Binnenland.
Van onze Eilanden.
Brieven van een oud-journalist
lijk kun eerewoord geven, niet meer de
wapens op te nemen en op geenerlei wijze
te handelen tegen de belangen van het
Japansche leger tot aan het einde van den
oorlog, zullen naar hun land mogen terug-
keeren. Ieder officier zal een bediende
mogen medenemen, ook deze zal op zijn
schriftelijk eerewoord worden vrijgelaten.
Uit Tokio waar het bericht der capi
tulatie ontvangen is met uitbundige vreugde
en aanleiding gaf tot talrijke optochten
met muziek wordt gemeld dat de
voorwaarden van overgave gisteren avond
door de russisehe en japansche commissa
rissen onderteekend zijn.
Naar een der in Tsjifoe aangekome* of
ficieren meldt, heeft Stoessel niet willen
capituleerenten slotte moest hij zwichten
voor het aandringen van zijn onderbevel
hebbers, die verklaarden dat de manschap
pen volslagen uitgeput waren en in slaap
vielen op hun post Wij kunnen bevelen,
zeiden zij, maar zij kunnen niet gehoor
zamen. Dan moeten de generaals maar
doorvechten 1 had Stoessel nog geroepen.
De Russen wijten den val der vesting
alleen aan het Japansche geschut, niet
aan de infanterie.
DUITSGHLAND.
Het Saksische Hof laat in de officieuze
organen het gerucht tegenspreken volgens
hetwelk door den koning met diens ge-
gescheiden echtgenoote, gravin Montignoso,
een overeenkomst zou zijn gesloten betref
fende een aan haar te verleenen verlof tot
het wederzien harer kinderen. In deze om
standigheden zullen zekere kringen in
Saksen natuurlijk aanleiding vinden om
naar het katholieke koningshuis opnieuw
met slijk en steenen te werpen. Men be
klaagt met sentimentaliteit de „ongelukkige
moeder", die op het Kerstfeest haar kinderen
niet mocht wederzien. Doch de gravin,
merkt terecht de „Köln Volkszeit." op,
heeft zieh toch, juist volgens de verslagen
in de niet-katholieke Saksische bladen, te
Dresden zeer opgewekt en opgeruimd ge
toond, en de haar gebrachte hulde aanvaard
met een voor allen zichtbare voldoening
geheel anders dan ..ongelukkige moeders"
plegen te doen. Daarenboven dient meer
rekening te worden gehouden met het
respect en de kieschheid, verschuldigd
tegenover de kinderen, dan met de eischen
van zulk een plichtvergeten moeder.
In Duitschland heeft het de laatste dagen
buitengewoon hard gevroren. Gisteren tee-
kende te Thorn de thermometer 20 graden
vorst, terwijl in westelijk Pruisen gewel
dige sneeuwjachten hebben gewoed, zoodat
tal van spoorlijnen onberijdbaar werden. Het
treinenverkeer ondervond dan ook aanzien
lijke vertraging, die zich zelfs in andere
deelen van het rijk deed gevoelen. Het
verkeer tusschen Dantzig en Dirschau is
geheel en al verbroken. Uit Zuid-Tirol
komen berichten van hevige stormen, ge
paard gaande met zwaren sneeuwval.
Te Hamburg was het op Nienwjaarsdag
een weer, zooals men het in geen 20jaren
had beleefd.
FRANKRIJK.
Er heerscht groote opschudding onder
de ridders van het Legioen van Eer. En
de schuld daarvan is de verklikkerij. Thans
heeft de gepensionneerde generaal Grandin
aan den kanselier van het Legioen van
Eer, generaal Florentin, een schrjjven ge
richt, waarin hij mede namens andere rid
ders een aanklacht uitbrengt tegen den
oud-minister van Oorlog, generaal André,
die de „aanstichter is van de verklikkerij
in het leger" en die van de aldus bekomen
inlichtingen gebruik heeft gemaakt om de
loopbaan van velen, ook van verdienste
lijke officieren te vernietigen zonder deze
te hebben gehoord.
Generaal Grandin deelt dan mede, dat
hij en zijn vrienden weigeren generaal
André langer als lid van het Legioen van
Eer te erkennen.
