Katholiek Orgaan voor de Zeeuwsche Eilanden.
Het antwoord der Regeering.
No. 139.
Zaterdag 25 November 1905.
Eerste Jaargang.
BINNENLAND.
Verschiint eiken HVAANDAG-. WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND
OOSTERBAAN LE COINTRE,
-o G 0 E 5. o-
Bij dit nummer behoort een Bijblad.
UIT DE PERS.
BUITENLAND
Een en ander dit blad betreffende te zenden:
wat aangaat de Redactie a. d. Redacteur; al het overige a. d. Uitgevers.
£tb0nnem«nfsprljs: per 3 maanden
Voor het buitenland verhoogd met de meerdere porto's.
Afzonderlijke nommers (bij vooruitbetaling)
-.95
Drukkers-Uitgevers:
Jldvertenfiën: van 1—6 regels —.60; iedere regel meer 10 ets.
Grootere letters of cliché's worden naar plaatsruimte berekend.
Eenzelfde advertentie driemaal geplaatst, wordt tweemaal berekend.
Bij een groot aantal regels of bij abonnement speciale prijs.
Dienstaanbiedingen: 25 ets. per advertentie van hoogstens 5 regels.
Reclame-berichten: 25 ets. per regel.
Dc Memorie van Antwoord op het Voor-
loopig Verslag kan niet gezegd worden
uit. te munten door kracht.
O. a. wordt er in verklaard, dat na de
Juni-stembus een cabinet d'affaires min
der gewenscht was; waarbij eenerzijds re
kening werd gehouden met het feit, dat
de verkiezingen de meerderheid hadden
verplaatst van de rechter- naar de linker
zijde, anderzijds met de omstandigheid,
dat geen der partijen of groepen in de
Tweede Kamer op een meerderheid kan
wijzen.
Naar de regeering meedeelt, is zelfs geen
poging gedaan om leden van de rechter
zijde te bewegen in hel Kabinet, zitting
te nemen.
Er valt tegenstrijdigheid te ontdekken,
wanneer men vergelijkt dit optreden der
Regeering met hetgeen de liberalen in de
verkiezingsdagen schreven.
Toen immers heette het, dat de socialis
ten hoegenaamd niets met hen te maken
hadden.
En nu zegt de M. v. A. dat de meer
derheid verplaatst is van de rechter- naar
de linkerzijde, zoodat dus wel degelijk de
socialisten mede in tel gekomen zijn.
Maar dan heeft ook bij de stombus,
toen verkondigd werd, dat men evenmin
met de socialisten als met. de „kerkelij-
ken" te maken wilde hebben, een bodrie-
gelijke kiezersmisleiding plaats gehad.
Een stukje oude plunje voorde liberalen
Verder zegt de M. v. A. nog:
„Van die gedachte uitgaande, is van
den aanvang af gestreefd naar de 'samen
stelling van een Kabinet, waarin zoo
veel mogelijk dc verschillende nuances
der vrijzinnige richting vertegenwoor
digd zouden zijn, doch tevens uitgezien
naar mannen, weinig of niet betrokken
in den jongsten verkiezingsstrijd, en ook
daardoor in slaat 's lands zaken met de
vertegenwoordiging te behandelen met
die gematigdheid, die in het algemeen
belang thans zoozeer noodig is".
Dit is zeer mooi; alleen moest de re
geering hare verzoeningsgezindheid meer
toonen door daden dan door malligheden.
Door zóó te redeneeren, zou de schijn
kunnen worden gewekt, dat in een toekom
stig Kabinet geen mannen zouden kunnen
worden opgenomen, die in den verkie
zingstijd op den voorgrond treden.
Heel deze tirade slaat dan ook blijk
baar op het niet-zitting-nemen in 't Kabi
net door den heer Borgesius, wat o. i.
weinig met verzoeningsgezindheid te ma
ken heeft, veeleer is een slimmigheidje,
een daad van takiiek.
Wat het optreden van een gemengd
cabinet d'affaires belangt, men weet, dat
het optreden van zoodanig cabinet, ons
erachtens, niet in het blijvend belang des
lands ware en in zooverre kan het ons
verheugen dat dit vrijzinnig ministerie
optrad.
