No.
Dinsdag 9 Januari 1906.
Tweede Jaargang.
FEUILLETON,
BUITENLAND.
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
Kiezersbedrog.
In den vreemde.
UIT DE PËRb.
NHE ZEEUWSCHE (MME
Abonnementsprijs per 3 maandenf 0.95
Afzonderlijke nummers a contant0.05
Geïllustreerd Zondagsblad, alléén voor 'de
abonné's per 3 maanden0 371/,
MAANDAG-
VERSCHIJNT
eiken
WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Advertentiën van 16 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. a contant.
Reclameberiohten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Een der toonaangevende liberale bla-
den kwam ons dezer dagen het bewijs
leveren, op welke schromelijke wijze d;
vrijzinnigen bij de verkiezingen de kiezers
hebben bedrogen.
Minister Staal kapiltelend, schrijft het
blad het volgende:
„Men verhaalt, dat Koning Darius
Hvstaspes een slaaf gelastte, hem bij
iederen maaltijd toe te roepen: „Heer!
denk er om de 'Atheners te straffen".
De slaventijd is gelukkig voorbij, maar
eene béo is nog wel te Krijgen. Die
zou men inplaats van „Kaatje"; is de
koffie klaar?" kunnen instudeeren:
„Excellentiedenk om de rechterzijde
en hare ongewenschte hulp!" en
zoo'n nuttig beestje gaven wij gaarne als
een klein bewijs van onze hulde voor
zijn optreden in de Kamer aan Z. Exc.
generaal Staal.
Nu weet men, dat de vrijzinnigen bij
de aanvaarding der regeering hebben ver
klaard in geen geval een „monsterver
bond" met de socialisten te willen sluiten.
En aangezien de uiting van „de Vader
lander" wil zeggen, dat de ministers al
leen maar hebben te steunen niet op die
gehate rechterzijde, maar op de partijen
links, volgt daaruit onmiddelijk, dat de
linkerzijde zich dus meerderheid acht en
dat de socialisten broederlijk in den bond
zijn opgenomen tegen heug en meug.
Uit het schrijven van het liberale or
gaan valt alleen af te leiden dat er dan
toch een „monsterverbond" gesloten is.
Niet alleen dat de socialisten nu als
behoorende tot de regeeringsmeerderheid
worden beschouwd, maar de tegenstelling
tusschen rechter- en linkerzijde wordt zoo
scherp getrokken, dat een minister,
die ook maar eenigen steun van rechts
zou aanvaarden, geacht moet worden „een
politieke misgreep van de ergste soort"
te begaan.
Wij dachten, dat het juist de vrijzin
nigen waren, die doodsbenauwd voor de
antithese, de kloof tusschen rechts en
links gaarne wilden overbruggen.
En nu gaat juist dit liberale orgaan
de tegenstelling aanblazen!
Wat ook regelrecht in strijd is inet de
scherpe veroordeeling der antithese in de
verkiezingsdagen, toen deze in woord en
geschrift werd gedoodverfd.
Nog dachten we, dat dit ministerie zou
7)
„Wie die heer zijn mag! Zeker een
heele deftige, al zou ik dat opmaken uit
zijn manier van groeten, en om mij zon
der een woord te spreken te beduiden
(lat het nu wèl geweest is en ik mijn
gang kon gaan en hij den zijne. Hij weet
nu alles van mij en ik niets van hem.
Ik had geen gelegenheid zijn naam te
vragen. Nu ja. hij zou mij dien toch niet
gezegd hebben
Vlug en vroolijk haastte hij zich -naar
huis te komen en vertelde onmiddellijk
zijn avontuur.
„Hoe zag die heer er uit?" vroeg vader
Budemann.
Adriaan vertelde alles wat tusschen hen
besproken was en gaf een nauwkeurige
beschrijving van den persoon des vreem-
delings.
Daar zag hij dat allen hem met een
mengsel van verbazing, schrik, medelijden
sn spot aanstaarden.
„Wat scheelt er aan?" vroeg hij.
„Maar begrijp je dan niet", riep moeder
Budemann uit, met wien je geloopen
hebt?"
Jozef, de oudste zoon, barstte in een
schaterlach uit, Gretel vouwde de handen
optreden om ons volk de hooge gave der
verzoening te brengen en om te verbenen
wat verdeeld was.