Het galabal ten hove was gisteravond
buitengewoon talrijk bezocht. Behalve de
ministers, van wie dr. Kuyper nadecercle
het bal verliet, waren overigens tegen
woordig de gewone genoodigden uit hof,
staats, ambtelijke, rechterlijke, militaireen
andere kriDgen, allen in uniform of in
galacostuum. De uniformen en de keur van
schitterende damestoiletten droegen niet
weinig bij tot den luister van het bal, dat
wederom gegeven werd in de rijk met bloe
men versierde en schitterend verlichte zalen.
De cercle eindigde ten 10 ure, waarna het
bal een aanvang nam.
De Koningin was gekleed in een wit
satijnen baltoilet, gegarneerd met licht
groene tule, waarvan witte kant afhing,
Hare Majesteit droeg in het haar een
diadeem van fonkelende diamanten. De
Koningin Moeder, die op haar wandeling
door de zalen tal van bezoekers aansprak,
was gekleed in licht satijnen robe, en droeg
een kanten sluier. De Prins droeg de gene
raals uniform, terwijl alle vorstelijke per
sonen het lint van het Grootkruis van den
Ned. Leeuw droegen.
Ook de Koningin en de Prins bewogen
zich door de verschillende zalen, in éen
waarvan, in de balkonzaal, een aquarel hing,
voorstellende de Nieuwe Kerk te Amster
dam, zooals deze gedecoreerd was bij de
inhuldiging van H. M. Deze aquarel is
vervaardigd door den schilder Traut-
wein, die toenmaals aan de versiering der
kerk heeft meegewerkt. Ook het Koninklijke
echtpaar onderhield zich met verschillende
gasten.
De eere-quadrille werd gedanst door de
Koningin en den Prins, waarbij vis k-vis
waren de deken van het corps diplomatique
met zijne dame. De tweede quadrille danste
de Koningin met den deken, den Oosten-
rijkschen gezant, met den Prins en lady
Howard als vis-a-vis.
Behalve de reeds genoemden werden op
het bal nog opgemerkt de leden onzer le
gatie te Brussel, onze gezant te Weenen,
jhr. Van Weede, met verlof, en de gezant-
schapsraad te Parijs, Loudon.
De buffetten waren wederom rijkelijk
voorzien met keur van spijzen en dranken,
terwijl de kapel der grenadiers in de groote
balzaal, die der schutterij in de kleine zaal
balmuziek ten gehoore bracht.
Het bal eindigde te middernacht.
(N. CtJ
De verkiezing voor een lid der Tweede
Kamer in het kiesdistrict Brielle, noodig
door het aftreden van den heer G. J. Goe-
koop, is bepaald op 14 Jan., de stemming,
zoo noodig, op 25 Jan, en de herstemming,
zoo noodig, op 3 Febr.
GOES. In de gemeenteraadsvergadering van
heden Woensdag, onder voorzitterschap van
dhr. burgemeester en bij afwezigheid van
dhr. Donner, Duvekot, Fransen v. d. Putte,
Janssen en Temperman, hield vóór de lezing
en goedkeuring der notulen, de voorzitter
de gebruikelijke toespraak bij gelegenheid
van de eerste vergadering in het nieuwejaar.
De voorzitter wenscht aan de leden en hunne
gezinnen een gezegend nieuwejaar, brengt
lof aan al de secretarie-ambtenaren voor
betoonden ijver en aan de verschillende
commission, voor hunne belangelooze werk
zaamheid in het belang der gemeente en
beveelt deze belangen opnieuw bij hen aan.
Hij gedenkt met dankbaarheid de aange
name wijze, waarop de leden van den raad
zijn taak vergemakkelijkt hebben en spreekt
den wensch uit, dat de zegen van Hem, uit
Wien alle dingen zijn, ook dit jaar ruste
op onzen arbeid tot heil der gemeente
Daarna wordt de heer Dronkers beëedigd
als gemeente-ontvanger. De voorzitter
spreekt een hartelijk woord van welkom
tot den nieuwbenoemde en wenscht hem
een tal van jaren arbeid toe, tot genoegen
der gemeente en eigen voldoening.
