Katholiek Orgaan voor de Zeeuwsche Eilanden.
fabriek.
eren
No* 7.
Dinsdag 17 Januari 1905.
~N
'lENVfENy
RKT, GOES
rgodiii£
js 30 Cents.
l{, Goes,
1-40
lige Bierbrouwerij „De Gaos''.
Verschijnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Kanonniers aan de stukken.
FEUILLETON.
Anne Dieu-le-Veut.
Brieven van een Oud-Journalist.
|ar bij:
Hulst
Tholen
Aardenburg
tN Ter Neuzen
IJzendijke
Luizen en landerijen en
den dag, thans 99l/j
e Goes.
r.
NTRE - Goes
p. Kohlen Syndicaat.
per baaltje van 50 Kilo.
50
Kilo f 6. -
3.25
ieel vieesclimeel,
enz.
ei
a
«Ti
ndbouwkalk.
IALEN.
;en.
Een en ander dit blad betreffende te zenden:
wat aangaat de Redactie a. d. Redacteur; al het overige a. d. Uitgevers.
Abonnementsprijs: per 3 maanden
Voor het buitenland verhoogd met de meerdere porto's.
Afzonderlijke nommers (bij vooruitbetaling)
-.95
-.05
Drukkers-Uitjevers:
OOSTERBAAN LE COINTRE,
o GOES.
Advertenflën: van 1—6 regels —.60; iedere regel meer 10 ets.
Grootere letters of cliché's worden naar plaatsruimte berekend.
Eenzelfde advertentie driemaal geplaatst, wordt tweemaal berekend.
Bij een groot aantal regels of bij abonnement speciale prijs.
Dienstaanbiedingen: 25 ets. per advertentie van hoogstens 5 regels.
Reclame-berichten: 25 ets. per regel.
Op de eerste plaats „Nieuwe Zeeuw
sche Courant", wees welkom in de gele
deren der strijdenden!
Op de tweede plaats een kort woord
over den komenden strijd bij de a.s.
Tweede Kamerverkiezingen; die strijd gaat
om het behoud en de versterking van het
christelijk ministerie.
In het kiesdistrict Goes zal de heer De
Savornin Lohman de candidaat zijn van
de anti-liberale partijen; de plicht van de
Katholieken tot dit kiesdistrict behoorende,
is om die candidatuur zoo eensgezind en
zoo krachtig mogelijk te steunen.
Willen zij die plicht kunnen vervullen,
dan is het noodzakelijk dat alle Ka
tholieken zich rond hun vaandel scharen
en zich vereenigen in eene „R.-K. Kies-
vereeniging".
Daarin zullen zij leeren zich te oefenen
in het hanteeren der blanke wapenen,
daarin zal hun wortelvast worden inge
prent, dat persoonlijke sympathiën voor een
of anderen candidaat sleeds op den achter
grond moeten staan en alleen plicht naar
voren treedt, de plicht om den candidaat
der christelijke partijen een zoo groot moge
lijk stemmental te bezorgen.
De eerste stap in de goede richting is
door de Katholieken van de Zeeuwsche
eilanden gedaan; zij hebben den moed
gehad dit blad, bestemd om de Katho
lieke politieke en sociale actie te
dienen, ter wereld te brengen, zij hebben
met vreugde en opgewektheid het vader
schap daarover aanvaard, met het vaste
voornemen om hun papieren kind groot
en krachtig te doen opgroeien, tot een
strijdbaar en strijdlustig man, bekwaam
om iederen aanval op godsdienstig en
Een verhaal uit de XVIIe eeuw.
VI.
„Ik heb de eer niet u te kennen, mijn
heer de markies," zeide de gravin, en
na die verloochening van het verledene,
moest ook de gordijn worden dicht ge
schoven.
