'jwielen, -»
I0EMS.
Tilburg.
Katholiek Orgaan voor de Zeeuwsche
No. 44.
Donderdag 13 April 1905.
Eerste Jaargang.
FE UILLETOH.
BUITENLAND.
ING"
3
VALK,
is.
O
s.
RIL 1905,
S f.
Verschijnt eiken mAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Drukkers-Uitgevers:
OOSTERBAAJi LE COINTRE,
G O E S. o—
politiek leven.
Tegen duistere machten.
che.rijL,
Ververij
[veren aan
Rn natte was-
(;ht voor uit
en verven van
Tage m
Iers en
Iers van j
nerken.
vielhersteller,
a
;o
pi
ro
t
•niging.
ie niet leden zijn van
JOS. STIEGEB.
D. BOEL.
Th. VAN VEEN.
NIEUWE ZEEUWSCHE COURANT
Een en ander dit blad betreffende fe zenden:
wat aangaat de Redactie a. d. Redacteur; al het overige a. d. Uitgevers.
-.95
Abonnementsprijs: per 3 maanden
Voor het buitenland verhoogd met de meerdere porto's.
Afzonderlijke nommers (bij vooruitbetaling)—.05
Adtfertentlën: van 1—6 regels —.60; iedere regel meer 10 ets.
Grootere letters of cliché's worden naar plaatsruimte berekend.
Eenzelfde advertentie driemaal geplaatst, wordt tweemaal berekend.
Bij een groot aantal regels of bij abonnement speciale prijs.
Dienstaanbiedingen: 25 ets. per advertentie van hoogstens 5 regels.
Reclame-berichten: 25 ets. per regel.
Het stemt tot groote vreugde, als wij
al meer en meer het politieke leven zien
ontwaken, zien groeien en gedijen.
Het bewijst duidelijk dat men het groote
belang beseft, dat bij de a.s. Kamerver
kiezingen op het spel staat; de inzet is:
het behoud of de val van liet C h r i s t e-
1 ij k Ministerie, het uitnemende mini
sterie Kuyper.
Het behoud daarvan beteekent: voort
schrijding, op den weg die als einddoel
heeft de invoering van de in bewerking
zijnde sociale wetten, wetten die voor
al zullen zijn in het belang van de ar
beidende klasse. Wij noemen
slechts: het arbeidscontract, de ziekte
verzekering, ouderdoms- en pensioenver
zekering, het opnemen van het landbou
wers- en visschersbedrijf in de Ongeval
lenwet.
Het behoud daarvan beteekenthet neer
leggen van de Christel ij ke levens
beschouwing in de ordening en in
deeling van den Staat, van den Staat die
de gemeenschap moet leiden en bestieren
binnen de palen en perken die door de
Christelijke levensbeschouwing worden
aangegeven.
Het behoud van dit Christelijk ministe
rie beteekent: het strijden met en voor
positieve leuzen, het strijden voor
vooruitgang, tegen reactie.
Geen verbond met een b 1 a n c o-arti-
kel, als verbindingsteeken, geen verbond
met eene anti-leuze, zij luide dan anti-
el erica al, of meer gematigd anti-
Kuyperl
Hechter dan dat is het verbond aange
gaan door de Christel ij ke partijen on
derling, hechter dan dat is het cement
dat de Christelijke coalitie vereenigt en
samengevoegd houdt.
Al scheiden de wegen van de anti-revo
lutionairen en Katholieken aan de deuren
12)
Dat hij juist op een uur, dat hij lichame
lijk nog zwakker en meer afgevallen was
geworden, den wensch geuit had, hem te
zien, kwam Rodewald niet. erg waarschijn
lijk voor; maar hij beschouwde het niet
tegenstaande als zijn plicht, aan het ver
zoek te voldoen, hoe pijnlijk ook voor
hem-zelf een nieuwe ontmoeting met den
vreemden man mocht wezen.
En zoo zien wij dan den volgenden mor
gen den ouden heer en den ouden Milow
weer bijeen.
Deze laatste was zoo mogelijk nog
ernstiger ziek dan te voren. De dood had
dit lichaam reeds aangeraakt, en onrustig
zwijgend lag de lijder den grondeigenaar
aan te staren.
