No. 11. Donderdag 25 Januari 1906. Tweede Jaargang 7ËÜTLLËTÖir~ BUITEHIAMSX KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE3 EILANDEN. Een Bond van B. K. Kiesverenigingen voor Zeeland. In den vreemde. Toestanden in den Landbouw. UIT DE P ERb, WE EEEKCHE CUP Abonnementsprijs per 3 maandenf 0.95 VERSCHIJNT Advertentiën van 15 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct Afzonderlijke nummers a contant 0.05 Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend. Geïllustreerd Zondagsblad, alléén voor de eiken Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. a contant, abonné s per 3 maanden0 37i/2 MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND. Reclameberiohten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs. De ongelukkige verdeeling in verschil lende kiesdistricten in onze provincie heeft de kiesvereenigingen reeds in menige moeielijkheid gewikkeld. Om dit te constateeren behoeven we slechts te zien in onze naaste omgeving. Daar zijn b.v. de dorpen Ovezandc, Kwa- dendamme, Hansweert e. a. die bij een verkiezing voor de Tweede Kamer behoo- ren tol het district Hontenisse, en welke dorpen bij een verkiezing voor de Pro vinciale Staten ressorteeren onder het dis trict Goes. Zulks brengt de respectieve kiesvereeni gingen in die dorpen in meer dan een moeielijkheid. Overtuigd van het nut van nauwe aan eensluiting en van centraliseering der krachten als die vereenigingen waren, wenschten zij zich aan te sluiten bij een centrale kiesvereeniging. Dit ging echter bezwaarlijk, omdat zij zich zouden moeten aansluiten bij twee centralen, bij die te Goes voor de prov. Staten en bij die te Hulst voor de Tweede Kamer. Toch waren er vereenigingen, die zich uo üubbele opoffering getroostten. Of nu de R. K. kiesvereenigingen op Zuid-Beveland goed doen met zich aan te sluiten aan de centrale te Hulst, willen wij betwijfelen. Wij meenen, dat zij, zonder aansluiting even goed de plichten eener R. K. kies vereeniging kunnen nakomen, en met evenveel nut werkzaam zijn. Welk een band loch bestaat er tusschen Hulst en Zuid-Beveland De menschen kennen elkaar niet, hou den zoo goed als geen briefwisseling met elkaar, spreken elkaar bij hooge uitzon dering misschien wél eens bij over legging van gelden, maar loch er bestaat zoo goed als geen band. En toch was het goed, als er een be tere aaneensluiting bestond. Daar is een middel voor in de oprich ting van een bond als aan het hoofd van dit artikel vermeld. Niet alleen dat daardoor een moeielijk heid voor de Zuid-Bevelaiidsclie kiesver eenigingen zal worden opgelost, maar al de vereenigingen van Zeeland zullen door hunne afgevaardigden voeling met elkaar kunnen houden, het heele terrein beter 12) „O sire, dat is overdrijving I" riep Adri- aan„ik geloof dat er nu nog vele goede, trouwe menschen gevonden worden en dat men toen ook vatsclie, onedele karakters in overvloed aantrof." „Maar de geest van den tijd was an ders 1 Men kon grootsche daden doen, men werd bezield door groote ideeënmaar thans, wat brengt de wereld in beweging, wat drijft de wereld? Geld! Doch a-ij zijt nog te jong om dit to begrijpen en ik benijd u daarom I" Toen op een geheel anderen toon ver volgde hij „Weet gij nu, wie u den weg wees uit het woud, drie dagen geleden!" „Sire, dien zelfden avond wist ik het en ik betreur 't zeer dat „Gij hebt niets te betreuren. Het ver heugt me één mensch te hebben ontmoet op wien men vertrouwen kan. Gij zijt van adel, niet waar?" Adriaan moest zich een oogenblik be denken, vóór dat hij antwoordde „Ja, Sire, mijn vader was een Holland- sche Freiher!" "Welnu, gij zult hier blijvenik wil met, dat gij in nw vernederende plaats langer zult toeven." kunnen overzien en de gemeenschappelijke houding bepalen, het gezamenlijke werk verdeelen enz. Dit