:n.
Katholiek Orgaan voor de Zeeuwsche
'PER
No. £9.
Donderdag 9 Maart 1905.
Eerste Jaargang.
iz.
T",
FEUILLETON,
BUITENLAND.
L Goes.
te
Verschijnt eiken fflAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Drukkers-Uifgevers:
OOSTERBAAN LE COINTRE,
-o G O E S.
De Agitatie tegen het
Ontwerp-Arbeidscontract.
Anne Dieu-le-Veut.
in A.
)ude
ver-
van
van
6 tot
ïdag-
1RS
bment.
NIEUWE IEEUWSCNE COURANT
Een en ander dit blad betreffende te zenden:
wat aangaat de Redactie a. d. Redacteur; al het overige a. d. Uitgevers.
jlbonnemenfsprljs: per 3 maanden
Voor het buitenland verhoogd met de meerdere porto's.
Afzonderlijke nommers (bij vooruitbetaling)
ƒ-.95
—.05
zldverfentlënvan 1—6 regels —.60; iedere regel meer 10 ets.
Qrootere letters of cliché's worden naar plaatsruimte berekend.
Eenzelfde advertentie driemaal geplaatst, wordt tweemaal berekend.
Bij een groot aantal regels of bij abonnement speciale prijs.
Dienstaanbiedingen: 25 ets. per advertentie van hoogstens 5 regels.
Reclame-berichten: 25 ets. per regel.
Nu er dezer dagen op Zuid-Beveland,
van socialistische zijde natuurlijk, eene
agitatie wordt gevoerd tegen het ont-
werp-arbeidscontract, kan het van
belang zijn de wijzigingen van het eerste
ontwerp eenigszins te verduidelijken.
En dan vraagt in de eerste plaats on
ze aandacht de opzeggingsterm ij n.
Een der grootste grieven, welke men
tegen het eerste ontwerp had, was het
verschil in opzeggingstermijn. De Minis
ter was uitgegaan van deze menschlie-
vende gedacht: 'tis ergerlijk, dat soms
menschen, die jarenlang in dienst van
één patroon geweest zijn, met acht dagen
opzeggen op straat worden gezet. Hij
wenschte deze zaak nu zoo te regelen,
dat de opzeggingstermijn voor uitwonen
den zou zijn één week, voor inwonenden
zes weken, terwijl deze termijnen met 14
dagen verlengd zouden worden voor elk
vol jaar, dat de werkman in dienst van
eenzelfden patroon geweest was; dit tot
een maximum van zes maanden.
Men moet nu sociaal-democraat zijn, om
niet de waarlijk goede bedoeling, die aan
deze regeling ten grondslag lag, te prijzen.
De Minister had één punl over het hoofd
gezien, n.l. dat werkstaking door
dezo bepalingen zeer moeielijk worden
zou. En zoolang er geen afdoende soci
ale rechtsregeling en rechtspraak bestaat,
moet het recht tot werkstaking dat
echter in exceptioneele gevallen slechts
mag worden toegepast moet dat recht,
zoo weinig als het algemeen belang maar
toelaat, beperkt worden.
In het gewijzigd ontwerp nu is deze
verbetering aangebracht: dat de opzeg
gingstermijn gelijk wordt aan den beta
lingstermijn, terwijl het verschil tusschen
Een verhaal uit de XVIIe eeuw.
28)
XX.
De triomf van den boekanier.
Reeds waren de reizigers te paard en
te voet voor de afspanning aangekomen,
toen in de kamer een innig afscheid ge
nomen werd. De graaf en de gravin ver
lieten langs de achterdeur de herberg,
en gingen rustig de eerste ruiters voor
bij, welke de poort binnen reden.
Beiden traden den kleinen hof achter
het huis in, en de gravin plukte in 't voor
bijgaan eene roos, alsof zij ter wandeling
ging, en stak de geurige bloem op het hart.
,,'tls alsof gij ten dans gaat, Anne!"
zeide Lorenzillo glimlachend.
