Katholiek Orgaan voor de Zeeuwsche Eilanden. No. 115. Zaterdag 30 September 1905. Eerste Jaargang. .BINNENLAND. Verschijnt eiken ftAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND. Drukkers-Uitjevers: OOSTERBAAN LE COINTRE, G O E S. Brieven van een Oud-Journalist. BUITENLAND. Van onze Eilanden. Een en ander dit blad betreffende te zenden: wat aangaat de Redactie a. d. Redacteur; al het overige a. d. Uitgevers. -.95 •Abonnementsprijs: per 3 maanden Voor het buitenland verhoogd met de meerdere porto's. Afzonderlijke nommers (bij vooruitbetaling)—.05 jldvertenfiën: van 1—6 regels —.60; iedere regel meer 10 ets. Grootere letters of cliché's worden naar plaatsruimte berekend. Eenzelfde advertentie driemaal geplaatst, wordt tweemaal berekend. Bij een groot aantal regels of bij abonnement speciale prijs. Dienstaanbiedingen: 25 ets. per advertentie van hoogstens 5 regels. Reclame-berichten: 25 ets. per regel. Bij het inzenden hunner nota's ver zoeken wij onzen oorrespondenten drin gend opgave te doen van het nummer der courant, waarin het bericht is geplaatst Hoe „oud en grijs van jaren" ook en al kan ik deswege mijn nederig persoon tje niet direct leenen aan de sociale actie van onzen tijd, tracht ik toch zooveel mogelijk aan deze beweging, aan hare openbaring en verschijnselen, hare wer king, daden en feiten, stichtingen en an dere resultaten mijne aandacht te wijden. En nu heeft het ook herhaalde malen mijne aandacht getrokken, dat bij al het ge schrijf en geredevoer over de misstanden in onze maatschappij, inzonderheid over den minwaardigen, hier en daar zelfs el- lendigen toestand der lagere standen en werkliedenklasse, nooit, althans uiterst zel den onder de oorzaken den hoogen le vensstandaard, of, zooals deze in den volksmond heet, de luxe vermeld wordt. Ik zal nu niet zoo dadelijk beweren, dat de weelde eene maatschappelijke kwaal is en bijzonderlijk van onzen tijd. Een Christen-wijsgeer in het grijs verleden heeft haar voor zijn tijd zoo genoemd, in 't licht stellende, dat zij evenals andere maatschappelijke kwalen, haar begin neemt in den nok van het maatschappe lijk gebouw om langs de „lijnen der ge leidelijkheid" zich mede te deelen aan de volgende lagen, tot de onderste toe, alsof die kwalen de wetten der zwaarte kracht volgden. Wij, ouderen van dagen, weten allen, hebben het in voldoende mate ondervon, den, dat de prijzen der verschillende le vensbenodigdheden of huishoudelijke ar tikelen in de laatste 50 a 60 jaren aan merkelijk zijn gedaald, terwijl de arbeids- loonen zijn gestegen. Maar iedereen zal moeten toegeven, dat de inmiddels steeds stijgende levensstandaard, de luxe, al wat op die voormelde uitgaven werd uitge wonnen en aan werkloon meer werd ver diend, wederom verdwijnen of wederom uitgeven deed. Het klinkt zoo banaal reeds, dat de. dienstbode, de naaister enz. van hare da me of werkgeefster door de kleeding niet te onderscheiden is. De ontzaglijke toe name van herbergen, koffiehuizen, restau rants, getuigt vanzelf van de vermeer dering der uitgaven buitenshuis. De „Zon- dagsche cent" voor de zonen eens werk- mangezins is tienvoudig en niet zelden meer gestegen en in steden en dorpen telt men op de vijf huizen een „snoepwin kel". Voor een N u i k s ben ik niet in de wieg gelegd geweest, zou ik meenen, en hoe oud ik worden moge, nooit zal ik vergeten, zelf gevoeld te hebben, dat de hoog niet altijd kan gespannen staan. Ik heb nog graag een zonnigen hemel bo ven mij en zie niet minder gaarne rond mij zonnige gezichten, die zich verheugen en pret maken, waartoe een Apostel Pau- lus zelfs, meen ik, heeft aangemoedigd onder zekere voorwaarde. Edoch, wanneer ik 's Zondags trams en spoortreinen overbezet zie door de lagere klassenwanneer ik bedenk, dat 't gering ste dorp tegenwoordig zijn muziekgezel schap heeft, waarvan de herbergiers lid zijn onder voorwaarde, dat de werkende leden, na afloop eener uitvoering, nu en dan in 'tjaar in hun herberg eene verte ring komen maken; dat buiten de natio nale feesten, door herbergiers, winkeliers, slagers en andere, neringdoenden nog an dere openbare feesten worden georgani