zou een groote stap in de goede richting zijn. En hoe makkelijk kan alles niet in zijn werk gaan! De kiesvereenigingen hebben hun afge vaardigden in de verschillende centralen; uit de bestuursleden dezer centralen moet het bestuur van een bond voor Zeeland gevormd worden. En neemt, zoo ge wilt, vele bestuurs leden van centrale kiesvereenigingen in het bestuur van den bond op, neemt ze bijna allen op, neemt ze, wat ons aangaat, desnoods allemaal op, maar zorgtdat de Bond er komt. Kiest daarna een dagelijksch bestuur De R. K. kiesvereeniging te Middelburg komt de eer toe het. eerst pogingen tot de oprichting van een Bonsl in het werk te hebben gesteld; pogingen, die helaas tot geen gunstig resultaat mochten leiden. De toentrale te Hulst, in Zeeuwsch-VIaan- deren, bleek niet. geneigd mede te wer ken; maar indien zij iti de stichting van een Bond geen nut mocht zien of mis schien onheil speuren, laat ze dan ten minste aan de verzoekster te Middelburg opgeven de weloverwogen redenen, die hebben geleid tot een besluit van niet- medewerking Zoover ons bekend, is dit niet geschied, en het zou mogelijk voor de kiesvereenigin gen op de eilanden leerzaam zijn, al be twijfelen wij dit. Of zou de centrale te Hulst door bij zondere roerselen gedreven worden, om een uitzondering op den regel te maken, door kracht te zoeken in isolement (af zondering), we bedoelen een kracht ten goede Wij voor ons kunnen slechts heil zien in de vorming van een Bond, die door de aders der kiesvereenigingen en centra len, frisch bloed in zich zal opnemen, en het hart zal vormen, dat de verrichtingen der R K. kiesvereenigingen in Zeeland regelen zal Wie hel hoofd van dit artikel leest, zal mogelijk veronderstellen, dat ik ga schrijven over ploegen, zaaien, eggen en al wat meer betrekking heeft op het be bouwen van landerijen. Dit. is mijn plan niet. Mijn bedoeling is de hoofdpersonen bij den landbouw betrokken, te bespre ken, n.l. verpachter en pachter. Adriaan vertrouwde zijn ooren niet. „Ik hier blijven, Sire, bij Uw Majesteit!" „Ja! Uw stem behaagt mij. Soms ben ik koning Saul gelijk, het wordt daar zoo donker binnen, zoo verward, verleden en tegenwoordig smelten samen, ik ken hun grenzen niet, maar de muziek brengt dan klaarheid in mijn gedachten. Ik kan weer mij zelf zijn en uw stem doet snaren in mijn gemoed trillen, welke ik sinds lang gebroken waande. Ga nu heen, morgen zult gij meer van mij hooren!" Adriaans lot nam van dezen dag een ge heel anderen keer; hij was nu verbonden aan het huis van den zonderlingen ko ning, en moest dezen op al zijne tochten door het Beiersche gebergte, zijn nachte lijke reizen van het eens kasteel naar het andere vergezellen. Dikwijls gebeurde het, dat de vorst in weken niet naar hem vroeg, en zijn be staan geheel vergeten scheen te hebben, dan weer moest hij geheele nachten voor hem zingen, tot hij er schor en ziek van werd. Dit leven zou Adriaan licht verveeld hebben, indien hij niet zooveel vrijen tijd en gelegenheid had gevonden tot lezen, studeeren en zich verder te ontwikkelen. Met de overige hofhouding des konings, welke meest uit bedienden van minderen rang bestond, want de koning wantrouwde alle hoogere staatsambten, stond Adriaan op vrij aangenamen voet; er waren eeni- gen, die hem zijn gemakkelijk leven be- Wal hebben wij den laatsten tijd al niet gehoord en gelezen over verbetering in alle mogelijke takken van industrie en nijverheid. De timmerman, de metselaar, de schilder en meer andere nijverheids- personen trachten hunne positie te ver beteren, en wal heeft men gehoord tot verbetering van de positie der pachters? üp Zuid-Beveland mag toch zeker de landbouwer niet ten achter staan hij an dere nijverheidspersonen Men zal mij ten antwoord gevenE e n pachter is geen werkman. Daar moet ik ten