„Och! 'tzal wel niet veel meer zijn!"
antwoordde de jonge vrouw stil, en niet
eens aan het gevaar denkende dat zij te
gemoet ging, maar aan haar vader den
kende.
„Hebt gij uwe pistolen?" vroeg Loren
zillo. „Ja? voorwaarts dan!"
Buiten den hof gekomen, doorliep men
eenige oogenblikken het weiland, 'tgeen
tamelijk moeilijk werd, aangezien de sche
mering viel en de bodem erg drabberig
was. Lorenzillo kende echter den weg;
deze leidde achter het fort om en liep
op de duinen uit, die als witte spoken aan
het strand gezeten waren.
Alles was daar stil, doodstil; slechts
uit het stadje steeg een ongewoon gewoel
in- en uitwonenden is vervallen. Wanneer
nu dus een werkman zijn loon krijgt bij
de week, en het in de plaats waar hij
arbeidt gewoonte is, dat op Zaterdag de
dienstbetrekking eindigt, dan zal hij kun
nen opzeggen en opgezegd worden tegen
Zaterdag van de volgende week.
Men kan dus zeggen, dat deze nieuwe
regeling in de wet vastlegt als recht,
wat tot nu in de meeste plaatsen reeds
gewponte was.
In de tweede plaats komt het z.g.
staangeld voor bespreking in aanmer
king.
Bjj schriftelijkeovereenkomst
kan de patroon het recht bedingen, dat
hij een deel van het loon mag inhouden,
om daarvan eventueele schadevergoeding
te kunnen afhouden.
Wanneer een werkman iets van zijn
patroon te vorderen heeft, kan hij hem
kosteloos dagvaarden. Omgekeerd was
het anders stelEen dienstbode of
werkman loopt weg, daags nadat ze hun
loon ontvangen hebben. Dan kan de pa
troon daardoor ernstige schade lijden. Nu
heeft hij wel het recht die schade te
verhalen, maarvan een kikvorsch
valt het slecht veeren plukken
Wij, die niet alleen opkomen voor de
rechten maar ook voor de plichten van
den werkman, moeten het goedkeuren, dat
de Minister in dit euvel zoo goed moge
lijk heeft getracht to voorzien.
Het staangeld mag niet meer zijn dan
het loon, dat in de opzeggingstermijn ver
diend kan worden. Hierbij komen nog drie
gunstige bepalingen:
lo. in geen geval mag het staangeld
meer zijn dan 'tloon van twee weken;
2o. het bedrag, dat bij de loonsbetaling
tot vorming van het staangeld mag wor
den ingehouden, is ten hoogste 10°/0 van
het uit te betalen loon. Eerst na t w i n-,
op, en ginds achter de duinen bruischte
de zee.
„Indien Taurel nu maar verwittigd is!"
wierp Lorenzillo op.
„Taurel is en blijft een schurk," was
het antwoord; „hij en hij alleen is de
schuld van al de onaangenaamheden,
die wij hier ontmoeten. Waarom moest
hij gedurig uit hebzucht ons in gevaar
brengen?"
„Ik zal hem daarover streng berispen,"
antwoordde Lorenzillo, „en ik begin te ge-
looven, dat hij ons ten slotte heeft willen
overleveren. Immers, volgens hij zeide,
moest de justitie eerst morgen hier aan
komen, als wij reeds een dag en een nacht
in zee waren gestoken."
„Neen, Taurel heeft ons geheim aan
die boheemster kenbaar gemaakt
de hemel - weet waaromZeker is het,
dat zij eischte ons naar de Indien te
vergezellen, en toen de vrouw hem las
tig viel, heeft hij zich door vergif van
haar willen ontmaken."
„Wat schurk! Wie heeft u dat gezegd?"
„Mijn vader. Verder heeft hij nog een
aantal schelmerijen van voor jaren op
het geweten."