„Door eenheid tot vrijheid" was het
bpschrift van het vrijzinnige propaganda-
boek, dat in tienduizendtallen door het
land verspreid is.
En wat blijft nu van die fiere leuze
over, wanneer wij weten, dat een der
hoofdsamenstellers vgn dat propaganda-
boek en de hoofdmedewerker van „de
Vaderlander,, een en dezelfde man is
wel is waar de veranderlijke man, die
in het propagandaboek de eenheid voor
staat en in zijn lijfblad dezelfde eenheid
doet verloochenen maar ook de man
die de formateur genoemd wordt van dit
verzoeningsgezinde Kabinet: mr. Goe
man Borgesius
Nog nimmer zagen we in de politiek
zooveel walgelijk gedraai en geschipper,
zooveel breken van beloften en kiezers
bedrog daarom zou 't allerminst te ver
wonderen vallen, dat reeds veel liberale
kiezers gruwelijk spijt gevoelen hun stem
aan de vrijzinnigen te hebben geschon
ken om een kabinet te vormen, dat uit
sluitend leeft bij de gratie vanKuy-
pervrees.
Bestond die vrees niet, we zouden mee-
nen, dat het Kabinet reeds overleden was.
Radicaal rechtsgevoel.
Er is een tijd geweest, dat een deel
der antirevolutionairen geloofde, bij de ra
dicalen meer gevoel voor recht en billijk
heid te zullen vinden dan bij de gematigd
liberalen.
Wij meenen, dat van die i lusie op dit
oogenblik bitter weinig is overgebleven.
De lessen der feiten zijn daarvoor te
streng geweest.
Intusschen komen zoo nu en dan nog
hyper-onverdraagzame uitingen van radi
calen kant met dien vervlogen waan on
barmhartig den spot drijven.
Aldus vonden wij er weer eene in de
„Arnh. Ct." van Woensdag.
Een met V. D. (vrijzinnig-democraat)
geteekend artikel, ook aan andere bladen
toegezonden, geeft daar o. a. de volgende
karakterteekening van de jongste lager-
onderwijsnovelle„een onrechtvaar-
dige anti-sociale begun sti-
gingswet, die een bestendig-
dreigend gevaar blijft voor de
inwendige veiligheid van den
S t a a t".
Zooveel onverdraagzaamheid en onver
stand hebben wij zelden in één zinsnede
zien samentreffen.
Hen, die een andere schoolopvoeding
en zag half beschaamd, half bedroefd
naar hem op.
„Neen; met wien dan?"
„Met niemand anders dan met Zijn Ma
jesteit koning Ludwig in persoon!"
Te midden van wouden en meren ver
heft zich op den top van een met dennen
begroeide rots het vorstelijk slot Ho-
henschwangau, langen tijd het lievelings-
verblijf van de Beiersche vorstenfamilie.
Hoog heft het zijn tinnen in de lucht
op en beheerscht het geheele omringende
landschapden jongen koning Ludwig vol
deed het echter niet meer en vlak daar
tegenover op een rotsmuur, die steil in
een „schlucht" (ravijn) afdaalde, deed hij
een nieuwen burcht verrijzen, welke nu
nog steeds haar voltooiing afwacht en
die in pracht weldra het oude kasteel
overtreft.
's Konings vader, Maximiliaan I, had
zich echter beijverd Hohensehwangau van
binnen kunstrijk in te richten. De zalen
waren door beroemde Munchener schilders
met fresco's versierd, welke zoowel door
hun fraaie uitvoering als door hun diep
zinnige beteekenis bewondering ver
dienden.
Een der zalen scheen vooral door haar
behaaglijke inrichting en de aantrekkelijke
muurschilderingen, tafereelcn uit het le
ven der oude Duitsche edelvrouwen voor
stellende, er toe bestemd om het bevoor
rechte vertrek eener jonge en schoone
voor hunne kinderen begeeren dan de
schrijver, gelijk recht te verzekeren op
steun uit de openbare kas, heeto n -
rechtvaaid'g.
De menschen niet extra ts belasten om
hunne religieus-paedagog'sche inzichten,
heeta n t i-sociaal.
De begunstiging van de voorstanders
der „moderne secteschool" (om met dr.
Allard Pierson te spreken) af te schaffen,
heetbegunstiging.
