I
Katholiek Orgaan voor de Zeeuwsche Eilanden.
RKf
truirad.
No. 141.
Donderdag 30 November 1905.
Eerste Jaargang.
as.
^•1
s,
ij „Ou Gaih".
i Effecten
cht.
DRIKSE.
s 7Va uur,
Verschijnt eiken mAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Drukkers-Uitjevers:
OOSTERBAAN LE COINTRE,
9 G O E S. o—
UIT DE PERS.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Van onze Eilanden
pndicaat.
an 50 Kilo
50
1, enz. enz.
ouwkalk.
el de Kinderen
OSEPH
kAR, Beesten-
BESTUUR.
er toe te treden
3T
VLISSINGEN.
u. vm., 2.15,
issingon 11.
.liddelburg en
sere 8.30 vm.,
NDIENST.
Ï0, 7.—, 7.50,
2, 10.40, 11.—,
!5, 2.40*, 3.—,
5, 6.55, 7.15,
.30, 7.20, 8.—,
I, 10.50, 11.10,
15, 2.50», 3.10,
0, 7.05, 7.25,
vaarten vallen
1LDE.
•tjjd. Dagel.
e n. Neuzen
Neuzen ten
wachten,
s, Borsselen
September,
Een en ander dit blad betreffende te zenden:
wat aangaat de Redactie a. d. Redacteur; al het overige a. d. Uitgevers.
}lbonnemenfsprl|s: per 3 maanden—.95
Voor het buitenland verhoogd met de meerdere porto's.
Afzonderlijke nommers (bij vooruitbetaling)—.05
ftdverfentiën: van 1—6 regels —.60; iedere regel meer 10 ets.
Orootere letters of ciiché's worden naar plaatsruimte berekend.
Eenzelfde advertentie driemaal geplaatst, wordt tweemaal berekend.
Bij een groot aantal regels of bij abonnement speciale prijs.
Dienstaanbiedingen: 25 ets. per advertentie van hoogstens 5 regels.
Reclame-berichten: 25 ets. per regel.
Lezers, die de courant te laat of ongere
geld ontvangen, worden verzocht daarvan on-
middelijk mededeeling te doen aan de directie.
Onzekerheid.
Sedert het optreden van het ministerie
van impotentie is er nog niet veel werk
aan den politieken winkel geweest.
We hebben wat benoemingen gehad;
er is eene staatscommissie ingesleid voor
de grondwet-herziening; morgen treden de
kinderwetten van het minister.e-Kuyper in
werking, die de tegenwoordige minister
nog eens heeft nagezien; een raadselach
tige troonrede is voorgelezen en een
zwakke memorie van antwoord ingediend.
We genieten dan ook pas vijf maanden
de zegeningen van dit vrijzinnige bewind.
Maar gedurende dien lijd is het ons
niet mogen gelukken een helder inzicht
te krijgen in de plannen der regeering.
Ja, het ministerie zou de hulk van staat
gaarne in den vrijzinnigen koers richlen,
liefst in radicale wateren doen verzeilen,
maar trots hare fameuze homogeniteit!
schijnt zij dan benauwd voor noodweer te
worden.
Het beste valt dit waar te nemen uit
de geschiedenis van het blanco-artikel, om
to komen tot algemeen stemrecht, wat
hoe langer zoo meer den schijn krijgt
een coalitieleusje geweest te zijn.
Vrijzinnigen van diverse pluimage, oud-
liberaten uitgezonderd hebben zich, om
toch maar één enkel punt van samenwer
king te verkrijgen, op het verlokkend ge
fluit van den vogelaar Borgesius, onder
één hoedje laten vangen.
'Algemeen stemrecht was do leus.
En nu?
Nu het zoover is gekomen, dat door
die coalitieleuze een ministerie is kunnen
worden samengesteld, nu ziet men web
eene ten opzichte van kiesrecht totaal
onnoodige grondwet-herziening op den
voorgrond schuiven, maar van algemeen
stemrecht hoort men weinig.
Het ministerie durft misschien het al
gemeen stemrecht niet aan.
De draad, waaraan het Damocles-zwaard
boven haar hoofd hangt te beven, is ge
spannen van de socialisten naar de oud
liberalen met de rechterzijde.