Mevrouw liet de markies alleen en
richtte zich tot de spelersHenry d' Am-
brelle was echter meer dan ooit overtuigd,
dat hij wel degelijk de dochter van graaf
Üieu-le Veut voor zich had; zij wilde ech
ter niet als zoodanig gekend zijn en de
markies was een te fijngevoelig man, om
dien stilzwijgenden wensch niet te eer
biedigen.
Het spel werd drukker; de wijn werd
lustig gedronken en de jonge gasten sche
nen geen haast te hebben, den gullen gast
heer zoo spoedig te verlaten.
Hel sloeg middernacht nadat het klin
gelende klokkenspel een vroolijk aria, en
de torenwachter op St. Gudula een lang
en geruststellend hoorngetoet, over de sla
pende stad had doen galmen.
Mevrouw de Vertigneul had afscheid
van de gasten genomen, hetgeen den graaf
wel eenigszins verwonderde, want zijne
echtgenoote kon wel eens met eene zekere
drift zich aan de speeltafel zetten, en was
juist niet afkeerig van het bijwonen eener
vroolijke drinkpartij.
Alvorens heen te gaan had zij nogmaals
op den dorpel der deur stilgestaan, en de
overeind staande heeren gegroet.
De markies trachtte andermaal haren
blik te ontmoeten, doch die poging was te
vergeefs: de gravin wendde het oog niet
sociaal terrein af te slaan. Bravo!
Nu aan den arbeid stoere Zeeuwsche
mannen om dit eerste werk aan te vul
len. Vreugdevol stemt het te zien dat ern
stige pogingen worden aangewend om te
Goes een R.-K. Kiesvereeniging te stichten;
die poging m o e t slagen en de dorpen zul
len het goede voorbeeld volgen
Organisatie, ziedaar wat er moet
zijnl
Het is n i e t voldoende dat de candidaat
der christelijke partijen gekozen wordt,
neen, zijne meerderheid moet verplet
terend zijnden lande dient openlijk
bewezen, dat het christelijk element in
Zeeland krachtig is, en dat het haar ernst
is, dat het bezit van een zoo uitnemend
ministerie als het huidige, haar behouden
blijve
Waar een gedeelte van Zuid-Beveland
behoort tot het kiesdistrict „Honlenisse",
daar zij een afzonderlijk woord aan de
Katholieke Zuid-Bevelanders tot dat dis
trict behoorende, op zijn plaats.
Ovezande heeft, thans eene R.-K.
Kiesvereeniging; het wenscht zich aan te
sluiten aan de Centrale R.-K. Kiesvereeni
ging in het district „Hontenisse", geves
tigd te Hulst. Het besluur dier Kiesvereeni
ging acht zulks niet alleen gewenscht, doch
ook n o o d z a k e 1 ij k, en zoo is het in
derdaad 1
Waar blijven nu de Kiesvereenigingen
van 's Heerenhoek, van Hansweert, van
Kwadendamme
Laten zij niet talmen om spoedig aan
raking te zoeken met de Hulstersche Kies
vereeniging; er moet gemeenschappelijke
actie, er moet een algemeene organisatie
zijn.
En de tijd dringt I
naar de zijde waar de fransche edelman
zich bevond.
Was dit met voordacht gedaan, of was
het enkel toeval?
Men bood den gasten pijpen en tabak
aan; tabak en wijn gaven nieuwe levens
krachten aan het spel.
De kaarsen op de armtakken, langs de
wanden geplaatst, waren schier opge
brand; hier en daar ging een licht uit en
er steeg, gedurende eenige oogenblikken,
een onaangename walm op.
De kamer was slechts schaars meer
verlicht; de knechten der herberg waren
in eene naburige kamer, of op den trap
in slaap gevallen; het sloeg twee uur
op den toren.
Uit eerbied voor de gravin namen de
gasten tamelijk stil, ja, schier fluisterend,
afscheid. Velen trachtten op de teenen
te gaan, hetgeen hun juist zeer gedruisma-
kend tegen dit of dat meubel deed tui
melen, waarop een moeielijk ingehouden
gegiechel volgde.
