iddelburg.
Katholiek Orgaan voor de Zeeuwsche Eilanden.
ngen,
No. 100.
Zaterdag 26 Augustus 1905.
Eerste Jaargang.
FE U ILL ET O
Verschijnt eiken (AAANDAG-. WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND,
Drukkers-Uitgevers:
OOSTERBAAN LE COINTRE,
G O E S.
De middenstand.
Hereenigd.
UIT DE PERS.
BUITENLAND.
ft
pkerkje, al brengt bet
in de bediening mede
sze moerassige wereld,
m dringende behoefte
zijn de bewoners, die
uit turf en stroo op
aiet bjj machte met
een kerk te bouwen,
seuring van Z. D. H.
illen pogingen in het
vet giften en aalmoezen
den kerkje te stichten,
'riend der armen den
zal worden toegewijd,
jjke en dankbare ver-
rooten Wonderdoener
:ze arme bevolking een
in en zoo aan Gerardus
mkteeken in ons va-
bin ook, gezonden aan
[>aar worden aanvaard.
WENINCK,
rger-Compascuum
(Drenthe).
postwissel wordt als
zeerste aanbevolen.
DIENST
|RG VLISSINGEN.
|n 10 u. vm., 2.15,
ar Veere 8.30 vm.,
Inm.
lar Vlissingen 11.
aar Middelburg en
nm.
|)TDIENST
-HANSWEERT.
Viake op den Spoor
|i op den tram.)
j ij k s.
liar Hansweert 5.45,
%r Walsoorden 7.48*
rorden geen goede-
4D1ENST.
ilsoorden v.m. 4.45,
5.10, 8.5.
Lr Hulst v.m. 6.20,
6.30, 9.10.
ISCHELDE.
|Spoortijd. Dagel.
3,23 en 6,10c)
L50 en 6,40.
p) en 4,45.
en 6,10e)l)
ninuten na het
tskerke n. Neuzen
en Neuzen ten
huten wachten.
Iskens, Borsselen
Uet 14 September.
12.43
5.21
6.53
2.33
6.32
7.60
11.34
2.40
5.31
12.50
3.54
6.-
1.32
4.37
6.44
2.23
5.39
7.40
1.10
3.46
6.34
2.07
4.43
7.32
1.10
3.46
618
2 37
5.15
7.59
3.16
6.53
8.38
4.00
7.50
9.14
4.10
8.-
4.20
8.10
9.28
4.29
8.19
4.42
8.32
4.49
8.39
4.59
8.49
9.5f
5. 4
8.54
5.25
9.03
5.24
910
10 8
5.32
9.22
5.40
5.48
9.35
5.66
9.44
10.28
6. 4
9.53
10.39
Een en ander dit blad betreffende te zenden:
wat aangaat de Redactie a. d. Redacteur; al het overige a. d. Uitgevers.
Abonnementsprijs: per 3 maanden
Voor het buitenland verhoogd met de meerdere porto's.
Afzonderlijke nommers (bij vooruitbetaling)
-.95
-.05
Adverfenfiën: van 1—6 regels —.60; iedere regel meer 10 ets.
Grootere letters of cliché's worden naar plaatsruimte berekend.
Eenzelfde advertentie driemaal geplaatst, wordt tweemaal berekend.
Bij een groot aantal regels of bij abonnement speciale prijs.
Dienstaanbiedingen: 25 ets. per advertentie van hoogstens 5 regels,
Reclame-berichten: 25 ets. per regel.
Voor hef op fe richten Kerkje fe
Barger-Compascuum.
Vorige opgaaf f34.15
Op hoop van navolging Goes. - 1.
Ter eere v. d. H. Gerardus Majella
[Goes - 3.
Ook een steentje M'burg. - 0.15
Van een Zeeuw te A'dam. - 1.50
Uit een spaarpot, Hulst. - 155
f41.35
Welk bedrag heden is opgezonden.
Wie vóór eenige jaren mocht verkon
digen, dat er nog eens een tijd zou aan
breken, waarop het den middenstand zou
gelukken de eereplaats te heroveren, welke
hij voojheen in de maatschappij innam,
liep groot gevaar versleten te worden
voor een optimist, die op sociaal en eco
nomisch gebied niet verder zien kon, dan
zijn neus lang was. En toch hij, die o. a.
door de warmte niet afgeschrikt is, om
d.d. '19 en 20 Juli j.l. óf te Maastricht
het tweede congres van den „Nederland-
schen Bond van vereenigingen van den
Handeldrijvenden en Industriëelen Midden
stand" bij te wonen, óf de desbetreffende
Persverslagen met aandacht en studie Ie
lezen, zal moeilijk, zoo niet onmogelijk,
de gedachte uit zijn hoofd kunnen ver
bannen: „Afgaande op de handelingen
van ;dit congres moet men toegeven, dat
bovenvermelde optimistische profeet veel
kans heeft, van door de toekomst in het
gelijk gesteld te worden".