Entre ces deux son coeur balance I
Wie zal de bevoorrechte zijn
Dit ligt nog in 't duister.
In dit verband is het van belang te
wijzen op een rede in het vorige jaar
gehouden door het Kamerlid van Raalte,
nu minister van Justitie.
Daarin gaf deze als zijn wensch te
kennen, dat de gewone wetgever aanstonds
zijn vrijheid zou aanwenden tot de in
voering van algemeen stemrecht.
Zoo sprak het Kamerlid Van Raalte.
En minister Van Raalte geeft in de
M. v. A. te kennen, dat de regeering niet
wil treden in de beantwoording der vraag,
welk gebruik do wetgever van zijn vrijheid
moet maken.
Vreemd, dat de heer Van Raalto dit
het vorig jaar wél wist.
Waaruit alweer te bewijzen valt, dat de
stembusleuzen van Juni, geen regeering-
program inhielden.
't Zal schipperen blijven, e>en geven en
nemen.
De sociaal-democraten, die dit bok te
recht inzien, beginnen terdege de trom
te roeren om hun portie binnen te krijgen.
Troelstra beukt geweldig op de ruggen
der ministers.
In een (weetal artikelen in „het Volk"
zegt hij o. a., dat de socialisten op 28
Juni de liberalen niet gestemd hebben
tcrwille van henzélven, maar'ten behoeve
der arbeidersklasse.
Men weet wat dit zeggen wil.
Heeft de „christen-democraat" Kuvper,
waarschuwt Troelstra, zich daarom zoo
onmogelijk gemaakt, omdat hij het werk
tuig van het conservatisme is geweest
de tegenwoordige regeering biedt evenmin
eenigen waarborg, dat zij niet in hetzelfde
euvel zai vervallen.
Daarom staat „de Partij" alweer gereed
ten strijde, ditmaal tegen de liberale re-
georing.
Met andere woorden: als wijl onzen zin
niet krijgen, zullen we het liberale mi
nisterie doen vallen.
Ofschoon de krachttermen 'van den lei
der der sociaal-democraten niet op een
goudschaaltje moeten gewogen worden, is
de bedreiging niet zonder beteekenis.
De tijd moet eenmaal komen, dat de
regeering een keuze zal hebben te doen.
Want het is niet wel mogelijk op ons
huidig politiek terrein op den duur het
middenpaadje te bewandelen.
En nu staan er bij den tweesprong (wee
machten gereed, om den val van het Ka
binet te bewerken.
De Memorie v a n A n t w o o r d.
„IIet Centrum" zegt, dat de Memorie van
Antwoord één goede eigenschap heeft: dat
ze kort is; meer goeds valt er naar haar
oordeel moeilijk van te zeggen.
Het blad merkt op, dat hot, blijkens de
Memorie, aan het ministerie wil voorko
men, dat een principieel debat omtrent
het gebruik, dat de toekomstige wetgever
eventueel van zijn vrijheid bij de regeling
van de kiesbevoegdheid al dan niet zal
dienen te maken, op dit oogenblik niet
venvacht zal worden.
Wat hier nu, schrijft zij, met dat princi
pieel debat bedoeld wordt, is moeilijk te
raden. Maar als het ministerie mocht mee-
nen, dat wij geen antwoord venvachten op
een vraag, de hoogst eenvoudige practische
vraag, met welk doel het ministerie het
blanco-artikel in de Grondwet wil brengen,
dan vergist het ministerie zich.
Op die vraag dient nu eindelijk eens
een afdoend antwoord gegeven.
En „Het Centrum" meent, dat het ant
woord ook voor de Regeering niet moeilijk
te geven kan zijn. In de Memorie van Ant
woord, zegt 'het blad, wordt telkens hoog
opgegeven van de homogeniteit van het
Kabinet, en nu wil zij herinneren aan de
woorden, gesproken door den tegenwoor-
digen minister van justitie, den heer Van
Raalle, in de vergadering der Tweede Ka
mer van 8 December 1904. De heer Van
Raalte zeide toen, na te hebben verklaard,
dat zijn partijgenooten zich zouden neer
leggen hij. het blanco-artikel
„Maar laat er geen misverstand inslui
pen en laten wij elkander goed begrijpen.
