Katholiek Orgaan voor de Zeéuwsche
R. K. Kiesverenigingen.
feuilleton^
No. 33.
Zaterdag 18 Maart 1905.
Eerste Jaargang.
Verschijnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Tegen duistere machten.
3)
YLang leven de dompers!
MHZ
Een en ander dit blad betreffende te zenden:
wat aangaat de Redactie a. d. Redacteur; al het overige a. d. Uitgevers.
Abonnementsprijs: per 3 maanden
Voor het buitenland verhoogd met de meerdere porto's.
Afzonderlijke nommers (bij vooruitbetaling)
-.95
-.05
Drukkers-Uitgevers:
OOSTERBAAN LE COINTRE,
G O E S. o—
Adverfenflën: van 1—6 regels —.60; iedere regel meer 10 ets.
Grootere letters of cliché's worden naar plaatsruimte berekend.
Eenzelfde advertentie driemaal geplaatst, wordt tweemaal berekend.
Bij een groot aantal regels of bij abonnement speciale prijs.
Dienstaanbiedingen: 25 ets. per advertentie van hoogstens 5 regels.
Reclame-berichten: 25 ets. per regel.
Zij, die zich tegen het 2e kwar
taal, I APRIL a.s., wenschen te
abonneeren, ontvangen de deze maand ver
schijnende Nos gratis.
OE ADMINISTRATIE.
Wij leven in het teeken van „ver-
eeniging", zoowel op sociaal als politiek
terrein, gelukkig teeken!
Aaneensluiting is in deze eeuw meer
gewenscht dan ooit, en concentratie der
krachten op politiek terrein is op dit
oogenblik noodzakelijk, wij moeten „bloc"
tegenover „bloc" stellen.
Alles wat anti-clericaal is trekt zich sa
men om de ministerieelen om te trekken,
te omsingelen en te verpletteren.
Gelukkig, dat de verbonden christelijke
partijen over bekwame veldheeren be
schikken, gelouterd in den strijd, terwijl
de soldaten te meer slagvaardig en strijd
lustig zijn, omdat zij weten, dat het teeken
der overwinning langs hun weg is ge
plant, zij kunnen hunne strijdkrachten des
te beter ontplooien, omdat zij niet moeten
vreezen overwonnen te zullen worden.
Met vreugde zagen wij de oprichting
van verscheidene nieuwe R. K kiesver-
eenigingen, kiesvereenigingen die nieuw
bloed, nieuw leven brachten, kiesvereeni
gingen die dapper werkten om het aantal
R. K. kiezers beduidend te doen vermeer
deren, die daardoor een directen invloed
op de a. s. stemming in Juni voor de
Tweede Kamer kunnen en zullen uit
oefenen.
Een waarschuwend woord wen
schen wjj, voor het in de toekomst te
te laat is, thans reeds tot die R. K. kies
vereenigingen te richten en die waarschu
wing isOnthoudt u a 1 s R. K.
kiesvereeniging van iedere in
menging met gemeenteraad s-
„Te voren hadden zijn kennissen altijd
met zjjn strenge matigheid en onthouding
den draak gestoken; toen echter zagen we
hem tot onze niet geringe verrassing voor
de eerste maal stomdronken. En of
schoon hij later die verderfelijke neiging
van tijd tot tijd nog trachtte meester te
worden, zoo verviel hij toch na een korte
beterschap weer opnieuw in zijn verslaafd
heid. Het was wel vooruit te voorzien,
dat 't hem óf vroeger óf later zijn betrek
king zou kosten".
„Heeft hij dan geen kinderen?" viel
hem een ander in de rede.
„Ja.een armen jongen, om wien het
mjj nog meer spijt, dan om den opzichter,
die slot van rekening toch zelf de schuld
van zijn ongeluk is. Bernard was bij den
dood van zijn moeder een ferme jongen
met een uitstekenden aanleg; maar bij die
rampzalige zwakheid van zijn vader kon
natuurlijk niets goeds uit hem groeien.
Eerst wilde Milow den knaap zelf een
opvoeding geven, maar hij zette die ge
dachte spoedig uit zijn hoofdwant nadat
bij een paar maal beschonken te huis
was gekomen, begon het kind bang voor
hem te worden, en hij schaamde zich
j voor zijn kind. Hij deed den kleinen Ber
nard dan ook in het buitenland op een
kostschool; maar ofschoon hij naar ver
houding groote offers voor zijn opvoeding
pracht, moest hij toch veel onplezier van
verkiezingen, en neemt de ver
bodsbepaling daarvan in uw
reglement op.
De ondervinding is daar om te leeren,
dat daaruit niets anders voortvloeit, dan
vele geschillen die de eendracht sterk
ondermijnen en het ontbinden eener kies
vereeniging heeft dikwijls zijn oorzaak ge
vonden in een echec bij eene gemeente
raadsverkiezing geleden.
