SCHAP
3
Katholiek Orgaan voor de Zeeuwsche Eilanden.
No. 87.
Donderdag 27 Juli 1905.
Eerste Jaargang.
IE CRANE,
van Jesus
f, Goes.
evestigd 1807.
Verschijnt eiken (MANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
etc., etc.
h geld
top van Effecten.
HENDRIKSE.
Oude Haven,
OOSTERBAAK LE COINTRE,
De valsche profeet.
FEUILLETON.
Hereenijd.
UIT DE PERS.
BUITENLAND.
ft Bestuur:
^isfoor, President.
INMatthijssen,
lusche Kaai, Middelburg.
[DRLAANSE,
te 's Heerenboek.
NIEUWE ZEEUWSCHE COUP
te soorten,
borgtocht.
|q het hotel de Kinderen
leen in Schouwen en
onderpand van Effecten
billijke voorwaarden.
jTTRAMDIENST
IN- -MIDDELBURG.
Ingen Zeilm. vm. 4.40r,
11,—, 11.40; nm. 12.30,
3.30, f 4.15, 5.—, f 5.50,
19.30, 10.20. (Badhotel).
Remise,
elburg (Markt) vm. 5.15,
11.45, nm. f 12.36, 1.20,
4.20, j- 5.5, 5.55, 7.5,
10.25, 11.5.
geen goederen,
reinen 4.40 van Vlissingen
iddelburg zullen op Zon-
tiet rijden.
1TRAMD1ENST.
ir Walsoorden v.m. 4.45,
2.15, 5.10, 8.5.
en naar Hulst v.m. 6.20,
3.35, 6.30, 9.10.
'IIE HAVENDIENST.
6.—, 6.20, 7—, 7.50,
10.—, 10.12, 10.40, 11.—,
35, 1.—, 1.25, 2.40*, 3.—
5.—, 6.15, 6.55, 7.15,
sluis 6.10, 6.30, 7.20, 8.—
10.10, 10.30, 10.50, 11.10,
45, 1.15, 1.35, 2.50*, 3.10,
5.10, 6.30, 7.05, 7.25,
11.-.
gedrukte afvaarten vallen
9 31
12.43
5.21
6.53
10.32
2.33
6.32
7.50
10 31
11.34
2.40
5.31
10. 3
12.50
3.54
6.-
10.51
1.32
4.37
6.44
11.50
2.23
5.39
7.40
9. 4
1.10
3.46
6.34
10.51
2.07
4.43
7.32
1.10
3.46
6.18
11.20
2 37
5.15
7.59
12.50
3.16
6.53
8.38
1.21
4.00
7.50
914
1.30
4.10
8.-
1.39
4.20
8.10
9.28
1.47
4.29
8.19
1.58
4.42
8.32
2. 4
4.49
8.39
2.13
4.59
8.49
9.5!
218
5. 4
8.54
2.28
5.15
9.03
2.37
5.24
910
108
2.45
5.32
9.22
2.52
5.40
3.-
5.48
9.35
3. 7
5.56
9.44
10.28
3.16
6. 4
9.53
10.39
Een en ander dit blad betreffende te zenden:
wat aangaat de Redactie a. d. Redacteur; al het overige a. d. Uitgevers.
Abonnementsprijs: per 3 maanden
Voor het buitenland verhoogd met de meerdere porto's.
Afzonderlijke nommers (bij vooruitbetaling)
-.95
-.05
Drukkers-Uitgevers:
G O E S. c—
Advertenfiën: van 1—6 regels —.60; iedere regel meer 10 ets.
Grootere letters of ciiché's worden naar plaatsruimte berekend.
Eenzelfde advertentie driemaal geplaatst, wordt tweemaal berekend.
Bij een groot aantal regels of bij abonnement speciale prijs.
Dienstaanbiedingen: 25 ets. per advertentie van hoogstens 5 regeis.
Reclame-berichten: 25 ets. per regel.
