Katholiek Orgaan voor de Zeeuwsche Eilanden.
No. 91
Zaterdag 5 Augustus 1905.
Eerste Jaargang.
FEUILLETON.
BUITENLAND.
Verschijnt eiken /RAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND,
Drukkers-Uitjevers:
OOSTERBAAN LE COINTRE,
G O E S. o—
WOORDEN EN DADEN.
Hereenigd.
UIT DE PERS.
HE ZEEIIWS® COUP
Een en ander dit blad betreffende te zenden:
wat aangaat de Redactie a. d. Redacteur; al het overige a. d. Uitgevers.
Abonnementsprijs: per 3 maanden
Voor het buitenland verhoogd met de meerdere porto's.
Afzonderlijke nommers (bij vooruitbetaling)
-.95
—.05
Advertenflën: van 1—6 regels —.60; iedere regel meer 10 ets.
Grootere letters of cliché's worden naar plaatsruimte berekend.
Eenzelfde advertentie driemaal geplaatst, wordt tweemaal berekend.
Bij een groot aantal regels of bij abonnement speciale prijs.
Dienstaanbiedingen: 25 ets. per advertentie van hoogstens 5 regels.
Reclame-berichten: 25 ets. per regel.
Wanneer men de actie der gezamenlijke
liberale partijen nagaat, blijkt, hoezeer aan
die zijde woorden en daden verschillen.
Een der libérale grondbeginselen was
van ouds geestelijke vrijheid.
Maar de schoolstrijd heeft geleerd, hoe
weinig daarvan in de practijk terecht
kwam. Voor dien allereersten eisch van
geestelijke vrijheid, dat de ouders zelf mo
gen uitmaken in welken geest hunne kin
deren zullen worden opgevoed, voelde men
niets. Zelfs nu nog wordt een wettelijke
maatregel, waardoor die eisch voller be
vrediging vindt, beschouwd als een wille
keurige greep uit de schatkist ten bate
van vriendjes.
Een ander liberaal grondbeginsel was
de handhaving van den „rechtsstaat".
Maar toen het er op aankwam, dien
rechtsstaat door aanvulling der wetgeving
te beveiligen tegen anarchistische woelin
gen, waren het de liberale politici die,
onder suggestie van soc.-dem. rumoer, al
lerlei moeilijkheden opwierpen, en was het
de aaneengesloten rechterzijde, die on
danks deze afmattende vrijzinnige tegen
werking kloekmoedig op de bres stond
en de zaak tot een goed einde bracht.
Een derde grondbeginsel was de ver
draagzaamheid en het weren van kerke
lijke geschillen van het terrein der politiek.
Maar nog de jongste stembus heeft ge
leerd, hoe er ter linkerzijde geen kwaad
in wordt gezien, twanneer dit, aan een partij-
doel dienstig schijnt, de ééne kerk tegen
de andere en de andere tegen de ééne
in letterlijken zin op te hitsen en heel het
land door het vuur van kerkelijke onver
draagzaamheid tot kookhitte aan te blazen.
Zelden heeft een partij in de practijk
zóózeer haar beste theorieën te grabbel
geworpen, als de liberale partij ten onzent.
Een Brochure.
De beide brochures van professor H o 1-
werda: „Wie zijn wij zelf?" een
woord tot zijn mede-intellectueelen ook
naar aanleiding der onderwijsnovelle en
42)
„En toch," hernam ik, met. een laatste
poging om vast te houden aan de hoop, die
ik zoo lang gekoesterd had, „en toch kunt.
gij onmogelijk gelooven, dat Eleonore, met
haar edel, bezield gelaat, zulk een vreeso-
lijke misdaad zou kunnen bedreven
hebben."
„Neen," zeide hij, „ik wil u ronduit zeg
gen, wat mijne meening is. Ik houd Eleo
nore Leavenworth voor geheel onschul
dig."
„Zoo dat waar is," riep ik uit, dobbe
rende tusschen de vreugde, welke ik bij
deze erkenning gevoelde, en den twijfel,
die, door zijn vroegere toespelingen, in mij
oprees, „wat blijft ons dan nog over te
doen?"
