Katholiek Orgaan voor de Zeeuwsche Eilanden.
No. 39.
Zaterdag 1 April 1905.
Eerste Jaargang.
Bil' öit Nommer behoort m Bjjvoepl.
Verschijnt eiken fllAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Drukkers-Ulfjevers:
OOSTERBAAN LE COINTRE,
G O E S. c—
Godsdienst en Socialisme.
BUITENLAND.
Van onze Eilanden.
NIEUWE ZEEUWSCHE COUP
Een en ander dit blad betreffende te zenden:
wat aangaat de Redactie a. d. Redacteur; al het overige a. d. Uitgevers.
JtbonnemcntfprlJc per 3 maanden—.95
Voor het buitenland verhoogd met de meerdere porto's.
Afzonderlijke nommers (bij vooruitbetaling)—.05
fidverlentlën: van 1—6 regels —.60; iedere regel meer 10 ets.
Grootere letters of cliché's worden naar plaatsruimte berekend.
Eenzelfde advertentie driemaal geplaatst, wordt tweemaal berekend.
Bij een groot aantal regels of bij abonnement speciale prijs.
Dienstaanbiedingen: 25 ets. per advertentie van hoogstens 5 regels.
Reclame-berichten: 25 ets. per regel.
In het socialistische kamp weerklinkt
gestadig en voortdurend de kreet, die moet
dienen om de Christenen te verlokken:
godsdienst en socialisme sluiten elkaar
volstrekt niet uit.
In pamfletten en strooibiljetten der soci
alisten kan men zinnetjes lezen als: „laat
dan Godsdienst en Gemeen
schapszin samenwerken om een
betere samenleving te bereiken".
Zinnetjes, die verleidelijk en bedriege-
lijk als ze zijn, moeten medewerken om
de onervarenen te verschalken.
„Godsdienst en Gemeenschapszin" het
zon een parool kunnen heeten voor de
Katholieken; een leuze in den geest van
onzen grooten Paus Leo XIII zg., welke
do socialisten zich eigen maken om de
goedgeloovigen te bedotten.
Het woord van Leo XIII„Arbeiders
der wereld vereenigt u", wordt door hen
gretig te baat genomen om het verzinsel
rond te bazuinen als zou de vorige Paus
een wegbereider zijn geweest voor het
socialisme.
Daarbij wordt begrijpelijkerwijze totaal
weggelaten, dat dezelfde Paus o.a. het
het socialisme de p e s t en den kanker
der maatschappij noemde.
In 'tkort willen we nogmaals het on-
vereenigbare van godsdienst en socialisme
aantoonen.
Dat het zoogenaamd „wetenschappe
lijk" socialisme den godsdienst vijandig
is, blijkt o. a.
le. uit zijn materialistische opvatting
der geschiedenis, welke geen persoonlij
ken God en geen hiernamaals kent;
2e. uit de zuiver aardsche opvatting
van het menschelijk leven;
3e. uit de verwerping van het recht
en der van God komende macht;
4e. uit de verwerping van het privaat
eigendom, want het is een met het chris
tendom strijdige leer, dat ieder eigendom
„diefstal" is;
5e. uit zijn verlangen naar geweldda
dige omverwerping der rechtens bestaande
maatschappelijke orde.
De meest bekende sociaal-democraten
steken hun godsdiensthaat niet onder stoe
len of banken, maar hebben vaak wel
gevallen in ruwe godslasteringen.
Wanneer men het durft te wagen met
citaten aan te komen van socialistische
voormannen, dan klinkt onmiddelijk de
tegenspraak: wij zijn niet tegen den gods
dienst; godsdienst is privaat
zaak.
Maar zelfs de soc.-dem. Welker
noemde die leuze: huichelarij.
En ook kan men er gerustelijk aan
toevoegen, dat het wel opmerkelijk is, dat
terwjjl de voormannen zich uitspreken
tegen den godsdienst, er nog geen socia
list is opgestaan, om zijn stem er voor
te verheffen.
