Katholiek Orgaan voor de Zeeuwsche
No. 140.
Dinsdag 28 November 1905.
Eerste Jaargang.
FEUILLETON.
BUITEN LA N D
Verschijnt eiken ftAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND,
OOSTERBAAK LE COINTRE,
Om een millioen.
BINNENLAND.
WE ME COURANT
Een en ander dit blad betreffende te zenden:
wat aangaat de Redactie a. d. Redacteur; ai het overige a. d. Uitgevers.
Abonnementsprijs: per 3 maanden
Voor het buitenland verhoogd met de meerdere porto's.
Afzonderlijke nommers (bij vooruitbetaling)
-.95
-.05
Drukkers-Uitgevers:
G O E S. c—
Advertentiën: van 1—6 regels —.60; iedere regel meer 10 ets.
Grootere letters of cliché's worden naar plaatsruimte berekend.
Eenzelfde advertentie driemaal geplaatst, wordt tweemaal berekend.
Bij een groot aantal regels of bij abonnement speciale prijs.
Dienstaanbiedingen: 25 ets. per advertentie van hoogstens 5 regels.
Reclame-berichten: 25 ets. per regel.
Lezers, clie de courant te laat of ongere
geld ontvangen, worden verzocht daarvan ori-
middelijk mededeeling te doen aan de directie.
Openbaar Onderwijs.
Het openbaar onderwijs te Amsterdam
verkeert in een allerellendigsten toestand.
De wethouder van onderwijs mr. v. Hall
is gebleken niet de rechte man op de rechte
plaats te zijn; hij verzuimde de tuchtloos
heid bij den wortel uit te roeien.
Dit ware, hoewel geen gemakkelijke, toch
de eenige oplossing geweest.
Want te Amsterdam, waar zooveel voor
liet onderwijs gedaan wordt, heeft men
door de hoogere salarissen ouder onder
wijspersoneel verkregen, dat zich niet zoo
goed wil bukken voor het schoolhoofd.
Het waren voor een goed deel afgestu
deerde mannen, die zich met de politiek
gingen bemoeien en veelal aan sociaal
democratische zijde stonden.
Indien de toestand in Amsterdam de
zelfde bleef, het zou uitloopen op anarchie
in het onderwijs.
Want hoe kan een onderwijzer, die zelf
in opstand was tegen het hoofd, later tot
hootd benoemd, het gezag handhaven?
Op het ontslag van twee jeugdbedervers
hebben 700 Amsterdamsche onderwijzers
een protestmotie aangenomen.
Als men nu weet, hoe verregaand bru
taal en ploertig die twee ontslagen onder
wijzers handelden, dan heeft zoo'n protest-
moiie dieperen zin, dan blijkt daar eeniger-
mate uit het gehalte dier 700 onderwijzers
en het bederf van het onderwijs.
De „Twee Provinciën" zegt van den toe
stand het volgende
„Het gaat op de Amsterdamsche open
bare scnool vreemd toe; verschillende on
derwijzers zijn daar heel gewoon in op
stand tegen het Hoofd der School; belee-
digen hun chef; jouwen hem uit; en doen
dingen, die niet alleen in een beschaafde
maatscnappij ondenkbaar zijn, en die doen
zien tot welK een peil van ontwikkeling
het de lieden gebracht hebben, die een
groot deel van de Amsterdamsche school-
„Ge schijnt mij een flinke kerel toe;
ik zal u heipen. Kom morgen vroeg juist
om tien ure aan mijn bureau, dan praten
we verder. Hier is mijn kaartje.
Hij stond op, wierp den hernergier een
geldstuk toe en vernet het lokaal.