Doch waaraan is het te danken, dat een
d.ael van den middenstand heden ten dage
met meer gerustheid en hoop dan vóór
eenige jaren de toekomst te gemoet gaat?
Primo aa,n het heuglijk feit, dat een
steeds grooter getal middenstanders uit
de katholieke streken van ons vaderland,
voor jdat het te laat was, zich niet alleen
bewust werden, dat de inhoud der En
cyclieken R e r u m N o v ar u m en Gra
ves zoowel op hun stand als op dien
der werklieden betrekking had, maar ook
de. handen ineensloegen om voorgelicht
door die beide Zendbrieven en door h e r-
48)
En toch was het gelaat, dat naar boven
lag gekeerd naar de naakte balken dei-
ruwe zoldering, zoo ijzig bleek, de blik
der half geopende oogen zoo glazig, de
houding van den arm, die half uit het dek
te voorschijn kwam zoo stijf bewegingloos,
dat ik onwillekeurig terugdeinsde voor de
aanraking van een wezen, dat zoo akelig
gevoelloos daar neerlag. Ik zag echter wel
in dat ik haar nooit zou kunnen wakker
schreeuwen en dat '1 daarom toch nood
zakelijk zou zijn haar aan te raken. Ik
vermande mij dus en met 't voornemen
haar, op welke manier dan ook, te wekken,
vatte ik haar hand, die even boven het dek
kwam uitsteken. Bij de eerste aanraking
ging mij een koude rilling door 't lichaam
die hand was niet slechts ijskoud, maar
strak en stijf, zoodat ik haar bijna on
middellijk weer losliet. In angstige span
ning zag ik nu nogmaals naar het gelaat.
Neenl dat was niet de aanblik van een
levend wezen; een rust zoo kalm en on
bewogen was niet die van den slaap. Ik
boog mij dieper voorover en legde het oor
aan hare lippen. Niet 't minste geluid, geen
schijn van ademtocht. Terwijl mij de knie-
en onder t lichaam knikten, beproefde ik
nog een laatste middel, ik trok de dekens
vorragen.de, of alombekende sociolo
gen uit den priester- en rochtsgeleerden-
stand, de diepte der wonden te peilen,
en ,den aard der kwaal, of kwalen in haar
vollen omvang bloot te leggen en ten be
hoeve harer zooveel mogelijke genezing
de poodige geneesmiddelen op te sporen
en ,toe te passen. Het door hen gegeven
voorbeeld om zeiven tot levende bewij
zen fe strekken voor de waarheid van
der vaderen spreuk„Eendracht maakt
macht" .werkte aanstekelijk op hun elders
in den lande -wonende vak- en lotgenooten.
S e c u n d o het. feit, dat ons vaderland
in jle periode '01'05 in het bezit ge
weest is van een regeering, die blijkens
het verleden van haar hoofd, de op het
vorig en het huidig congres afgelegde
verklaringen en de instelling eener des
betreffende staatscommissie, den midden
stand een goed hart toedroeg.
Zal de middenstand niet door kapitaal
en arbeid, als tusschen twee van weers
kanten overhellende rotsblokken verplet
terd worden, dan moeten zijn leden op
houden met klagend en jammerend bij de
pakken ,te gaan zitten, en hun eenige hoop
te stellen op staatswetten, welke speci
aal het. leven onmogelijk maken moeten
aan toestanden en dingen, welker oorzaken
in hun eigen fouten en gebreken te zoe
ken zijn, en wier practijken ook hun ten
zegen strekken kunnen. Hiermee willen
wij natuurlijk niet zeggen, dat een gezonde
staatsbemoeiing op sociaal en economisch
gebied uit. den booze te achten is. Integen
deel het vervangen van zware en onbillijk
drukkende door matige en rationeele be
lastingen, .het tegengaan van oneerlijke
concurrentie enz. achten wij zoowel, voor
de geheele samenleving, als voor den
middenstand onontbeerlijk.