Dr. J. van den Brink komt ons in
het blad der socialisten voor Zeeland be
lijden, waarom hij socialist is en daarmee
wederom den eenvoudigen lieden zand in
do oogen strooien.
In een twaalftal punten geeft hij schrille
tegenstellingen aan tusschen kapitaal en)
arbeid; hij zegt o. a., dat de kapitalisti
sche maatschappij aan den eenen kant'
te zien geeft buitensporige weelde, aan
den anderen kant armoede; hij heeft het)
over de ellende van zwakke moeders, ar
beiderskinderen, kinderuitbuiting, hongers-
nooden, enz. enz.
De heer van den Brink verkeert echter
in één opzicht in onwetendheidhij schijnt
nl. te meenen, dat men „socialist" moet
zijn om de ware nooden van de maat
schappij te bevatten en te verbeteren.
Hij schenkt het monopolie van het recept
lot verbetering der toestanden aan de
sociaal-democratie.
Men zou anders zoo zeggen, dat er nog
anderen waren bv. Pausen, die een oper
oog hadden voor de verdrukte maat
schappij.
En dit weet ook de heer van den Brink
zeer goed; hij immers heeft al is 'tdar
ook verkeerd Re rum Novarun
gelezen.
Daaruit zag de soc. schrijver, dat he
hart des Pausen warm klopte voor dei
weikman; dat de Paus door zijn „Werk
lieden vereenigt u" een geneesmiddel aan
gaf voor de kranke maatschappij.
Wat zegt nu v. d. Br.? Heel eenvoudig
dat de Paus de wegbereider is der soci
aal-democratie
Kan het bespottelijker?
Hier heerscht verwarring tusschen soci
alisme en sociaal-democratie.
Tegenover het verderfelijke individuaf-
lisme der liberalen zijn ook wij socialist,
zonder sociaal-democraat te zijn.
Het bedriegelijke van het optreden van
den heer van den Brink is hierin ge
legen, dat hij een heele massa nooden
opsomt, met welker bestaan ook wij en
38)
„Welnu dan", zeide ik opstaande, „wij
zullen voor het tegenwoordige al'ie con
clusies daar laten. Ik moet eerst mijne
gedachten bedaard laten gaan over de al
of niet waarschijnlijkheid van een reeks
beschouwingen; die ik met zekere feiten
heb in verband gebracht; eerst dan zal
ik mij zelf genoeg vertrouwen, om over
dit, zoowel als over andere punten dezer
zaak met juistheid te oordeelen".
Na nog een oogenhlik getoefd te hebben,
ten einde het adres van N. op te teekenen,
voor 't geval ik de hulp van dezen listigon
politiebeambte mocht noodig hebben, nam
ik afscheid van Gryce en begaf mij ter
stond naar de woning van den heer Veeley.
XXIII. De geschiedenis eener
vrouw.
„Gij hebt dus nooit hooren vertellen,
van welken samenloop van omstandighe
den dit huwelijk het gevolg was?"
Het was mijn compagnon, die sprak.
Ik had hem namelijk verzocht mij de reden
te willen zeggen van 's heeren Leaven
worth s algemeen bekenden haat tegen de
Lngedschen.
„Neen', antwoordde ik hem op zijn
yraag.
iedereen het volkomen eens zijn; die
ook wij oordeelen, dat op broodnoodige
verbetering wachten, om hieruit tot de
sociaal-democratie als redmiddel te con-
cludeeren. Met geen enkel woord spreekt
hij' van de grondslagen, de beginselen, de
gevolgen, zelfs niet van het stelsel der
sociaal-democratie. Hij wijst alleen op de
overbekende fouten in de samenleving;
hij wekt ontevredenheid, zaait haat, hij die
de Liefde heeft gepredikt, on maakt pro
selieten voor een verderfelijk stelsel.
Daartegen dient ernstig gewaarschuwd.
Het kan wel moeilijk anders, of de heer
van den Brink haait geregeld de Kerk
er ook bij1 te pas.