„Kerel, ge moogt van geluk spreken 1"
riep de waard mij toe. „Weet ge wel, wie
die heer is, met wien ge daar meer dan
een uur hebt zitten praten? Zie maar
eens op dit kaartje: Clinton, de milhar-
dair, de koperxoning is het. Uw fortuin is
gemaakt, lia maar gerust naar huis en
slaap eens goed uit, in plaats van verder
te gaan speien. Neen uw dollar geef
ik u van avond niet; iemand, die met Clin
ton in betrekking staat, heeft op zoo'n
ellendigen dollar niet te zien. Wel te
rusten 1"
Den volgenden morgen, juist om 10 ure,
stond ik voor het liuis van den heer Clin
ton m de Metaririestraat en drukte op
den knop der eiectrische hei.
en gegalonneerde bediende deed open
nam mij van het hoofd tot de voeten
P, a s vroeg hij zich af, wat zulk een
jeugd „opvoeden".
De Amsterdammers zijn mei reclil be
kocht".
Voor dat stelletje „leerkrachten" beta
len zij alleen aan salaris, niet minder dan
bijna drie millioen gulden per jaar; dat
kan nog al schikken; en daarvoor hebben
ze een personeel, dat in iedere goede deug
delijke school zou worden gezuiverd.
In gemeenten waar het nog niet zoo is,
neme men het Amsterdamsche voorbeeld
als een waarschuwing.
Had het Amsterdamsche Gemeentebe
stuur van het begin af krachtig gehan
deld; was de Amsterdamsche Raad op zijn
post geweest, de toestanden zouden zoo
onhoudbaar niet zijn geworden.
Maar zoo gaat het als men zich slap
aanstelt.
Dan loopt alles in het honderd."
Als 't kalf verdronken is, dempt men
den put.
Moge door een krachtig optreden van
den gemeenteraad „de hoop des vader
lands" spoedig aan betere leiders zijn 'toe
vertrouwd.
En niet te Amsterdam alleen.
Anfi-Clericaal en Christen.
„Anti-clericaal kan de allerbeste Chris
ten zijn!"
Aldus de aandoenlijke heer Boissevain
in een sentimenteel artikel, waarin hij
jammert, dat de rechtsche pers hem hij
de niet-christenen zou hebben ingelijfd.
Als de van-dag-tot-dag-schrijver op dit
zijn stokpaardje rijdt, is hij niet mak.
Met zijn bovenstaande uitspraak
schrik niet, lezer heeft de schrijver
gelijk.
Mitsmen „anti-clericaal" gelieve
op te vatten in den zin van gekant zijn
tegen priesterheerschappij of -regeering.
Maar dan ook behoeft niemand anti-
clericaal te zijn, wijl er totaal geen ge
vaar voor een priesterregeering bestaat.
De geestelijkheid, schreef dan ook kar
dinaal Manning, is niet een regeeringsin-
strument, maar zij is een sociale kracht.
verloopen individu, als ik er uitzag, toch
wel bij zijn meester te doen mocht heb
ben. Ik noemde mijn naam.
Mijnheer Clinton verwacht u, sprak hij
nu veel beleefder en geleidde mij door
een lange gang naar een vertrek, waar
van hij de deur zonder gedruisch te maken
opende.
Ik bevond mij in Clinton's bijzonder
bureau. Hij ontving mij beleefd, maar met
dien halt-verborgen spot, die mij reeds den
vorigen avond zoo pijnlijk had aangedaan.
Na mij een oogenblik scherp te hebben
aangezien, begon hij
„lk zeide u gisterenavond, dat ik be
lang in u stel en iets voor u doen wil.
Gisteren hebt ge de meening uitgesproken,
dat niemand in staat zou zijn, u van een
millioen te berooven, indien ge er een
bezat. Zoo was liet immers, Mr. Hugh?
Ik begreep niet goed, waar hij heen
wilde en vergenoegde mij met bevestigend
te knikken. En toen gebeurde er iets, waar
op ik wel het allerminst voorbereid was.
Clinton opende een lade van zijn schrijf
tafel, nam er een vrij groot pakket uit
en zeide, alsof het de gewoonste zaak
van de wereld ware
„Ziehier het millioen, Mr. Hugh; neem
maar mee".
lk dacht met een krankzinnige te doen
te hebben. De heer Clinton las dëze ge
dachte op mijn gelaat en glimlachte.