deels beslist een ontkennend antwoord op geven. Voor een vijftiental jaren waren de 'pachters - groot-pach ters; men had toen hoofdzakelijk groote boerderijen, doch thans is het. anders, er zijn vele soorten pachters. Zij, die een hofstede in pacht hebben, zij, die een hoetje, en weer anderen die slechts een enkelen bunder grond in pacht hebben. Dat bij deze verschillende soort pachters misstanden bestaan, zal wel niemand kun nen tegenspreken. In enkele- gevallen zijn zij zeiven daarvan de schuld, in andere is de verpachter of grondeigenaar de schul dige. Vooral deze laatsten (eigenaars) kun nen veel bijdragen tot de opheffing der misstanden onder de landbouwers. Toch ook zeker tot de grondeigenaars heeft, de Pauselijke boodschap geklonken; „Omnia instaurare iti Christo"; alles her stellen in Christus, wat voor hen de be- teekenis heeft, dat zij door de naasten liefde geleid, aan hunne ondergeschikten recht zullen doen wedervaren én hen in alle opzichten naar strikte rechtvaardig heid zullen behandelen. Wat zal de beste wijze van oplossing zijn? Dezelfde, die hij den werkman geldt, nl. meerdere toenadering tot- en betere ver standhouding met den patroonzoo ook de pachter tegenover den verpachter. Hij moet beter zijn verpachter leeren kennen en deze moet zijn pachter ook beter lee ren kennen en meer waardeeren. Bij de meeste grondeigenaren, en vooral bij hen, die er een rentmeester op na houden, is het voornaamste punt, dat de pachter op tijd komt betalen. Zeker een voornaam punt, doch niet het voornaam ste. Door hen wordt nimmer gevraagd Hoe heeft de pachter'het dil jaar gemaakt, in welken staat vérkeeren da landerijen, zijn de gebouwen niet bouwvallig, enz. Ik acht. het van het meeste belang, dat de verpachter zich op da hoogte houdt van den toestand der landerijen en wel door minstens een jaarlijksch bezoek. Niet. alle grondeigenaren hebben kennis van den landbouwmaar, wat de verpachter niet weet, kan hij leeren door zijn be zoek en geeft meteen aanleiding weder- zijdsche belangen te bespreken. Het is voor den grondeigenaar van groot belang, dat zijne eigendommen niet in waarde verminderen, dus dit moet hij ook kunnen constateeren. Heeft de pachter hoofdzake lijk te doen mei den rentmeester, dan nog moet hij trachten meer in kennis te komen met den eigenaar Er zijn grondeigena- nijdden, anderen, die in hem een vreemde ling bleven zien en hem daarom slechts noode iu hun midden duldden, maar Adri aans eenvoudige vroolijkheid en zijn on verstoorbaar goed humeur oniwapende hen spoedig. Zijn vrienden, de Budemanns, vergat hij, nu hij tot. aanzien en groot heid gestegen was, nog volstrek! niet; zoo- dra hij over een vrijen dag beschikken kon, begaf hij zich naar hun hoeve en bracht in hun vriendelijken, gezelligen kring nog veel aangenamer uren door dan in de prachtige, maar toch zoo stille en ledige paleizen van den vorst. En terwijl hij ouder werd, begon het hem langzamerhand duidelijk te worden, dat vooral een machtige aantrekkings kracht werkte om hem telkens en telkens weer naar het gezin der Budemanns te- voeren. De lieve, blonde Gretel trok hem aan en ook het meisje zag den zanger des konings gaarne; maar nooit, nog hadden zij elkander over hun gevoelens gesproken. Adriaan begreep dat zijn positie te onze ker was om die met een vrouw te deelen. Een gril des konings had hem verheven, een andere gril kon hem weer in zijn oude omgeving terugzendendaarenboven werd hij wel gevoed, gekleed en geher bergd, maar het loon, dat hij trok, was zeer laag en kon meer aanspraak maken op den naam van zakgeld dan op iets anders. De Budemanns zouden hun dochter nooit, geven aan iemand, die geen eervolle ren, die geen begrip hebben van den land bouw; voor hen is hulp noodzakelijk zij schaffen een rentmeester aan, doch dat