„Het Centrum" van Dinsdag jl. beweert,
dat geen lid der Rechterzijde op een ver
zoek om deel te nemen aan een cabinet
d'affaires zou zijn ingegaan.
Tegenover de lezing in de M. v. A.
was ons vroeger medegedeeld, dat twee
leden van het vorig ministerie waren aan
gezocht om ook in het nieuwe te blijven.
Nu is hel. mogelijk, dat er „geen p o-
gingen zijn aangewend" zonder dal dij
uitsluit, dat, er polsingen plaats hadden,
die het aanwenden dier pogingen nutte
loos maakten.
Dit is intusschen zeker, dat verschil
lende leden der Katholieke Kamerclub
een totstandkoming van een gemengd
cabinet d'affaires zouden hebben toege
juicht en ook, dat. indien de Katholieke
pers zich daartegen niet verzet hadde en
do Kabinetsformateur zou ernstige pogin
gen tot de vorming van dusdanig cabinet
hebben in het werk gesteld, de tegen
woordige regeering volstrekt niet van zulk
een geprononceerde vrijzinnige kleur
zijn zou.
T ij d e 1 ij k e aanstelling.
Bij eenige bijzondere schoolbesturen
schijnt de gewoonte te bestaan aan onder
wijzers een tijdelijke aanstelling t.e geven,
b.v. voor een jaar, lengevolge waarvan
men even gemakkelijk van onderwijzer als
van huisknecht veranderen kan.
Het ligt. evenwel voor de hand, dat
dit zeer onbillijk is voor den onderwijzer
en verlammend werkt op zijn arbeid, wel
licht ook zijn karakter bederft en hem die
mate van vrijheid, die hij als onderwijzer
ook tegenover een schoolbestuur bezitten
moet, ontrooft.
Zeer terecht is dan ook thans voor elk
bestuur, dat op de bijdrage aanspraak
maakt, in de wet do eisch gesteld, dat
de onderwijzer niet voor langer dan een
jaar tijdelijk mag worden aangesteld, ter
wijl tevens goede bepalingen zijn gemaakt
om willekeurig onlslag van al of niet
lijdelijk aangestelde onderwijzers tegen do
gaan.
Sommigen meenen dat ook thans nog,
jaar in jaar uit, onderwijzers tijdelijk, mits
niet langer dan 12 maanden per jaar,
kunnen worden aangesteld, zonder dat de
bijdrage gevaar loopt.
leder gevoelt, dat zulk een wetsuit,leg
ging met de bedoeling der wet in lijn
rechten strijd is. Alle onderwijzers zou
den per jaar kunnen worden aangesteld,
indien het bestuur maar zorg draagt, dat
geen aanstelling gegeven wordt voor lan
ger dan 12 maanden. De wet zou dus
beletten datgene te doen, wat in haar
systeem in elk geval beter is dan een
12-maandelijksche aanstelling, want in
haar stelsel is, als men tijdelijke aanstel
lingen toelaat, die voor langoren duur toch
ialtijd nog beter dan die voor korteren
duur. Daarentegen zou zij niet in het aller
minst het tijdelijk aanstellen van onder
wijzers weren, zoodat de voorwaarde
„geen tijdelijke aanstelling voor langer dan
één jaar" niets te beduiden zou hebben.
Wij moeten ons zeer vergissen, indien
later de Regeering bleek zoodanige opvat
ting te zijn toegedaan, en wij ontraden
alle schoolbesturen, die aanspraak wen-
schen te maken op rijksbijdrage, zulke
slimmigheden te beproeven. Wij' vreezen
dat zij later zich daarover bitter zullen
beklagen, als zij vernemen dat een .on
derwijzer, die achtereenvolgens
voor twaalf maanden is aangesteld, langer
is aangesteld dan voor een jaar, zoodat
de school met zoodanigen onderwijzer niet
meetelt voor do bijdrage. (Ned.)
De nieuwe subsidien.
Op onze schoolbesturen is door de
jongste wijziging der lager-onderwijswet
een nieuwe last gelegd.
Finjneiëel geraken ze stellig in heel
wat beter conditie, maar deze verbetering
brengt tevens de zorg mede, dat de nieuwe
Staatssubsidiën geregeld inkomen.