Komt er voor eene verkiezing voor den
gemeenteraad politiek te pas, dan is dit
dikwijls eene andere dan de staatkundige
politiek, welke de richting geeft voor de
landsregeeringbij gemeenteraadsverkie
zingen wegen persoonlijke overwegingen
doorgaans zeer sterk, en hoe onaangenaam
kan men de positie inaken voor velen als
de candidaat voor den gemeenteraad door
de R. K. kiesvereeniging, die in hoofdzaak
werkzaam is voor de Provinciale Staten
en de Tweede Kamer, gesteld, moet dienen
om een eigen partijgenoot, wellicht een
medelid der kiesvereeniging te bestrijden
of te doen wippen.
Willen de Katholieken zich met verkie
zingen voor den gemeenteraad inlaten, het
geen soms zeer gewenscht kan zijn, laten
zij dan telkens eene vergadering beieggen,
en voor iedere verkiezing een
afzonderlijk, buiten de R. K.
kiesvereeniging staande, ver-
kiezings-comité benoemen, dat
steeds onmiddelijk na de verkiezing ont
bonden wordt.
Men zal daardoor de kiesvereeniging
buiten personenkwestie houdenhare
kracht zal meer naar buiten werken, en
haar prestige zal hoog gehouden worden.
Schreven wij dit artikel in het algemeen,
in bet bijzonder durven wij hierop de aan
dacht trekken van de R. K. kiesvereeni
ging te 'sHeerenhoek, waarvan de
meerderheid besloot dezelve ook voor
de verkiezingen voor den raad te doen
dienen.
Wij hopen dat geen valsche schaamte
hem beleven".
De jongen was te zeer aan de trouwe,
voorbeeldige liefde eener voortreffelijke
moeder gewoon geweest, dan dat hij zoo
spoedig had kunnen leeren, zich onder
een vreemde tuchtroede te buigen. Wel
tienmaal liep hjj weg en marcheerde dik
wijls dagenlang, zonder een cent in zijn
zak te hebben, naar Rothhaide terug. De
opzichter had zich in het hoofd gezet, om
hem te laten studeeren; maar onder zulke
omstandigheden kon daarvan natuurlijk
niets komen, en vóór een jaar geleden
heeft hij hem nu eindelijk ver van hier bij
een machinen-fabrikant in de leer gedaan.
Volgens zijn beweren, was hij buitenge
woon geschikt voor zulk een beroep, en
te hopen is het, dat hij in dien tusschen-
tijd een beetje verstandiger is geworden.
„Dat ware te wenschen", meende de
inspecteur, „want van zijn vader zal hij
niet te veel te wachten hebben. De man
is onder den invloed van den brandewijn
op zoo'n treurige wijze veranderd, als ik
nog nooit te voren bij iemand gezien heb.
Als hij nuchter is, is er ondanks zijn wei
nige bespraakheid en menschenschuwheid
nog misschien met hem om te gaanmaar
zoodra de drankduivel hem in zijn macht
heeft gekregen, is er niets meer inet hem
aan te vangen, en doet men 't verstan
digst hem maar uit den weg te gaan.
Er is dan iets boosaardigs in zijn oogen,
dat mij meer dan eens inwendig ontroerd
heeft".
„En was het eigenlijk nog niet een ge
lukkig toeval, dat boer Steffens er het
leven afbracht, toen Milow hem eens in
zal weerhouden, om alsnog te besluiten
eene andere richting uit te gaan, het zal
van invloed zijn op do goede leiding, en
de aansluiting aan de Centrale R. K. kies
vereeniging in het district Hontenisse, o n-
in o g e 1 ij k is dit als de kiesvereeniging
zich met gemeenteraadsverkiezingen in
laat. Die aansluiting zal, hopen wij, weldra
een voldongen feit zijn.
Nog eens, laat er ons wel om denken,
concentratie der krachten op
politiekterreinisnoodzakelijk,
wij moeten „bloc" tegenover
„bloc" stellen.
13 Maart 1905. T r a v a i 11 e u r.
Wij kunnen ons met „Travailleur" niet
vereenigen in de meening, dat R. K. kies
vereenigingen in het algemeen zich ont
houden moeten van inmenging bij iedere
gemeenteraadsverkiezing en zij de ver
bodsbepaling daartoe in haar reglement
moeten opnemen.
Wij zijn van meening, dat er in deze
zaak niet gegeneraliseerd mag worden,
en iedere kiesvereeniging op zich zelf moet
zien, hoe zij in elk verschillend geval te
handelen heeft.
Dat er door inmenging in gemeente
raadsverkiezingen meermalen een ver
keerde toestand kan ontstaan, willen we
niet ontkennen, en vooral wanneer bv.
een lid van 't bestuur der voreeniging
candidaat wordt gesteld voor den ge
meenteraad.