Het geeft dus een „socialistische angst",
wanneer men citaten der leiders aan
haalt; desniettemin willen we nog eenige
nieuwere geven, die al zjjn ze kwet
send voor Katholieke ooren, toch in het
belang der zaak dienen te worden aan
gehaald.
De Berlrjnsche „Vorwarts" het. officieele
soc. partijorgaan, schreef: „Wij gelooven
niet aan een Verlosser, wel aan de ver
lossing. Geen mensch, geen God in men-
schengedaante kan de menschheid redden.
De menschheid kan alleen de menschheid
redden en slechts de arbeidende mensch
heid".
Een andere keer schrijft hetzelfde blad
„Bedreigingen met een hel hiernamaals
moet men bespotten, aanduidingen om
trent een hemel echter verachten, want in
'teerste geval spreekt de dweeper, in 't
laatste geval de speculant".
Carl Marx laat in zijn geschriften
geen gelegenheid onbenut voorbij gaan tot
een open of verborgen aanval op het chris
tendom. Hij houdt den godsdienst voor een
„verkeerd wereldbewustzijn", voor de
„fantastische verwezenlijking van het men
schelijk wezen". „De mensch maakt den
dienst, niet de godsdienst den mensch".
B e b e 1 verklaarde in den Rijksdag
„Wij streven naar datgene, wat men tegen
woordig het godsdienstig gebied noemt,
naar het atheïsme.
De bekende socialist Anseele sprak
in de Belgische Kamer: Wanneer men
ons socialisten vraagt, welke onze gods
dienstige denkbeelden zijn, dan zullen wij
met Liebknecht antwoordenwij zijn
godloochenaars.
De Belgische „Vooruit" schreef: „Wij
zijn materialisten en wij belijden nederig,
dat wij God niet begrijpen en er daarom
ook niet aan gelooven.
In het soc. blad „de Klok" lezen wij
Wij socialisten moeten ook den godsdienst
ondermijnen, omdat deze een machtig wa
pen is om deze maatschappij in stand te
houden.
In „het Volk" van 15 Nov. 1903 kwam
een plaat voor met tot onderschrift het
volgend godslasterlijk versje:
„Wij zitten vreeselijk in den nood,
Mijn jongste zus is bijna dood.
Dat geeft een mondje minder weer
Hoe goed toch is ons Lieve
II e e rl"
En die vreeseljjke, schandelijke woorden
legt de redactie in den mond van een
kind. En het Zondagsblad, waar het in
voorkomt is tevens kinderkrant!
De bekende sociaal-democratische ster
renkundige, dr. P a n n e k o e k uit Leiden,
schreef in „de Nieuwe Tijd"„Een Katho
liek, die ernstig voor het socialisme pro
pageert, zal voor de keuze gesteld worden
tusschen dit en de kerk".
Adres aan Dr. Jan van den Brink!
En verder schrijft dezelfde heer: „De
socialistische partij moet noodzakelijk
godsdienstloos wezen. Wij kunnen
echter dat, wat tegen de vooroordeelen
indruischt, zoo noodig wat verber
gen, zij het alleen maar om aan het
woord te kunnen komen".
Qpj. te onthouden, arbeiders 1
De soc.-dem. F. van der Goes
(Nieuwe Tijd Nov. 1902) raadt aan om
het ongodsdienstige van het
socialistisch stelsel vooreerst
nog voor de geloovige arbei
ders bedekt te houden.
En nu werpen de heeren sociaal-demo
craten tegen: maar in ons program staat
toch „godsdienst is privaatzaak", d. w. z.,
dat wij niemand om zijn godsdienst zullen
lastig vallen.
Met uw welnemen! „Godsdienst is pri
vaatzaak" beteekent heel iets anders. Dat
woord heeft ook een politieken zin.