Ook coöperatie moet er meer komen.
jVIen moge de coöperatie al den „kanker
voor den middenstand" noemen, en wij
gelooven, da:t vereenigingen als „Eigen
Hulp' 'te 'sHage zulks ook werkelijk
zijn; maar het wil er bij ons volstrekt
niet. in, da.t een belasting der coöperatieve
vereenigingen het non plus ultra, ge-
naar heneden en legde mijn hand op haar
hart. Het was bewegeloos en koud als
steen.
XXX. Verbrand papier.
Zoover ik mij kan herinneren, was ik
niet in staat, onmiddellijk om hulp te
roepen. De akeligheid der ontdekking, op
het oogenhlik, dat hoop en leven mij het
krachtigst bezielden; de plotselinge ver
nietiging van alle plannen, die ik gebouwd
had op het. te verwachten getuigenis van
het ontdekte meisje, en het ergst van alle,
het dadelijk door mij begrepen verband,
dat er moest bestaan tusschen dit plolse-
ling sterfgeval en de werkzaamheid van
den schuldige, wie het dan ook mocht
zijn, dit alles overmeesterde mij op dat
oogenhlik te zeer, om in staat te zijn tot
dadelijk handelen. Het was mij alleen mo
gelijk, een lange poos neer te zien op de
rustige trekken van dat bleek gezicht, dat
scheen te spreken van een onbewust en
onbekommerd ingaan in den eeuwigen
slaap, terwijl ik nadacht over de wonder
lijke wegen der Voorzienigheid, die ons op
nieuw duisternis had gebracht voor licht,
vrees in plaats van blijde verwachting.
Wantjioe machtig de dood ook moge wer
ken op den menschelijken geest, zelfs al
zijn zij die stierven ons geheel vreemd,
•de oorzaken en de gevolgen, van dat. over
lijden hadden te groote beteekenis, om
de gedachten des aanschouwers lang te
doen Vertoeven hij de somberheid van het
neesmiddel is, om den middenstand van
dien „kanker" te genezen. Neen, voor den
middenstand is het radicale, of minstens
beste geneesmiddel te vinden is in een
bestrijding van ,de coöperatie door
de coöperatie. Hetgeen m. a. w. zeg
gen wilook de leden der verschillende
b ranches Van den middenstand behoo-
ren onder elkaar coöperatieve vereenigin
gen voor den aankoop hunner vakbenoo-
digdheden op te richten. Daardoor kun
nen zij toch in staat gesteld worden hun
clientele tegen billijke p r ij z e n, goe
de w a a r te leveren en bijgevolg deze
afhouden hun toevlucht tot verbruiks
coöperaties te nemen. Bovendien meenen
wiji een beslist ontkennend antwoord te
moeten geven op de vraag: Zou een be
lasting, welke de door boeren en indu
striëelen voor den gemeenschappelijken
koop, verkoop en productie hunner vak-
benoodigdheden en handelsartikelen in het
leven geroepen vereenigingen in haar groei
en bloei belemmeren zou, uit een sociaal-
politiek en fiscaal oogpunt, wel verstan
dig genoemd kunnen worden
Immers zulk een belasting zou aan die
vereenigingen het concurreeren met de bui-
tenlandsche producenten zoo niet onmo
gelijk, .dan toch in elk geval moeilijker
maken. Hetgeen onvermijdelijk loonsverla
ging, of. ontslag voor de werklieden en
lagere opgaven van bedrijfsinkomsten
ten behoeve van verschillende rijks- en
gemeentebelastingen na zich zou sleepen.
En [wat nu de verbruiks-coöperaties be
treft, welke door 'werklieden en daarmee
gelijk te stellen personen opgelicht zijn
en Worden, dient de vraag gesteld te wor
den: Maait de middenstand niet, wat een
grooter, of kleiner getal zijner leden in
het verleden gezaaid hebben, ja thans nog
zaaien? Niet enkel door óf langs den weg
van gedwongen winkelnering, óf
langs den gewonen weg hun soms boven
dien nog slechte koopwaren tegen w o e-
k e r p r ij z e n van de hand te zetten', ge
lijk op 't platteland maar al te veel ge
schiedde? Ook het „winkelen" door tal
van leden uit de arbeiderswereld en die der
tafereel op zich zelf. Met Hanna's dood
was haar getuigenis voor ons voor goed
verloren gegaan.