De heer Dronkers dankt voor de gespro
ken woorden jvan den voorzitter en den raad
voor het in hem gestelde vertrouwenhij
verklaart dat het zijn streven zal zijn het
gemeentebelang te dienen en aan 't in hem
gestelde vertrouwen te beantwoorden.
Daarna is de vergadering gesloten.
Gistermiddag moest er een paard
beslagen worden in de smederij van dhr.
Adriaanse in de Ganzepoortstraat alhier.
De rossinant scheen echter weinig lust voor
die bewerking te gevoelen en was zoo
onwillig, dat hij ten slotte zijn kop stak
door de ruiten van den schoenwinkel van
gebr. Smit. Hierna trokken begeleider en
paard af.
VLISSINGEN. In het afgeloopen jaar
zijn alhier aangekomen 46 stoomschepen,
metende 75537 ton en 20 zeilschepen,
metende 2413 tonvertrokken zijn 45
stoom- en zeilschepen, metende resp.
74376 en 2443 ton. Hieronder zijn niet
begrepen de mailbooten der maatschappij
„Zeeland", noch de booten van de prov.
stoombootdienst op de Wester-Schelde of
de loodskotters. (VI. C
Aan boord van het op de haven
gekomen Ned. s.s. „Waterland", komende
van New Castle met een lading steenkolen
voor de gasfabriek alhier, is gisternacht
een ernstig ongeluk gebeurd. Door het
springen van een stoompijp werden twee
machinisten zoo ernstig gewond, dat hun
opneming in het Gasthuis noodzakelijk was.
Men vreest voor beider leven.
WESTKAPELLE. Aan den zeedijk is
door den jongsten storm ongeveer 2000 M-
steenglooiing beschadigd en 500 M3 klei
weggeslagen. Ernstige schade is er echter
niet.
De verdediging vóór het strandhotel te
Domburg is voor drie kwart vernietigd.
(M. C.)
De vrouw van Ad. V. alhier, die de
vorige week, door het omvallen van eene
brandende lamp ernstige brandwonden
kreeg, is aan de gevolgen daarvan overleden.
In dezelfde gemeente had de 88-jarige
J. M. Kz. het voorrecht betovergrootvader
te worden, een voorrecht, waarop wel menig
oudje jaloersch zal zijn. (M. C.)
HANSWEERT. De knecht van schipper
v. d. Voorde, liggende te Schore, is Dins
dagmorgen, gaande van hier naar Schore,
ter hoogte van de R. K. kerk van den dijk
gegleden en geruimen tjjd zonder hulp met
gebroken been blijven liggen. Eindelijk
vond hem de vleeschhouwer Visser in dien
toestand en bracht hem per roeiboot naar
boord. Van daar werd hij naar de woning
van den schipper gebracht, en door dr. Kul ff
behandeld. Heden werd hij naar de ouderlijke
woning te Colijnsplaat ter verdere ver
pleging vervoerd.
's-HEERENHOEK. De Nieuwjaarscol
lecte alhier heeft opgebracht f 158,80.
BORSSELEN. In 1904 werd de haven
alhier bezocht door 189 schepen uit andere
gemeenten, te zamen metende 22.730.000
K.G. laadvermogen.
KRABBEN DUKE. Dat de Oudejaars
avond hier niet in vrede voorbijging, bewees
eene vechtpartij, welke even voorbij het
station plaats had. Een zekere M. H., oud
16 jaar, heeft met een geleend knipmes een
jongen van 15 jaar, B. W. genaamd, een
diepe snede in het gelaat gegeven, een
groote schram onder de kin en verschillende
sneden over zijne kleeren.
Door den heer Geil!, geneesheer alhier,
werd geneeskundige hulp verleend.
BRUINISSE. Gedurende de vorige week
werden van hier verzonden 1600 tonnen
mosselen naar Holland, België, Frankrijk,
Engeland en Duitschland a f2 50 tot f 1.50
per ton, naar kwaliteit.
De oesterverzendingen zijn in den laatsten
tijd belangrijk toegenomen.
NISSE. De Nieuwjaarscollecte heeft
alhier opgebracht f 82 50.