De gewetensvrijheid ook op onderwijsge
bied te handhaven, heet„een besten-
dig-dreigend gevaar voor de inwend'ge vei
ligheid van den Staat".
En dit laatste schrijft de tolk van een
partij, die over die inwendige veiligheid
anders zóó optimistisch pleegt te denken,
dat ze zelfs de stakingswetten als over
bodig afstemde.
De inwendige veiligheid wordt blijkbaar
minder door de revolutionaire demagogie
bedreigd dan door de bijzond re school
die haar best toegeruste togens'andster is.
De geciteerde uiting van V. 1). geeft in
derdaad een droeven kijk in het fanatisme
dat sommige tegenstanders der onderwijs-
novelle zelis nu nog bezielt.
Laat deze schrijver althans niet wen-
schen: ware de antithese dood!
Want zoo ze morgen stierf, blies hij1 haar
overmorgen met dergelijke uitingen nieuw
leven in. (Ned.)
Van een villa
Als er iets onder de partijgenooten niet
in den haak is, hebben de socialisten durf
genoeg, om den vergrijpers Hink de les
te lezen.
Hugenholtz, de schrik van het Haar-
lemsche stationspersoneel, heeft het zoo
pas ondervonden.
En nu krijgt mijnheer Henri Polak er
weer van langs. Sinds eenige dagen heeft
deze leider der S. 1). A. P. het verbruid
bij de afdeeling Hilversum.
Wat is het geval?
Op het voorbeeld van meerdere warme
verdedigers der berooide volksklasse en
van het steeds verarmende proletariaat
laat de heer Polak te Laren een villa
bouwen.
Men vraagt misschien, of dit feit zelve
de ontevredenheid der broeders heeft gaan
de gemaakt?
O, neen; dergelijke inkonsekwenlies ont
gaan de groote menigte, die er zoo langza
merhand aan gewoon raakt.
Maar er is iets anders. De heer Polak
vergat in de bestekvoorwaarden van den
bouw bepalingen te doen opnemen betref
fende minimum-loon en maximum-arbeids
tijd der betrokken werklieden. En daarover
is men alles behalve gesticht. De heer
Polak kreeg dan ook een brief thuis, waar
in hem de bestaande misnoegdheid werd
kenbaar gemaakt.
Wat! zei de groote volksvriend, 'tis wat
moois; jullie hebben je met mijn particu
liere zaken niet te bemoeienIk doe, wat
ik wil. Te Laren bestaat geen vakver-
vorstin te zijn.
Dit had dan ook Maximiliaans edele
echtgenoote, Maria von Hohenzollern be
wogen om hier haar intrek te nemen wan
neer zij1 op den burcht vertoefde. 1
Jong en schoon was koningin Maria ech
ter niet meer, de tijd dat haar echtgenoot
haar als slotvrouw binnen deze vooral
te harer eere versierde zalen bracht, was
lang voorbij; jaren vol smart, zorg en
angst hadden op 'teens zoo bloeiende ge
laat der vorstenbruid hun stempel gedrukt.
Eerst had zij haar echtgenoot verloren;
twee bloeiende zonen vol levenslust,
kracht en verstand bleven haar over. en
nu hield bij den jongste, Otto, sedert jaren
waanzin den geest omsluierdalle hoop en
verwachting op den troonopvolger ge
bouwd, was de bodem ingeslagen
Afgescheiden van de wereld, ver zelfs
van zijn moeder sleepte hij zijn rampzalig
leven voort en voor den oudsten zoon,
den schoonen, dichterlijken koning Lud
wig, verkeerde het moederhart nog dage
lijks in grooten angst.
Zou ook hij aan de ongelukkige erf-
ziekte der Wittelsbachers ten offer vallen?
'tls waar, zijn zonderlingheden namen
hoe langer hoe meer een onrustbarend
karakter aan; hij trok zich meer en meer
terug van de menschen; zelfs zijn moeder,
die hij eenmaal zoo innig liefhad, verwaar
loosde hij thans geheel en al. Maar te
midden van al haar zorgen en angsten had
de koningin geleerd Iroost t? vinden op
eoniging, en dus, als ik, Polak, daar laat
bouwen, heb ik me met minimum-loon
en maximum-arbeidsduur niet in te laten.