seerd, niet zelden met gemeentelijke sub sidie, maar waarbij de zakken dier mid denstanders worden gevuld, en die der werklieden geledigd, dan is 't mij of ik daarbij ook de geredevoerde en geschre ven klachten verneem over de misstanden in de maatschappij en ilen hai-den strijd om het bestaan harer lagere klassen. Men zal mij willen wijzen op de hoo- gere en hoogste klassen, die ook aan de weelde offeren met grof geld en buiten sporige uitgaven. Ik ontken het niet en ik heb reeds herinnerd aan het woord van dien ouden Christen-wijsgeer. Hoewel de wereld zeer goed weet, dat niet alles goud is wat er blinkt, is het gouden blin kend kalf in de hooge wereld het meest nog in eere en men wedijvert daar niet het minst in uiterlijk vertoon, dat men zoo'n beestje, werkelijk of niet, op stal heeft. De schatten Salomo's zijn meer in tel dan zijn wijsheid en de volksgunst, mitsgaders de stemmen der kiezers wor den gemakkelijker verworven door rijk dom dan door wetenschap, kunde en ta lenten. Mits de rijkdom zich maar ver toont, hoe meer zoo beter. De verkwister zelf heeft zijn vrienden en aanhang, zoo lang hij maar verkwisten kan. Wanneer men zoo langs zijn neus weg van een gefortuneerd mensch zegt, dat hij „niet onder de menschen komt" of dat „het publiek niets aan hem heeft", wordt hier mede bedoeld, dat hij van hetgeen jiij van zijn inkomsten overhoudt niet genoeg uitgeeft, een „potter" is, kortom dat zijn levensstandaard beneden peil is. En het hoofd van eene gemeente, van eene pro vincie, om van andere hoogere ambte naren te zwijgen, zelfs het hoofd van een staat, koning of president, laat hij ove rigens zijn wat hij wil, wanneer hij geen weelderig vertoon maakt, niet op betrek kelijk grooten, weelderigen voet, doch min of meer z.g. h uise 1 ij k leeft, wordt nooit populair. Moet dan het geld niet rollen en wat doet de weelde anders, zoo wordt ge vraagd. Laat iemand reizen, sporten, auto mobielen, fietsen, laat hem zijn woning, zijn hotel inrichten, naar verkiezing, zich kleeden, eten, drinken zooveel hij wil en kan, hij moet toch koopen en geld uitgeven, en maakt hij van zijn leven een festijn, hoevele kruimels vallen niet van zijn tafel, waarmede anderen zich staande houden in den strijd om het bestaan, vooruitkomen zelfs Is dus de luxe niet een economisch goed, een bron van rijkdom? Nu ben ik er, na mijn lange inleiding. Want dit is juist de kwestie, die ik voor de lezers van dit blad behandelen wil. Vooraf de vraag, wat er verstaan moet worden onder de weelde, waarin men een bron van rijkdom zien wil. Ter beantwoor ding neem ik do definitie over van den geleerden economist G i d e, te vinden in zijn „Principes d'E c o n o m i e p o 1 i- t i q u e". „Naar de gewone opvatting", zegt hij; „beteekent de weelde de voldoening gegeven aan eene overtollige behoefte". Deze definitie bevat niets afkeuringswaardigs of wat tot eene on gunstige opvatting behoeft te leiden; want het overtollige, zooals geestig is opge merkt, is een zeer noodzakelijk iets. Men mag zeggen, dat het overtollige de veer kracht der beschaving, de noodzakelijke prikkel lot vooruitgang is; dat wel be schouwd, elke economische vooruitgang zich eerst openbaart onder den vorm eener weeldebehoefte, dat deze een nood wendig verschijnsel van zijn ontwikke ling is. Het woord weelde kan echter in een meer ongunstigen zin worden verstaan en beteekent dikwijls eene zekere on evenredigheid tusschen het verbruik van rijkdom en aan gewenden arbeid ter v e r k r ij - gin g vanvoldoening, en dezevol- do e ji i n g zelve. Onder dezen vorm is de weelde ongetwijfeld te veroordeelen, want. zij beteekent eene nuttelooze ver kwisting, vernietiging van rijkdom of van arbeid. Daar zijn twee soorten van weelde. Wan neer zij' werkelijk voldoening geeft aan eene overtollige behoefte, is er inderdaad voldoening van behoefte, dit wil zeggen een wezenlijk verbruik van rijk dom. In 't andere geval is er dat wezenlijk verbruik niet, maar vernietiging. Welke nu van de beide soort wordt bedoeld door hen, die tie weelde als een bron van welzijn van maatschappelijken rijkdom aanbevelen? Do tweede, want zij