RILLAND. Het besluit van den raad
der gemeente Woensdrecht, om de kinderen
van de ouders, wonende in de Anna-Maria-,
Dames- en Völckerpolder, niet meer op de
openbare lagere school in genoemde ge
meente toe te laten, zal voor de betrokken
personen zeer zeker tot zeer groote moeie-
lijkheden aanleiding geven. Nu mogen ge
noemde kinderen wel te Bath ter school,
doch in den winter is dit als het ware
ondoenlijk, terwijl er tevens nog bij komt
dat er geen openbare weg is. De kinderen
moeten langs den spoordam door den Engel-
schen polder naar Bath. Daar de afstand
van huis tot aan de school grooter is dan
4 K.M. zullen de ouders niet ter zake van
overtreding der leerplichtwet gestraft kun
nen worden. Gelukkig is het aantal kin
deren die te Bath ter school zullen komen,
ingevolge bovengenoemd besluit niet groot,
daar de meeste kinderen op de bijzondere
katholieke school te Woensdrecht zullen
gaan. De reden van bovengenoemd besluit
is vrees voor uitbreiding van onderwijzend
personeel Of dit werkelijk zoo is en of er
ook nog andere redenen zijn, dient te
worden afgewacht.
Naar men uit Sas van Gent meldt, is
Zaterdagnacht inbraak gepleegd, door mid
del van het uitsnijden eener ruit, in den
winkel van den heer Leo van Imschoot op
den Westdorpsehen steenweg. De dieven
hebben voor ongeveer veertig gulden aan
manufacturen medegenomen. Daders on
bekend.
Te Hulst is brand ontstaan in de brouwerij
van Arthur Wouters. Het perceel brandde
geheel uit. De brand ontstond op den mout-
zolder door onbekende oorzaak.
Te Oud-Vossemeer is tot onderwijzer met
verplichte hoofdakte benoemd de heer P.
van Hoogdalen te Krimpen aan de Lek en
tot geneeskundige, belast met den dood-
schouw, de heer D. Quakkelaar, arts te
St. Annaland.
Te Breskens worden groote toebereidselen
gemaakt voor het volksfeest op 7 Januari
a. s., den dag waarop het 25 jaar geleden
is, dat de heer J G. Gerritsen als burge
meester dezer gemeente werd geïnstalleerd.
Aan den te houden optocht zullen deelnemen
de schoolkinderen, een 35-tal ruiters te
paard, benevens een 8 k 10 praalwagens
en een muziekgezelschap Het plan bestaat
om, indien het weer het toelaat, des avonds
een gondelvaart te houden in den spui-
boezem der haven. Het gemeentehuis zal
versierd worden. Indien de ingevallen
winter het niet al te koud maakt, belooft
het een schitterend feest te worden.
BERGEN OP ZOOM. Het kruisverbond.
Met genoegen moeten wij constateeren, dat
het werken van het Breda's kruisver
bond afd. Bergen op Zoom weder niet
zonder vrucht geweest is. Strooibiljetten
werden met kwistige hand vóór Nieuwjaar
verspreid waarin iedereen tot matigheid
werd aangespoord en vooral tot het niet
„doen drinken".
Op nieuwjaarsdag zelf waren dan ook
verschillende koffiehuizen gesloten, terwijl
alles voor zooverre we dit hebben kunnen
nagaan in de volmaakste orde is afgeloopen.
Tot dit succes heeft onget.vijfeld ook
niet weinig bijgedragen de boeiende en
hoogst interessante lezing van den zeer
Eerw. pater de Greve, enkele dagen te
voren gehouden.
Alweer de jenever. Gisteren
avond zag een werkman op de hoogte
van de Nieuwe Haven, nabij het brugje,
iemand in de haven tuimelen. Daar het
laag water was, kwam hij in het slijk
terecht en wel voorover. Terstond werd
er hulp gehaald. Men sprong op een nabij
liggende stoomboot en trachtte hem van
daar uit met een lange haak te grijpen.