Een onbestemd voorgevoel zeide Rode
wald, dat hij hier te doen had met den
man die den trein had doen ontsporen
en hem zoo diep ongelukkig had gemaakt.
„Milow", fluisterde hij hem toe, „ik ge
loof, dat gij iets af weet van het vreeselijke
drama van Ragewo. Gij zijt zeer ziek, zeg
mij alles wat gij weet; gij moet het zeggen.
Spreek, eer het te laat is".
De trekken van den opzichter verwron
gen zich en drukten een afgrijselijke licha
melijke marteling uit.
„Is het dan zeker, datdat ik sterven
moot?"
„Ik ben niet in staat u hierop een ant
woord te geven. Maar ge moet in allen
gevalle aan de mogelijkheid ervan denken
hunner kerken, hunne oogen zijn daarover
heen gericht op Hem, die gekomen is om
de wereld te verlossen, op Hem die onmis
kenbaar in het Staatsbestuur, in de wet
geving moet erkend worden, als de oor
sprong van Macht en Recht.
De val van het Christelijk Ministerie
beteekent: reactie in de sociale wetgeving,
veel beloven en weinig geven!
Mocht eene anti-clericale meerderheid
aan het roer komen, zij zou grootendeels
moeten steunen op de socialisten, en wat
deze voor de sociale wetgeving tol heden
deden, dat werd ons maar al te duidelijk
geleerd door hetgeen Duitschland en Fran
krijk op dit gebied tot heden te aanschou
wen gaven.
Agitatie, agitatie, dat zijn de holle woor
den, de groote klanken, waarmede steeds
door geschermd wordt, agitatie tegen eene
verbeterde editie van het arbeidscontract
dat aan alle rechtmatig geop
perde bezwaren tegemoetkomt,
agitatie tegen de onderwijs-novelle.
Wij maken geene scheiding tusschen de
bewoners van denzelfden vaderlandschen
bodem, dat doen z ij, die den levenden
God uit het openbare leven willen
bannen, die wel goed vinden dat Hij bin
nenkamers wordt beleden, doch die Hem
daarbuiten zouden willen weren, alsof Hij
niet de bron, de oorsprong ware van alle
wettig gezag.
Front zullen wij maken tegen hen, die
beweren, dat de neutrale school, de
school der vrijheid is; front zullen wij
maken tegen hen, die aan de b jj z o n-
d e r e school de rechtsgelijkheid met de
openbare school ontzeggen, verweren
zullen wij ons tegen hen, die zonder
bewijs te kunnen leveren, bewe
ren dat de bijzondere school minder ont
wikkelend onderwjjs geeft, die beweren dat
't bijzonder onderwijs slechts geschikt is
voor de godsdienstige partijen.
De Ketelaarsche bond moge nog zoo
en u van alles ontlasten, wat u uw ster
vensuur tot een hellepijn moet maken 1
Ter wille van uw eigen zaligheid, ter wille
van het geluk onzer kinderen smeek ik
u: noem me den naam van dien mis
dadiger?"
Hij moest diep over den stervende heen-
buigen om zijn antwoord te verstaan, want
Milow's stem daalde tot een nauwelijks
nog hoorbaar fluisteren, toen hij zeide
„Het was een beambte van den spoorweg,
iemand, die zich op de maatschappij wilde
wreken, omdat hij in schreeuwende on
rechtvaardigheid wegens een nietige oor
zaak uit zijn dienst was ontslagen ge
worden".
„Hoe? Om zich op de spoorweg-maat
schappij te wreken, zou hij met schurk
achtige koelbloedigheid het leven van zoo
vele onschuldigen vernietigd hebben, die
hij toch nooit te voren had gezien? Neen,
dat is onmogelijk! Tot zulk een duivel
achtige schurkerij is geen menschelijk we
zen in staat".