Naarmate de bezoekers den trap afdaal
den, werd het heengaan ook luidruchtiger,
en, ofschoon men gedurig stilte aanbeval,
maakte het zevental meer gedruisch dan
een halve compagnie soldaten.
Aan de deur stonden de knechten nog
altijd met de uitgedoofde fakkels en de
mantels hunner heeren op den arm, te
wachten.
Men ging tamelijk gedruismakend de
stad in, en men was vast besloten de
nachtwachten, indien ze mochten opdagen,
duchtig af te ranselen destijds reeds
eene oude gewoonte.
Toen de groep een eind wegs van de
„Gouden Ster" verwijderd was, zong
d'Ambrelle andermaal het sehoone, ziel
roerende lied, waarvan niemand zijner ge
zellen den zin begreep.
De graaf, die niets wist van hetgeen
De Centrale te Hulst overweegt op dit
oogenblik de wenschelijkheid om reeds zeer
vroegtijdig officieel haar candidaat voor
de Tweede Kamer te proclameerenhet
bestuur dier Centrale zal wel niet inge-
breke blijven om ook de R.-K. van over
de Schelde medezeggenschap te geven
in het stellen van een candidaat, doch de
Centrale wordt beheerscht door een regle
ment en dit reglement dient opgevolgd.
Een aanvraag tot aansluiting dient de
Centrale te bereiken, wil deze welen dat
hier ernstig naar samenwerking gezocht
wordt.
Laten dus de Kiesvereenigingen, behoo
rende tot. het kiesdistriclHontenisse, niet
talmen om die aanvraag tot. aansluiting
spoedig in te zenden, of althans een
voorloopig bericht te doen geworden.
In Hontenisse zal krachtig gewerkt wor
den de verkiezingscampagne zal dezer da
gen door eene lezing te Hulst van mr.
baron van Wijnbergen, Kamerlid voor het
district Eist, geopend worden; meerdere le
zingen zullen volgen. Laten onze mannen
zorgen, dat ook zij hun aandeel in die
lezingen krijgen, laten zij trachten, dat
ook hun candidaat voor hen zal optreden,
in één woord, het geldt voor alle Katho
lieken
alle kanonniers aan de sfukken,
opdat de overwinning ons zij 1
Travailleur.
ni.
Ik lees in de „Nieuwe Zeeuwsche Cou-
rant", dat de liberale partij wel te
verstaan als men haar verschillende frac-
tiën onder één hoed rekent haar zen-
er tusschen zijne vrouw en den markies
was voorgevallen, luisterde met aandacht
naar den zich verwijderenden zang, en
sloot eerst het venster, lang nadat hij
de verrukkelijke tonen niet meer hoorde.
V.
Op den dorpel der kerk.
De herberg het „Koninklijke Hof", was
in een der zijstraten die op den Magdalene-
Steenweg uitliep, in de Putterij, gelegen
evenals de „Gouden Ster" was zij eene
voorname afspanning.
Het fransche gezantschap, waarvan mar
kies d'Ambrelle deel maakte, had daar
zijn intrek genomen.
De secretaris had des nachts, toen hij
van de serenade terugkwam, lang en hard
op de groote ingangpoort moeten trom
melen, voordat de slaperige knecht den
ijzeren sluitboom kwam wegnemen.
Aan slapen was bij den markies niet te
denken; de ontroeringen van den vorigen
dag en nacht, waren voor hem al te hevig
geweest.
Hij hield het voorhoofd tegen den arm
gedrukt, dien hij tegen den kruisbalk van
het venster leunen liet; hij zag zonder
te zien.
De woningen beneden in de straat waren
nog gesloten de luifels wierpen donkere
schaduwen van zich af; de nachtwaker
ging, met hellebaard en uitgedoofden lan
taarn, aan den overkant der straat langs de
huizen't was misschien zijne laatste ronde.
Die rust, die stilte had d'Ambrelle sedert
lang gewenscht.