Daarvoor moet aan een geheele reeks
formaliteiten worden voldaan. Een en an
der brengt, in deze maanden heel wat
drukte en beslommeringen mee. En in
menig schoolbestuur zal dan ook een zucht
van verlichting geslaakt worden, als we
eenige maanden verder zijn en aan alle
voorwaarden, om in het genot der zoo
veel hoogere rijkssubsidiën le doelen, is
voldaan.
Intusschen, daarmee is men er nog niet.
Voortdurend moei er onder de werking
der nieuwe wet. veel meer dan on
der de thans nog vigeerende worden
nagegaan, welke stukken moeten worden
ingezonden voor onderwijzers, die door
dienstjaren of anderszins in een andere
categorie van subsidie overgaan. En wan
neer men dan weet, dat het niet of te laat
inzenden van stukken een verlies van hon
derden, zelfs duizenden guldens kan ver
oorzaken, begrijpt men, dat lid van
een schoolbestuur te zijn nu juist. niet.
als een sinecure behoeft te worden be
schouwd.
Uitbreiding van hel ledental der school
besturen zal dan ook op verschillende
plaatsen gewenscht mogen heetea en het
inroepen van deskundige assistentie zeker
ongeveer nergens overbodig.
Hopen we, dal onzen besturen dure ver
gissingen bespaard blijven. (Msb.)
RUSLAND.
Met den dag krijgt Witte meer steun
van het ernstige, ordelievende deel der
bevolking, dat de regeering de handen
sterkt in de bestrijding der rustverstoor
ders. Wilte heeft de leiders der arbeiders
beloofd het stemrecht en de rechten der
Rijksdoema nog uit te breiden, waarop
de mannen tot de algemeene hervatting
van den arbeid besloten.
In den omtrek van Pollawa zijn de boe
ren in opstand. Te Saratof worden eiken
dag dozijnen gevangen genomen, en vaak
verschrikkelijk mishandelde boeren bin
nengebracht. De. overheid deelt geweren
uit aan de veldwachters.
'NOORWEGEN.
In het Parijsche blad den „Matin" werd
dezer dagen door den redacteur Harduin
de opmerking gemaakt, dat Noorwegen
verstandiger zon hebben gehandeld door
oen republiek te worden dan door een
koning te kiezen. De bekende ontdekkings
reiziger Nansen benoemd tot gezant
van Noorwegen bij het Engelsche Hof -
beantwoordt thans in den „Matin" deze
opmerking op de volgende wijze
„Wij: hebben aan een monarchie de-jvoor-
keur gegeven om drie beweegredenen: de
eerste is deze, dat Noorwegen, hetwelk
niet rijk is, een Regeeringsvorm wenschl,
die niet veel geld kost en gij weet, dat
er geen duurder Regeeringen zijn dan re
publieken; de tweede is die, dat wij sterk
willen zjjn en dat de republiek ons tegen
over Zweden zwak zou hebben gemaakt.
Het derde motief is geweest ons verlangen
om vrij te zijn: wij danken er voor ge-
tyrannisseerd te worden door de partijen.
AMERIKA.
Ook in Zuid-Amerika heeft men Coijihes-
jes, die hun groolen Franschcn patroon
in zijn kleinziehgeii haaf tegen de kerk
en in het nemen van allerlei vinnige anti
kerkelijke maatregelen precies nabootsen.
Ecuador, de republiek, die voor 30 jaar
nog bestuurd werd door den edelen Ga
briel Garcia Moreno, staat nu onder het
zegenrijk bestuur van den groot.en „ge
neraal" Piaza in de Zuid-Amerikaan-
sche republieken schijnen alle groothe
den en grootheidjos generaal te zijn! Se
dert ennigen tijd heeft dit. C'ombesje be
sloten, dat de staat aan do kerk en de
geestelijkheid geen cent meer betalen mag
en dat, ondanks het geld, dat ieder jaar
.volgens de wel voor den eeredienst werd
uitgetrokken.
De bisschop van Ibarra, Mgr. Frederico
Gonzalaz Suarez heeft een smeekschrift
gericht aan zijn parochianen, waarin hij
allen, dio de Katholieke Kerk liefhebben
en ware Katholieken willen blijven „por
Dios", om Gods wil om -een aalmoes
smeekt, opdat daardoor de priesters on
derhouden kunnen woeden en de eere
dienst in .de kathedraal en de parochie
kerken kan worden voortgezet, anders zou
den de kerken geslolen moeten worden.