Even kalm als bij 't begin van ons onder
houd gaf Gryce onmiddelijk ten antwoord:
„Niet anders, dunkt mij, als te bewijzen,
dat de veronderstellingen, waarvan gij
zijt uitgegaan, geheel onjuist zijn."
XXV. Timotheus Cook.
Ik bleef den beambte der geheime politie
een geruime poos met onverholen verba
zing aanstaren.
„Ik geloof niet, dat ons dit zoo bijzonder
moeilijk zal vallen," zeide hij. En in één
„Kunnen wij niet anders wor
den?", een woord tot zijn liberale land-
genooten, hebben we reeds besproken en
uitvoerige uittreksels daarvan gegeven.
Op verzoek van verschillende zijden zijn
die 2 brochures nu uitgegeven door de
firma E. J. Brill te Leiden vereenigd i n
één boekje.
We behoeven wel niet meer te zeggen,
dat wij het vlugschrift gaarne in ieders
handen wenschener vallen wijze lessen
uit te putten ten opzichte der liberale ver
draagzaamheid en vrijheids-theorie.
De pi-ijs bedraagt 25 cents en 100 exem
plaren kosten slechts f 12.50.
Propaganda-vereenigingen enz. kunnen
door verspreiding een verdienstelijk werk
verrichten.
En wanneer, nu het verkiezings-delirium
tot bedaren is gekomen, dit boekje in veler
handen is gebracht, en men over het be
toog kalm heeft nagedacht, zal de tijd
niet verre meer zijn, dat de man, die in
hooge mate den moed zijner overtuiging
bezat, vruchten van zijn. arbeid zal mogen
beleven.
Een stukje laten wij nog volgen:
Welk een merkwaardig verschijnsel,
zegt de hoogleeraar, heeft zich bij die
verkiezingen van 1905 voorgedaanZon
der blikken of blozen spreekt men van
een liberale meerderheid van 52 stem
men, niet van 45 liberalen en 7 socialis
ten. In volle naïeveteit wordt dat feit
als van zeif sprekend aangenomen. Zelfs
een blad als het „Nieuws van den Dag"
spreekt er over als ware het de gewoon
ste zaak ter wereld. Nog voor weinige
weken werd men woedend over „de
zweep van Troelstra". Op den 28 Juni
1905 zijn de socialisten op éénmaal als
van zelf lid van de liberale partij ge
worden. Of de heeren de benoeming
reeds aangenomen hebben? Ik weet het
niet. Men kan nu tot Hare Majesteit ko
men met deze woorden„wij liberalen,
Roell, Borgesius, Treub, Troelstra heb
ben in de Tweede Kamer een meerder
heid verworven en vertrouwen nu dat
Uwe Majesteit ons de vorming van een
kabinet zal opdragen; de heer Troelstra
bijv., een uitnemend rechtsgeleerde, zou
minister van justitie kunnen wordenhet
is waar, wij hebben de Eerste Kamer
adem voegde hij er bij„Waar is Timo
theus Cook?"
„Hij wacht beneden," antwoordde ik,
„ik heb hem tegeljjk met N. hier meege
nomen."
„Dat is zeer verstandig; laat hem dan
maar dadelijk hier komen."
Ik opende de deur en riep hem boven.
„Ik dacht wel, dat gij hem zoudt willen
ondervragen," zeide ik terugkomende.
In het volgende oogenblik traden N. en
Cook .achtereenvolgens binnen.
„Zoo," zei Gryce, den laatste min of
meer direct aanziende, „is dat de voormali
ge knecht van den president Stebbins.
Komaan, gij ziet er uit alsof gij gewoon
zijt de waarheid te spreken."
„Dat is zeker mijn gewoonte, meneer;
ik weet tenminste niet dat men mij ooit
een leugenaar heeft genoemd."
„Neen, dat begrijp ik," antwoordde de
detectief, op een voor hem zeer gemeen-
zamen toon, en voegde er toen in één adem
de vraag bij„Wat Was de voornaam van
de jonge dame, die gij verleden zomer in
het huis uws meesters hebt zien trou
wen?"
„Dat weet iik waarachtig niet meer,
meneer; en ik geloof ook niet dat ik den
naam heb hooren noemen."
