ivenhage
Katholiek Orgaan voor de Zeeuwsche Eilanden.
Goes.
Grasmaaimachine
feuilletonT
buitenland.
No. 57.
Dinsdag 16 Mei 1905.
Eerste Jaargang.
|N T 11
GRAANMAA1ER
Goes,
|K, Pbotograaf.
khuttershof
{echts of Links".
Verschijnt eiken flVAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Drukkers-Uitgevers:
OOSTERBAAN LE COINTRE,
G O E S. c—
a r e e r e n.
Bierbrouwerij „De Gans",
Liberale Katholieken.
Hereenigd.
mijn geachte clientèle
aan mijn atelier werk
en te voorkomen.
zorg worden afgewerkt
mij in vertrouwen bij
Met Debat.
.Nederland en Oranje".
WE ZEEUHSCHE COUP
/a
Een en ander dit blad betreffende te zenden:
wat aangaat de Redactie a. d. Redacteur; al het overige a. d. Uitgevers.
te uitzoek is,
voor onberispelijke
e conditiën I
Abonnementsprijs: per 3 maanden —.95
Voor het buitenland verhoogd met de meerdere porto's.
Afzonderlijke nommers (bij vooruitbetaling)—.05
Advertentiën: van 1—6 regels —.60; iedere regel meer 10 ets.
Grootere letters of cliché's worden naar plaatsruimte berekend.
Eenzelfde advertentie driemaal geplaatst, wordt tweemaal berekend.
Bij een groot aantal regels of bij abonnement speciale prijs.
Dienstaanbiedingen: 25 ets. per advertentie van hoogstens 5 regels.
Reclame-berichten: 25 ets. per regel.
jlt door elke richting met
Ratst dus in de kamer een
een bijna geruischloozen
tkend werk, zoowel in 't
aver. De Massey-Harrls
tier No. 7 is van extra
1 onovertroffen in soliditeit;
njewexen machine voor
huurmachlne; (in 1904
es VOOR LOONMAAIEN
een paar uur aaneen kan
aandacht gevestigd op de
HOOIHARKEN
Lnd ook reeds eenige jaren
Ber uur ontroomt en lichter
[den tijd ontroomen, is een
gehaald wordt en is door
Prijs f150.compleet,
hn f60.af; en Waide's
SSEE Zn., Goes.
üohlen Syndicaat.
baaltje van 50 Kilo,
n 50
f 6.—
3.25
n 1-40
t - Vleeschmeel,
dbouwkalk.
jEN.
fESTER-SCHELDE.
sche of Spoortijd. Dagel.
i) b) nm. 3,23 en 6,10c)
.2,25a) 3,50 en 6,40.
im. 1,55a) en 4,45.
nm. 3,23 en 6,10c)f)
30 minuten na het
Hoedekenskerke n. Neuzen
t.
Borsselen en Neuzen ten
te 20 minuten wachten,
naar "Breskens, Borsselen
bgd.
akt.
n tot en met 14 September.
Het kabaal, opgezet in de „N. Rott. Ct."
door eenige „Katholieken" (waarvan som
migen dien naam nog opsieren met een
of ander epitheton or nans als
ware, goede Katholieken) zegt „de
Tijd" duurt voort.
Aangemoedigd door het onthaal, hetwelk
hunne ingezonden stukken bij de redactie
van het liberale blad, welks „welwillende"
en „vriendelijke gezindheid" ten opzichte
der Katholieken en hunne Kerk in alle
landen overbekend mag heeten, gaan de
bedoelde schrijvers voort, reclame te ma
ken voor liberale candidaturen bij de aan
staande verkiezingen en de politieke or
ganisatie hunner eigen geloofsgenooten,
zooveel zij kunnen, afbreuk te doen.
Hunne taktiek bij dit werk brengt mede
de echtheid hunner Katholiciteit op den
voorgrond te stellen.
Als vastheid derhalve wordt aangeno
men, dat wij te doen hebben met. een
heel of half dozijn geloofsgenooten, die niet
slechts jaarlijks hun Paschen houden,
maar ook hun overige godsdienstplichten
geregeld vervullen, in één woord mei
personen, die zich-zelve bij een volkstelling
terecht opgeven als Roomsch-Kalhoiiek.