Waarom, zoo vraagt hij dan nu, sluit)
de Kerk zich niet aan bij de sociaal
democratie
Die vraag beantwoordt zich zelve: om-j
dat Kerk en sociaal-democratie onmogelijk
kunnen samengaan; en nu moge de soc.
schrijver beweren, dat godsdienst en so-
ciaal-dem. samengaan, wij houden vol, dat
dit een leugen is.
Behalve den geschiedkundigen materia-
listischen grondslag van het verderfelijke
stelsel, die alle geloof aan een Hooger
Wezen uitsluit, bestaat er nog zoo iets
als de stelling der socialisten„G o d s-
dienst is privaatzaak".
Nog is het een hunner beginselen, dat
de productiemiddelen, grond, enz. aan de
gemeenschap behooren.
Aan de gemeenschap zullen in den uto-
pischen toekomststaat dus ook behooren de
gronden, waarop de Kerken moeten wor
den gebouwd, de machinerieeën, de werk
tuigen waarmede een Godstempel moet
worden opgetrokken, de grondstoffen, die
daartoe benoodigd zijn.
Wanneer men deze twee stellingen in
hun onderling verband beschouwt, springt
de vijandschap der sociaal-democratie te
gen de Kerk onmiddelijk in het oog. Im
mers bij de gemeenschap moet men terecht
voor het materiaal enz., benoodigd voor
den bouw van kerken, en diezelfde ge
meenschap zegt: ik heb hiermee niets te
maken, want godsdienst is privaatzaak!
„Wanneer u dat verhaal wél gedaan
ware", hernam hij, zich half oprichtende
in zijn bed want hij was nog niet ge
heel hersteld van zijn ziekte „zoudt gij
niet noodig hebben mij op dat punt, om
opheldering te vragen. Toch bevreemdt het
mij niet, dat gij in deze .zaak niet op de
hoogte zijt. Ik betwijfel of er wel tien
personen zullen gevonden worden, die u
zeggen kunnen, waar Horatio Leavenworth
kennis maakte met de schoone vrouw, die
later zijn echtgenoot werd, laat staan
in 't hijzonder de omstandigheden meedee-
len, die tot de voltrekking van dit huwelijk
hebben aanleiding gegeven".
„Ik mag mij dan zeer gelukkig rekenen,
het vertrouwen te genieten van iemand,
die daartoe wel in staat is. Welke zijn die
omstandigheden
„Het zal u voor de zaak, welke gij onder
zoekt, weinig baten ze te vernemen, doch
daar gij het nu eenmaal verlangt, wil ik
uw verzoek niet afslaan. Horatio Leaven
worth had in zijn jeugd groote plannen
voor de toekomst, waardoor hij o. a. er toe
gedreven werd, aanzoek te doen om de
hand van een zeer aanzienlijke en rijke
dame uit Providence. Het toeval bracht
hem echter in Engeland en deed hem daar
een jonge dame ontmoeten, wier schoon
heid en bevalligheid zoo diepen indruk
op hem maakten, dat hij alle gedachten
aan de dame uit Providence liet varen.
Zelfs ondanks de omstandigheid dat hij
vooreerst aan geen huwelijk met de Eugel-
Hoogstens zou er dus in den toekomsti-
gen heilstaat kunnen bestaan een soort
godsdienst als die van de beruchte „bin-
nenkameren"; degenen in dien staat, die
het nog noodig zouden achten er „gods
dienstige" gevoelens op na te houden, zou
den voor hun gevoel bevrediging moeten
zoeken in het binnenkamers, ieder op
zijne wijze en op eigen houtje beoefenen
van een godsdienst, die zelfs den naam
met den dienst van God niet gemeen heeft.
Het blijft nog altijd waar, dat een groote
gedachte in een kleine hersenkas een
zeer gevaarlijk iets is.