Voor ons is do vrijheid van den kiesrecht-
wetgever niets anders dan een andere
weg om te komen tot het doel, dat wij
beoogen. Wij willen, dat de gewone wet
gever aanstonds zijn vrijheid zal aanwen
den tot invoering eener regeling, waarbij
allen kiesbevoegd zijn, die niet om over
wegende redenen van algemeen belang be-
hooren te worden uitgesloten, met andere
woorden tot invoering van algemeen stem
recht.
Dit zullen wij ten allen lijde uitdrukkelijk
blijven verklaren, en daarvroor b ij ven wij
omler alle omstandigheden ijveren
Na bovenstaande verklaring, zoo zegt
„Het Centrum" verder, klinkt het toch
waarlijk zonderling thans te vernemen,
dat het Kabinet niet wil treden in de
beantwoording der vraag, welk gebruik de
wetgever eventueel van zijn vrijheid zal
moeten maken. Verleden jaar wist de heer
Van Raalte dat wel. Toen zeide hij, dat
de wetgever aanstonds de vrijheid moest
aanwenden om te komen tot algemeen
stemrecht. Is de heer Van Raalte sinds
dien veranderd?
Het is mo i ijk aan de nem n na de ver
klaring van verleden jaar, dat hij er onder
alle omstandigheden voor zal b.ijven ijve
ren. Of zou het Kabinet in deze belangrijke
zaak niet homogeen zijn? Ook dat is toch
niet wel denkbaar.
Hoe het zij, van belang is het, dat op
de vraag, welk doel het Kabinet zich met
het blanco-artikel voorstelt te bereiken,
onomwonden worde geanlwoord. Is het
Kabinet van oordeel gelijk verleden
jaar de heer Van Raalto dat de gewone
wetgever aanstonds op algemeen stem
recht zal moeten aansturen, men zegge
het. Dan is men ten minste op zuiver
terrein.
Benoemingen.
De „Maasoode", die zich in heftige ter
men biijït bekiagen over partijdigheid van
het m.mster.e bij benoemmgen, h; eit een
onderzoek ingesteld naar de politieke
kleur van de benoemde leden der Kamers
van toezicht op de noar.ssen en trekt de
conclusie, dat uü de benoemingslijst blijkt:
1. dat van de 48 benoemden 3o behoo-
ren tot de liberate partij, tegenover 11, die
gerekend moeten worden tot de verschil
lende christelijke partijen (2 richting on
bekend);
2. dat tegenover 35 liberalen slechts
staan 8 katholieken;
3. dat deze 8 katholieken op twee na
(Amsterdam en Nijmegen) allen benoemd
zijn in de katholieKe provinciën Brabant
en Limburg;
4. dat juist deze twee katholieken zich
moesten tevreden stelten met een benoe
ming als plaatsvervangend lid,
een uiteraard veel minder invloedrijke be
trekking;
5. dat in al de overige provinciën (Gel
derland, Overijsel, Zuid-Holland, Noord-
Holiand, Zeeland, Utrecht, Friesland, Gro
ningen tegenover 2 katholieken 34 libe
ralen zijn benoemd;
6. dat de anti-revolutionairen, die ruim
een half millioen zielen tellen, met één
zetel begenadigd zijn, zegge één, eveneens
als plaatsvervangend Ld;
7. dat de chr.-historisehen op 2 man
nen kunnen roemen, zegge twee, waarvan
wederom één als plaatsvervangend lid.
Zoodat het eigenlijke lidmaatschap in
heel Nederland, op 2 provinciën na, uit
sluitend en alleen in handen is van libe
ralen.
„Land en Volk" antwoordt hierop met
de vraag, hoe de Kamers van Toezicht
zijn samengesteld en zegt:
„eenvoudig uit den kantonrechter van
het arrondissement, waarin de Kamer is
gevestigd, met den inspecteur der registra
tie, den ontvanger dier middelen of den
hypotheekbewaarder in de hoof.lp'aats en
met twee andere functionarissen van ge
lijken rang, mede uit hetzelfde arrondisse
ment, tot plaatsvervangers.