„Ja, dat wil ik gaarne gelooven; doch
het is nu geen tijd zijn geweten te onder
zoeken."
„Het is die vrouw met den rooden man
tel, welke, om zich op den laffen Taurel
te wreken, ons aan mijn vader en aan
het gerecht verraden heeft."
„Aan uw vader was inderdaad een ge
luk."
„Ja, maar niet aan het gerecht!"
,,'tWas eene dwaasheid den Rooden
Duivel aan ons te verbinden. Pas op,
hier is het duinpad. Klim op, doch voor
zichtig! Er komt ginder beneden meer
tig weken zal dus 'tmaximum bedrag
bereikt zijn.
Wat de boeten betreft, omtrent deze
is bepaald, dat zij niet mogen komen
ten bate van den werkgever, terwijl ze
alleen mogen geheven worden, wanneer
er eene schriftelijke overeenkomst be
staat, waarin vermeld wordt, waartoe die
boeten zullen worden gebruikt.
Het gewijzigd wetsontwerp brengt ons
ook nog zeer belangrijke vereenvoudigin
gen der procedure.
De socialisten houden zich op dat stuk
aan het wanbegrip om "leekenrecht-
spraak" te eischen, omdat onze rechters
een klassejustitie zouden uit
oefenen.
De vereenvoudigingen in procedure, wel
ke het gewijzigd ontwerp brengt, zijn
deze:
Dagvaarding noch deurwaarder zullen
noodig zijn; de werkman, die zich ver
ongelijkt acht, heeft slechts een briefje
aan den kantonrechter te schrijven,
of zelfs dat niet eens: die briefjes kan
hij gedrukt krijgen; hij heeft ze slechts
in te vullen. De kantonrechter roept dan
binnen twee dagen de partijen op tegen
een terechtzitting, niet langer dan twaalf
dagen later. Voor werklieden, die minder
dan f 24.per week verdienen, is de ge-
heele procedure gratis. De tot heden
gebruikelijke procedure over de toelating
tot gratis-admissi'e vervalt derhalve.
Niettegenstaande de groote verbeterin
gen, welke het wetsontwerp den arbeiders
brengt, wordt de regeering door de soci-
aal-demokratische pers op de meest jam
merlijke wijze verdacht gemaakt.
Zooals dan ook „het Centram" zegt,
kan van critiek in den gewonen en ge
zonden zin des woords geen sprake zijn.
De feilen, welke het oorspronkelijk ont
werp toonde, zijn door den Minister op
en meer beweging. Luister."
„Neen, neen, laat ons voortgaan!"
„Ik zie ginds tusschen de huizen een
rooden gloed, 't zal gewis de schijn
der fakkels zijn, waarmee men de dui
nen verlichten wil."
„Het duin is juist niet geschikt om
veel spoed te maken."
„Neen, maar wij bereiken den top."
Én inderdaad, eenige oogenblikken daar
na was men door hot losse duinzand,
door de schaarsche distels en dorens naar
boven gewoeldbeneden aan den voet lag
de groep huizen, die het stadje uitmaak
ten; aan de andere zijden strekte zich
de wijde donker blauwe zee met wit be-
schuimde golvenloppen uit, die haar
eeuwig lied zongen, hetwelk zij aanving
op den dag der schepping, en dat slechts
versterven zal, als zij met hot heelal in
het niet zal terugkeeren.
Een oogenblik stonden de twee vluch
telingen op den top der hooge duinen stil,
en vergewisten zich over de plaats van
hunne vervolgers; deze bevonden zich
aan den voet van de duinen; men zag
duidelijk de zwarte gestalten in den roo
den gloed der fakkels.
Schier voor de voeten van Lorenzillo
richtte zich plotseling eene zwarte ge
stalte op.
„Sta!" riep een man van eene hooge
gestalte.
„Don Garcia!" antwoordde de piraat,
„komt gij hier en op dit oogenblik uwe
revanche halen, en wilt gij nogmaals als
een hond met den bezemslok afgeranseld
worden?"