Polak gaf ten slotte toe, maar de Hil-
versumsche afdeeling liet het daarbij na
tuurlijk niet en meneer kreeg een nieuwen
brief thuis, waarin hem de waarheid werd
gezegd.
Wij lezen er o. a. het volgende:
Wij merken op, dat wij, sociaal-demo
craten allerminst van u hadden ver
wacht een dergelijke daad, die ge zelfs
meent te kunnen verdedigen. Gij toch
waart voor vele arbeiders een leermees
ter in 't stellen van organisatie-eischen
wat wij wenschen is door u als raads
lid meermalen als noodzakelijk verde
digd; een groot deel van uw openbaar
leven was aan den strijd voor mini
mum-loon en maximum-arbeid gewijd.
De eenige maal, dat ge nu kans krijgt
als werkgever de door u voorgestane
principes in practijk te brengen, laat
ge dit niet alleen na, maar wijst zelfs
een aanmerking met een hooghartig:
„dat zijn mijne particuliere zaken" af.
Een dergelijke liagrante tegenstelling
tusschen leer en leven hadden wij van
u niet verwacht.
Wij vinden, dat menschen, die jaren
lang met hun woorden gestreden heb
ben voor juiste loon- en arbeidsduur-
bepalingen, zoodra het op daden aan
komt, moeten bewijzen aan de voor hen
arbeidenden als recht te willen toeken
nen, wat zij hun voorgepreekt en ge
leerd hebben zich als recht te eischen.
Lang niet malsch!
Maar wel verdien-
Dat de menschen toch niet wijzer wor
den, nu ze voor hun oogen zien, hoe ze
bedot worden(Msb.)
RUSLAND.
Een sensatiebericht, waarvan niet dui
delijk is, of het nog meer dan dat mag
heeten, komt uit Rusland.
in de „Nowoje Wremja" heeft admiraal
Rodjestwensky een brief doen afdrukken,
die eindigt met de mededeeling, dat de
Engelsche vloot te Wei-Hai-Wei is samen
getrokken geweest, wachtende op het be
vel om de Russische vloot te vernietigen,
voor het geval de Japanners daarin niet
geslaagd waren.
De revolutionairen in Polen beproeven
nog voortdurend door bedreigjngen en aan
vallen op personen en op gebouwen, met
name in het gouvernement Radom, de
menschen schrik aan te jagen.
Een arbeider van den spoorweg Warschau-
Weenen is doodgeschoten, omdat hij niet
aan de staking had meegedaan. De
Poolsch-socialistische parlij heeft een laat
ste poging gedaan om den gewapenden
de eenige plaats, waar zij te vinden is.
Steeds was zij vroom en godsdienstig ge
weest; met de jaren en het verdriet nam
haar behoefte aan hemelschen steun toe,
de leerstellingen van het protestantisme,
waarin zij geboren en opgevoed was, vol
deden haar niet langer en na ernstige
studie en vurig gebed was zij overgegaan
tot den godsdienst van haar echtgenoot,
haai- kinderen en haar volk.
Beieren, dat zijn koningin roemde, om
hare deugden hoog vereerde en om haar
liefdadigheid en vriendelijkheid innig lief
had, voelde zich door dezen stap der e'dele
vrouw nog vaster aan haar verbonden.
Het leed en vreesde en bad met haar
medeen nog meer dan vroeger ging zij
voort het land, dat door haar huwelijk het
hare geworden was, een voorbeeld te ge
ven van hooge vrouwelijke en christelijke
deugd.
De avond was reeds aan het vallen,
en diepe stilte heerschte in de zoogenaam
de „Burchtvrouwenkamer" waarin de ko
ningin zoo gaarne vertoefde.
De luchters waren nog niet aangestoken
en de schemering viel door de hooge ra
men in het vertrek.
Buiten was het reeds duister, donkere
schaduwen bedekten het dal en het meer;
gouden sterren gelijk, zoo flonkerden hier
en daar de lichten, die fde huizen der berg
bewoners verrieden; boven doken de ster
ren één voor één uit de wolklooze lucht
op. Heel in d" ver'e w il d - ma n al -.
opstand uit te lokken. Maar hoe roeke
loos meestal onder andere omstandigheden
zulk een bedrijf reeds is, nu is het zeker
onverantwoordelijk, misdadig zelfs, waar
elke poging tot gewelddadige omwenteling
voorshands in Rusland tot niets anders
dan nutteloos bloedvergieten kan leiden.
