Katholiek Orgaan voor de Zeeuwsche Eilanden.
Zaterdag 11 November 1905.
Eerste Jaargang.
Verschijnt eiken MAANDAG-. WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND,
OOSTERBAAN LE COINTRE,
1J G O E S.
Te jen de onzedelijkheid.
UIT DE PERS.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
i\T0. 133.
Een en ander dit blad betreffende te zenden:
wat aangaat de Redactie a. d. Redacteur; al het overige a. d. Uitgevers.
•Abonnementsprijs: per 3 maanden
Voor het buitenland verhoogd met de meerdere porto's.
Afzonderlijke nommers (bij vooruitbetaling)
—95
—05
Drukkers-Uitgevers:
ftdverfenfiën: van 1—6 regels —.60; iedere regel meer 10 ets.
Grootere letters of cliché's worden naar plaatsruimte berekend.
Eenzelfde advertentie driemaal geplaatst, wordt tweemaal berekend.
Bij een groot aantal regels of bij abonnement speciale prijs.
Dienstaanbiedingen: 25 ets. per advertentie van hoogstens 5 regels.
Reclame-berichten: 25 ets. per regel.
Het valt wel niet tegen te spreken, dat
de Katholieke Kerk in onze dagen een bit
teren en moeilijken strijd te voeren heeft;
een strijd, dien zij zelve niet zoekt, maar
die haar wordt opgedrongen en dien zij
niet ontwijken mag, zonder aan haar ver
heven roeping ontrouw te worden. Aan
haar zijn de geest ljjke goeder n van ge
loof en zedelijkheid Ier bewaking toever
trouwd, en zij zou den naam van het
recht, om Christus' Kerk te heeteu, ver
beuren, indien zij zonder verweer die goe
deren liet roovc-n of schenden. Zoolang de
Katholieke Kerk dan de Kerk van Christus
is, zal zij ter verdediging der haar toe
vertrouwde goederen hebben te strijden.
En laat het nu al waar zijn, dat zij voor
brandstapels en worstelperken, voor galg
en rad niet meer behoeft te vreezen, niet
minder waar is het, dat haar tot in de
diepste gronden van haar bestaan een ont
zettend geweld wordt aangedaan, waar
tegen zij niet bestand zou zijn, indien zij
de belofte niet had van haren goddelij-
ken Stichter.
Welke middelen worden er al niet aan
gewend om, wat de Kerk opbouwt, te
vernielen. Boeken en geschriften, week
en dagbladen, tooneelvoorstellingen en an
dere openbare vermakelijkheden, en wat
al niet meer, worden dienstbaar gemaakt
aan de vernietiging van wat de Katho
lieke Kerk het heiligst en dierbaarst is.
Wat een waakzaamheid, wat een onver
zettelijkheid, wat een vasthoudendheid aan
de eeuwige en onveranderlijke beginselen
van waarheid en recht is er dan in de
Kerk niet noodig, om tegenover dat alles
pal te staan 1 Nieuwe gevaren vorderen
nieuwe waakzaamheid; nieuwe strijdmid
delen vorderen nieuwen tegenweer. Die de
bewegingen van het hedendaagsche leven
gadeslaat, hij ziet den strijd in vollen gang.
Tegenover de dwaling wordt de eene en
onvergankelijke waarheid gepredikt en ver
dedigd, niet alleen van de kansels in de'
Katholieke Kerken, maar ook in de dag
en weekbladen, in vlugschriften en volks
vergaderingen. Daar dreigt geen gevaar
voor het Katholieke volk en zijn geeste
lijke belangen, of het waarschuwend
woord gaat daartegen uit. Geen schand
daad van aanranding der Katholieke be
ginselen van eer en deugd wordt er ge
pleegd, of de kerk protesteert er tegen
als tegen schending van haar heiligste
rechten.