„O, ge moogt hem zoo niet veroordee-
lenl Dat heeft hij immers ook niet gewild
en hij wist bovendien niet, wat hij
deed. Hij was zinneloos van woede, en
zinneloos van brandewijn, dien Satan's
drank 1"
Met een gevoel van ontzetting, zooals
hij nog nooit had ondervonden, maakte
Rodewald zijn hand los. Een ijskoude ril
ling ging door zijn leden en het was hem,
alsof hij zijne haren voelde te berge rijzen.
Zonder dat hij zelf in staat was te zeggen,
waardoor die overtuiging zoo plotseling
in hem wakker geroepen was, wist hij
nu opeens, dat geen ander dan de ellen-
hard schreeuwen en lawaaien, hij moge
nog zoo hard galmen en front maken voor
de openbare school, wij weten hem op
zakelijke wijze te bestrijden, wij weten ons
kloek te verdedigen en zjjne drieste aan
vallen op waardige wijze te pareeren.
Wij weten het, de a.s. strijd zal gestre
den worden met eene ongekende felheid
van gene zijde, laat ons daartegenover
stellen een begeestex-enden, medeslependen
ijver, waardoor wij op waardige wijze zul
len strijden.
Het meer en meer ontwakend politiek
leven, moet langzamerhand door krach
tige voeding, opgroeien en aanwassen.
Wij mogen dat opbottend leven met
vreugde waarnemen en met recht en rede
mogen wij vertrouwen, dat de katholie
ken van de Zeeinvsche eilanden met Juni
a.s. op hun post zullen zijn, dat allen
in het district Zierikzee zullen stem
men op Mr. Pompe van Meerder-
voort, dat in het district Middelburg
allen Mr. Lucasse zullen steunen, dat
in het district G o e s, geen hunner zal
verzuimen, voor zijn beginsel te getuigen
door te stemmen op Mr. de S a vornin
Lohman en dat eindelijk allen die in
gedeeld zijn bij het kiesdistrict H o n t e-
n i s s e evenveel stemmen op den heer
Fruijtier zullen uitbrengen als er Ka
tholieke kiezers tot dat district bchoorende,
zullen gevonden worden.
Het politiek leven ontwaakt en daarvan
zijn bewijzen; of togen de afgevaardigden
van Ovezande j.l. Maandag niet naar
de vergadering van de Centrale R. K.
Kiesvereeniging te Hulst, om mede te
werken aan de definitieve candidaatsteiling
van den heer F r u ij t i e r, of richtten de
Katholieken van Kwadendamme niet
eene R. K. Kiesvereeniging op en zochten
en verkregen zij geene aansluiting bij de
Hontenisser Centrale; of zullen onze man
nen van Hansweerd ook niet weldra
deling, die daar in den aangevangen doods
strijd voor hem lag, de zoo lang gezochte
moordenaar van zijn ongelukkig kind was.
Maar bij die vreeselijke ontzetting over
viel hem tegelijk een onbeschrijfelijke hart
stochtelijke woede. Zijn oogen brandden
als in koortsvuur, en zijn handen balden
zich tot vuisten. De anders zoo kalme
en goedige man zou in dit oogenblik zelf
in staat geweest zijn, een misdaad te be
gaan, en hij klaagde in wilden toorn den
hemel aan, die met de macht van den
sterkste den schuldige aan zijn wraak
onttrok.
Zich-zelve vergetende, greep hij als in
razernij den stervende bij de schouders
en riep hem met heesche stem toe: „Ver
laat niet met een leugen deze wereld,
nietswaardige 1 Gijgij-zelf hebt het
gedaan!"
„Ja, ik heb het gedaan I Maar ik zweer
bij God den Alwetende, dat ik niet bij mijn
verstand was, en dat ik zelf in mijn waan
zin naar geen menschenlevcn gestaan heb.
„Toen me de beslissing van den direc
teur bekend werd en ik zonder pensioen
ontslagen was, verliet ik het station met
een vreeselijken toorn in het hart. Maar
mijn woede was machteloos; want zij, die
me zoo schandelijk behandeld hadden, za
ten immers ver van hier in de hoofdstad
achter hun groene tafels, en zelfs; wan
neer ik daarheen had gereisd, zou ik toch
niet de ware personen hebben weten uit
te vinden
„Zoo moest ik dan toch mijn wrevel
in stilte verkroppen en omdat ik dacht,
dat het me krankzinnig zou maken, als ik
hot wilde vuur in mijn borst niet verdoof-
met eene afdeeling der R. K. Kiesvereeni
ging aantreden?