„Zie mij' maar niet voor krankzinnig
aan", sprak hij. „De bankbiljetten zijn
Maar „anti-clericaal" is allengs van zijn
oorspronkelijke beteekenis veranderd, men
is het gaan vereenzelven met de onder
scheiding door de liberalen gemaakt
die allijd zoo over de antithese jeremiee-
ren! van niet-kerkelijk en kerkelijk.
„Anti-clericaal" beteekent tegenwoordig
eenvoudig „niet-kerkelijk", natuurlijk in po-
litieken zin.
Maar anti-clericaal in den zin van niet-
kerkelijk kan de allerbeste Christen vol
strekt n i e t zijn.
Een Christen kan niet „niet-kerkelijk"
zijn. Om de doodeenvoudige reden dat een
Christen, iemand dus die God erkent,
Dezen niet kan verbannen uit het Staats
bestuur. Omdat; wanneer men erkent dat
er een God is, Diens invloed zich moet
uitstrekken over alles, ook over het be
stuur van den Staat.
En dit laatsle erkennen de anti-kerkë-
lijken niet.
Afzakking naar links.
In het Voorloopig Verslag der Tweede
Kamer over de begrooting van buiteniand-
sche zaken werd den heer Van Tets de
vraag gedaan of „ook naar zijn meening
eene grondwetsherziening, ten einde den
gewonen wetgever vrijheid te geven bij
de regeling der kiesbevoegdheid, thans in
het belang des lands noodzakelijk moet
worden geacht".
De Minister vangt zijn Memorie van
Antwoord aan met de verklaring, „met
de opmerking te kunnen volstaan dat,
indien hij' op dit punt do zienswijze zijner
ambtgenooten niet had gedeeld, liij be
zwaarlijk met hen in het Kabinet zitting
had kunnen nemen".
In de bladen heeft het bericht de ronde
gedaan, dat de heer Van Tets behoort
tot de oud-liberale partij.
Een oud-liberaal dus voor het blanco
artikel
Men herinnert zich, dat de oud-liberaal
Van Karnebeek in de Kamer heftig tegen
„de schoonste uitvinding onzer eeuw" te
keer ging, zoodat de tijd niet ver af schijnt,
dat het pasgeboren partijtje zich weder
echt en ik ben goed bij mijn verstand.
Maar laat ik mij nader verklaren. Ik doe
niets liever dan iemand een weldaad be
wijzen, maar ik mag ook graag eens een
grap hebben".
Ik verzoek u dus, dit millioen niet als
een geschenk, maar als een premie te be
schouwen. Wanneer ge vandaag over
drie maanden, dus op 27 September aan
staande, 's morgens om 10 ure, in staat
zijt mij te bewijzen, dat het millioen u nog
niet afhandig is gemaakt, dan zijt. gij op
dat oogenblik de rechtmatige eigenaar.
„En als ik dat niet kan?"
„Dan zal er niets op zitten, dan dat
ge maar weer piano gaat spelen in den
„Admiraal Jackson".
„Maar waarvan moei ik dan in dien tijd
leven?"
„O ja, dat is waar ook. Hier hebt ge
een cheque van 2000 dollars. Dat zal
wel voldoende zijn voor drie maanden".
Ik stamelde eenige woorden van dank,
maar Clinton wees deze af.
,,'LIs eenvoudig een overeenkomst, die
we sluiten", sprak hij. Ik heb u verder
nog een en ander te zeggen. Beproef niet
met het millioen over zee te ontvluchten,
want mijn agenten zullen u overal be
waken. Poog ook niet dit kapitaal geheel
of gedeeltelijk uit te geven, want binnen
een uur zullen alle bankinstellingen der
Vereenigde Staten een nummerlijst dezer
banknoten in handen hebben, met verzoek
ze hij' aanbieding in beslag te nemen. In-
zal moeten splitsen in nog twee afdee-
linkjes.
De oude regelkrachtverlies bij de li
beralen en afzakking naar links.