Waarlijk, de strijd is er en over de ge-
heele linie. Maar en hierop mag wel
eens de aandacht gevestigd waken en
waarschuwen en protesteerenhet is alles
heel mooi, maar wij komen er niet ver
der mee. Wij hebben mooi klagen over
de schandelijkheden, waarmede de wereld
overstroomd wordt. Wanneer wij niet daad
stellen tegenover daad en geweld tegen
over geweld
Is het niet te bejammeren, dat de Kerk
ten slotte nog meer te treuren heeft over
de trouweloosheid harer eigene kinderen,
dan over de rechtskrenking harer vijan
den? Dat hare eigene kinderen misschien
haar ergste vijanden zijn? Wie koopen en
lezen de slechte, zedelooze boeken en ge
schriften? Wie steunen en bevorderen een
slechte en zedelooze dagbladpers Zijn het
niet voor een groot deel de Katholieken
zeiven Wie zijn laf genoeg, nm te mid
den der hedendaagsche zedenbedervers
aan hun heilloos en schandelijk bedrijf
mede te doen Wie bezoedelen de on
schuldige, argelooze, maar ook zoo licht
ontvlambare jeugd door hun zedekwetsen-
den scherts? Zijn het niet vaak de Ka
tholieken zeiven? Zijn zij het niet, die
zelfs hun eigene, betere geloofsgenooten
durven bespotten Wat een laffe moed
En wat baten daartegen de waakzaam
heid en de waarschuwingen en de pro
testen der Katholieke Kerk?
Te wapen I Te wapenVoor eer en deugd
en tegen de onzedelijkheid. Een keurbende
van Katholieke jongelingen moet er ge
vormd, die den strijd aandurven, die de
kracht in zich gevoelen om aan het steeds
verder voortwoekerend zedebederf paal en
perk te stellen, die den mooed hebben
hunner overtuiging, en den zedebedervers
van onzen tijd durven toeroepenHalt
Tot hiertoe en niet verder!
Katholieke jongelingen, op u rust een
heilige en verheven taak. Hetzij gij woont
in de stad of op het land, aan u de taak,
maar ook de eer, om het Katholieke ter
rein vrij te houden van het vuil der on
zedelijkheid en alzoo de glans te bevorde-
van de Katholieke Kerk als de eerste en
krachtigste verdedigers van eer en deugd
J. T.
De sociaal-democraten onder
ling.
Even naar Duitschland.
Daar zijn onlangs een zestal redacteurs
van het sociaal-democratische hoofdor
gaan, de „Vorwarts" ontslagen.
Hier ging het 'dus wel: „vorwarts
marsch" 1
Hoe kwam dat zoo?
Er is rumoer in de hut bij de Duitsche
sociaal-democraten.
Het meerendeel der „Vorwarts"-redac
teuren eener en het partijbestuur en de
perscommissie anderzijds zaten niet op één
stoel.
En op de parlijvergadering te Jena zou
afgesproken zijn, dat zoo spoedig moge
lijk aan het verschil in opvatting een eind
moest komen.
En nu meenden het partijbestuur en de
perscommissie niet beter te kunnen doen,
dande zes redacteuren naar huis te zen
den.
Maar er zijn heel wat „partijgenooten",
ie aan de zijde van de ontslagen redac
teurs staan.
De pennen zijn geducht in beweging, en
men weet, als een sociaal-democratische
pen eenmaal voortkrast, dan is er vaak
geen houden aan.
Er heeft al heel wat inkt gevloeid en er
zal nog veel moeten vloeien, eer de ge
moederen tot :rust komen, vóór het krakeel
tot rust komt.
Men leze b.v. maar eens, wat de „Mün-
chener Post", het orgaan van den Beier-
schen socialist Von Vollmar na de heen
zending der zes redacteuren schreef:
„De brutaalste geweldenaar had het niet
erger kunnen maken dan de blijkbaar met
blindheid geslagen partijgenooten van het
bestuur en de perscommissie. Hoe kun
nen Duitsche arbeiders nog met succes
tegen de patroonsbent strijden, wanneer
het bestuur van de sociaal-democratische
partij zich gewetei loozer gedraagt dan de
meedoogenlooste vijand Her arbeiders Dat
zal wel overal in de partij de bange vraag
zijn. Gelukkig is het bestuur de partij niet,
en deze zal er zich voortaan uit alle ge
weld tegen verzetten, dat het bestuur de
democratische idéé in 't gezicht slaat. Noch
voor absolutisme noch voor dictatuur is
ruimte in de partij; en als het bestuur dit
mocht denken, dan zal het spoedig uit den
droom geholpen worden."