In „Het Volk" van 5 Juni 1903 hebben
wij gelezen:
„Godsdienst is privaatzaak. Van deze
stelling is de politieke toepassing deze,
dat de Staat zich met den godsdienst niet
bemoeit, is de toepassing: scheiding van
Kerk en Staat".
En dan mag er hier nog wel eens aan
herinnerd worden, dat Mr. Aalberse
in het „Kath. Soc, Wkbl." jaargang 1903,
blz. 278 enz., dit artikel van „Het Volk"
uitvoerig besprekende, eenige conclusies
getrokken heeft, waarop „Het Volk" hoe
wel v ij f m a a I gesommeerd te antwoor-
woorden, tot op den huidigen dag heeft
gezwegen als een mof!
Die conclusies waren deze:
De sociaal-democraten zeggen: wij zijn
niet tegen den godsdienst, maar willen
alleen scheiding van Kerk en Staat,
d. w. z. de Staat, moet zich met den
godsdienst in 't geheel niet bemoeien.
Wat wil dat in hun mond zeggen?
De Staat mag zich niet met den gods
dienst bemoeien, moet dus net doen,
of er geen God en geen godsdienst bestaat.
Maar diezelfde sociaal-democraat wil te-
tegeljjk óok le. „afschaffing van alle
staatsbijdragen voor kerkelijke en gods
dienstige doeleinden", en 2e. t e v e n s
„dat het bijzonder eigendom (privaatbezit)
van de productiemiddelen grond, mij
nen, grondstoffen, werktuigen, machines,
verkeersmiddelen, in maatschappelijk
eigendom moet worden omgezet". (Erfur-
ter Program).
Let nu eens goed op, op 't verband tus
schen die twee eischen: de Staat moet
worden de eenige grondeigenaar, en de
Staat mag zich niet met den godsdienst
bemoeien, en geen bijdragen geven voor
keikelijke doeleinden.
Is 'tnu niet voor een kind om te begrij
pen, dat de sociaal-democraten, die deze
twee dingen tegel ij k en tezamen
eischen, feitelijk eischende afschaf
fing van alle gemeenschappelijke gods
dienstoefening, de sluiting van alle kerken,
opheffing van het ambt der geestelijken,
sluiting van alle kloosters, enz., of in
één woordde dood van allen godsdienst,
de dood in 't bijzonder van de Katholieke
Kerk?
Dit is dan ook in Frankrijk gebleken
onder een bestuur, tijdens hetwelk de so
cialisten het heft in handen hadden.
En dan die onschuldige socialistjes, die
ons met tranen in de oogen bezweren, dat
ze toch heusch niets tegen den godsdienst
hebben I
En dat spreekt dan met verontwaardi
ging over de „h u i c h e I a r jj" der chris
telijke leiders!
Ten slotte: er zijn onder de socialisti
sche woordvoerders wolven in schapevach
ten en het zijn de meest gevaarlijke,
tegen wie terdege dient gewaarschuwd,
die de arbeiders zand in de oogen trach
ten te strooien door, wijzende op jam
merlijke en erbarmelijke toestanden, hen
in naam der menschelijkheid en zelfs in
Christus' naam, tot de socialistische dwaal
leer willen lokken.
Wij niet minder, erkennen veel jammer
en ellende in de maatschappij en ijveren
ook naar verbetering, maar niet willen wij
zooals de socialisten die verbeteringen
verkrijgen door omverwerping en revolutie,
wél volgens de helaas soms verkeerd be
grepen Encycliek „R e r u m N o v a r u m"
van Z. H. Leo XIII, zg. den Paus, die
een open oog en een warm hart bezat voor
do arbeidende klasse; die ook de nooden
lenigen wilde en zich daardoor den on-
sterfelijken naam waardig maakte van
Paus der werklieden.
OORLOG.
Van het oorlogsterrein valt ook ditmaal
weinig bijzonders te melden. Van beide
zijden schijnt men zich rustig te houden.