RUSLAND.
De politieke werkstaking, die geen suc
ces gehad heeft, wordt gevolgd door een
gedeeltelijke economische werkstaking, be
langrijk genoeg om over eenige dagen ern
stige verwikkelingen teweeg te brengen.
Op voorbeeld van de rijkswerven, die
haar poorten gesloten hebben, hebben de
groote metaalfabrieken het werk stilgezet,
omdat zij hun personeel den achtuurs-
werkdag niet willen geven. Gisteren zijn
de Newski-werkplaatsen gesloten, 8000
werklieden staan op straat. Als men de
stakers in de groote fabrieken meerekent,
zijn er thans ten minste 60.000.
Op een tijdstip waarop het vastraken
van het ijs de aflevering van waren langs
den zeeweg onmogelijk maakt, wordt de
beteekenis van zulk een werkstaking nog
grooter, en eenige aanzienlijke Engelsche
handelshuizen hebben hun contracten te
Petersburg verbroken, wegens den revolu
tionairen toestand.
Zaterdag zijn te Warschau "de kolonel
der kozakken Alexejef en twee andere ko
zakken-officieren in hun woningen in de
Tamkastraat overvallen en doodgeschoten.
Er loopt een hardnekkig gerucht, dat
er muiterij is uitgebroken op de vloot te
Sewastopol. Ook zijn troepjes uil hel garni
zoen aan 't muiten.
Volgens een gerucht dat te Warschau
loopt, verkeert ook het leger in Mantsjoerije
in opstand; Charbin zóu in brand ge
stoken zijn.
DUITS CHLAND.
Het centrum heeft zich in Beioren en
Baden voor do invoering van algemeen,
gelijk en rechtstreeksch kiesrecht ver
klaard. Thans1 schijnt men, naar men uitjde
Köln. Volksztg. moet opmaken, ook in
Pruisen een hervorming van het kiesrecht
voor den Landdag in.dien geest te berde
te willen brengen, om de sociaal-democra
ten voor te zijn.
„AVie een gezonde ontwikkeling van on
zen staat op den weg der orde wenscht,
zegt het blad, moet. het betreuren dat het
inrichten van een populaire hervormings
beweging alleen aan de sociaal-democra
ten overgelaten zou worden."
TURKIJE.
De Sultan blijft bij zijn weigering, om
dien ge ook maar één banknoot te gelde
zoudt willen maken vóór 27 September
's morgens te 1 uur, zoudt. ge onmiddellijk
als dief gevangen genomen worden. Op
den afgesproken datum zal ik de uitnoo-
diging tol beslaglegging intrekken en ver
klaren, dat gij de rechtmatige eigenaar
zijt van het millioen.Wilt ge een glas
morgenwijn
Ik kon het niet langer uithouden.
„Mijnheer Clinton", riep ik uit, „ik weet
niet, waardoor ik uwe belangstelling ver
diend heb. Maar uwe edelmoedige handel
wijze is werkelijk zonder voorbeeld. Want
ten slotte is die voorwaarde toch maai'
een grap en staat het feit vast, dat ge
mij een millioen schenkt".
„Schenkt? Dan kent ge mij slecht",
mijnheer Hugh. „Ik schenk nooit iets. Dit
millioen is een premie, niets meer en
niets minder".
Vragend zag ik hom aan.
„Ja", sprak de milliardair toen, „een
kleinigheid moet ik hieraan nog toevoegen.
Eigenlijk behoefde ik het u niet eens te
zeggen, maar ik houd nu eenmaal van
open kaart spelen. Het millioen, dat hier
voor u ligt en aan welks echtheid gij nog
steeds schijnt te twijfelen, heb ik ook aan
een ander beloofd onder voorwaarde, dat
hij erin slagen zou u ervan te berooven.