Men sc h, erger je nietl
De hoop uitsprekend, dat de maanden
Juli en Augustus voor de Scheveningsc'ne
hotels het seizoen goed zullen maken, zegt
de schrijver van de „Haagsche Kroniek"
in de „Nieuwe Groningsche Courant", een
bekend Haagsch liberaal journalist, het
navolgende
„Dit neemt niet weg, dat 't Kurhaus
zijn drukken loop steeds behoudt, ook
op de Dinsdagavonden van de spectacles
varies. Deze vallen zeer in den smaak
en Dinsdagavond had bijv. Speenhoff
met een nieuw lied op den val van Dr.
Kuyper verbazend veel succes. Heel
mooi en fijn was dat lied overigens niet;
de oude plunje, de reizen naar 't huiten-
land en wat diens meer zij, deden liet
zeer talrijke publiek echter bijster veel
genoegen. Ieder zijn smaak".
Inderdaad: „ieder zijn smaak".
Wat moet de smaak van dezen fijnproe
ver dan niet beleedigd zijn geweest en
wat moet zijn edel gemoed ergernis, ja
folteringen ondergaan hebben, toen hij in
de verkiezingsdagen en daarvoor las, wat
liberale bladen alzoo over Dr. Kuyper heb
ben uitgekraamd.
Speenhoffs liedekens warén daar een
adagio bij. (Rsdb.)
OORLOG.
Volgens verhalen van Russische krijgs
gevangenen, die te Odessa zijn aangeko
men, hebben de Japanners al de forten
en vestingswerken te Port Arthur reeds
hersteld en verbouwd. Het geheel ziet er
sche schoone kon denken, daar zij in de
meest behoeftige omstandigheden verkeer
de. Doch gelijk in gevallen als dit meer ge
beurt, overwonnen liefde en bewondering
alle andere overleggingen en berekeningen
zijn toekomst geheel aan haar opofferende,
vroeg hij haar ten huwelijk. Tot haar eer
zij gezegd, dat zij deze edelmoedigheid on
middellijk beloonde, met genoegzaam ver
trouwen in hem te stellen, om eerlijk op
alles te antwoorden wat hij omtrent haar
verleden wenschte te weten.
De geschiedenis ging de heer Veeley
voort die zij vertelde, was zeer treurig.
Het schijnt, dat zij een geboren Amerikaan-
sche was en dat haar vader onder de
kooplieden in Chicago vroeger een voor
name plaats had ingenomen. Gedurende
zijn leven had 't haar aan niets ontbroken,
maar, juist toen zij huwbaar was gewor
den, stierf hij. Bij zijne begrafenis maakte
zij kennis met den man, die later haar
ongeluk werd. Hij had niet tot de vrien
den van haar vader behoord en zij wist
ook niet, hoe hij daar gekomen was. Ge
noeg, dat hij bij de begrafenis tegenwoordig
was en zij binnen drie weken wees
niet verbaasd, bedenk dat zij nog eon kind
was door den echt waren verbonden.
Binnen vieren twintig uren wist zij wat
een huwelijk met hem te beteekenen had
niets dan schimp en slagen. Ik disch u
geen sprookje op, Everett: den tweeden
dag na het huwelijk kwam haar echtgenoot
dronken thuis en sloeg haar, toen zij hem
stevig uit, hoewel het snel en zonder geld
verspilling gebouwd is. Wij konden, zeg
gen de Russen, onze bewondering niet
verhelen, de vesting is nu ontoegankelijk.
Het huis waarin generaal Kondratenko ge
woond heeft, is uit eerbied voor den doode
gelaten zooals het was, en binnen in heb
ben de Japanners alles bijeengebracht wat
aan zijn leven en werkzaamheden herin
nert. Boven de deur staat als opschrift:
Hier heeft de Russische held, generaal
Kondratenko, gewoond.
De Japanners namen van de laatste Rus
sen een bewogen afscheid en drukten den
hartelijken wensch uit, dat zij elkander
spoedig als vreedzame vrienden ierug zou
den mogen zien.