Een driewerf b r a v o t voor die kloeke
manneneen eeresaluut voor hen die zoo
goed voorgaan, en door hun voorbeeld zul
len anderen doen volgen!
Gaat nu zoo voort, mannen, op den
ingeslagen weg, niemand die zulks liever
ziet dau
Travailleur.
OORLOG.
De Russische pers en het publiek in
Rusland volgen, gelijk te begrijpen is, op
eens weer met de grootste belangstelling
de gebeurtenissen op het oorlogsterrein
waarvan men zich na den slag bij Moek-
den als 'tware wanhopig had afgewend.
Met de komst van Rozjestwenski's vloot
in de Oost-Indische wateren schijnt het
zwaartepunt van den oorlog verplaatst, en
tevens is er een straaltje van hoop voor
de Russen zichtbaar geworden, 't Zou nog
kunnen verkeeren.
Wat Rozjestwenski gaat wagen is zoo
ernstig seint de Petersburgsche corres
pondent van de Matin dat alles stil
geworden is, in gespannen verwachting.
De politieke hartstochten zijn gedempt, de
binnenlandsche twisten worden opge
schort.
Japan gaat, nu de Russen hun leger
in Mantsjoerije reorganiseeren, zijnerzijds
hetzelfde doen. De tegenwoordige gevechts
eenheden worden verdubbeld of verdrie
voudigd. Tegen den herfst zal Japan naar
schatting meer dan een millioen soldaten
op de been hebben, met inbegrip van de
tegenwoordige strijdmacht te velde, die
700.000 man telt.
De Japanners zijn overtuigd dat zij
Charbin bezet kunnen houden en tegelij
kertijd in oostelijke richting tegen de Rus
sen kunnen optreden.
Een telegram uit Wladiwostok meldt, dat
vijf Japansche officieren, als grondwerkers
vermomd, daar gevangen genomen zijn,
terwijl zij bezig waren de vestingwerken
te fotografeeren. De spionnen zijn onver
wijld opgehangen.
de, zoo dronk ik en dronk tot me opeens
de gedachte door het hoofd schoot: hoe,
wanneer ik voor den goederentrein eens
een paar geduchte steenen op den weg
legde? Dat kan hun een locomotief en
misschien ook een paar wagens kosten.
En bovendien brengt zulk een voorval de
geheele spoorwegbaan in een slechten
reuk Toen die gedachte zich eenmaal
bij mij gevestigd had, verliet ze me niet
weer. Ik vond geen rust of duur meer in
mijn huis, en nadat ik mijn flesch nog
eens goed gevuld had, begaf ik me vóór
het aanbreken van den dag op weg. Ik
had in alle geval nog zooveel bezinning,
om me zelf te zeggen, dat het niet al te
na bij Itothhaide mocht gebeuren, daar
ze dan misschien dadelijk de verdenking op
mij zouden doen vallen.
„Verder en steeds verder wandelde ik
langs den spoorvvegdijk, gedurende den
ganschen voormiddag, altijd maar erop be
dacht, mij voor de oogen der menschen te
verbergen en een geschikte plaats voor
mijn boosaardigen toeleg te vinden. Wan
neer mijn voeten me niet verder wilden
dragen of wanneer de moed me ontzonk,
zoo versterkte ik me opnieuw door een
geduchte teug uit mijn flesch, en daar ik
sedert vier-en-twintig uren geen bete
broods gegeten had, zoo brandden mijn
hersenen en al mijn aderen als helsch
vuurToen ik in den namiddag den
kerktoren van Ragosewo vóór me zag,
meende ik ver genoeg van Rothhaide ver
wijderd te zijn. ik wierp me aan de helling
van den spoorwegdijk op den weeken leem
grond en wachtte af, tot de duisternis ge
heel ingevallen was. Ook den expres-trein
Intusschen zouden de papieren, by hen
gevonden, bewijzen dat zij reeds uitvoerige
inlichtingen over de verdedigingswerken
van Wladiwostok naar Tokio gezonden
hadden.