„Geef u over!" brulde de ritmeester.
„Nooit!" en op hetzelfde oogenblik
bukte zich Lorenzillo en als een tijger
sprong hij op den Spanjaard toe; een
tegemoetkomende wijze weggenomen of,
om met den heer Schaper, een soci
aal-democraat, te spreken, zoodanig ge
temperd, dat een voortgezette agitatie te
gen het ontwerp o n n o o d i g is en b e-
1 a c h e 1 ij k zou worden.
Maar de socialisten, wien het, zooals
wij reeds eerder schreven, minder om
sociale wetgeving dan om a g i t a-
t i e te doen is, zijn doof aan dat oor.
Agitatie blijft derhalve de leus. En
men komt er nu maar rond vooruit,
eigenlijk in 't ge heel geen arbeids
contract te willen. Luister slechts
„Men komt ons, ongevraagd, nu op
dringen", schrijft een Rotterdamsch so
cialist in „het Volk", „wat we zelfs in
goeden vorm niet wenschten; maar
en dat is het wat 't zwaarst weegt,
dan nog heelemaal zóó, dat het ons brengt
in veel slechter conditie dan we reeds
zijn."
Dus, al was dit ontwerp ook goed
naar den zin der agitatoren, dan nog zou
men het niet wenschen.
Van deze verklaring dient acte genomen.
Ze mag niet worden vergeten. Want ze
levert het duidelijkst bewijs, dat voor
de sociaal-democraten goede arbeidswet
ten eigenlijk slechts b ij z a a k zijn, meer
nog, dat ze die wetten niet verlangen,
omdat ze daardoor in hun actie en agitatie
worden belemmerd. Juist wat wij betoogd
hebben. Be bel zeide trouwens hetzelf
de, toen hij decreteerde, dat de wonden
der Maatschappij moesten open blijven.
Of het volk daaronder lijdt, komt er min
der op aan; de agitatie kan erbij winnen,
en dat is de hoofdzaak!
De S. D. A. P. kent slechts partij-belang.
vurige bliksemstraal ontschoot aan dezes
wapen en het pistoolschot, dat hij op
den piraat loste, werd door de echo der
duinen herhaald. De kogel was Loren
zillo langs het oor geschuifeld; maar
juist dat. gerucht gaf dezen nieuwe spier
kracht, en als snikte hij eenen kegelbal
uit de hand weg, zoo snikte hij don Garcia
vooruil en deed hem van de hooge dui
nen naar beneden rollen.
Uit de zwarte diepte steeg een akelig
gehuil van razernij op.
„Voort, voort!" riep nu de stoute ka
per; „men zit ons op de hielen 1"
De afdaling van de hoogte ging snel
ler dan het opklimmen.
Op eenigen afstand van het vlakke
strand, liet zich de stem van Taurel lioo-
ren, die langs eene andere zijde het duin
was overgeworstelddoch op het oogen
blik dat hij zich bij de twee andere vluch
telingen voegde, verschenen ook eenige
visschersjongens met fakkels, en op eeni
gen afstand van hen, de vrouw met den
rooden mantel.
Sedert tien minuten vervolgde dat spook
Taurel in de straten en in het duin; de
spion, die niet anders dacht of het ver
gif had hem van de waarzegster ontsla
gen, was nu door eene bijgeloovige vrees
bevangen: de doode was opgestaan en
gekomen om zich op hem te wreken!
In het duin kniklen zijn knieën; hij
kon niet meer voort; het was alsof men
hem immer dieper en dieper in het zand
deed zakken, om zijnen loop te vertragen,
terwijl integendeel die roode furie over
het witte duinzand scheen voort te schui
ven en hem binnen eenige stappen be
machtigen zou.
Taurel hoorde de stem van Lorenzillo,
die hem „langs hier!" toeriep; doch zijne
OORLOG.
De slag bij Moekden.