Dit lukte niet, doch men hoorde een ge
kreun, waaruit men opmaakte, dat hij nog
leefde en niet meer in zoo'n gevaarlijken
toestand lag. Een der mannen sprong over
boord in het slijk en waadde hierdoor
naar den ongelukkige. Van uit de stoom
boot wierp men een touw toe. Dit werd
onder de armen vastgemaakt en met ver
eende krachten werd hij aan boord en
vervolgens op den wal getrokken. Het bleek
te zijn zekere R., meer bekend onder den
naam van „lieve heerke", iemand die vaak
voor dronkenschap is opgeborgen geweest.
Had de werkman hem niej. zien vallen,
dan was hij zeker ellendig omgekomen,
daar het te dier plaatse zeer donker is
en volk op dien tijd niet voorbijkomt.
Met groote ingenomenheid zullen onze
lezers kennis gemaakt hebben met den
eersten interessanten brief van den „O u d-
J o u r n a 1 i s t". Wij zijn zoo gelukkig
hqn te kunnen meedeelen, dat geregeld
win zijn hand „Brieven" in ons blad zul
len verschijnen.
Onzen zeer geachten medewerker en
medestrijder, die zijn gouden sporen ver
diend heeft niet alleen, maar die sinds
lang den ridderslag in den journalistieke!»
kampstrijd ontvangen heeft, zij onzerzijds
om zijn welwillendheid en zijne zaakkun
dige besprekingen, de meest hartelijke
dank betuigd.
De Redactie.
li.
Wat mij in uw program-artikel bijzon
derlijk aangenaam trof, was uwe toezeg
ging, dat de „Nieuwe Zeeuwsche Courant"
zich niet minder op sociaal dan op politiek
terrein zal bewegen en alzoo deelnemen
aan de christelijk-sociale actie. Nu, zoovele
sociale vraagstukken, zoo zij al niet uit
hunnen aard reeds een politieke zijde
hebben, loopen paralel met staatkundige,
om ten lange leste bij gen bepaald punt
elkander te ontmoeten.
Het is juist op sociaal gebied, dat de
z. g. kleine (gewestelijke) pers m. i. zoo
veel nut stichten kan; naar mijn beschei
den meening zoo niet meer, dan toch ook
niet minder dan de groote. Is toch het
arbeidsveld der gewestelijke pers meer be
perkt, kleiner, het kan door haar ook beter
worden overzien. Deze pers zal meer be
kend zijn met de bijzondere toestanden
en eigenaardige omstandigheden van het
gewest en hare omgeving.
De christelijke sociale beweging hier te
lande is weliswaar niet meer van gister.
Zij heeft reeds eenige jaren van vrucht
baren arbeid achter den rug. Zij kan over
eene uitgebreide en veelzijdige litteratuur
beschikken. Tal van sociale vereenigingen
en bonden heeft zij in 't leven geroepen.
Wij hebben reeds onze sociale congressen
en Katholieke Dagen gehad, om tot deel
name op te wekken, den ijver aan te vuren,
den moed te stalen.
Edoch, zeg ik te veel, wanner ik beweer,
dat het maken van de diagnose van het
geen de maatschappelijke ziekte van onzen
tijd heet, en 't aanwijzen der geneesmid
delen daarvoor, zoo niet in te algemeene
formules geschiedt, dan toch ook niet ge
noeg in bijzonderheden afdaalt; zoomin
bij moties van Katholieke dagen en con
gressen als in opstellen der groote pers.
De sociale kwestie is een complex van
verschillende ziekten of kwalen, die zich
in onze maatschappij voordoen. Die kwa
len of ziekten bestaan niet overal, en waar
zij bestaan, vertoonen zij niet overal
dezelfde verschijnselen, bestaan ze ook
niet in dezelfde mate en in denzelfden
omvang, openbaren zij hier een minder,
daar een meerder acuten aard. Het ver
schil hangt af van bijzondere plaatselijke
en gewestelijke omstandigheden, zoowel
als van den aard en de gemoedsgesteldheid
der bevolking.
Het is nu, meen ik, de roeping en de
taak der gewestelijke pers, wil zij althans
aan de sociale actie niet alleen een werk
zaam maar tevens een vruchtbaar aandeel
nemen, de sociale toestanden op 't terrein
harer werkzaamheid, in hare omgeving en
haar gewest, bijzonderlijk na te gaan en,
ontdekt zij daar misstanden of misbruiken,
deze om 't zoo maar eens te noemen
te gelegener tijd aan de groote klok te
hangen.