Volgens een telegram uit Goentsjoelin
hebben de Russen het station Sjoeanmi-
outsi ontruimd. De Japanners dringen op.
De Russische intendance berekent het
verlies der na de nederlaag bij Moekden
verbrande of achtergelaten proviand op
een waarde van drie millioen roebel. Maar
zij verzekert, dat er niettemin nog genoeg
voor het leger over is.
Volgens vertrouwbare inlichtingen van
de Roeskoje Slowo zal een vierde eskader,
aan welks uitrusting hard wordt gewerkt
en dat veel sterker zal zijn dan aanvanke
lijk het plan was, in April klaar zijn om uit
te zeilen.
De „Standard" verneemt uit Petersburg
De Tsaar heeft besloten, in Finland de
werving voor het leger, krachtens het be
ruchte edikt, voor drie jaar te schorsen,
mits Finland f 6,000,000 in het jaar be
taalt als bijdrage voor den oorlog.
Wat het uitzicht op vredesonderhande
lingen betreft, is de toestand, voor zoover
kan worden nagegaan, als volgt: de voor
waarden, die Rusland aannemelijk zou
achten zijn in ministerieele kringen tot in
bijzonderheden besproken en de basis,
waarop Rusland zou toestaan dat een be
spreking werd aangevangen, is in omtrek
aangegeven. Het allereerste begin athans
van de onderhandelingen zou waarschijn
lijk worden gevoerd door toedoen van een
derde partij of derde partijen, en Frank
rijk en de Vereenigde Staten worden ge
noemd als mogelijke tussehenpersonen.
Men zegt te Washington dat Japan door
een onzijdige mogendheid dringend ge
waarschuwd is, zich te wachten voor elk
aanbod tot bemiddeling, en te eischen,
dal vredesonderhandelingen rechtstreeks
te Petersburg gevoerd worden.
De correspondent van de „Associated
Press,, te Petersburg seint aan zijn agent
schap, dat hij in staat is te melden, dat
reeds de eerste stappen gedaan zijn naar
den vrede. Rusland zou zijdelings aan
Japan de negatieve voorwaarden hebben
doen kennen waarop de vrede gesloten
kan worden, te wetengeen afstand van
grondgebied en geen schadeloosstelling.
Rusland laat het aan Japan over, te be
slissen of men op dien grondslag onder
handelingen kan aanvangen. Van Japan is
geen antwoord ontvangen.
De Petersburgsche correspondent van de
New York Herald beweert, dat de Tzaar
ter zake van de vredesgeruchten,
gezegd zou hebben„Als ik gedwongen
word, een vredesverdrag te sluiten, kan
ik niet langer keizer blijven."
RUSLAND.
Voor eenige maanden maakte de Czaar
aan alle katholieke bisschoppen zijn ver
langen kenbaar om te weten, welke her
vormingen zij noodzakelijk of nuttig acht
ten voor de vrijheid van de Katholieke
Kerk. De bisschoppen hebben nu in een
memorie de gewenschte hervormingen sa
mengevat en aan den Czaar opgezonden.
Het gaat alleen over zuiver, kerkelijke za
ken, van practischen aard, die zoo spoe
dig mogelijk een regeling behoeven. Mgr.
Izembeck, aartsbisschop van Motulen, en
metropolitaan van de Katholieke Russische
kerk gaat naar Rome om met den H. Stoel
te onderhandelen.
Sommigen toonen zich zeer sceptisch ten
opzichte der bereidwilligheid der regee
ring om aan de voorstellen der bisschoppen
gehoor te geven; zij beschouwen de zaak
alleen maar als een handigheid om de
katholieken kalm to houden gedurende het
onrustig tijdperk van heden. Toch geloovep
wij, dat men zoo aan het feit niet alle
beteekenis moet ontnemen.