De loop van den slag om Moekden toont
overeenkomst met dien om Liao-jang. Al
leen is de uit een strategisch oogpunt be
langrijkste vleugel ditmaal niet de rechter,
maar de linkervleugel van de Japanners.
Gelijk toen, ondernemen zij op de punten,
waar de beslissing niet te verwachten is,
gedurig nieuwe aanvallen in het front, om
hun tegenstanders niet op hun verhaal te
laten komen en intusschen druk te kunnen
oefenen op de linie van den terugtocht.
Koeropatkin schijnt intusschen bij zijn po
gingen tegen den uitersten linkervleugel
van de Japanners, die tot doel hebben
zijn centrum buiten gevaar te brengen,
tot gisteren wel eenig voordeel behaald te
hebben. De vraag blijft dus, of de Japan
ners nog over reserves beschikken, om daar
krachtiger op te kunnen treden. Matiapoe,
dat thans het steunpunt van den Russischen
westelijken vleugel is, ligt aan den oos
telijken oever van de Hoenho, ten ZW.
van Moekden. De Russen hebben hier in
de rivier een natuurlijk verdedigingsmiddel,
daar hun vijand zjjn aanvallen van den
anderen oever uit moet ondernemen, al
kan hij waarschijnlijk ook samenwerken
met Okoe, die het ten ZW. van Matsiapoe
gelegen Soechoedzjapoe reeds had vermees-
terd. De verliezen aan beide kanten moe
ten intusschen reeds een hoog cijfer be
reikt hebben.
Sedert 28 Februari heeft de Japansche
linkervleugel aanhoudende aanvallen door
gezet, in weerwil van vreeselijke moeielijk-
heden, daar er zware sneeuwstormen woeden.
Bij de nachtelijke krijgsverrichtingen doen
het licht der sterren, de flikkeringen van
granaten en de zoeklichten dienst. De Ja
panners vermeesterden de Russische schan
sen, die door middel van draadversperringen
beschermd en met machinekanonnen bezet
waren, op de punt van de bajonet, ondanks
den hardnekkigen tegenstand van de Russen.
Dezen trekken thans in wanorde terug met
wegwerping van wapens en kleeren, ten
einde de vlucht te verhaasten. De Japan
ners hebben een aantal zesduimskanonnen
en machinekanonnen genomen. Hunne aan
brachten begaven hem. Eene verlammen
de vrees bezielde den spion; hij zakte
neer en op hetzelfde oogenblik zag hij de
roode gestalte van Dorica zich over hem
heen buigen en hoorde hij iets, dat aan
den schaterlach van satan moest gelijken...
De spion bedroog zich; alleen de slip
van den waaiend en rooden mantel had
zijn aangezicht geraakt.
Toen Dorica achter hot duin verdwe
nen was, herleefde Taurel als het ware;
hij richtte zich op, de schrik gaf hem
nieuwe krachten en hij liep over het
strand naar zee.
Gansch het strand was nu met zwarte
gestalten en met fakkellichten overzaaid;
de knechten en dienders der baljuws en
drossaards, op eene ruime belooning be
lust, wedijverden in hunne pogingen om
de twee vluchtelingen te bereiken.
Men zat beiden dicht op de hielen; de
gravin, in haar lang kleed, kon slechts
met moeite voort.
Graaf Dieu-le-Veut en markies d' Am-
brelle stonden op de hooge duinen en
waren met kloppend hart en ingehouden
adem, getuigen van die menschenjacht.
„Voort, voort!" riep Lorenzillo tot zijne
vrouw, en toen deze nog slechts eenige
stappen een der vervolgers vooruit was,
sprong de graaf toe, deed den vervolger
in het zand tuimelen, omvatte met ge
spierden arm zijne vrouw, en bereikte in
een of twee sprongen, het water en de
boot.
Op de duinen volgde de markies met
onstuimig gemoed ai die bewegingen.
„Zie, zij bereiken de boot!" riep hij
zegevierend tot den graaf.
(Slot volgt.)