Nu, ge moogt wel oppassen, want Guil-
lianris een ondernemende kerel, voor geen
klein gerucht vervaard. En hjj: heeft een
uitstekende revolver, die om zoo te zog-
in Macedonië hervormingen in te voeren,
volharden. Er is een iradé afgekondigd,
waarin het besluit van den ministerraad
om de internationale financiëele controle
in Macedonië van de hand te wijzen, be
krachtigd wordt. -
De drogman van het Engelsche gezant
schap is Woensdag naar den Piraeus ver
trokken, om zich ter beschikking te stel
len van den Engelschen vlootvoogd.
Vice-admiraal Hoesni Paeha is naar de
Dardanellen vertrokken. Naar liet. heet,
brengt hij bevelen over naar den bevel
hebber der forten, voor het geval de in
ternationale vloot zich vertoont. Derge
lijke bevelen zijn er gezonden naar de
gouverneurs van de eilanden in den Ar
chipel. De vloot der mogendheden is tot
een betooging vertrokken.
Nu de organisatie van de „Katholieke
Sociale Actie" is tot stand gekomen en
het Centraal Bureau gesticht, werd
behoefte gevoeld aan een periodiek ge
schrift, dat de eenheid en samenwerking
tussehen Centraal Bureau en
Plaatselijke en Diocesane Co
rn i t 's bevorderen zou.
Ziedaar het hoofddoel eener nieuwe uit
gave, getiteld „Mededeelingen van het Cen
traal Bureau van de Kath. Soc. Actie".
In deze Mededeelingen zal alles,
betreffende de „Kath. Soc. Actie", wat
voor de Plaatselijke Comité's van belang
is, worden opgenomen, alsVerslagen van
de Centrale Vergadering en Diocesane
Comité's, korte berichten over vergade
ringen en actie van Plaatselijke Comité's,
aanschrijvingen van het Centraal Bu
reau aan de Secretarissen, mededeelin
gen omtrent de actie in andere landen,
speciaal in D u i t s c h 1 a n d, enz. enz.
Zoo zal er voortdurend voeling komen
tussehen de verschillende onderdeden
dezer organisatie.
Do uitgave gaat uit van het Centraal
Bureau, dat voor den inhoud verant
woordelijk is.
Het plan is, dat de leden der Plaat
selijke en Diocesane Comité's gratis een
exemplaar ontvangen, door middel van
hun Secretaris. Voor ieder ander >vordt
de inteekening opengesteld ad f 1 per
jaar, te beginnen 1 Januari 1906. De abon-
né's op de „Mededeelingen" ontvangen,
gratis de verschijnende V1 u g s c h r i f-,
ten (12 per jaar).
gen vanzelf afgaatNu, mr. Hugh, het-
ga u goed!"
Op straat gekomen, vroeg ik mij af, of
alles niet een droom was. Maar de cheque
en het pak banknoten bewezen het tegen
overgestelde. lntusschen waren beide
wel echt? Het was bekend, dat Clinton
bij zijn grappen niet aan overmaat van
kieschheid leed.
Ik besloot, dus terstond, mij op dit punt
zekerheid te verschaffen, en richtte mijn
schreden naar de Bank, waarvan naam en
adres op de cheque te lezen stond. Daar
aangekomen, presenteerde ik de chèque.
De kassier zag mij wantrouwend aan,
sprak een oogenblik met een zijner col
lega's en zeide eindelijk:
„Wilt ge even wachten? Er wordt naar
mijnheer Clinton getelefoneerd, of ge in
derdaad de persoon zijt, in de chèque
bedoeld".
Eenige minuten later werden mij' onder
herhaalde verontschuldigingen van den
kassier de twee duizend dollars uitbetaald.
„Ziet ge, mijnheer", sprak de kassier,
„wij moeten wel hoogst voorzichtig zijn.
Ge kunt niet gelooven hoeveel pogingen 'tot
bedriegerij er worden aangewend en hoe
handig de misdadigers zijn. Iedere schade
van dien aard wordt op ons zelf verhaald
en het inkomen is niet zoo bijster groot.
Daar schoot mij een gedachte door den
geest.
(Wordt vervolgd.)