Volgt, daaruit, die diezelfde personen,
als zij in verkiezingstijd het woord willen
voeren over politiek, hunne a.no-
n y m e artikelen mogen onderteekenen met
den naam van „Katholiek"? Ja, indien
tusschen de meeningen, in die artikelen
verkondigd en hun Katholiek-zijn een stel
lig verband bestond, in dien zin, dat. die
meeningen van hun Katholiek-zijn gevolg
waren of daarmede althans nauw samen
hingen; neen, indien die meeningen met
dat Katholiek-zijn niet te maken hebben
of veeleer ondanks dat Katholiek-zijn
beleden worden.
Katholiek in de kerk en in den familie-
9)
Van de tegenwoordigheid barer nicht
scheen hij zich nauw bewust, hoewel zij
de oogen in zoo angstige spanning op
hem gericht hield, dat zelfs de meest
smartvolle kreet geen sterker aandoening
had kunnen te kennen geven.
Daar ik met karakter en de manieren
van den heer Gryce vrij wel bekend was,
wist ik, dat bij hem niets beteekenisvoller
kon zijn, en niets minder goeds voorspel
de, dan deze algeheele veronachtzaming
van haar, die blijkbaar gebukt ging onder
ile bitterheid harer gemoedskwelling. Van
medelijden vervuld, vergat ik dat Mary
Leavenworth tot ons gesproken had, ver
gat zelfs, dat zij in de kamers tegenwoordig
was en had reeds een paar slappen voor
uit gedaan naar hare nicht, toen ik de
hand van Gryce mei kracht op mijn schou
der voelde drukken, mij noodzakende om
te blijven waar ik was.
„Miss Leavenworth sprak," zeide hij.
Als tot mij zelf teruggeroepen, keerde ik
mij af van wal mij zelfs onder zoo ongun
stige omstandigheden zoozeer had ge
boeid, en mij geweld aandoende om het
liefelijk wezen vóór mij een passend ant
woord te geven, bood ik haar den arm
en geleidde haar buiten de kamer.
Dadelijk namen de koude, hooghartige
trekken van Marie Leavenworth een bijna
lachende uitdrukking aan en 'I zij hier
kring, liberaal, „anti-clericaal" zelfs, in
de politiek mannen van dat slag heb
ben wij vrij veel gekend. Aan de goede
trouw van de meesten viel niet te twij
felen.
Wie echter thans nog Katholiek in de
kerk en in het huiselijk leven, liberaal
of zoogenaamd anti-clericaal wil zijn in
de politiek, hem schort het. óf wél aan
oprechtheid en goede trouw óf aan het
doorzicht en de noodige kennis, om eigen
grove inconsequentie te erkennen.
„Maar zijn dan diezelfde geloofsge
nooten, onwetender, minder ontwikkeld,
hebben zij minder gelezen, zijn zij in
één woord dommer dan zooveel
anderen, dan de groóle meerderheid van
Katholieken, die zich niet slechts één ge
voelen met hun geloofsgenooten in de
kerk, maar één ook in den politieken en
maatschappelijken strijd onzer dagen
Ons antwoord op die vraag is een be
slist: neenl Onder de groote menigte, die
bij elke verkiezing als eene zaak, welke
van zelf spreekt, omdat zij zelve Katho
lieken zijn, hun stem geven aan den can-
didaat der katholieke partij, worden er
velen aangetroffen, die verstandelijk en
wetenschappelijk zeker niet hooger staan,
dan !de mannen, zooeven door ons bedoeld.
Die zeer velen echter bezitten meestal één
kostbare eigenschap, welke voor veel
scherpzinnigheid en studie in de plaats
kan tredennamelijk de gave van het ge
wone gezond verstand.
Nu is er in onze dagen heel weinig
geleerdheid en scherpzinnigheid noodig,
om, als Katholiek over de gebeurtenissen
van den dag nadenkende, t.e komen tot
de volgende conclusiën: Wij, Katholieken,
in ons vaderland en ook daarbuiten, heb
ben in het staatsleven zekere gemeen
schappelijke belangen. Deze gemeen
schap van belangen verbindt ons tot één e
politieke partij. Zooals daardoor
tusschen ons, Katholieken een onderlinge
gezegd, dat zeker een vrouw niet vrien-
lijker kon glimlachen dan Marie Leaven
worth. Mij met oogen vol zoeten dank
aanziende fluisterde zij mij toe
„U is wel vriendelijk, meneer. Ik gevoel
maar al te wel, hoezeer ik bijstand en
steun behoef; het geval is zoo smartvol
en vreeselijk, en", voegde zij or bij, ter
wijl hare oogen eene bezorgde uitdrukking
aannamen, „en mijne nicht dkar is van
daag zoo wonder vreemd".