Tegen zoodanigen toestand kan in 't
reglement echter gewaakt worden.
Overigens zijn we het met den inzender
eens reden waarom het stuk geplaatst
is dat de R. K. kiesvereeniging van
's H e e r e n h o e k, in het belang der
R. K. part ij, zich te onthouden
heeft van inmenging bij verkie
zingen voor den gemeenteraad.
Red.
De „Goesche Courant", dat groote libe
rale blad, dat zulke voorname manieren
heeft afgekeken van de „Nieuwe Rotter-
damsche die goeie courant is op haar
zijn dronkenschap tegen den grond gewor
pen had. Drie dagen van te voren hadden
ze een heel onbeduidende woordenwisse
ling met elkaar gehad, en Steffens dacht
nauwelijks meer aan den kleinen twist,
toen hij den pakmeester op den smallen
veldweg zag aankomen. Op hetzelfde
oogenblik echter, toen hij Milow heel vrien
delijk een goeden avond wenschte, kreeg
hij een slag tegen zijn hoofd, dat hij als
dood ineenzakte. Als Steffens niet zulk
een harden schedel had gehad en de
zwaarte van den slag niet door zijn dikke
pelsmuts eenigszins gebroken was, dan
zou geen dokter hem weer op de been
hebben kunnen helpen. Milow mocht van
geluk spreken, dat de ander edelmoedig
genoeg was, geen aanklacht tegen hem
in te stellen; want wie weet, wat een be
denkelijk aanzien de zaak in de stad zou
gekregen hebben."
Ook eenige anderen stemden den ver
teller toe, dat ze den opzichter Milow voor
een hoogst wraakzuchtig en, vooral in
zijn dronkenschap, een gevaarlijk persoon
hielden. Ook wist er nog een te vertellen,
dat hij den zoo gunstig bekendstaanden
man in den ochtend van dien dag zoowat
een mijl achter Rothhaide op den met
met den spoordijk evenwijdig loopend en
straatweg ontmoet had, en dat hij zich
over het wilde en vertoornde voorkomen
van den opzichter, die zich uit de een
of andere onbegrijpelijke reden voor hem
zocht te verbergen, buitengewoon verwon
derd had.
Daarna kwam het gesprek aan de ronde
tafel op andere dingen, en toen nu juist
92e jaar nog „domper" geworden.
Verbeeld je, daar komt zoo'n anti
revolutionair een lezing houden in eene
gemeente van circa 8000 inwoners, die
overwegend liberaal is, en dan nog wel
om het Ministerie-Kuyper te verdedigen!
Dat zou tante ze wel eens afleeren
'tzou hun slecht hekomen, hoor! Debat-
teeren, jongens; dat was het bevel.
En de ï'amilie maakle zich op, ende
zij debatteerden endezij gingen met
den kous op den kop naar huis!
Tante zat in haar voornaamheid in haar
leunstoel: „Goed afgebracht, jongens?...
Neen, Tantedie de Wildedie
heeft ons overal op geantwoord en wij
waren zoo zenuwachtigwe wisten niet
goed wat we zeidenwe zeiden zoo
maar wat, omdat u had gezeid, dat die
andere menschen zoo achterlijk waren,
zoo schuw van wetenschap, dat het zulke
domme menschen waren
En als we dan wat zeiden, dan zei
de Wilde telkens, dat het eigenlijk heelo-
maal anders was, dan wij het voorstelden
Tante we hebben het heelemaal ver-
peuterd
Da's niks jongensal doende leert
menIk zal wel zorgen, dat de
Familie het niet te weten komt.
Den anderen avond prijkte in de
„Goesche" het pakkende opschrift: „Het
Christelijk 'Ministerie en zijne beschul
digers".
De rede van den heer de Wilde duurde
anderhalf uur: en in dat anderhalf uur
„behandelde" (weerlegde, dat was
niet liberaal genoeg, maar zou juister ge
weest zijn) spreker vier beschuldigingen
tegen het Ministerie. Die beschuldigingen
worden opgenoemd natuurlijk, er blijft
zoo licht iets van hangen, zei overgroot
vader Voltaire altijd en wat de Wilde
verder zei dat mocht geen daglicht
zien in een liberaal, in een vrij-zinnig,
in een anti-domperig blad. De heer de
Wilde sprak anderhalf uur; en zestien
de stille, bejaarde heer, op den achter
grond der wachtkamer, opstond, om, na
een herhaalde, ongeduldige vergelijking
van de beide uurwerken door de op het
perron uitkomende deur te verdwijnen,
viel na een opmerking, die do spoorweg
inspecteur zich had laten ontvallen, het
gesprek op hem.