Doekat, de militaire dokter die den hos-
pitaaltrein van grootverstin Maria. Pawj
lofna onder zijn leiding heeft, meldt uit
eigen aanschouwing dat de gevallen van
krankzinnigheid onder de Russische sol
daten schrikbarend toenemen. Men had
vroeger gedacht, dat het voldoende zou
zijn, de zielszieken eens of tweemaal in
de maand met bijzondere treinen weg te
brengen, maar tegenwoordig trekken er
twee of driemaal in de week treinen met
krankzinnigen.
RUSLAND.
Vijf uren lang tot het invallen def
duisternis woedde te Novgorod het ge
peupel tegen de betere klasse der bevol
king. Het aantal slachtoffers is aanzien
lijk. Voor de oogen van den gouverneur
Unterbergen, die het volk tot bedaren wildé
brengen, zette dit zijn uitspattingen voort.
De menigte drong in de huizen door oni
nieuwe slachtoffers te zoeken. Er heerscht
een paniek in in de stad.
DUITSCHLAND.
Keizer en Tsaar.
In verscheidene blijkbare officieuzë rne-
dedeelingen, wordt te Berlijn ten sterkstè
verzekerd dat het voorstel van een samen
treffen van den Keizer en den Tsaar, vaiji
tsaar Nikolaas is uitgegaan. Waarschijnlijk
van Prins Bülow zelf of in ieder geval
in opdracht van hem is de volgende medé-
deeling in den LokalanzeigerAls een on
verdedigbare veronderstelling moet. de ih
de Engelschc en Fransche pers voorkei-
mende bewering aangemerkt worden, dat
keizer Wilhelm het oogmerk had den Tsaair
goede raadgevingen op te dringen om tost
rust in het land zelf en tot vrede in
6ost-Azië te komen. Keizer Wilhelm heeft
het steeds ver van zich afgeworpen wan
neer van hem verondersteld werd dat hij
zich in de binnenlandsche aangelegenhé-
minzaam tegemoet ging, met de vuist ter
aarde. Dit was slechts het begin. Nadat
bij verkoop haar vaders bezitting minder
waarde had, dan men verwachtte, ging
hij' met haar naar Engeland, waar hij haar
ook in nuchteren toestand ergerlijk mis
handelde. Nacht en dag had zij van zijne
wreedheid te lijden.
Vóórdat zij haar zestiende jaar bereikt
had was reeds de volle last van meusche-
lijk wee op haar jeugdig hoofd gekomeii,
en die last werd haar niet opgelegd doqr
een ruwen en onbeschoften kerel, maar
door een welopgevoed man, wiens smaak,
ook wat de kleeding betreft, zoo ontwik
keld en fijn was, dat hij liever een bar^r
japonnen 'in het vuur zou hebben gewor
pen, dan te zien, dat zij in gezelschappen
verscheen in een toilet, dat hem minder
passend voorkwam. Zij droeg haar leed
in stilte tot de geboorte van haar kind
en wist hem toen te ontvluchten. Twee
dagen nadat zij haar kind ter wereld
bracht, stond zij op en haar lieveling in
de armen nemende, ontvlood zij het huis
harer martelingen. De weinige juweelen,
die zij inderhaast had medegenomen stol
den haar in staat aanvankelijk in haar
onderhoud te voorzien, totdat zij van het
overschoot een kleinen winkel kon be
ginnen. Sinds dien tijd leefde zij, gelijk
van eene vrouw met zoo edel gemoed te
verwachten was, geheel tevreden in een
stand, die zoo in strijd was met haar
afkomst en opvoeding. Van haar echtge-
den van een anderen staat wilde mengen.
Zoo zal hij ook in dit geval handelen
en uit zichzelf zeker niet de hangende
kwesties, welke thans geheel Rusland aan
gaan, ter sprake brengen. Zoude echter
de Tsaar, wiens waardeering van den Duit-
schen keizer bekend is; keizer Wilhelm
om zijn meening vragen, dan zouden die
genen, die meenen dat de Duitsclie keizer
aanraden zouden, zich niet bekommerende
om de beloften van hervormingen, krach
tig autokratisch verder te regeeren, ten
zeerste uit de dwaling geholpen worden.