„Hoe!" dacht ik bij mij zelf, „is dat
wei de bezwerende toovergodin van daar
straks, met haar dreigende houding en
hpr streng verwijtend gebaar? Beproeft
zij wellicht onze gedachten af te leiden
van mogelijke gevolgtrekkingen, die uit
de van haar vernomen woorden kunnen
gemaakt worden? Of zou het mogelijk
zijn, dat zij zich-zelve genoegzaam wist
te misleiden, om te gelooven, dat wij
waarde noch beteekenis hechtten aan eene
zoo duidelijke beschuldiging in een zoo
hachelijk oogenblik?"
Maar Eleonore, leunende op den arm
van den politiebeambte, had weldra al
mijne aandacht tot zich gelrokken. Zij had
nu tamelijk wel hare tegenwoordigheid
van geest terug gekregen, maar nog niet
zoo volkomen als haar nicht. Zij trad
wankelend voort naast haar geleider, en
den arm waarmee ze op hem leunde, zag
ik beven als een riet. „Gave God, dat ik
dit huis nimmer ware binnengetreden",
dacht, ik met een zucht. En toch, nog
voordat die zucht geheel geuit, was, ge
voelde ik een andere gewaarwording, die
tegen de eerste lijnrecht overstond, een
gevoel namelijk als van dankbaarheid, dat
juist ik en geen ander de onwillekeurige ge-
band bestaat, is dit ook het geval bij de
liberalen. Zien wij nu, welke houding de
liberalen aannemen ten opzichte van de
Kerk en de belangen van de geloovige
Katholieken; zien wij ook, hoe de libe
rale pers ten onzent zich stelt tegenover
de Katholieke Kerk in den grooten strijd,
welken deze overal te verduren heeft, dan
is het duidelijk, dat de liberalen in 't al
gemeen, 'dat ook de liberalen in Nederland,
die in de „N. R. Ct." en dergelijke bladen
hun organen vinden, onze vrienden niet
zijn. Daarbij hebben onze Opperpriesters,
de Pausen, meermalen de grondstellingen
van het liberalisme als hoogst verderfelijke
dwaling veroordeeld. In handen der libe
ralen kunnen derhalve de katholieke be
langen in 't algemeen allerminst vei
lig geacht worden. Zou er dan toch hier
in ons land, of misschien alleen bij de
aanstaande verkiezing reden kunnen be
staan, om, met diezelfde liberalen samen
te gaan? Bij twijfel omtrent het antwoord
zal het verstandig zijn, raad in te winnen
bij de meest bekwamen en meest ervare-
nen van de onzen, aan wier goede be
doelingen niet valt te twijfelen. Als het
advies van die personen eenstemmig is
en het samengaan met de liberalen op
allerlei gronden als gevaarlijk en verderfe
lijk, beslist ontraadt, bestaat de aller
grootste waarschijnlijkheid, dat hun in
zicht het ware ii.
Zóó, dunkt ons, spreekt het gezond ver
stand.
Zóó Dok is, min of meer bewust, de rede
neering van duizenden bij duizenden
Katholieken, die geen ingezonden stukken
zenden aan liberale bladen.
Verondersteld echter, de katholieke
schrijvers in de „N. R. Ct." hadden reden,
door ernstige studie en langdurig naden
ken er van overtuigd te zijn, dat geheel
de katholieke partij in ons vaderland tot
haar eigen verderf sedert jaren een ver
keerden weg bewandelde welke was
tuige was geweest van dit veel beteekenend
gezegde en ook, ja ook, dat ik Gryce mocht
volgen, terwijl ik hem de wankelende,
bevende gestalte van Eleonore naar be
neden zag geleiden. Niet dat ik ook maar
het minste medelijden zou hebben gevoeld
met den schuldige. Nog nooit had de mis
daad zich verschrikkelijker voorgedaan,
nog nooit hadden eigenbaat, haat en heb
zucht. lager spel gespeeld dan hier, en
tochmaar laat ik niet trachten weer
te geven, wat ik in die oogenblikken dacht
en gevoelde; het zou van weinig belang
zijn. En bovendien, wie zal de diepte meten
van zijn eigen ziel, of anderen duidelijk
maken, door welke geheime koorden hij
getrokken en gebonden wordt, waar dit
hem zeiven een oplosbaar raadsel is. Ge
noeg zij het, dat ik met een halfbezwijmend
vrouwelijk wezen aan mijn zijde, maar met
het oog onophoudelijkgericht op de andere,
die voor haar ging, de trappen van het
prachtige huis afdaalde en mij eindelijk
opnieuw in tegenwoordigheid bevond van
de dienaars der wet, die onze komst met,
ongeduld hadden afgewacht..
