ïg 366.
HA, bet Menisje.
Zaterdag' 1 October 1898.
8e jaargang.
FEUILLETON.
HET NIEUWSBLAD
voor Zeenwsdi-f laanderen.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden 40 cents franco per post 45 cents.
Voor Amerika /2.90 per jaar bij vooruitbetaling.
Abonnementen worden aangenomen bij alle
Boekhandelaren, Brievengaarders en den
Uitgever.
A dv er t e 111 i e p r ij s
Van 1 tot en met 4regels 25 cents; elke regel meer
5 cents. Bij abonement aanmerkelijk vermin
derd tarief. Grote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden ngewacht tot Vrijdagnam. 1 ure.
Deze Courant verschijnt eiken Zaterdag bij en Uitgever C. DIELEMAïs, teBrèkens.
Tolgeldliefflng'.
heffiig van tolgelden dateert van af den
at d< in sommige jaartijden onbruikbare
of ardewegen van eene keibestrating
ndbeekking werden voorzien,
meedere uitgaven der lichamen welke
e wgsverbeteringen overgingen, vorder-
ene nieuwe bron van inkomsten, om aan
:hoflijk onderhoud van die nieuwe we-
3 vldoen.
3 gng toen uit van het groote beginsel,
g, ie de lusten hebben ook de lasten
rdo te dragen.
bginsel mocht destijds als billijk wor-
lageruerkt, in de huidige, veranderde
mtandigheden wordt het uitvloeisel van
riicipe als eene belemmerende maatregel
ht vrij verkeer beschouwd.
3* alleen uit tltrfc oogpunt, maar ook met
ling tot de onregelmatigheid en de oit-
;hid is dit verouderd systeem van belas-
oibillijk.
ods het met vele zaken gaat, is het ook
in met de heffing van tolgelden,
.nvankelijk was men, door de ongekend
e virbetering der wegen zoo in de wol
dat geen offer te groot scheen om op
iltnnr der dankbaarheid te plengen. De
e centen, die bij eiken tol geëischt wer-
was een zoo luttel bedrag in vergelijking
ie namelooze moeilijkheid om sommige
u te berijden, dat men in geen enkel
meer naar de oudtijdsche wegen terug
gde. Bovendien moest men er toen ook
dook
B. BJÖRNSON.
f«eft een oud, eerwaardig dicipel van
'h priester Joh. Matheus, opgeschreven
'I?!! 8°neenteleden verteld van den preek-
y ..bad, dat dit hen allen tot leering
zijn, laftt ons het zelfde
I e n I
Lieve vrienden, sprak de predikant op-
lti wij zullen hei y0or van daag hier bij
De bezoekers stolen op. Hier is
ophelderend woord gesproken; moge God
ten zegen doen zijn. Dank voor dit on-
ïd, mijn vrienden. Deze dag heeft ook mij
feu dingen een helderder inzicht gesebon-
dij gaf hen allen de handen zelfs de jon-
n beantwoordde vriendelijk den groet des
raans, zonder hem evenwel aan te zien.
Gij neemt zeker den weg over den berg.
aat kunt gij thuis zijn vroeg de predi
niet zoo op zien.
De tijden zijn veranderd en met hen ook
de levens-omstandigheden. Er is eene malaise
ingetreden in verschillende takken van nijver
heid, en niet het minst in het landbouw-be-
drijf.
Bij achteruitgang door vermindering der
graanprijzen, is naar nieuwe bronnen van
inkomsten gezocht. Deels zijn ze gevonden.
Het verkeer is meer levendig geworden.
En naar mate dat verkeer is toegenomen,
is tevens het bewustzijn geboren, dat ook de
bo ;r eischen kon gaan stellen. Openbaarden
d 'ie zich aanvankelijk in de klachten over de
belemmering van het vrij verkeer en werden
zij in een zeer beperkten kring vernomen,
langzamerhand echter werdeu zij luider en
gingen er stemmen op, die eindelijk tot een
openlijk protest waren aangegroeid.
De tollen worden belemmerend genoemd en
al geeft mén nu deze belasting dien naam,
daarmede is nog niet uitgemaakt, dat zij dien
verdient.
In wijder kringen werden de grieven tegen
de tollen besproken en de resultaten zijn niet
uitgebleven.
Immers in de jongste troonrede, ter opening
van de zitting van de Staten-Generaal, is eene
afschaffing van de rijkstollen aangekondigd.
Laat ons eens nagaan op welken grond eene
afschaffing billijk kan genoemd worden.
Allereerst dienen we het beginsel, waaraan
de tolheffing ten grondslag ligt, te ontzenu
wen.
»Wie de lusten heeft, moet ook de lasten
dragen", zegt het principe.
kant, toen zij zich zouden verwijderen.