zij dan ook goed uit de oogen zien, om een persoon in dienst t-e ne men, 'lie kennis van landerijen heeft en die de belangen van den eige naar én van den pachter behartigt, zon der uitsluitend aan de provisie te denken, 't Is aan velen bekend, dat de rentmeester (schrijver is rentmeester en tevens grond eigenaar) in geen goeden reuk staat. Is het te verwonderen? Vele rentmeesters doen zooals vele grondeigenaars. Het lani bezoeken, daar denken zij niet overals de pachter maar op tijd betaalt, dan is ook vanzelf de provisie binnen. Ingeval zij de landerijen gaan bezichtigen, komen zij doorgaans niet veel verder dan de ge houwen. Het is mij gebeurd, dat de rent meester de bemerking maakte, dat de aard appelen te dik stonden en die goede man had Zeeuwsche klavers voor aardappels aangezien. Een andere ondervinding bracht mij op de hoogte, dat noch eige naar, noch rentmeester verschillende lan derijen in 37 jaar bezocht hadden. Hoe kan nu zoo'n rentmeester de belan gen van eigenaar en pachter behartigen? Daar tegenover staat, dat er vele pach ters zijn, die liever den eigenaar of rent meester zien gaan dan komen, meestal een bewijs, dat zij in hunne verplichtingen te kort schieten. De pachter heeft zeker vele verplichtingen, doch daartegenover ook vela rechten, en daar plicht en recht hand aan hand eaan, moeten ook ver pachter en pachter samenwerken, wat hei den ten goede zal Komen. Wat in mijn oog ook een slecht ge bruik is, is verpachten hij inschrijving en publieke verpachting, waarover in een vol gend artikel. Julianus. Zuid-Beveland, 22 Jan. '06. De Nieuwe G e 1 d z w e n d e 1. 'tIs een fijne historie! De redacteur van „Themis" voorspelt, dat hel schandaal overtreffen zal al wat totdusver van dien aard dn ons land is aanschouwd! En dal zegt niet weinig! Zóó verarmt nu ons volk. Niet door 'n paar invoerrechten, die tegelijk meer werk in 'tland brengen. Maar door 'tgedobbel van zulke uitzinnigen. die aan gelddeli- rium lijden en met. millioeiien smijten of 't maar niets is. En wat zoo ongelukkig is? Zulke kerels weten 't zoo slaugesluw aan te leggen, dat ze óf den dans ontspringen óf een straf krijgen, die '1 rechtsgevoel der natie meer schokt, dan bevredigt. De „Vaderlander" zegt terecht: „Wij hebben er één gekend van die heeren, die duizenden lot den bedelstaf had gebracht, onder wie oude mannen en vrouwen, die van hunne zuur ver diende penningen ee:i schamel bestaan betrekking of ten minste een vast grond bezit hadook voor hen braken kommer volle dagen aan. Eens dat Adriaan op een stormachtigen winteravond, toen de koning hem na eenige uren van zang oefening vrij! had gegeven, bij zijn vrien den kwam, zag hij dadelijk dat er een zeer gedrukte stemming heerschte. Somber zwijgend rookte de vader zijn pijp, moeder zat te heven en keek nauwe lijks op, toen hij binnenkwam. Na een poos merkte hij1 dat zij en haar dochter roodgeweende oogen hadden. Lang konden de goede menschen hun leed niet, zwijgen en toen kwam hel droe vige verhaal, dat de boer, die hypotheken op hun land bezat, deze had opgezegd. Hoe zouden zij aan het geld konten om dit te betalen, in dezen ongelukkigen tijd? En wanneer zij het niet hij elkander brach ten, dan was er alle kans op dat hun landerijen zouden verkocht worden en in handen vallen van den schraapzuchtigen boer. Ook Adriaan werd onwillekeurig door de algemeene droefgeestigheid aangesto ken bij' zich zelf dacht hij „Wat zou toch een klein gedeelte van de schatten, die de koning verspilt aan zijn nutteloozei paleizen, goed gebruikt zijn, wanneer hij ze aan mijn goede vrienden schonk Diep in gedachten verzonken, keelde hij naar Lindenhof terug, het fraaie, kleme jachtslot, dat dp koning het liefste bewoon- leidden, die meer dan één tot zelfmoord had gedreven, en die 18 maanden cel straf