Maar hoe langer ik stond te staren,
hoe meer ik getroffen werd door het blijk
bare waas van verwachting en hoop (lat
over (die strakke trekken lag uitgespreid,
en ;met teedere belangstelling vroeg ik mij
af, ,of dadelijke geneeskundige hulp hier
misschien ,nog niet. zou mogen baten. Hoe
nauwlettender ik echter onderzocht, hoe
meer zekerheid ik verkreeg, dat de dood
reeds voor eenige uren was ingetreden;
en (de somberheid, die door deze gedachte
bij mij werd verwekt, te gelijk met den
spijt, dien ik gevoelde, dat ik den vorigen
avond maar niet had doorgetast en daar
door een zoo hopeloos geval had voorko
men, deden mij den drang en het gewicht
duidelijk inzien en deden mij beseffen,
dat hier onmiddellijk moest worden ge
handeld. Ik begaf mij dus naar de aan
grenzende kamer opende het venster en
bond den zakdoek, dien ik hij voorbaat
had meegenomen, aan een der blinden.
Bijna op hetzelfde oogenhlik zag ik uil
het tegenoverstaand huis van den blik
slager een jongen man te voorschijn ko
men, dien ik voor N. hield, hoewel hij in
Meeding en voorkomen met hem al zeer
weinig overeenkwam en tegelijk een vluch-
tigen blik naar boven wierp, begaf ik mij
naar de andere zijde van 't vertrek en
bleef aan de trap hem wachten.
„Wel?" vroeg hij zacht, zoodra hij bin-
kleine burgerij in coöperatieve ver
eenigingen houdt voor den midden
stand de vermaning uit de openingsspeech
van den voorzitter in„wij moeten onze
fouten verbeteren, „en met het verloopen
van het. getij de bakens leeren te „ver
zetten".
Het. „Nieuws van den Dag" bevat een
artikel over dr. A. Kuyper, waarin we
lezen
Kuyper heeft, begrepen en daarin
kunnen (alle partijen en richtingen van hem
leeren dat voor zijne zaak allereerste
behoefle waseen hoogeschool. In de
eerste plaats moeten wijsgeerige grond
slagen gelegd worden. Geen huis zonder
fundament. En hier is het fundament: ken
nis van de gronden. De mannen, door
die hoogeschool afgeleverd, zullen dan,
wat zij daar aan bankpapier ontvingen
in goud en zilver en koper hebben te var-
spreiden in middelbare en lagere scholen,
in tijdschrift en dagblad, op kansel en
katheder, als minister en als lid van het
Parlement. Kuyper heeft begrepen, dat
geen partij leven kan zonder een instelling
van hooger onderwijs, en daarom heeft hij
vóór alle dingen voor de stichting der
Vrije Universiteit gezorgd.
Verder wordt nog het volgende over
dr. Kuyper gezegd
Kuyper had door zijn niet-antirevolution-
naire landgenooten meer geëerd kunnen
worden dan is geschied. Tot honoris causa
doctor dn de latteren, in de geschiedenis,
in ,de staatswetenschappen, tot lid van de
Koninklijke .Academie van Wetenschappen
zijn er wel minderen benoemd dan hij.
Ook had men hem niet moeten bestrijden
met kleine middelen, geen ergernis moeten
nemen aan persoonlijke eigenaardigheden,
die de heer Kuyper evenwel zoo wijs is
van niet af te leggen, zich niet storende
aan wat dezen of genen klein-stedeling in
hem .mishagende is. Maar toch, aan er
kenning van zijn buitengewone beteeke
nis, ook buiten den kring zijner getrou
wen, heeft het Kuyper niet ontbroken.
Jammer dat die erkenning zoo laat
komt
OORLOG.
De vrede is nog niet gesloten. Wel zijn
nen was, „hebt gij haar gezien?"
„Ja", zeide ik bitter, „ik heb haar ge
zien 1"
„En heeft zij bekend?" vroeg hij, na.
haastig hoven te zijn gekomen.
„Neen", hernam ik, „ik heb niet. met
haar .gesproken". En toen ik hem op deze
woorden mij verschrikt zag aanstaren, trok
ik Jiem haastig mede in juffrouw Belden's
kamer en vroeg: Wat hebt ge van morgen
bedoeld, toen ge hebt gezegd, da,t gij het
meisje gezien hadt en ik haar zou vinden
op een der bovenkamers?"
„Ik bedoelde, hetgeen ik gezegd heb".
„Zijt gij dan in haar kamer geweest?"
„Neen; ik ben alleen aan de buitenzijde
geweest. Ik zag er licht en klauterde langs
het schuine dak tot bij het venster, zoodat
ik haar door de kamer kon zien loopen.
[Maar wat is er?" riep hij uit, plotseling
ophoudende, daar hij waarschijnlijk de
merkbare verandering om mijn gelaat had
waargenomen.
„Kom", zeide ik, daar ik mij nu niet
langer kon bedwingen, „kom, en zie zelf".