zien in de weelde slechts de „vertering", de uitgaven, het geld dat rolt en onder de menschen komt. Of er behoefte be staat, gevoeld en voldaan wordt, de aard dier behoefte, de vooruitgang der bescha ving laat hen koud. De herbergier, die gelagen zetten, de bakker, die zijn brood, de winkelier, die zijn waren verkoopen, de manufacturier die zijn stoffen oprui men wil, de directies en obligatiehouders van tram- en spoorwegen denken aan heel iets anders. Zij willen, dat het geld circu leert, rolt en dat vermag de overdreven, onmatige weelde in ruimere mate te bewer ken dan eene gematigde. Zij beschouwen de weelde als een complex, een geheel van handelingen, die eene groote vertering met zich slepen en 't bijzonder karakter heb ben, volkomen facultatief te zijn. Want was men er toe genoodzaakt door eene, hoe geringe ook, wezenlijke behoefle, zelfs door een overtollige behoefte, men zou er de menschen niet toe behoeven aan te sporen. Trouwens de meeste renteniers ontzeggen zich niet vrijwillig een genot, dat hen aanlokt en binnen hun bereik ligt. Het is dus op den keper beschouwd, niet zoozeer de weelde als de vertering, de uitgaven, waarnaar verlangd wordt. En wanneer gezegd wordt: de rijken moeten „aan de luxe doen", om den minderen man aan zijn brood te helpen, dan wil men te kennen geven: le. dat, staande tegenover een facultatieve uitgaaf, eene twijfelachtige behoefte, die zij strikt ge nomen niet behoeven te voldoen, het met 'toog op 'talgemeen welzijn beter is, dat de rijken er toe overgaan; 2e. dat zij daar enboven hunne verbeelding aan 't werk moeten zetten om behoeften uit. te denken, die voldaan kunnen worden. En mochten zij' er geen ontdekken, men zal ze hun wel aanwijzen. Het publiek, n.l. het zaken doende publiek op de eerste plaats, is altijd bij de hand, om hen bij 't inrichten van hun levenswijze voor te lichten en te helpen. Het redeneert daarbij aldus: Wanneer de geldhebbers, na hunne nood zakelijke behoeften voldaan te hebben, nog >eene zekere hoeveelheid geld overhouden, kunnen zij hiervan, naar hun keuze, twee- eiiei gebruik makensparen ofwel ver teren. Spai-en zij 'top, dan is het voor 't algemeen welzijn verloren. Verteren zij het, dan valt het als een gouden regen in den zak van fabrikanten, winkeliers, werk lieden, die er floor in beteren doen komen. Deze redenecring zal ik in een volgen den brief onder de oogen zien en wikken en wegen. FRANKRIJK. De 'bekende Parijsche médewerker van de Patriote „Fidelis" schrijft aan het Blad het volgende „De betrekkingen tusschen het 'aartsbis dom van Parijs en het Vaticaan worden steeds vertrouwelijker en levendiger. De uitnemende jurist uit discretie verzwijg ik zijn naam bij wien de aartsbisschop raad was gaan inwinnen over de juri dische gevolgen van de scheidingswet, heeft een reis naar Rome gemaakt, waar hij de gewenschto inlichtingen gegeven heeft. Op dit oogenblik kan men zeggen, dat de H. Stoel gereed is. Een hooggeplaatste kerkelijke autoriteit heeft een dezer dagen aan den H. Vader een belangrijk én compleet dossier over handigd over de aan te nemen houding. Ik denk, dat het. een heel plan van actie bevat, en een plan van organisatie van den strijd voor de vrijheid en het herstel van het hiërarchische en parochiale re gime" NOORWEGEN. Het Zweedsch-Noordsch echtscheidings proces loopt onder wat gemopper en ge spartel toch kalm af. De Noren zijn 't laatst en 't ergst boos, voorname Noorsche bladen varen thans hevig uit over de schikking, die schan delijk en vernederend genoemd wordt. „Dagbladet" schrijft dat ze een schand vlek is voor Noorwegen, dat thans zijn grondwet maar verscheuren en de repu bliek uitroepen moet. Vooral de militai ren zijn verholgen, verscheiden hoofdoffi cieren willen ontslag nemen als de slech ting der forten ten uitvoer gelegd is. Provinciale Staten van Zee land. Door Gedeputeerde Staten wordt aan de Provinciale Staten voorgesteld aan de commissie van toezicht op de proef velden in Zeeland voor het jaar 1936 een crediet te openen van f 100, tot het aan leggen van proeftuintjes hij door het rijk gesubsidieerde ctirsu;sen in landbouwkun de. onder