„Maar gij herinnert u toch wel hoe zij
er uitzag?"
„Zoo goed alsof zij mijn eigen moeder
was; de jonge dame niet te na gesproken,
zoo gij haar bij geval mocht kennen, me
tegen ons, maar zoo gauw er weer ver
kiezingen voor de provinciale staten zijn,
brengen wij het helsche werktuig maar
weer even aan den gang en dan komt
dat wel in orde. Het is ook waar, wij
hebben toen wij het tegen Kuyper noo-
dig hadden, gezegd dat eerste kamers
ontbinden revolutionnair is, doch wij
hebben nu revolutionnaire elementen ge
noeg onder ons om ook eens iets re-
volutionnairs te doen, en ten slotte onze
groote bladen zullen wel lange hoofd
artikels schrijven om te 'betoogen dat als
wij zoo iets doen, dit heel iets anders
is, dan wanneer Kuyper het doet".
Ik twijfel geen oogenblik of onze ge
liefde Vorstin zal wel bekwame, beza
digde mannen weten te vinden om in
dezen moeilijken tijd het schip van staat
te sturen. Maar eigenlijk, de liberale lin
kerzijde heeft den plicht de regeering op
zich te nemen. Ministeries met zulk eene
kleine meerderheid zijn er meer geweest.
Nog alt ij d dezelfde!
De „Van-dag-tot-dag"-schrijver in „Het
Handelsblad" heeft weer eens een uitstapje
gemaakt naar het buitenland en komt
thans zijn lezers mededeelen, dat hij „ver
sterkt en met nieuwe werkkracht, bezield"
weer aan het werk zal tijgen.
Na een week of vier op de helling te
zijn geweest, schrijft de heer Boissevain,
om hersteld te worden, gaat het gekale
faterde, gebreeuwde en geteerde beurtschip
weer te water.
Deze oud-Hollandsche beeldspraak be-
teekent, dat ik weer den arbeid hervat na
onder streng dieet gekneed, gemasseerd en
in heet water geplompt te zijn. En het
voortreffelijke van zulk een behandeling is,
dat ze iemand zoo gelukkig mogelijk
maakt dat de dus gesloten vacantie voor
bij isdat men naar het lieve vader
land terug en weer aan het werk mag
gaan, versterkt en met nieuwe veerkracht
bezield.
II faut souffrir pour roster jeune.
Altijd hetzelfde heerlijke enthousiasme.
Zeer prettig is dan ook de „stemming",
waarin de „Van-dag-tot-dag"-schrijver uit
de „oplapplaats", het Sanatorium te Ba-
den-Baden, is teruggekeerd.
Waarvoor wij ons laten repareeren?
Maar om zoo lang mogelijk te kunnen
leven, lief te hebben, te werken en te
ijveren om in het klein kringetje om ons
heen eenig goed te doen.
neer," voegde hij er haastig bij, mij ter
zijde aanziende. „Ik wou maar zeggen,
dat zij zoo alle-menschelijk mooi was, dat
ik haar gezicht nooit zal vergeten, al word
ik ook honderd jaar."
Kunt ge haar uiterlijk niet zoo wat be
schrijven?"
„Dat zal misschien wel gaan, heeren;
ze was viij groot en flink van postuur,
had prachtige oogen en sneeuwwitte han
den en een manier van lachen, die zelfs
een gewoon mensch als ik zou doen wen
schen, dat hij haar liever maar nooit gezien
had."
„Zoudt gij haar uit andere dames ken
nen?"
„Ik zou haar overal herkennen, waar
ik haar zag."
„Zeer wel; vertel ons nu eens, wat ge
weet van het huwelijk."
„Dat heeft zich zoowat aldus toegedra
gen, heeren: Ik zal ongeveer een jaar bij
meneer Stebbins in dienst zijn geweest,
toen ik op een morgen, terwijl ik den tuin
langs den weg aan 't wieden was, een heer
naar ons huis zag komen, die, na eerst
een paar keer te hebben rondgekeken, naar
het. tuinhek liep en toen binnenging. Hij
trok bijzonder mijn aandacht, omdat hij
zoo'n net voorkomen had, geheel anders
als een der menschen in Fen ook
anders als alle heerschappen, die ik tot
nu gezien had.