„Die Rodewald is toch een zonderling
van het eerste water", had de beambte
gezegd. „Hij is de rijkste grondbezitter
hier in onze onmiddelijke omgeving. Uit
een aantal uitgemergelde gronden en ver
waarloosd boschterrein heeft hij Zand-
hoeve tot een hooggeroemde modelboerderij
omgeschapen en elk zijner adellijke buren
zou het zich een eer aanrekenen met hem
kennis te maken. Daarbij leidt de man in
zijn uitgestrekt kasteel het leven van een
kluizenaar. Hij legt even weinig bezoeken
af, als dat hij er ontvangt, en als hij het
onmogeljjk vermijden kan, met andere
menschen in aanraking te komen, zooals
bijvoorbeeld van avond met ons, zet hij
zich in een hoek neer en spreekt geen
stom woord".
„Men zou het toch eigenlijk wel als
een beleediging kunnen beschouwen", vul
de een ander aan; „want al zouden wij
ons misschien, wat welgesteldheid betreft,
niet met mijnheer Rodewald kunnen me
ten, zoo is hij bij slot van rekening toch
niets beter dan wij".
De oudere man, die te voren met een
uitdrukking van medelijden de geschiede
nis van den opzichter verteld had, en die
met de plaatselijke omstandigheden van
de omstreken het best vertrouwd scheen,
en een halven regel - meest beschuldi
gingen, die gingen weerlegd worden, wijdt
de „Goesche Courant" aan die rede.
Na verloop van die zestien en een hal
ven regelpardon 1 van dat anderhalf
uurtoen kwamen Tante's kinderen aan
het woord: vijf in getal ('tis een groot
huishouden, weet-je) en ieder mocht een
kwartier „tegenspreken"..! Wat waren
't flinke luiwat 'n bloedjes van kin
deren Ien praten mijnheer I Hun tong
slaat wel eens dubbelnou ja maar
overigens
Over dat „overigens", niet over dat
„dubbelslaan", kwamen voor het ver
slag in aanmerking vier en negentig
regels.
Wel had die de Wilde liaar jongens
telkens weerlegd maarnou ja, die
man kon ook heelemaal niet met kinderen
omgaan en Tante kan dat zoo allemaal
niet meer vertellenje moet je fatsoen
houden en 'n mensch kan toch z'n eigen
Familie niet op straat zetten ze is wel
vrijzinnigmaar zóóneen, weetje.
En de repliek van den heer de Wilde?
Ja het verslag daarvan is zoo meesterlijk,
zoo alles zeggend en niets verzwijgend
van hetgeen de liberale partij op dien
Dinsdagavond heeft geleden, dat wjj
onzen lezers het woordeljjk zullen mede-
deelenLuistert hoor
„De heer do Wilde repliceerde nog een
klein uur" bijna anderhalve regel! dat
is alles, wat het denkend deel der natie
weten mag zooveel als de redactie van
een courant hun gelieft te veroorloven.
De domper bluschte de kaars maar
de pit bleef walmen.
J. v. W.
De meerderheid der Goesche inwo
ners is niet liberaal, meenen wij. Red.
De zoogenaamde „Katholieke Volks
partij" te Enschede zal bij de a. s. verkie-
schudde afkeurend het hoofd.
„Ge beoordeelt den bezitter van Zand-
hoeve hoogst onbillijk, wanneer ge hem
voor hoogmoedig houdt", zeide hij. „Hij
laat zich evenweinig op iets voorstaan,
als dat hij er aan denkt, de menschen te
haten. Ik weet dat uit eigen ondervin
ding, want ik moest dikwijls genoeg ten
voordeele van de armen dezer steden bjj
hem aankloppen, en heb altijd bij hem
een medelijdend hart en een geopende
beurs gevonden. Het meeste goed doet hy
bovendien in stilte, zonder dat een ster
veling daar iets van hoort dan degene,
welken hij met zijn weldaden overlaadt.
Dat hij zich evenwel afzondert en aan
aanraking met de wereld zich onttrekt,
kan zoo'n groot wonder niet genoemd wor
den. Het is hem in zijn huwelijk nog
treuriger gegaan, dan den opzichter Milow.
Jaren lang heeft hij zijn door een zware
ziekte getroffen vrouw met algeheele en
voorbeeldige opoffering verpleegd, tot hij
haar eindelijk, toen bij haar ziekelijk
lichaamsgesteldheid, ook nog haar geest
vermogens werden aangetast, naar een
kranzinnigengesticht moest brengen. Ik
weet niet of de ongelukkige reeds uit haar
lijden verlost is, of dat ze nog in 't leven
iswant Rodewald spreekt nooit over
haar, noch over zijn dochter."
„Van zijn dochter?" vroegen verscheide-
nen tegelijk. „Men heeft er nooit iets van
gehoord, dat hij ook nog een dochter
heeft."
(Wordt vervolgd.)