Toen ik opnieuw den drempel over
schreed en het oog sloeg op de verlangende
blikken van hen, die ik slechts even te
voren had verlaten, was 't mij als waren
eeuwen in die tusschenpoos voorbijgegaan.
Zoo veel en zoo diep kan een menschen-
ziel gevoelen en ervaren in de korte span
ne van enkele gewichtige oogenblikken.
VII. Marie Leavenworth.
Wanneer u ooit het schouwspel heeft
geboeid van een wilde wolkendrift, die
plotseling werd overstraald door don
prachtigen glans van het doorbrekend
zonlicht, dan kunt. gij u eenigszins voor-
dan hun onafwijsbare plicht geweest?
Die plicht zou dan geweest zijn niet te
wachten tot den vooravond van algemeene
verkiezingen, maar reeds lang te voren,
in tijd van kalmte, toen nog overleg mo
gelijk was, op te treden als profeten
onder hun volk en met klem van redenen
aan te toonen en te bewijzen, dat de aan
voering van het leger zich in verkeerde
handen bevond.
De katholieke pers zou voor de verdedi
ging van een eerlijke overtuiging, ook als
die ten eenen male van de hare ver
schilde, aan achtenswaardige geloofsgenoo
ten geen plaats geweigerd hebben. Even
min zou in een katholieke kiesvereeniging
aan deze de gelegenheid tot verdediging
hunner afwijkende opinie onthouden zijn.
En in de pers, èn in de kiesvereenigingen
hebben de heeren echter gezwegen. Mis
schien lezen zij geen katholieke bladen,
zijn zij geen lid van katholieke kiesver
eenigingen
De wijze echter, waarop thans gepoogd
wordt, om verwarring te stichten in de
katholieke gelederen op het oogenblik, dat
deze zich voor den strijd gereed maken,
om diensten te bewijzen aan den vijand,
is een manier, voor welke in den grooten
strijd der geesten ieder eerlijk soldaat zich
zal schamen.
In het laatste nummer van het socia
listen-blaadje van Zeeland komt een aan
val voor tegen de redactie van het a.-r.
dagblad „de Zeeuw", die vóór de repri
mande, welke hij gekregen heeft om meer
te schelden, Tak in „het Volk" niet zou
hebben durven plaatsen.
Een aanval nog wel naar aanleiding
van een nietigheidje.
Echter, wanneer men een hatelijk, fel-
schimpend betoog richt tegen iemand, van
wien men meent, dat hij zich vergiste,
mag toch ten minste gevergd worden, dat
stellen, welke indruk werd teweeggebracht
door de verschijning dier twee lieftallige
wezens in de kamer, waar zij gewacht
werden. Vooral Marie, die 't in fraaiheid
van gelaat, schoon niet in belangwekkend
heid van voorkomen won van hare nicht,
kon verzekerd zijn, waar zij ook binnen
trad, aller aandacht aanstonds op zich
gevestigd te zien. En thans nu het vreese
lijk voorval haar als met een droevig waas
van geheimzinnigheid omgaf, welke uit
werking kon thans haar aanblik teweeg
brengen, op een vergadering van mannen,
gelijk ik ze reeds beschreven heb, dan
die van de meest gulle opgetogenheid en
innige bewondering? En toch toen die be
wondering zicli in een luid gemompel lucht
gaf, beving mij een gevoel van sterken
weerzin.
Nadat ik mij gehaast had, haar die ik
geleidde te doen plaats nemen in den
meest verwijderden hoek van het vertrek
dien ik kon vinden, zag ik bezorgd rond
naar hare nicht. Doch hoe zwak en ont
hutst zich Leonore Leavenworth had ge
toond bij de eerste ontmoeting in het
smaakvol salon, nu was er niet de minste
verlegenheid noch aandoening bij haar
waar te nemen.