„Ik zou er evenwel verder geen acht
op hebben geslagen, als 't niet geweest
Indien men geen wereldhervormer is,
maar meent dat het meeste nu wordt ge-
-sticht als ieder in eigen omgeving door
voorbeeld en werk zijn best doet, dan
wordt men niet ontmoedigd als men ouder
wordtmen vraagt nooit„waartoe
on waa.vcor?", maar men blijft nederig
en eenvoudig werken zoolang het dag is.
Waarvoor men het leven verlengt? Maar
al was het maar alleen uit nieuwsgierig
heid om te weten te komen wat ra
dium nog verder kan doenof de vlieg
machines zullen verbeterd wordenof
de aanstaande totale zonsverduistering ons
veel zal leerenof Rusland hervormd
en versterkt uit den smeltoven zal komen
of Japan eens met Engeland in oor
log zal gewikkeld wordenwaartoe al
het stoken tegen de Duitschers Engeland
eens brengen zalwie de nieuwe mi
nisters in Nederland zullen zijn en of dr.
Kuyper zijn mémoires zal gaan schrijven.
In welke belanghebbende wereld leven
wij. Voor wie goed opmerkt geven de kran
ten boeiender lectuur dan de meeste ro
mans".
Het schijnt, dat het beeld van Dr. Kuy
per, dat den „Van-dag-tot-dag"schrijver in
zijn vaderland voortdurend achtervolgt,
hem zelfs niet met rust heeft gelaten ge
durende de Badensche kuur, voor welker
welslagen een volkomen gemoedskalmte
anders zeer wenschelijk is.
Nog altijd dezelfde! („Tijd.")
OORLOG.
In de Regeeringsbode is gisteren op
nieuw een oorlogzuchtig telegram van den
Tsaar verschenen. De Tsaar spreekt, in
antwoord op een adres uit Chabarofka, zijn
volle instemming uit mei de aanbeveling
die het adres bevat, om den oorlog voort
te zetten tot de vijand verpletterd is, en
bovenal om niet te denken aan afstand van
grondgebied of de betaling van een oorlogs
schatting.
De herhaalde uiting van een oorlog-
zuchtigen geest door den Tsaar en de
koortsachtige inspanning te Peterhof, om
de binnenlandsche onlusten baas te wor
den, dadelijk na de ontmoeting van Bjoer-
koe, trekken sterk de aandacht.
De Roes verneemt nog dat Witte, zoo
dra de Japanners met afstand van grond
gebied of betaling van een oorlogsvergoe
ding aankomen, de onderhandelingen moet
afbreken.
was, dat geen vijf minuten daarna een
mandewagen, met twee dames er in, was
komen aanrijden, en eveneens voor het
tuinhek stilhield. Ik zag dat zij wilden
uitstappen en liep er dus heen om het
paard vast te houden, waarna zij werke
lijk uitstegen en in huis gingen," zei Cook.
„Hebt ge toen hun gelaat kunnen zien?"
„Toen niet, meneer, want ze hadden
allebei falies voor."
„Goed, ga verder dan."
„Niet lang was ik weer aan 'twerk
of ik hoorde iemand mij bij den naam
roepen, en toen ik opkeek zag ik mijnheer
Stebbins aan de deur staan en mij wenken.
Ik ging naar hem toe en hij zei: „Tim,"
zei-die, „ik heb je noodig; ga gauw je han
den wasschen en kom dan in de spreek
kamer."
Dat was de eerste maal in m'n leven,
dat me zoo iets gevraagd werd, en ik keek
er dan ook Taar van op, maar ik repte mij
niettemin! om binnen te komen; doch
toen ik de dame zag, die met het
nette heerschap midden in de kamer
stond, raakte ik zoo in de war, dat ik hals
over kop over een stoel tuimelde en niet
meer wist, waar ik was of wat er eigen
lijk gebeurde, totdat ik meneer Stebbins
hoorde zeggen: „man en vrouw", waarop
ik een flauw vermoeden kreeg, dat ik ge
tuige was van een huwelijk".
„Hier haalde Timotheus Cook zijn zak
doek voor den dag en wischte zich het
voorhoofd, als ware de herinnering hem
Slechtere voorteekenen voor ilen vrede
zijn moeielijk denkbaar.