De regeering van Ecuador heeft met
Rome gebroken, omdat de H. Stoel de
wet op het burgerlijk huwelijk niet door
concordaat wilde goedkeuren. Piaza denkt
hot nu zonder Rome te doen. Van de zeven
bisschopszetels in Ecuador zijn er slechts
twee bezet, die van Ibarra en Riobambn,
do overige vijf worden door apostolische
administratoren bestuurd.
Generaal Piaza moest maar naar Frank
rijk overkomen. Hij is minstens al rijp
voor minister-president, misschien ook
voor Oorlog.
OOSTENRIJK.
Op den Oostenrijkschen Katbalk kendag
werd door pater Victor Kolb S. J. een
imponeerende rede over de pers gehouden.
Deze tienmaal gekroonde macht, sprak
hij, is helaas voor hot grootste, deel een
macht ten kwade, ééne die de waarheid
niet verbreidt, maar weerstaat en beoor-
logt. In de arlikelen, zegt pater Kolb, strijdt
zij tegen de Kerk, de berichten kiest zij
zoo dat de feiten een anderen indruk ma
ken dan recht, is, hel feuilleton prikkelt
booze hartstochten en de advertenties die
nen allerlei vijanden van lichaam en ziel.
Die pers boheersehl de openbare mee
ning der wereld.
Beheerscht haar met waarlijk schrik
wekkende kracht. Een klein weekblaadje
met slechts duizend abonné's wordt weke
lijks door minstens eenige duizenden ge
lezen; waar is de prediker, die geregeld
op zulk een gehoor mag rekenen
En men heschouwe nu eens den invloed
der groote dagbladen met hare tiendui
zenden abonné's en tienmaal zooveel le
zers.
Wie is dit dier gelijk en wie kan hel
bestrijden?
Missionarissen gaan uil en trachten de
waarheid onder hei volk to verbreiden,
maar wie kan eiken dag prediken voor
ieder huisgezin? De christelijke school
voedt het kind in de waarheid op, maar
aan de school ontgroeit hij en zijn heele
verdere leven door is de courant zijn leer
meester en opvoeder en leidsman.
Wij verlangen een katholieke hooge-
school, maar wat is zij in vergelijking
met. die school, die door alle standen,
door mannen, vrouwen en kinderen wordt
gevolgd
Er is slechts één middel: den vijand
bestrijden met hetzelfde wapen, dat door
hem wordt gehanteerd; tegenover de slech
te pers de goede te stellen. Ook zij moet.de
uitvindingen der nieuwste werktuigkunde
stellen in haar dienst; zij moet tie waar
heid omtrent feiten en toestanden geven,
zij moet 't goede, prijzen en het verkeerde
afkeuren, zij moet zich wachten te dienen
als instrument van volksbedrog en zeden
bederf en beursmanoeuvres.
Katholieke Sociale Actie. Dins
dagavond werd in de groote zaal van
het Corcerlgebouw te Amsterdam een ver
gadering gehouden, uitgeschreven door hel
plaatselijk comité der K. S. A. en toegan
kelijk voor alle Katliolieken. Als sprekers
traden op de heeren mr. G. A. P. M. v. d.
Aa, dr. P. j. Vullings, overste van het
missiehuis te Arnhem, on A. Engels, amb
tenaar van het Centraal Bureau der K.
S. A. te Leiden.
Mr. v. (1. Aa sprak een heilwensch uit
voor den bloei der Kalh. Soc. Actie, de
beide andere sprekers zetten het doel der
nieuwe organisatie, een logische toepas
sing der Katholiek-sociale beginselen, uil
een. De K. S. A., zoo betoogden dr. Vul
ling en de heer Engels uitvoerig, bedoelt
door woord en geschrift in alle rangen
der maatschappij een levendig besef te
wekken van hetgeen in onze dagen van
de Katholieken op sociaal terrein wordt
gevorderd. De K. S. A. wil niet zich
begeven op het terrein der bestaande ver-
eenigingen en dezen dus concurrentie aan
doen, maar' slechts te steunen met raad
en daad en de verschillende vereenigingen
voor zoover noodig, nader tol elkaar le
brengen. Zij wenscht te zijn oen centrale
bron van kennis voor alle inlichtingen,
die men wenscht; getuige de in oprichting
zijnde sociale bibliotheek.