Al deze intimidatie en opruiing is ge
lukkig echter volkomen vergeefsch. De ar
beiders hervatten dagelijks in groote ge
tale het werk, de winkels blijVen open.
Het spoorwegverkeer is grootendee'.s her
steld.
SPANJE.
Woensdagmiddag om half 3 verliet ko
ning Alfons zijii paleis, om zich naar de
wijk Carabancel te begeven voor een wa
penschouwing. Toen hij zijn paard had
bestegen, stootte dit ergens tegen en viel,
den koning medesleepend. Dadelijk stond
Alfons weer op, zonder gewond te zijn,
sprong in het zadel en reed verder. In
den namiddag liep op de beurs het ge
rucht, dat de koning gekwetst was, maar
de minister van birinenlandsche zaken
liet het aanstonds tegenspreken.
Een vorstelijke uitzet. Het Ma.-
dridsche publiek kan dezer dagen zijn
oogen te gast laten gaan aan het bezichti
gen van den uitzet der infante Maria The-
resia, die den 12en dezer in het huwelijk
treedt met Prins .Ferdinand van Beieren.
De waarde van alles te zamen wordt
door kenners geschat op 2 millioan pe
seta's of francs. Maar velen achtten die
schatting nog te laag.
Alleen de sieraden, welke de bruid van
hare Koninklijke bloedverwanten ontving,
vertegenwoordigen reeds een aanzienlijk
kapitaal.
Koning Alfonso schonk zijn zuster een
prachtig halssnoer (stijl Louis XIV) van
diamanten en robijnen, en een arm
band met de Bourbonsche lelie in bril
janten.
De Koningin-Moeder gaf hare dochter
een halssnoer van zes rijen parelen en
een paar groote oorhangers van parelen
met diamanten omzet een geschenk,
hetwelk f 240,000 moet gekost hebben. Ver
der schonk de Koningin nog verscheidene
van haar eigen sieraden aan de bruid,
o. a. een garnituur van smaragden en bril
janten, enz. Ook de Prinsessen Isabella
en Maria del Paz, de Infant Don Carlos
en de familie Orleans gaven kostbaar*
heden van groote waarde.
De prachtige toiletten der bruid worden
door de dames zeer bewonderd, vooral
het bruidskleed, van wit satijn, met een
sluier van Alencon-kant en een over
kleed van zwaar wit fluweel. Voorts zijn
er tal van bal-, wandel- en gezelschaps
toiletten, elegante kleederen voor huiselijk
gebruik, enz. Een heerlijke tijdpasseering
voor Madridsche dames en heeren, die
niets anders te doen hebben!
AMERIKA.
President Roosevelt, bij wien duizenden
en duizenden burgers Maandag, volgens
een bloedroode sikkel over het boschhier
van den burcht uit, scheen men op alles
neer te zien, den hemel alken voelde men
boven zich.
In een diepe vensternis zat de konin
gin; als gewoonlijk droeg zij haar rouw
gewaad, een zwart kanten sluier bedekte
haar grijzende lokken en tusschen al dat
donker kwamen haar marmerwit gelaat
en doorzichtig fijne handen scherp uit in
de laatste stralen van den schuilenden dag.
Twee hofdames zaten in een andere nis,
maar hadden haar handwerk een altaars
kleed, waarmede zij zich bezig hielden,
wegens de duisternis ter zijde gelegd, de
jongste bad nu op verlangen der konin
gin den rozenkrans voor, waarop zij en
de andere hofdame antwoordden.
Aandoenlijk klonk het gebed der drie
vrouwen door het vorstelijke vertrek; de
koningin hield de oogen gesloten en vurig
klonk telkens haar bede aan de Heilige
Maagd om voorspraak, nu en in den ure
des doods.
Toen de rozenkrans Oen einde was, druk
te de vorstin het kruis van den hare
aan haar lippen, bleef een oogenblik in
stil gebed verzonken en maakte toen het
teeken des kruises.
De hofdames volgden haar voorbeeld
en bleven zwijgen in afwachting dat haar
meesteres de stilte zou verbrekenn. Eerst
na een poos begon de koninklijke weduwe
te spreken.
..ij in v.
ij., i