De Kaiser Wilhelm met Witte aan boord
is te Nantucket gesignaleerd.
De correspondent van de New-York He
rald heeft, door middel van draadlooze
telegrafie, van boord van het stoomschip
geseind dat Witte bang is, dat de onder
handelingen binnen een week zullen af
springen, daar de Japansche voorwaarden
zoo onduidelijk zijn, dat er geen beraadsla
ging over mogelijk is.
Witte heeft aan de persmannen in Ame
rika verzekerd, dat de Japanners, op grond
van hun overwinningen, Rusland nog lang
niet. als een te verwaarloozen grootheid
mochten beschouwen. Die overwinningen
hadden de Japanners, in het oog van de
Russen, nog niet tot te vreezen vijanden
gemaakt. Trouwens, over hef algemeen on
derschat de wereld Rusland's latente
macht.
Naar Sato's schatting heeft de oorlog Ja
pan tot heden dagelijks 2 mil. jen gekost;
d. i. in het geheel 500,000,000 dallar. Sato
wilde niet zeggen, welke schadevergoeding
Japan zou eischen, maar merkte op: Wan
neer een land een schadevergoeding eischt,
is het gebruik op een veel grooter bedrag
te staan dan de som die werkelijk uitge
geven is.
FRANKRIJK.
In het. Vatieaan heerscht algemeen het
gevoelen, dat het wetsontwerp van de
scheiding tusschen Kerk en Staat, zooals
het nu is, bij de practische toepassing op
groote moeilijkheden moet stuiten, zoodat
de Fransche regeering misschien spoedig
verandering zal aanbrengen. Ook de door
Pius X benoemde commissie van kardi
nalen is van hetzelfde gevoelen.
Dikwijls bespreekt men ook de vraag,
hoe de Fransche regeering den H. Stoel
officieel zal mededeelen, dat zij het Con
cordaat als opgeheven beschouwt. Natuur
lijk moet zulk een ambtelijke mededeeling
eens plaats hebben, want het concordaat
is een staatsverdrag, door twee partijen ge
sloten.
Het geschiedt volgens algemeene gebrui
ken op een van de volgende drie middelen.
Vooreerst kunnen de staatshoofden zelf,
hier dus de president en do Paus, direct
schriftelijk elkander iets .ambtelijk mede
deelen, onafhankelijk van de kwestie of er
diplomatieke betrekkingen tusschen beide
landen bestaan. Dit. is nog onlangs ge
schiedt toen Pius X, naar aanleiding van
den aanslag op Alfons XIII, dezen en pre-
zelfs op dit. oogenblik nog te machtig,
welke gelegenheid Gryce onmiddellijk te
baat nam om te vragen
i„Gij zegt. da;t ter twee dames waren; waar
was dan toen de andere?"
„Die was ook in de kamer, maar om
de waarheid te zeggen heb ik weinig op
haar gelet, omdat ik die mooie dame zoo
verbazend prachtig vond, vooral als ze
naar een zeker iemand keek, dat ik mijn
oogen niet van haar kon afhouden".
„Ik gevoelde mij op eens een snellen
schok door 't. lichaam varen, zonder te kun
nen uit maken, hoe of waarom mij dit
gebeurde.
„Kunt ge u de kleur herinneren van
het haar of de oogen van de dame?"
„Neen, meneer; ik had een flauw besef
dat zij niet bepaald donker warenmaar
dat is ook alles wat ik weet".
„Maar haar gelaat, dat herinnert ge u
toch wel?"
„Ja, meneer".
Hier fluisterde Gryce mij toe de twee
schilderijen voor den dag te halen, die
ik zou vinden in een der laden van zijn
lessenaar, en die ik ieder in- een ander
gedeelte van 't vertrek ergens moest neer
zetten.
„Gij hebt gezegd", hernam Gryce, dat,
gij u niet meer weet te herinneren hoe
haar naam was. Dat is toch wel een beetje
vreemd. Heeft men u dan niet verzocht om
de huwelijks-akte te teekenen?"
„Jawel, mijnheer; maar ik moet. eerlijk