Wie zijn dus benoemd (natuurlijk nadat
te voren daartoe hun toestemming was
verkregen)
Niet de liberale heer X te Rotterdam,
of de Katholieke "heer Y te 's Hertogen
bosch maar de kantonrechter,
maar de inspecteur der registra
tie niet de personen, de a mb te-
na ren".
Maar dan blijkt, dat de liberalen wel wat
veel geestverwanten gewoon waren te be
noemen, ook in plaatsen met overwegend
anti-liberale bevolking.
De Chr. hist. „Nederlander" is het ook
niet met „de Maasbode" eens en schrijft:
„Het blijkt uit haar lijst zelve, dat in de
Kamers van Toezicht nagenoeg uitsluitend
zijn benoemd kantonrechters en ontvan
gers en inspecteurs der registratie, d. w. z.
mannen, die door hun ambt als vanzelf
aangewezen waren, en dan ook ten deele
door de wet zelve als voor benoeming
liet eerst in aanmerking komend zijn aan
geduid. Het komt ons voor, dat de minister
hierbij op geen richting gelet heeft".
De functie van het lidmaatschap van
zulk een Kamer van Toezicht is trouwens
een bij uitstek technische.
RUSLAND.
In Odessa en Sewastopol gaan vloot
en leger samen in muiterij op groote
schaal, een muiterij, die aan socialisti-
-schen invloed is toe te schrijven en een
navolging van het oproer te Kroonstad.
Dat deze gebeurtenissen een paniek moe
ten verwekken onder de burgerij en deze
do steden ontvlucht voor zoover zij kan,
is alleszins verklaarbaar voor wie zich
de verschrikkelijke dagen herinneren, wel
ke èn Odessa èn Sewastopol al sedert
het begin des jaars hebben doorgemaakt.
Wat te Sebastopol voorvalt' heeft graaf
Witt>zelf in e >n telegram an den Z m>
twoleider Pctroenkewitsz gequalificeerd
als „in ernst elke vorige gebeurtenis van
revoiutionnairen aard in Rusland over
treffende."
De Pclersburgscbe correspondent van de
Times verzekert dat de oproerlingen te
Sewastopol de macht geheel in handen
hebben; de overheid durft geen geweld
te gebruiken" voordat zij over oen sterke
troepenmacht beschikt, wat bij de ver
breking der spoorwegverbinding nog on
mogelijk is. De troepen in de stad heeten
de oproerlinge nwelgezind te zijn, terwijl
de bemanningen van een paar oorlogs
schepen de vlag van den opstand heb
ben geheschen.
De Daily Telegraph verneemt verder uit
Petersburg, dat ook elders in het binnen
land de troebelen bedenkelijk toenemen,
vooral op het platteland en onder de
werklieden in de steden. Werkstakingen
en uitsluitingen nemen toe, tot zelfs bui
tenstreken, waar het tot nog toe kalm
is gebleven.
Uit vrees voor de in Januari te wach
ten zijnde staking der post-, telegraaf- en
spoorwegbeambten en de steeds m: er veld
winnende organisatie van het verbond der
telegraaf- en postbeambten, b reidt de re
geering de afkondiging van eene wet voor,
die het deelnemen van staatsambtenaren
aan eene staking verbiedt onder bedrei
ging van acht maanden gevangenisstraf.
De aanstichters eener staking kunnen ge
straft worden met een jaar eri vier maan
den gevangenisstraf en verlies van bur
gerschapsrechten.
Hi*l uitwerken van een dusdanige draco
nische wet is in den tegenwoordigen tijd
geheel doelloos, daar de regeering niet
meer de macht bezit haar toe te passen.
Onder de uit Japan teruggekeerde sol
daten is eene toenemende beroering merk
baar; zij zijn ontevreden omdat door het
zeer groote aantal hun overvoer naar het
vaderland vertraagd is. Steeds komen
nieuwe transporten krijgsgevangenen uit
Japan aan.
Een soldaat uit Port-Arthur heeft op
demonstratieve wijze geweigerd een offi
cier te groeten, dien hij met scheldwoor
den overlaadde. De officier stak daarop
den soldaat overhoop.
Om hun kameraad te wreken poogden
soldaten het officierscasino in brand te
steken, waarin zich vier officieren bevon
den, die van hunne revolvers gebruik
maakten.