Lang niet malsch zal de lezer zeg
gen. En hij heeft gelijk.
Herhalen we nog even.
:„Het bestuur van de sociaal-democra
tische partij gedraagt zich gewetenloozer
dan de meest meedoogenlooze vijand der
arbeiders."
Dat is één.
„Het bestuur slaat de sociaal-democra
tische idee in 't gezicht."
Dat is twee.
„Het bestuur maakt zich aan absolu
tisme en dictatuur schuldig."
Dat is drie.
„Een vriend, die mij mijn feilen toont."
Het is geen liberaal, geen clericaal, geen
„bourgeois", die hier „aan het woord is,
neen, het is een „broeder", die aldus
spreekt."
Heel de politiek der sociaal-democraten
is er een van geweld en onderdrukking.
Ook onder elkaar, en daar niet het minst.
Wij zullen maar hopen, dat het „geluk"
in den sociaal-democratischen toekomst
staat te smaken, nog een poosje wegblijft.
N. D. Crt.
Crimineele anthropologic of
is er dan tóch een antithese?
Voor de studentenvereen. te Gronin
gen trad zaterdag 28 Oct. in haar eerste
openbare bijeenkomst van dit seizoen op
dr. Aletrino, privaat docent te Amsterdam,
met het onderwerp Crimineele anthropo
logic, welke vreemde term het best te
vertalen is door Kennis van den misda-
digen mensch". Wat deze kennis ons leert
Dr. A. trok uit de tot nu toe gedane
waarnemingen de conclusiën, dat misda
dige aanleg in vele gevallen erfelijk is,
dus op dezelfde wijze als de aanleg voor
tuberculose, drankzucht en dergelijke van
ouders op kinderen overgaat. Voorts dat
misdadigers dikwijls in hun uiterlijk een
afwijkend type veitoonen, afwijkend van
den mensch van normalen aanleg in door
snede En in de derde plaats, dat de
misdaad dikwijls berust op storingen in
het zenuwloven, op krankzinnigheid.
Bepalen wij ons hier maar eens toe,
dan zien wij, dat de misdadige aanleg niet
alleen is een erfelijke- of familie-kwaal,
maar dat zij ook in verband staat met
den vorm van het menschelijk lichaam,
of gevolg is van ziekelijke toestanden.
Hij spreekt nu wel van zelf, dat de
misdager in een groot aantal gevallen
niet verantwoordelijk voor zijne misdaad
kan gesteld' worden. H ij kan het toch
niet helpen, dat hij bedeeld is met dien
aangeboren of verkregen misiadigen aan
leg Kan h ij het helpen, dat hij geboren
is met een hoofd met klein schedel gedeelte
en een grooten breeden kaak
Zoo is de crimineel antropoloog al dade
lijk waar hij wezen wil Straffeloosheid
van de migdaad, want zij is zuiver uit de
omstandigheden geboren 1 Tot die omstan
digheden behoort natuurlijk ook de omge
ving, waarin de misdadiger opgroeit of
zich bevindt. Daar kan de stumper ook al
niets aan doen. En wat is nu eigeulijkde
misdaad Eenvoudig oen afwijking van
hetgeen de gemeenschap overeengekomen
is zedelijk en goel te noemen. Dat kan
de misdadiger natuurlijk ook niet helpen.
Was de gemeenschap toevallig overeenge
komen, dat stelen en moorden zedelijk en
goed is, dan was de misdadiger van tegen
woordig juist de normale mensch, en de
gene die niet steelt of moordt, was dan
de afwijkende type. Misschien is dus de
misdadiger van tegenwoordig alleen zijn
tijd maar een beetje vooruit.
De juristen moesten het bij Dr. A. ge
ducht ontgelden. O. a. moesten zjj het
straffen van het kwaad niet zoo op den
voorgrond stellen, maar zij moesten meer
ten doel hebben den misdadiger te ver
beteren. Dus de handelingen van den
misdadiger meer in overeenstemming trach
ten ti brengen met het geen .de gemeen
schap overeengekomen is „zedelijk en goed
te noemen.