voorwaarde: lo. dat door het rijk een gelijk bedrag voor dit doel worde beschikbaar gesteld; 2o. dat aan Ged. sta ten worde ingezonden eene rekening en verantwoording van alle ter zake ontvan gen en uitgegeven gelden, onder bijvoe ging van een verslag. In het voorstel tot vrijverklaring van het calamiteuze waterschap „Ellevvouts- dijk" stellen Ged. Staten voor: te bepalen, dat hetgeen bij de eindbe- rekening, bevattende ook de verantwoor ding van de geldbeleggingen lijd.ns den calamiteusen toestand, zal blijken in geld en waarden als bate aanwezig te zijn, met de daartoe betrekking hebbende ak ten, bescheiden en titels zal worden over gebracht bij het bestuur der waterkee- ring van den calamiteusen polder Borssele, al .mede dat alle rechten en verplieht'n- gen, uit die akten, bescheiden en titels, voor het geldelijk beheer Voortvloeiende, overgaan van het bestuur 'der waterkee-> ring van het calamiteuse waterschap Elle- woutsdijk en den calamiteusen polder Borssele op het bestuurder' waterkeering van den calamiteusen polde: Borssele; te -bepalen dat de eerste t r-■ n, vol gende op de vrijverklaring, ..jss.'xig van oude schulden niet zonder machtiging van Ged. Staten zal mogfen geschieden; en aan Ged. Staten over. te laten de noodige voorschriften te geven en de ver-" eischle maatregelen te nemen ter uilvoe ring van dit besluit. (M. C.) Op de Staatsbegrooting hoofdstuk wa terstaat, wordt f 5000 aangevraagd voor de voorbereidende werken voor het maken van een tweede doorvaartopening in de spoorwegbrug over het Zuid-Be vel andsch kanaal bij Vlake. Bij hoofdstuk V der begrooting van bin- nenlandsche zaken wordt o. a; verhooging van rijkssubsidie voorgesteld voor de am bachtsschool te Middelburg en worden gel den aangevraagd voor subsidie aan een nieuwe ambachtsschool te Hulst. Voorts wordt voorgesteld eene nieuwe subsidie aan de teekenschool te Neuzen ad f450, benevens £100 voor eens. In haar eerste vergadering heeft de Ka tholieke Kamerclub tot voorzitter mr. M. J. C. M. Kolkman en tot secretaris mr. F. Bolsius herkozen. Tot onder-voor zitter, in de plaats van wijlen den heer Travaglino, werd gekozen mr. J. A. Loeff. Alle nieuwe leden woonden de eerste bijeenkomst bij. GOES. Voor de vacqerende betrekking van onderwijzeres) in het boekhoudtn hij het herhalingsonderwijs alhier hebb..%zich geen sollicitanten aangemeld. MIDDELBURG. De commissaris van po litie alhier waarschuwt tegen een persoon, zich noemende Beyerman, en zich uit gevende voor opzichter bij den waterstaat. Hij betrok alhier kamers eei kocht bij ver schillende winkeliei-s eenige goederen, waarna hij heimelijk vertrok, zonder be taling. MIDDELBURG. Woensdagmiddag, om streeks 1 uur, viel de straatveger D., al hier, terwijl hij met het ophangen eener lamp bezig was, hoven op een tafel staand, daarvan en bekwam zulke veirivondingen dat hij, naar een dokter loopénd, daar in een zoodanigen toestand geraakte, dat deze per telephoon om een brancard verzoeken moest, waarop de man, na geholpen: te4 zijn, onder politietoezicht weder naar zijn woning is vervoerd. VLISSINGEN. De koningin van Enge land wordt 14 October a. s. 's morgens hier verwacht om met het kon. jacht ^Vic toria and Albert" naar Engeland over te steken. VLISSINGEN. Woensdag werd voor het front, van den troep door den kapitein G. H. Fraser, commandant van het Alge- gemeen Depot van Discipline, uitgereikt de zilveren medaille voor 24 jarigen trou wen dienst aan den sergeant-majoor F. Feitsma, en de bronzen medaille voor 12- jarigen dienst aan den sergeant F. J. Muller. VLISSINGEN. De onderzeesche torp do- boot, gebouwd aan de werf der Kon. Maatsch. „de Schelde" te Vlissingen, heeft bij de reeds gehouden vooi'loopige proef vaart wel de noodige snelheid verkregen, doch werd het noodig geoordeeld nog een verandering aan de sehro:f aan te brengen, waardoor bij minder capaciteit van de machine toch de vereischte snel heid zou geloopen kunnen worden. Het vaartuig is nu iu he't droge dok te 'Vlis singen opgenomen tot het aanbrengen van de noodige veranderingen.

Krantenbank Zeeland

Nieuwe Zeeuwsche Courant | 1905 | | pagina 1