Hij had dus Anne, de vriendin zijner
jeugd, weergezien! 't Had hem niet ge
griefd, dat zij de vrouw van een ander
geworden was, doch zij had geweigerd hem
te erkennen; zij had hem met blijkbare
minachting behandeld
delingeir ook naar u, naar het Zuiden
doet trekken, om de kiezers voor hare
toekomstige kandidaten bij de algemeene
verkiezingen in Juni te bewerken, terwijl
de anti-libei'ale partij daar evenmin stil
zit als aan deze zijde van den Moerdijk.
Hoe de tijden veranderen kunnen en
ook de politieke partijen met hen! Men
heeft er in mijn tijd, 30 a 35 jaren terug,
niet eens aan gedacht, zoo vi-oeg, maanden
te voren, het verkiezingsstrijdperk te be
treden. Ik keur het niet af, als een 1 a u-
dator temporis acti, dien ouden tijd
terug wenschexide. Integendeel. Had men
destijds van anti-liberale zijde dezelfde
taktiek gevolgd, dezelfde tijdige werkzaam
heid ontwikkeld, zich even vroeg tot den
stembusstrijd voorbereid, toegerust en ge
wapend, wij waren ongetwijfeld bijna 30
a 35 jaren geleden reeds van de liberale
overheersching, met al hare schadelijke
gevolgen op godsdienstig, zedelijk en maat
schappelijk gebied, h e v r ij d geweest.
Ik spatieer hel woord b e v r ij d, omdat
ik 't neerschi'eef ook met 't oog op de
naaste toekomst. Ik verwacht wel, dat de
liberale partij hare uiterste krachten zal
aanwenden, om het regeeringskasteel te
heroveren. Maar, indien de ministerieele
partij in haar verkiezingsijver niet. verslapt,
ga ik de toekomst, de Juni verkiezingen
zonder ongerustheid tegemoet.
Of ik dan niet beducht ben voor de
liberale coalitie, die men beproeven zal
te doen optrekken op 't concept-program,
dat dezer dagen het licht heeft gezien?
Wanneer ik 't gevoel moet vertolken, dat
mij bij kennisneming van dat program
heeft bevangen, moet ik eerlijk bekennen,
dat het allerminst een gevoel van schrik
of angst is geweest, doch, mij in den toe
stand der ontwerpers en hun aanhang ver-
Ten slotte moest hij ook hier zeggen
'tzij zoo. Ook dit kon in haren toestand
gerechtvaardigd worden; als vriend van
den vader der gravin had de markies
een heiligen plicht te vervullen, en daaraan
zou hij niet te kort blijven.
Het eerste licht brak door de grauwe
wolken; nog was alles stil als een graf;
in de verte kraaide de haan, die misschien
hier of daar, als een gevangene, in een
kelder gemest werdnog verder klepte de
klok van een klooster: de haan, de klok,
de musschen, dat zijn de morgenwekkers.
Het licht werd helderder en tintelde op
de vergulde en veelkleurige uitgangborden
van den stoelmatter, den schoenmaker, den
bloemwinkel en den barbier-chirurgijn.
De geschilderde gevels kregen leven,
want hier en daar werd een luik geopend,
en dat geeft aan den gevel van een huis
het uitzicht, dat het zijne oogen open doet
dan ratelde er soms eene hondenkar, eene
eigenaardigheid van Brussel in de 17e
eeuw, door de straat.
Binnen een goed half uur zullen de
huizen allen geopend zijn, ten minste die
waar winkel gehouden wordt: de koop
waren worden onder den luifel uitgestald;
in het diep van het huis en door de open
staande deur zal men den eerlijken man,
de kraaknette vrouw, het half dozijn kin
deren zien werken, rondgaan en woelen.
Doch genoeg, het was reeds licht genoeg
in de kamer om te schrijven, en met die
bezigheid hield de markies zich onledig,
nadat hij zich ontkleed en in een gebloem-
den, sitsen kamerjapon gehuld had.