Men moest meer trachten „den misdadiger
te begrijpen" zeide Dr. A. Natuurlijk, de
drijfveeren van den misdadiger kunnen
wel een hoogeren zedelijker grondslag
hebben danwij gewone menschen op heden
in staat zijn te begrijpen.
Als een man zijn vrouw vermoordt, om
dat zij hem verveelt en hij wtl eens ruilen
wil met een andere, wie zal dat den man
kwalijk nemen als men hem maar
b e g r ij p tAls iemand uit wraak, of zelfs
uit pure baldadigheid eens anders huis in
brand steekt, wel, men straffe zoo iemand
niet, men traohte hem te b e g r ij p e n! En
zoo meer. Diefstal is toch ook zoo heel
kwaad nog nietde dief tracht door zijn
daad zelfs iemand (zichzelf toevallig) te
bevoordeelen, en wat kan daar nu in het
algemeen tegen zijn Als men het maar
b e g r ij p t
Stellen wij daar nu eens tegenover de
uitspraken der H. Schrift, naar welke de
Christenen trachten te leven. Het heet
daarGij zult niet stelen 1 Gij zult niet
doodslaan Gij zult niet echtbreken 1 En
De Overheid is Gods dienaresse, zij draagt
het zwaard niet tevergeefs. Wat dunkt u?
Zou er dan geen tegenstelling zijn tusschen
de -Christelijke levensopvatting en die van
den crimineel anthropoloog Op de vraag
Is er dan tóch een antithesse, moet het
antwoord dus luiden: Ja er is een anti
these en wel zoo scherp mogelijk. En zij is
door Dr Kuyper niet uitgevonden, nóch
verscherpt
N. P r o v. Gron Crt
RUSLAND.
Telegrammen uit het binnenland berich
ten, dat het rijk weder tot rust komt. Po
gingen tot plundering en het verwekken
van onlusten, die in verschillende stre
ken voorkomen, worden onmiddellijk door
krachtige maatregelen onderdrukt.
Een regeerings-communiqué zegtDa
laatste berichten uit verscheiden deelen
van Rusland gewagen van algemeenen te
rugkeer der rust De regeering kan onmo
gelijk tegenspreken, dat de tragische ge
beurtenissen der laatste week, die als een
spontane reactie der conservatieven tegen
de misschien overdreven betoogingen der
radicalen moeten worden opgevat, in vele
gevallen door agenten der plaatselijke be
sturen begunstigd zijn; de regcering zou
anders op den ouden weg voortgaan in
plaats van op dien der vooruitgang. Het
is moeilijk, terstond alle takken van be
stuur te bezetten met ambtenaren, die de
weldaden eener liberale regeering weten
te waardeeren. In alle gevallen, waar de
verdenking zou kunnen opkomen, dat amb
tenaren van het plaatselijk bestuur daden
van geweld hebben gesteund, hebben de
ambtenaren der justitie tot plicht een on
derzoek in te leiden.
Uit Odessa komen telkens nog nieuwe
bijzonderheden over de gruwelen die daar
gepleegd zijn.
Zoo seint Reuter, dat een joodsch huis
in de Prochorofskaja-straat door 46 werk
lieden verdedigd werd, toen een compag
nie infanterie met een officier van politie
aan het hoofd, opdaagdede soldaten scho
ten de verdedigers dood, en daarop drong
het gepeupel in de huizen door en ver
moordde allen die er in waren.
Een bende trok naar een joodsche meis
jesschool om te plunderen. De directrice
gaf al wat zij had, op voorwaarde, dat
het leven van de 35 weezen, die er woon
den, gespaard zou blijven. De bende ver
dween toen, maar weldra kwamen er een
aantal terug, die de school plunderden,
de vluchtende kinderen nazetten en acht
ervan vermoordden. Een andere bende,
door een politieagent geleid, martelde een
rabbijn om hem de sleutels van een brand
kast te laten afgeven, waarin het geld
van een liefdadigheidsvcreeniging zich be
vond. Eerst toen een van de hooswichten
een bijl nam, om den man het hoofd van
den romp te slaan, kwam de vrouw van
den rabbijn hissohonbeido en gaf de plun
deraars hun zin. Dezen namen de 2200
roebels uit de brandkast mee, plunderden
het huis, en vermóórdden den rabbijn
en zijn vrouw,- voordat zij heengingen.