Men zal mij willen tegenwerpen, dat
zulks meer eigenaardig de taak is van
vakvereenigingen en bonden. Ik zal het
niet tegenspreken. Men veroorlove mij
evenwel de opmerking dat, ondanks het
opwekkend en vermanend woord van Paus
Leo XIIIVereenigt U! die christelijk-
sociale instellingen in vele deelen onzes
lands nog tot de vrome wenschen belmo
ren. En nu geloof ik, dat juist een ge
westelijk Katholiek blad, als de „N. Zeeuw
sche Ct.", het best in staat is, de slapende
geesten wakker te luiden en de verwezen
lijking dier wenschen te bevorderen, indien
ze maar op dat aanbeeld hameren blijft,
importune et opportune volgens
don Apostel, d. w. z., of men het gaarne
of niet gaarne hoort. En zelfs al zouden
dergelijke vereenigingen bestaan, die
meestal van jeugdigen leeftijd zijn, dan
nog heeft de gewestelijke pers daarnaast
eene gewichtige en vruchtbare taak te ver
vullen.
Wat toch is vaak het geval, vooral in de
provincie, op het platteland?
De sociale misstanden of misbruiken,
welke ontdekt worden en dienen wegge
nomen, hebben gewoonlijk zóóvele jaren
lang reeds beslaan, dat de bevolking, die
er het slachtoffer van is, er ten lange
leste met stoïcijnsehe gelatenheid is gaan
berusten, als in iets, waaraan nu eenmaal
niets te veranderen is. Hierbij komt, dat
dit gevoel van onmacht gewoonljjk ook
gepaard gaat met een vreesachtig opzien
tot hen, die van die misstanden en mis
bruiken profiteeren.
Niet zelden ook volgt die vrees de slacht
offers in de bonden of vereenigingen, waar
van zij lid zijn geworden. Zij durven zich
zelfs ten aanhoore hunner medeleden niet
aver die misstanden uitlaten, uit vrees,
dat het der buitenwacht mocht ter oore
komen. En het is ook deze vrees, die
menige sociale vereeniging niet onvrucht
baarheid en lamheid slaat. Want nog eens
de maatschappelijke ziekte of kwaal moet
eerst in al hare deelen en hare eigendom-
melijke verschijnselen worden gekend,
alvorens genezing mag verwacht, het ge
neesmiddel kan gevonden' of aangewezen
worden.
Wanneer evenwel de groote klok daar
over wordt geluid en dikwerf geluid, in
andere woorden, als een gewestelijk blad,
als de „Nieuwe Zeeuwsche Courant", te
gelegener tijd op dat aambeeld klopt, die
sociale misstanden of misbruiken in h«t
licht stelt, vermindert die vrees wel, ver
dwijnt zij betrekkelijk spoedig en maakt
plaats voor een gevoel van eigenwaarde
en zelfstandigheid, voor wilskracht en
moed, om op te komen voor de waarheid
en het recht.
Behoef ik meer te zeggen, om te doen
uitkomen van hoeveel hulp en steun bij
de sociale actie een gewestelijk blad als
de „N. Zeeuwsche Ct." kan zijn voor Chris
telijk-sociale vereenigingen of bonden in
bepaalde streken onzes lands? Men kan
dit minder verwachten van de groote dag
bladpers en evenmin althans zeker niet
in de eerstvolgende jaren van Congres
sen en Katholieke Dagen, die evenals
de groote pers, meer in algemeenheden
verwijlen en wier openbaringen en beslui
ten of moties meestal slechts een gering
aantal van de direct belanghebbenden be
reiken.
Niet, dat ik de waarde en het nut dier
Katholiekendagen en Congressen in twijfel
zou trekken. „Honni soit, qui mal y pense".
Ook niet, dat ik aan het bestaan van
ergerlijke sociale misstanden op do Zeeuw
sche eilanden geloof. Ik ben daarvoor te
onbekend met de toestanden aldaar, een
volkomen vreemdeling in Jerusalem.