Tevens bracht ik hem naar do kleine ka
mer die ik zoo even verlaten had, wees
hem op wat daar bewegingloos in het
ledikant lag, en hernam: „Gij hebt mij
gezegd dat ik llanna hier zou vinden,
maar gij hebt mij niet gezegd dat ik haar
zou vinden in dezen toestand".
„Gerechte hemel 1" riep hij verschrikt
uit, „toch niet dood?"
„Ja", antwoordde ik, „dood".
de kansen op vrede verbeterd door de
tnsschenkomst van president Roosevelt,
die op het oogenhlik, toen de onderhan
delingen zouden afspringen tusschenbeide
trad, maar definitief is nog niets hekend.
De „Goesche Courant" heeft hier ter
plaatse Woensdag verwarring verspreidt,
door de Goesenaren het sensatienieuws
van den dag te laten slikkenals zou
de vrede gesloten zijn!
Het stond zelfs aangeplakt!
Wie het geloofden zijn leelijk bedro
gen uitgekomen.
Volgens een gezaghebbende verklaring
van Ruslands standpunt is het voorstel
om het noordelijk deel van Sachalin aan te
koopen, schoon nieuw in vorm, in wezen
hetzelfde als een voorstel, dat reeds ver
worpen is. Verder heet het, dat de bewe
ring als zou Japan de schadevergoeding
jirijsgeven kinderachtig is. 'Japan blijft
slechts aandringen op betaling van de oor
logskosten onder den naam van'koopsom.
Rusland kan geen schadevergoeding be
talen onder welken naam ook. De vrede
is niet verzekerd, zoolang Japan niel zijn
eisch van schadevergoeding laat vallen.
Het verzoenende vtorst.el van president
Roosevelt schijnt, niet officieel aan de con
ferentie voorgelegd te zijn, maar de Pre
sident heeft de instemming van Japan met
zijn voorstel weten te verkrijgen, en is
men in ambtelijke kringen van meening dat
Roosevelt's voorstel als een van Japan uit
gaand voorstel ter laf el gebracht zou wor,
den op de conferentie. Bijna alle leden
der Russische commissie zijn persoonlijk
voor aanneming van Roosevelt's voorstel,
daar het een eervollen uitweg naar den
vrede geeft.
RUSLAND.
De gebeurtenissen, die zich tegenwoor
dig in Rusland afspelen, vormen voor de
genen, die zich met de'- „volkspsycholo
gie" bezig houden, belangrijk waarne-
mingsmateriaal. Want op dit bijzonder ge
bied wordt de waarneming vergemakkelijkt
door de omstandigheid, dat het Russische
volk nog dikwijls in zijn levenswijze en
levensuitingen dicht bij den oertoestand
staat.
De gebeurtenissen van 22 Januari 1905
staan nog levendig voor de herinnering,
toen de honderdduizenden van het Pe-
tersburgsche volk, in weerwil van de sal
vo's der soldaten, maar steeds voortdron-
gen, om hun Vadertje den Tsaar te nade
ren. En ook het vreeselijk schouwspel van
de duizenden en duizenden, die bij gelegen
heid van de kroning van Tsaar Nikolaas II
„Maar dat is onmogelijk," zeide hij, met
ongeloovige bevreemding, „zij is in een
vasten slaap, wellicht heeft ze een slaap
middel ingenomen
„Wanneer zij slaapt", zeide ik, „dan
is 't. een slaap voor altijd. Zie slechts!"
En haar hand nogmaals opnemende, liet
ik ze los en zwaar viel rle hand op het
het. bed neder.
Hij scheen nu overtuigd, kreeg allengs
zijne bedaardheid terug en bleef met een
eigenaardige uitdrukking op het gezicht,
een lange poos op het lijk staren. Toen
bukte hij' plotseling op den grond en begon
de kleedingstukken, die naast het ledikant
lagen!, éen voor éen op te nemen.
„Wat doet gij? Zoekt gij iets?" vroeg
ik hem.
„Ik 'zoek naar een stukje papier, waaruit
ik haar gisterenavond iets heb zien gebrui
ken, dat. ik voor een koortspoedel' hield.
O, hier is 't. al." Hij nam een stukje papier
van 'den grond op, dat. onder een hoek van
het ledikant lag en tot nu toe aan zijne
opmerkzaamheid was ontsnapt.
„Laatieens zien", zeide ik met aandrang.
Hij Jreikte het over en ik zag aan (1e bin
nenzijde eenige overblijfsels van een wit
reukeloos poeder.
(Wordt i'Prvolg!