Nu fnAdt het te Kroonstad weer bar
toegaan. Er is7 oprocA onder de troepen
uitgebroken, die de bevolking berooven en
doodschieten. Er heerschl een algemeene
paniek. Da inwoners vluchten uit de stad.
Ee.i wafhlnpig gevecht werd g. leverd tus
schen twee partijen matrozen en soldaten.
De oorlogsschepen hebben ordej^ gekregen
buiten de ha?ven te ankeren.*
De matrozen jler vlpol aijn ook in.op-
stand. fT
De telegrammen beschrijven den toe-
stand als uiterst ernstig. Soldaten en ma
trozen hebben mei de werklieden gemeene
zaak gemaakt om te plunderen en te moor
den. De straten zijn bedekt met plassen
bloed.
Een aantal lansiers is van Peterhof af
gezonden, maar de eerste lansiers, die
aan wal kwamen, werden aan de bajo
net geregen. De overblijvenden voegden
zich bij de oproerlingen.
De halve stad staat in brand. Hotels,
winkels en particuliere huizen zijn geplun
derd.
Omtrent de totstandkoming van een
stoomtram van Bergen-op-Zoom naar Roo
sendaal vernemen wij dat hieromtrent nog
volstrekt geen zekerheid bestaat. Wel
heeft zich-een consortium gevormd en zijn
plannen in overweging genomen, doch tot
eene beslissing zal men vooreerst nog wel
niet komen. Ook bij de betrokken ge
meentebesturen is nog geen concessie aan
gevraagd; van deze concessie schijnt men
evenwel verzekerd. De totstandkoming
zal grootelijks daarvan afhangen of de
lijn wel rendeeren zal.
Door den „Zeeuwschen Werkmansbond"
worden op het oogenblik pogingen in het
werk gesteld om tot een betere regeling
en tevens eene billijke verhooging der loo-
nen van de veldarbeiders en arbeidsters
te geraken.
Daarom heeft bedoelde Bond zich ge
wend tot de besturen der landbouwver-
eenigingen in Zuid-Beveland, met btleefd
verzoek op eene vergadering ter sprake
te willen brengen
dat de „Zeeuwsche Bond" van meening
is dat het landbouwbedrijf is een der minst
loonende bedrijven: dat, wil de landarbei
der aan zijn eerste levensbehoefte voldoen,
zijn loon in verhouding tot de tijdsomstan
digheden moet geregeld zijn; dat er door
de verandering an het bedrijf, evenveel, ja
soms meer, van den werkman of de werk
ster gevergd wordt, dan in menig lichter
en beter' bezoldigd bedrijf;
dat het gevaar voor ongelukken in iet
bedrijf grooter is dan vermoed wordt;
dat de Bond van meening is daf daar-'
om het dagloon op de navolgende wijze
diende geregeld te worden, wilde de veld-
arbeider eenigszins gelijk slaan met do
overige groepen van werklieden der maat
schappij; en wel: van 1 Jan.1 Maart
f 1.25 voor mannen en f 0.60 voor vrouwen
en verder respectievelijk van 1 Maart—
1 Mei f 1.40 en f0.70, van 1 Mei1 Juli
f 1.60 en f0.80, van 1 Juli1 Sept. f 1.75
en f0.90, van 1 Sept.1 Nov. fl.60 en
f0.80 en van 1 Nov.1 Jan. f 1.25 en
f 0.60.
Ook de Z.Eerw. heer J. M. J. van Rooy,
Rector te Rotterdam, is lid van het hoofd
bestuur van de vereeniging „Voor eer en
deugd".
De Roomsche Kerk gehuldigd.
In een zaakkundig artikel, 't welk „Het
Vaderland" wijdt aan „Onze Antillen"
treffen we volgende uitspraak aan
„Het werk der Roomsche Kerk in oor
den als Curasao vertoont een sterk ele
ment van onbaatzuchtige naastenliefde''.
j. y
,v r