De opvatting van keizer Wilhelm kan, te
oordeelen naar zijn geheele denkwijze,
slechts aldus zijn dat macht en aanzien,
evenals ook rust in het land, slechts op
grondslag van een eenstemmigheid vol ver
trouwen tusschen heerscher en volk op
te bouwen zijn. Wat de kwestie van vrede
betreft, zoo jweet men toch wel welk
groot aandeel keizer Wilhelm aan de in
leiding van de vredesbeweging van presi
dent Roosevelt hoeft. Men kan er der
halve zeker van zijn dat de kwestie van
vrede door de ontmoeting slechts winnen
zal. De omstandigheid dat nocli Bülow
noch Lamsdorf aan de bespreking deel
nemen, zal het uitsluitend particulier
vriendschappelijk karakter duidelijk voor
oogen stellen. Zoo heeft ook, naar wij' we
ten, de minister-president Witte de ont
moeting opgevat, welke hij met levendige
bevrediging begroette.
FRANKRIJK.
Weer een! Ook het Fransche socia
lisme legt zijn burgers-voormannen geen
windeieren. Als een belangwekkend voor
beeld daarvan vertalen wij eenige zin
sneden uit de „Travailleur Sodalis te de
l'Yonne", dat toch zeker geen laster zal
spreken van de roode vriendjes:
„Gerault Richard, ex-redacteur van de
„Chambard", ex-sans-culotte en ex-barre^
voeter, heeft tegen contante betaling een
mooi kasteel bij Trigueres gekocht.
Reeds eenige dagen zijn, mevrouw, boden
en knechten gearriveerd: ook de paarden
en rijtuigen van den burger zijn aange
komen,
Het socialisme is een goed beroep. Het
eenige is te weten hoe het goed uit te
oefenen?"
Hoelang zal het volk zich nog door
dergelijke leiders laten bedriegen?
TURKIJE.
Een veertig Turksche hoeren gingen den
17den uit het dorp Kerbesj-Islam-Mahalessi
hout hakken in het Weloes-gebergte, niet
ver van den spoorweg SalonikiSerros.
noot hoorde of zag zij niets meer, tot
twee weken vóór hare kennismaking met
Horatio Leavenworth toen zij uit de cou
ranten vernam, dat hij overleden was. Zij
kon zich dus als volkomen vrij beschou
wen, maar hoewel zij Horatio Leavenworth
oprecht beminde, weigerde zij toch hem te
trouwen. Zij herinnerde zich altijd dat ééne
jaar van gruwelijke mishandeling. Hoe hij
haar ook smeekte en drong, niets mocht
baten. Echter, een maand nadat haar kind
was overleden, schonk zij hem haar hand
met de levensjaren, die haar na dat eene
rampzalige jaar nog zonden overblijven.
Hij nam haar mede naar New-York en om
gaf haar in een gezellig te-huis, met liefde
volle zorg van alle gemakken en genoe
gens, die zijn innige genegenheid slechts
kon uitdenken. Maar de geslagen wonde
bleek te diep, om ooit weer te genezen;
twee jaren na den dood van haar kind,
blies ook zij den laatsten adem uit, Dat
was de groote plag, in(het (even van Iloratio
Leavenworthsinds dat noodlottig uur was
hij nooit meer dezelfde van voorheen.
Hoewel Marie en Eleonore kort daarna
door hem als kinderen werden aangeno
men, waren zijn vroegere vroolijkheid en
luchthartigheid voor goed verdwenen.
Slechts het bezit van geld was het eenige,
waarin hij nog behagen vond, en alles
wat hij deed, werd beheerscht door het
pogen om zich een groot fortuin te ver
werven. In één opzicht bleef hij echter
toonen, dat hij de gezellin zijner jonge