en
onvermoeid tegen het oevergrint. De hooge
boomen van het eiland, die waarschijnlijk
eeuwen tellen, strekken hun ontbladerde
takken spookachtig ten hemel, naar het
sombere zwarte zwerk, als riepen zij1 om
wraak overdo stoornis, welke menschen (of
geesten hun rust aandeden.
Van binnen in het paleis, was het helder
ais de dag, maar toch stil en somber;
H. Vader aanbieden, waarop Z. H. ant
woordde „ik verheug mij over uwen ar
beid en wensch u daarmede van harte
geluk. Moge uwe vereeniging bloeien vooi
het stoffelijk welzijn 'der leden, maar ver
geet ook vooral niet hunne zettelijke 'be
langen. De middenstanders zijn de dragers
van de goe'de godsdienstige tradities on
der ons volk. Het is Mij een "bijzonder
genoegen den geestelijken adviseur dezer
vereeniging te zegenen en met hem de ge
heele vereeniging."
Geen wonder, dat onze volijverige mid
denstandsvriend met. blijde opgewektheid
ons welwillend deze mededcelingen ver
schafte.
EERSTE KAMER.
De algemeeue beschouwingen over de
staatsbegrootiugwerden voortgezet. De beer
Thooft handhaafde ten vul Ie zijn bedenkingen
ten opzichte van bet verlof aaD minister
Kraus, met een beroep op het afdeelings-
veislag constateerde bij in zijn afkeuring
niet alleen te staan. Wil de regeeriug
zekerheid omtrent de meeuing der Kamer,
zij lokke een motie uit, waartoe spreker
de regeering liet middel aan de baud deed.
Dit denkbeeld werd echter door minister
De Meester die volhield dat aan het verlof
van minister Krans hoogstens prnctis-che
bezwaren verbonden zijn, van do band ge
wezen. Wil de Kamer een motie dan is
t baar zaak er een voor te stellen zeido
bjj Dit geschiedde niet en na eenig debat
werden de algemeene beschouwingen ge
sloten en de hoofdstukken 1 en 2 goed
gekeurd evenals de begrooting van buiten,
landsche zaken waarbjj de minister beloofde
ovorleg met minister Veegens te zullen
plegen over de aanstelling van een rjjks-
zuivel of landbouw consulent.
Tot heden was het de gewoonte, dat
wanneer een militair beneden den rang
van officier een generaal tegenkwam, halt
en front werd gemaakt, evenals dit ge
schiedt voor H. M. de Koningin en tlo
overige leden van bat Vorstelijk Huis.
Thans is bij ministerieel© beschikking be
sloten, dit saluut voor generaals af te
schaffen, zoodat in den vervolge de mili
tairen met het gewone ©eresaluut., den
meerderen verschuldigd, zulten kunnen
doorloopen.
Havenbeweging. Gedurende tl-'
maand Januari 190(1 werd de haven van
Antwerpen bezocht door 539 schepen, me
lende te zamen 937 956 ton, tegen 469
schepen, metende 766.931 ton in Januari
1905.
Ziehier de vergelijkende tabel der be
weging in Januari
1906 539 schepen 937.956 ton,
1905 469 schepen 766.931 ton.
1904 487 schepen 826.443 Ion.
1903 450 schepen 693.232 Ion.
De vooruitgang tegen verleden jaar be
draagt dus 70 schepen en 171.025 ton.
Te Rotterdam kwamen in Januari 587
schepen, metende 584.288 ton, tegen 617
de wind huilde langs de tallooze ramen,
de boomen zuchtten en knersten; in tl-
holle gangen gierde de storm, het scheen
of een leger Alpenreuzen daar ginds hun
besneeuwde verblijven hadden verlaten,
om hier met vereend geweld hun kracht
te beproeven op het gewrocht van men-
schenhanden, dat hun in hun majestueuze
rust scheen te willen tarten.
Slechts enkele bedienden gingen door
de zalen, die in hun stille geheimzinnige
pracht een schouwspel aanboden, waar
van de weergade wellicht nergens ter we
reld te vinden zou zijn.
Geen vorstelijk paleis zeker kan bogen
op een vertrek ails de spiegelzaal Van
Ilerren-Chiemseein volle lengte schitte
rend van marmer, goud en licht, strekt z.j
zich uit en schijnt nog langer, nog bree
der, nog dieper, nog hooger door de weer
kaatsing der tallooze spiegels, 't Is een
oneindige reeks van lustres en kronen,
va,n vergtilde lijsten, schilderwerken on
beelden, die de muren der zaal doen terug
wijken, zoover het oog reikt, en daarnaast
volgen elkander salons op, grootere en
kleinere, prijkende in de fijnste tinten,
in de liefelijkste harmonieën, of wel schel,
schitterend van kleuren. Een verkwisting
van goud en purper, boudoirs in Sak
sisch porselein, slaapkamers trotsch en
hoog als tempelsde eene zaa.l zoo schoon
dat zij niet overtroffen kan worden, daar
vlak naast weer iets anders, wat de stwot-
ste droomen tot schande maakt.