De brief dien hij schreef, was gericht
aan gx-aaf Raoul Dieu-le-Veut, lid der
koninklijke tresorie, te Parijs.
Laat ons den brief, dien de markies
schreef, verhalen
plaatsende, veeleer een gevoel van mede
lijden met de weleer zoo hooghartige en
overmoedige liberale partij. Van mede
lijden, omdat ik daarbij denken moest aan
al het getob, gescharrel en geschacher,
het buigen en plooien gedurende maanden,
jaren zelfs, van de beide concipieerende
fracties, om met eenig politiek fatsoen
vereend voor de kiezers te kunnen optre
den en men tot geen ander resultaat is
gekomen dan dit program, waarvan kan
gezegd: hergen hebben gebaard en een
belachelijke muis is geboren. Deze coali
tie, indien ze alle liberale fracties moet
omvatten, is een doodgeboren wicht.
Ik herinner mij op dit oogenblik niet,
welke liberale persoon of dito courant
de klacht onlangs heeft geuit, dat de libe
rale partij geen pakkende verkiezingsleus
heeft. De gegi-ondheid dier klacht springt
in dit concept-coalitie-program terstond in
het oog. En wie, die de verschillende
liberale fracties kent en de oorzaken der
scheiding en verdeeldheid, kan gelooven,
dat zij door dat program onder één hoed
zijn te vangen, laat staan bij eventueele
overwinning een regeoringsmeerderheid
zullen vormen?
Daar hebt gij het blanco-grondwetsarti
kel om, na 1909 uiterst, tot algemeen
stemrecht bij de gewone wet te kunnen
komen. Zullen de oud- of conservatief libe
ralen, zelfs alle Unie-mannen zich daar
voor laten vinden zich daarvoor warm
maken
Algemeen stemrecht. Welk bewijs of
blijk is er, dat de oud-liberale garde zich
daartoe heeft bekeerd? Dat v. d. Vlugt,
Roëll, Tydeman met hun aanhang en
Sam. v. Houten zonder aanhang daartoe
willen medewex'ken? Men kan hier toch
den val van Tak v. Poortvliet en zijn
„Edele graaf Raoul Dieu-le-Veut!
„Zooals U weten zal, bevind ik mij te
Brussel in het gezantschap van Zijne Ex
cellentie den hertog van Chantilly, en zonde
niet op het denkbeeld gekomen zijn U te
schrijven zonder het wonderlijk toeval, dat
mij gisteren en vandaag overkomen is, en
mij in de tegenwoordigheid heeft gebracht
van jonkvrouw Anne, Uwe dochter, die
zich hier in deze stad bevindt, onder den
naam en titel van gravin de Vertigneul.
Mevrouw is vergezeld van haren echtgenoot.
De gravin heeft geweigerd mij te herken
nen; ik schrijf deze omstandigheid hieraan
toe, dat zij gehuwd is en aan het verledene
niet meer wil herinnerd worden. Ik heb
dan ook geen andere reden om U die tijding
te brengen, dan den vader te berichten,
dat zijne dochter, nu straks tien jaren
geleden verdwenen, nog leeft en hem te
vragen of ik hem in dit geval van dienst
kan wezen. Zonder het door U te nemen
besluit te kort te doen, denk ik toch voor
zichtig te handelen, met het gerecht van
den toestand te onderrichten, opdat het
maatregelen neme om U in te lichten, indien
het U mochte behagen, gevolg te geven
aan die ontdekking. Edele heer graaf. Uw
dienstwillige vriend,
„Markies Henry d'Ambrelle".
Die brief was koel en van het standpunt
van den markies genomen, blijkbaar met
berekening geschreven. De gezantschaps
secretaris wilde daarin niets van het vroe
gere gebeurde, tusschen hem en de jonge
gravin, laten doorstralen.
Dat verledene was dood en moest dood
blijven, en zelfs het lied den avond te
voren gezongen, was enkel een middel van
inleiding voor hem geweest.
(Wordt vervolgd.)