Aan het slot der vergadering sprak mr.
Aalberse den wensch uit, dat alle Katho
lieken eendrachtig zullen samenwerken
voor den bloei der organisatie.
Dr. Kuyper. Dr. Kuyper is ook in
de hoofdstad van Rumenië geweest, waar
hij een paar malen ontvangen is door
koningin Carmen Sylva. Zijn voornemen
om eon bezoek to brengen aan het Rus
sische Hof, moesl onze oud-minister-prc-
sident wegens dc Iroebclen opgeven. Toen
trok hij naar de Turksche hoofdstad, waar
hij1 van den sultan het grootkruis van
Medjidié ontving.
Het uitvoerend deel van het Comité in
zake Landbouw-Ongevallenwet op Zuid-
Beveland, verzond aan alle hem. bekende
werkliedenvereenigingen op Z.-B., een
exemplaar „O n t w e r p L a iiM h o u w
Ongevallenwet met mf> e 1 i c h -
t i n g", zooals dit door de vorige r^jfeering
is ingediend, met verzoek dit op hare
winter-vergaderingen le behandelen en te
willen mededeelen vóór 1 Maart
19 0 6: hare op en aan m er ki n gen,
bezwaren; gewenschte verbeterin
gen, gewilde aanvulling, enz. om
trent dit ontwerp, teneinde daarvan een
zakelijk rapport samen te stellen, en zoo
doende aan de nieuwe regeering kenbaar
tc maken d e n w e n s c'h der g e o r g a-
ni s e erde werklieden op Zuid-
B e v c 1 a n d.
In haar antwoord op de alggmiëene be
schouwingen der Tweede Kamer over dc
Staatsbegrooting voor 1906, zegt dc Re
geering o. a. het volgende over de mili
taire uitgaven
Opdrijving der uitgaven, ook voof mili-a*
taire doeleinden, stelt, d» regeering zich
voor overeenkomstig hetgeen dienaan
gaande in de Troonrede werd medege
deeld door een zuinig en omzichtig
beheer zooveel mogelijk te voorkomen. Er
zal getracht worden zeer zeker voor
zooveel het militair gedeelte onzer Staats
huishouding betreft*— om, waar dit zon
der nadeel mogelijk is, tot. bezuiniging
te komen. Zoo wordt o. a.. reeds ernstig
nagegaan in hoeverre het mogelijk zal we
zen tot vermindering van het zoogenaamd
blijvend gedeelte hij de militie te geraken.
Uit een defensie-oogpunt is eene onvol
tooide stelling'geen voldoende waarborg;
daarom is het in het algemeen belang
noodzakelijk de Stelling van Amsterdam
zoo spoedig te voltooien, als met techni
sche eisehen bestaanbaar is.
Dit laatste valt maar moeielijk te rijmen
met de zuinigheid 1
Met ingang van 1 December a. s. wor
den de na te noemen telephoonkantoren
en de eventueel aan deze kantoren aange
sloten telephoonneiten, alsmede de even
tueel aan deze kantoren rechlslreeks aan
gesloten of nog aan te sluifen perceelen
en openbare -spreekcellen opgenomen in
het Nederlandsch-Belgisch tclephoonver-
keer, zooals hieronder is vermeld:
de rijkstelephoonkantoren ie Goes,
V lissin gen, en Ierscko worden toe
gelaten lot telephoonverkecr met de Bel
gische telephoonnetlen to Antoing, Ath."
Brugelette, Celles, Leuze, Lessines, Pecq,
Péruwels, Queveaucafnp's, Taintegnies en
te Templeuve.
Do Regeering ontving van den gouver
neur-generaal een telegram, meldende dat
de vorst van Boni met zijne vrouw door
luitenant Fillers is gevangen genomen en
de zoon van don radja is gesneuvelcl.
De Minister van koloniën deelde dit in
de Tweede Kamer mee.