Drie officieren zijn gedood en één ge
wond. Het aantal getroffen soldaten is niet
bekend. Kozakken hebben de rust hersteld.
Volgens een bericht van de Roes neemt
de gisting toe onder de troepen in Mant-
sjoerije. Te Charbin zijn officieren en man
schappon in hechtenis genomen. Ook naar
het aangrenzende deel van Siberië is de
beweging overgeslagen. De onlusten te
Wladiwostok zijn ernstiger geweest, dan
men heeft laten voorkomen. Alle gebou
wen, aan Chineezen, en vele aan andere
vreemdelingen toebehoorende, zijn ver
brand. Generaal Linjewitsj heeft last ge
geven, honderd belhamels uit Europeesch
Rusland uit de troepenmacht te verwij
deren. Op zijn bevel worden ook de schul
digen te Wladiwostok voor den krijgsraad
gebracht.
FRANKRIJK.
Door geheel liet katholieke Frankrijk is
de beweging, die ons op de afkondiging
der wet betreffende de scheiding van
Kerk en Slaat moot voorbereiden, in vollen
gang. Voordrachten over de beteekenis der
wet worden allerwege gehouden, de pas-
stoors groepeeren de hun onderhoorige
geloovigen in parochiale vereenigingen, de
bisschoppen ontwerpen plannen om deze
vereenigingen in diocesane bonden te za-
men te voegen, en de Paus houdt zich
gereed zooals tenminste dezer dagen
de Albische „Semaine religieuse" meldde
om een fransche commissie uit de
hooaere geestelijkheid bijeen te roepen,
ten einde een krachtig Episcopaat te ver
krijgen, dat eensgezind zal handelen.
'Tweede Kamer. De Minister had
geen bezwaar tegen 't overdragen wan gou-
vernementsscholen aan de zending. Hij
deelde mede bljjkens een telegram van den
gouverneur-generaal dat vele adviseurs
zijn vóór uitbreiding en reorganisatie van
het schoolonderwijs in de lichting door
dhr. Van Deventer aangegeven in tegen
stelling met de door dhr. Van Kol aan
geprezen methode van aanschouwelijk on
derwijs. Dhr. Blooker oordeelde dat de
uitgetrokken 21/2 millioen voor den ge
neeskundigen dienst productiever voor den
gezondheid-toestand kan worden aange
wend.
De directeur-generaal der Staatsspoor
wegen heeft de hulpwachteres C. Raats
geboren Rentmeester, van wachtpost 65
op de sectic Vlissinge nG o e s bij
dienstorder eervol doen vermelden wegens
betoonde activiteit. y
Met ingang van 1 December 1905 is
de commies te water 2e klasse hij 's rijks
belastingen J. Dronkers te Millingen ver
plaatst naar Bath.
Nederland en België. De „Cour-
rier Européen", het Fransche politieke
weekblad, waaraan 'n geheele staf van Eu-
rópeèsche bekende politici" en publicisten
medewerkt, bespreekt de beweging in de
„Petit Bleu", door Eugène Baie begonnen.
In dit artikel wordt het Brusselsch blad
geluk gewenscht mot het begonnen werk
en verklaard, dat het tijdstip zeer gunstig
is te achten om de idéé van nauwere
aaneensluiting te progageeren en vruch
ten to doen dragen.
Aan weerszijden van den Moerdijk, zegt
het blad, is nog geen enkele slem van
een gezaghebbend man zich tegen zulk
een denkbeeld komen verheffen, en het
is te hopen, dat werkelijk een interpar
lementaire conferentie bijeen kome om
voor de grondslagen van cventueele onder
handelingen den weg te bereiden.
GOES. Niet ten onrechte wordt er dit
jaar over veel regen geklaagd. Sedert 28
Juli j.l. is ér op het proefstation alhier
ook een regenmeter geplaatst. En sinds
dien tijd gingen er slechts 18 dagen voor
bij dat er geen regen viel. Augustus spande
de kroon, want in dé tweede helft van
die maand viel er even voel water als
over de geheele maand Septemher.-Met.de
Zondagen is het al heel treurig gosteld.
De nu gepasseerde is de zestiende dat het,
regende, veel nf weinig.