RUSLAND.
Zal er eindelijk toch een einde komen
aan de onrechtvaardige onderdrukking van
de Russische Katholieken? Men weet, dat
Paus Leo XIII meermalen voor hen wette
lijke gelijkheid met de „orthodoxen"
eischte. Ook Pius X heeft in den laat-
sten tijd pogingen daartoe gedaan. Men
beweert nu, dat de Czaar, getroffen door
de rustige houding der katholieken, te
midden van de onlusten en den algemee-
nen geest van oproerigheid en ook ge
dwongen om zich van de sympathie van
het volk te verzekeren, stellige beloften
heeft gedaan.
De correspondent van de „Central
News" meldt reeds, dat ieder oogenblik
een nieuwe oekaze van groot belang, han
delend over „gewetensvrijheid", kan wor
den verwacht. De voorzitter van den mi
nisterraad, Witte, zou er het initiatief toe
genomen hebben.
Tijdens het morgengebed in het gymna
sium te Romny in het gouvernement Pol-
tawa had er achter een portret van den
Tsaar een ontploffing plaats. Vier jonge
lui werden gekwetst waarvan één ernstig.
Te Libau is een aanslag gepleegd op
den gouverneur der gevangenis. Toen deze
Zondagavond huiswaarts reed, vuurden
drie straatslijpers met revolvers op hem.
Ofschoon zij negen schoten losten, werd
de gouverneur niet geraakt. De drie moor
denaars ontsnapten, maar later werd een
individu gearresteerd, wiens bewegingen
argwaan verwekt hadden.
De Echo de Paris maakt melding van
een opzienwekkende inhechtenisneming,
die Maandag te Petersburg heeft plaats
gehad. Een lakei uit Tsarskoje Selo is
daar, op klaarlichten dag en op straat,
gearresteerd, terwijl hij aan een anderen
persoon inlichtingen gaf over het inwen
dige van het paleis, de gewoonten van
den Tsaar en de hofhouding, enz. De ge
heime politie schijnt den man al lang in
'toog gehouden te hebben. Ook zijn mede
plichtige is gevat.
F R A N K R IJ K.
De heer de Maizière, die tijdens zijn
liet ik eerst voorbijstoomen en toen de
spoorwegwachter de plaats voorbijgegaan
was, kroop ik voorzichtig naar boven en
zette me aan 'twerk. Ik kan heden nog
niet begrijpen, hoe het ongeluk zoo'n vree
selijke uitwerking heeft kunnen hebben;
want de steenen, die ik tusschen de rails
vastklemde, waren niet eens zeer groot.
Toen ik klaar was, keerde ik naar mijn
vorige plaats terug en viel in een diepen
slaap, waaruit me eerst het snuiven en
ratelen van den trein wekte. God is mij
tot getuige, dat ik op het. oogenblik, toen ik
de lichten van den locomotief zag nabij
komen, een vreeselijke angst en berouw
zich van mij meester maakten. Ik wilde
eensklaps opstaan en voorwaarts stormen,
om met eigen levensgevaar de hindernis
weg te nemen. Maar mijn hoofd was nog
verdoofd van den roes en mijn leden ont
zeiden mij hun dienst.
„Eer ik weer op de been kwam, was het
reeds gebeurd, en bij het vreeselijke ge
zicht, dat zich toen aan mijn oogen voor
deed, dacht ik aan niets anders meer, dan
aan de vluchtHoe 't me in mijn toe
stand nog mogelijk geweest is, naar huis
te komen, zonder dat. ik onderweg ook
maar een enkelen keer had uitgerust, weet
ik niet t© zeggen. Slechts nog heel flauw
kan ik me herinneren, dat ik overal ver
volgers achter me, naast me, en boven me
in de lucht zag, zoodat ik 'tniet dorst
wagen, hier in mijn huis naar bed te gaan,
daar ik in eiken hoek een politiedienaar
verscholen waande, en eindelijk op het
punt stond, Bernard met don hamer neer
te slaan, omdat ik een spion in hem ver
moedde, die mijn verschrikkelijk gehejrft