GOES. Raadsvergadering van jl. Woens
dag 29 Maart (voorzitter de burgemeester)
Afwezig met kennisgeving de heer Donner.
Nadat de notulen zijn voorgelezen en
eenige ingekomen stukken voor kennis
geving zijn aangenomen, komt in behan
deling het voorstel van de heeren Raads
leden J. F. van der Leeuw, J. H. C. JIoll-
mann en W. Kakebeeke om de verorde
ning op de heffing van schoolgeld voor
school A, zoodanig te wijzigen, dat voor
taan ook kinderen kunnen worden toege
laten tegen een schoolgeld van f 0.40 per
maand.
Volgens de vigeerende verordening is
het laatste bedrag van schoolgeld f 0.60
per maand. De heer Fransen van de Putte
zou als lid van de financieele commissie
gaarne het gevoelen kennen van de hoof
den van de scholen A en B, waarop de
voorzitter te kennen geeft, dat deze heeren
zich er zeer goed mee kunnen vereenigen.
De heer Dekker vraagt of de aanvragen
voor 40 cent alleen toegestaan worden
wanneer plaats op de school over is, wat
door den voorzitter wordt toegestemd.
Hieron wordt het voorstel zonder hoofdei,
stemming aangenomen.
Het verzoek van de firma G. van der
Hoek om afkoop van cijns groot f3, rus
tende op de perceelen sectie C no. 179,
180 en 181 a.d. Ganzepoorlstraat en Kei-
zersdijk, wordt ingewilligd en als afkoop
som bepaald het 25 voud van de cijns,
of f75.
De heer Hollmann maakt nog de op
merking, dat het 25 voud te veel is, het
is altijd het 20 voud geweest. Geen enkel
persoon die een dergelijk hoog bedrag
vraagt.
De Voorzitter zegt, dat Goes altijd het
25 voud heeft ontvangen. Het vorig jaar
in Februari is nog tegen dit bedrag af
gekocht.
Aan A. Luijk, wordt op zijn verzoek
vergunning verleend tot het hebben van
uitweg voor zijn woning aan den West
singel tegen een jaarlijksche retributie
van f 1.
Benoemd wordt tot onderwijzer aan
school B, met 6 stemmen de heer J. A.
M. Augustijn, onderwijzer de Manderveen
gem. Tubbergen, no. 3 der voordracht, de
heer van Strien bekomt 4 stemmen en de
heer de Visser 1 stem, terwijl 1 stem in
blanco is uitgebracht.
Aan den heer G. den Herder wordt op
zijn verzoek rooilijn aangewezen volgens
teekening, voor te bouwen perceelen aan
den Westwal.
Bij de behandeling van dit punt wijst
de heer v. d. L e e u w er op, indien aan
den Westwal gebouwd wordt, dat daar dan
ook bestraat moet worden.
De heer Temperman vraagt of het
reeds bekend is welke gebouwen er zullen
verrijzen, vroeger is de vergunning ver
leend om aan de Westwal te bouwen,
onder voorwaarde, dat er huizen met een
bepaalde minimum huurwaarde kwamen.
De Voorzitter zegt, dat het nu gaat
over aanwijzing van rooilijnhet bouwplan
moet later aan de goedkeuring van het
college van B. en W. worden onderwor
pen, bij welke gelegenheid hierop zal wor
den gelet.
Overeenkomstig het voorstel van B. en
W. wordt besloten om, met 'toog op de
Rijkssubsidie de verordening betrekkelijk
het herhalings onderwijs zoodanig te wijzi
gen dat voortaan vóór 1 Jan. 12 weken
onderwijs wordt gegeven en eene vacantie
blijft van Kerstmis tot Nieuwjaar.
Over het bezwaarschrift tegen het ont
trekken van grond aan den openbaren
dienst, in verband met het Raadsbesluit
van 16 Februari j.l. tot het geven van
grond in erfpacht gelegen aan den Oostwal