Ik heb alleen het nut, de behoefte aan,
de noodzakelijkheid van eene katholieke
gewestelijke courant willen doen uitkomen
tegenover haar groote zusters, die zieh een
arbeidsveld zoo breed en zoo lang als
ons geheele Nederland voor hare sociale
actie hebben gekozen en alzoo den tijd,
de gelegenheid en kennis missen, om
hunne aandacht aan eigenaardige toestan
den in bepaalde streken te wijden.
Wilt gij hiervan een voorbeeld, genomen
niet zoo heel ver buiten uwe omgeving?
Een vriend gaf mij onlangs de brochure,
„Het Pachtcontract", door een Zeeuw in
't licht gegeven, ter lezing. Ik herinner
mij, wel eens in enkele onzer groote orga
nen van desbetreffende toestanden in het
Noorden van ons land gelezen te hebben,
waaruit het besluit te trekken viel, dat
er aan ons landbouwpachtstelsel iets
hapert, een besluit, hetwelk ik zelf
nader heb toegelicht in een kath. hoofd
orgaan, waarvan ik destijds medewer
ker was.
Dat er echter in het uiterste Zuiden
onzes lands pachtmisstanden en misbrui
ken bestonden als in die brochure aan
'l licht gebracht, het zal evenals aan mij
wel onbekend zijn- geweest aan alle mijne
collega's boven den Moerdijk, die nog iu
actieven dienst zijn. En dit wilde ik
nu doen uitkomen alle groote bladen
hebben van dat boekje en de daarin ge
schetste misstanden tot nu toe gezwegen
als moffen, met uitzondering van het
„Centrum", in welks hoofdartikel vermoe
delijk een Zeeuw, en de „Tijd", waarin
blijkbaar een vriend des schrijvers onder
de ingezonden stukken aan het woord is
geweest. En dit mag ik er wel bijvoegen
indien de couranten van Staats-Vlaande-
ren, waarin die misstanden zijn aange
wezen, over derzelver bestaan of niet-bo-
staan zich het harnas niet aantrekken,
zal, vrees ik, ook dan wanneer ze be
staan, de schrijver der brochure zijn doel
niet bereiken. De direct belanghebbende
hier is de pachter. Edoch, de boer is over
't algemeen niet afschietelijk met stuiveis
voorboeken. Maar in onzen tijd wil
hij absoluut zijn courant hebben en liefst
zijn gewestelijk blad.
Ik herinner mij hier, dat de Redactie
in haar program-artikel ook heeft aange
zegd, de kolommen van de „N. Zeeuwsche
Courant" onverbiddelijk gesloten te zullen
houden voor hartstochtelijk geschrijf en
persoonlijke aanvallen. Ik koester niet den
geringsten twijfel, of zij zal dat ook steeds
doen. Maar zij veroorlove mij, haar te
waarschuwen, van zich niet aan de illusie
over te geven, dat zij het verwijt daarvan
zal ontkomen. Dit is bij mijn weten nog
aan geen enkele redactie gelukt. En zij,
die er wel 't eerst en 't meest aan bloot
staan, zijn juist de redactiën van gewes
telijke bladen.
Personen, die aan den openbaren weg
timmeren, voor de openbare of algemeene
belangen door het lidmaatschap van een
publiek- of staatsrechtelijk college optie
den, zij zijn allen, o zoo gaarne! door de
courant geprezen. Maar wordt, zij 't in de
meest hoofsche vormen, in de courant eens
aangemerkt, dat zij daarbij hebben ge
dwaald, zich hebben vergist, dan zijn die
openbare personen, alle schier zonder uit
zondering, boos. En worden zij eens op
de vingors getikt, omdat zij zich aan de
openbare en algemeene belangen hebben
vergrepen; wordt op de deugdelijkste gron
den aangetoond en bewezen, dat zij niet
de rechte man op de rechte plaats zijn,
dat zij het vertrouwen niet verdienen of
verbeurd hebben, dan zijn zij woedend en
vol vijandschap en haat jegens de courant.
Onnoodig er bij te voegen, dat zij die cou
rant gaarne naar den kelder zien gaaq