kreeg. In dezelfde maand werd een dood-arme kerel, die uit liet tucht huis ontslagen, overal vergeefs werk had gezocht en ten einde raad diefstal met braak had gepleegd, waarbij hij voor nog geen f 25 ontvreemd had, veroor deeld totvijf jaren gevangenisstraf." Van klasse-justitie praten we niet. Maar hier hapert iets aan onze straf wetten. Deze manier van vonnissen hoeft niet de toestemming van de consciëntie des volks. RUSLAND. De toestand in Rusland is, zooals wij reeds vroeger schreven, zeer belangrijk verbeterd. Men acht bet daar thans be slist zeker dat geen ernstige troebelen te Petersburg meer te wachten zijn, daar de meerderheid der arbeiders daartoe weinig lust betoont en de regeering plan heeft aan alle groote betoogingen of aan die, welke met rustverstoring gepaard gaan, onmiddellijk een einde te maken. De rust keert langzamerhand terug in geheel Rus land en m nel geheele rijk, met uitzonde ring van eenige grensstreken, heerschen weder orde en vrede. Ook de onlusten in de Oostzee-streken, in Polen en Siberië zijn belangrijk ver minderd; men verwacht, dat overal spoe dig de orde geheel en al zal zijn hersteld. In geheime revolutionaire vergaderingen werd erkend dat de voortzetting der tegen woordige revolutionairen actie wegens ha re nutteloosheid geen nut. meer heeft. Van daar dat men besloot tol het plegen van aanslagen op het leven van hooggeplaatste regeerings-nmbtenaren. ITALIË. Uit Rome wordt gemeld, dat kardinaal Gotti, prefect der Propaganda, ernstig on gesteld is. Z.Em. lijdt aan bronchitis. Ge vaar heet. alsnog niet aanwezig te zijn. De H. Vader heeft j.l. Zondag het feest der H. Agnes in de Sixtijnsche kapel zelt de lammeren gewijd, wier wol later dient, voor het pallium der nieuwe bisschoppen. Sedert 1880 geschiedde deze plechtigheid altoos in de St. Agneskerk buiten de mu ren, waar kloosterzusters de voor deze ceremonie bestemde lammeren opkwoeken. Leo XIII heeft ze alleen in het jubeljaar 1900 persoonlijk verricht en deze Paus nog geen enkele maal. CHINA. Het Chineesche gouvernement heeft de waardigheid van mandarijn geschonken aan den hoogeerw. pater-Franciscaan E. Giesen, Apostolisch vicaris van Noordelijk Shan-Thoeng. De hoogeerw. pater is in 1868 te Amsterdam geboren. Toen hij 18 jaar oud was, trad hij in de orde van den H. Franciscus: spoedig na zijn priester wijding werd hij naar de Chineesche mis- de en dat hij met bewonderenswaardige pracht van binnen had laten versieren. Toen hij er echter aankwam, was alles in rep en roer; de koning had plotseling bevel gegeven naar Munchen te. rijden. Onmiddellijk werd zijn slede met de schit terend verlichte koepel in gereedheid ge bracht, de voorrijders stonden te wachten en ook het paard van Adriaan, die zich altijd onder de ruiters, welke met dm ko ning mede mochten rijden, bevond, was ge zadeld. Hij had nog even den tijd zijn uniform aan, te 'Irekkfcn;en op, het. paard te springen juist stapte de koning in de slede en voort ging het in den helderen winter nacht. De fakkels wierpen hun rossigen schijn over de smetteloozö sneeuw en ver anderden voor een oogenblik de dennen in gloeiende toortsen; onhoorbaar gleed het prachtige voerluig langs de hellende berg paden, slechts de harmonische klank der klokken verkondigde wijd en zijd door het gebergte, dat de koning op een zijner nach telijke tochten uit was. De snelle beweging, de plotselinge ver andering dreven Adriaan's onaangename gedachten op de vlucht en toen men, aan het station Peisenberg aangekomen, den voor den koning gereedstaanden sneltrein had bestegen, zweefden hem de zorgen en bekommeringen der Builemann's zoo flauw voor den geest als had hij ze slechts in een droom gehoord. (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

Nieuwe Zeeuwsche Courant | 1906 | | pagina 1