Voorgetreden aan den arm van den
politiebeambte, wiens plotseling streng
geworden uiterlijk niets goeds scheen te
voorspellen, bleef zij een oogenblik stil
staan in kalme aanschouwing van het
tafereel dat zich aan haar voordeed. Na
vervolgens den rechter gegroet te hebben
met een houding van neaerbuigende goéd
heid, die hem al dadelijk moest doen ge
voelen, dat slechts de noodzakelijkheid
der wet zijn ongenoode verschijning in die
men zelf zoo ongeveer onfeilbaar zij.
En dan wijzen wij het blad, welks redac
teur mr. Sannes is, o.a. op zijn nog
steeds achterwege gebleven verbetering of
herroeping van een in onze courant tegen
gesproken bericht, dat handelde over een
pastoor en een begrafenis te Hontenisse,
om zijn onfeilbaarheid verre van aanne-
moeilijk te doen blijken.
En ook willen we dan eventjes ver
melden, dat zelfs mr. T r o e 1 s t r a, let
wel de leider der socialisten, die het toch
wel zal weten, denzelfden mr. Sannes
op het jongste socialisten-congres betitelde
als„een steigerend jong
v e u 1 e n t j e"
Juist; die loopen altijd te hard van stal
en de arbeiders weten nu met welken
maat zij de liefelijkheden, die hun in „de
Baanbreker" te genieten worden gegeven,
moeten meten.
RUSLAND.
Uit Rusland komen allerlei berichten
over onlusten in verschillende streken en
over de bezorgdheid, waarmede men de
komende dingen tegemoet ziet. Te Moskou
verwachtte men een algemeene slaking.
De uittocht van menschen, die het land
kunnen verlaten, is sterk. Te Sjitomir en
m den omtrek gist 't nog. Uit Trojanof
komt bericht, dat men er Tien joden heeft
gedood. Te Odessa heeft de politie,
volgens een telegram, in de matrozenwijk
een bommenwerkplaats met zes bommen
ontdekt, en te Kiëf iets dergelijks ten
huize van een student.. Volgens het Petit
Journal is te Kolpino een pope door arbei
ders, die hem voor een spion hielden,
doodgeschoten.
Vice-admiraal Nazimof te Petersburg is
door zijn oppasser, die drie revolverscho
ten op hem loste, vermoord. De reden voor
de misdaad moet zijn, dat de admiraal
den oppasser uit zijn dienst had ontslagen
en dat deze nu was opgeroepen tot den
oorlog.
woning gewettigd maakte, nam zij op den
door hare dienstboden aangeboden zetel
plaats met een waardigheid en zelfver
trouwen, die eerder deden denken aan
de overwinningen der balzaal, dan aan de
drukkende spanning, waarin wij allen ons
bevonden. Hoewel deze hare handeling
geheel ongekunsteld was, maakte zij toch
een diepen indruk. Onmiddellijk hield het
gemompel op, ieder richtte den blik be
scheiden voor zich uit, terwijl de afge
dwongen achting en eerbied zich op ieders
gelaat weerspiegelden. Zelfs ik, die haar
geheel velschillend gedrag in het salon
nog niet vergeten was, gevoelde een soort
van verlichting, en ik werd zeer onaan
genaam aangedaan, toen ik den blik wen
dende naar de jonge dame aan mijne zijde,
gewaar werd, hoe zij de oogen strak bleef
gericht houden op hare nicht met een
angstige spanning in haar blik, die mij
zeer onheilspellend voorkwam. Bevreesd
als ik was, dat die blik den argwaan mocht
wekken van personen in onze nabijheid,
greep ik haastig haar hand, die zij achte
loos liet hangen over de leuning van haar
stoel, en was op het punt om haar te
waarschuwen, toen zij op het hooren van
haar naam, die door den rechter op zach-
ten indrukwekkenden toon werd uitge
sproken, plotseling uit hare mijmering ont
waakte. Haastig haar blik van hare nicht
afwendende, keerde zij het gelaat naar do
jury, en tegelijk bespeurde ik iets hel
fonkelends in hare oogen, dat. mij opnieuw
het beeld der bestraffende tooveres voor
den geest bracht. Doch even snel was
die vluchtige flikkering weer verdwenen,
en het was in uiterst bedeesde houding
dat zij zich schikte tot hot aanhooren van