O, nog dezen nacht, antwoordde Lars,
er ligt overal sneeuw, en waar zij door den wind
weggeblazen is, zijn de velden nog met ijs be
dekt.
Nu vrienden, ik hoop dat gij een goede
reis zult hebben, dat de tocht zonder ongeluk
ken mag afloopen.
Erik antwoordde:
Langs bergen en langs dalen,
Ja, overal is God.
Dat is waar Erik, voor ditmaal hebt
gij het getroffen.
Wacht nog even, sprak Oedegaard, toen
ze wilden heengaan. Het verwondert mij
niet, dat ge mij niet kent, maar er moet toch
veel familie van mij in Oenygarne wonen.
Allen wendden zich tot hem, zelfs de predi
kant, die het wel wist, maar er niet jaan had
gedacht.
Ik heet Hans Oedegaard, en ben een zoon
van Knud Hans Oedegaard, de predikant, die
eens uw dorp verliet met een ransel op den rug.
Daar klonk het uit de doeken: Hecro God,
dat is mijn broeder!
Zij waren allen blijven stam, maar niemand
was iu staat iets te autwoorden. Eindelijk vroeg
De lusten, waarvan deze grondstelling f-
waagt, zijn die, welke bestaan in een gemc-
kelijker verkeer op de harde verwegen.
Dat daarvan enkel de landbouwer of ie
dan ook, profiteert, die met een paard :n
voertuig over den weg rijdt, is hoogst tw-
felaclitig. Want als de weg in zoo'n stit
is, dat hij als onberijdbaar wordt gekwafi-
ceerd, dan heeft wel iedereen, die van cn
weg gebruik moet maken, en dus ook voi-
gaugèrs, belang bij ceu goeden weg. Wa
al zoo ook een voetganger, of iemand met en
kruiwagen of handkar, die hij zelf voortl-
weegt, vrij gesteld is, mist het hoofdmoe
voor een tolgeldhelliug allen grond.
Er zijn tollen, waar ook door voetgangri
moet betaald worden, en in zoover komt li
feit het algemeene beginsel nabij.
Doch op rijks- en onze provinciale wg<
treft men deze toepassing niet aan, en bik
we dus te dien aanzien bet principe afkei»
Gaat men uit van de veronderstelling, 1
zij, die door liet berijden van de wegenf'
onderhoud veroorzaken, en mitsdien belie"
bij te dragen in de kosten van dat onderaf
dan is men geneigd om het billijk K'l'
dezer belasting te aanvaarden. Doclf0^
daarop valt bij nadere beschouwing w
te dingen.
Het tolrecht is verschuldigd bij het,see"
ren van het tolhuis of ook wel van (bar
rières, zooals men dat noemt.
Het komt voor, ja zelfs veelvnb dat
voertuigen zeer veel gebruik maken 1 een
weg, waarop een tol is geplaatst, zc<r dat
die tol moet worden gepasseerd. M('e '>o-
Oedegaard Het was dus bij a, 'k een"
maal gelogeerd heb, toen ik als tciifa'J" va
der vergezelde naar zijn gebooiepl5?
Ja, dat was bij mij.
En ook bij mij zijt gij ,'ewf, sprak
Lars; uw vader en ik zijn nven.
Randi sprak weemoedig: -■ Zoizijt gij die
kleine Ilans Ja, de tijd vkgt.
Hoe gaat het met E1-', vrt Oedegaard?
Dal is Else, antwocjde -'tdi, op de
blonde vrouw wijzende.
Zijt gij Else? riepOede^d uit. Gij
gingt toen gebukt onder lefde'g, gij waart
verliefd op den stads spdmai Zijt gij met
hem getrouwd?
Niemand antwoordde Ofsfati het reeds
schemerig was in het /trek zag Oedegaard
toch, dat Else bloosde dafle mannen hun
ne oogen nedersloegeile' uitzondering
van deji jongen man, e C zijne niet van
Else afwendde. Oedegad bireep, dat hij on
willekeurig een mindepassde vraag had ge
daan. De predikant km fa ter hulp.
Neen, sprak d!> Ins Spillemand is
nog ongetrouwd. Elsituw* een zoon van Lars,
maar zij is sedert eigen ijd weduwe.
Een gloeiende blo^eaog het gelaat der
venvermelde onderstelling voor oogen, is tol
geld verschuldigd omdat voor een deel het
noodzakelijk onderhoud wordt veroorzaakt.
Maar daar de boomen niet worden aangedaan
is men vrij. Het logische der onderstelling
val dus weer weg.
Nog kunnen gevallen zich voordoen, dat
voor het oversteken van een verharden weg
een tolhuis in de richting ligt, dut niet vrij
geloopen kan worden. In dat geval is het
volle tolgeld verschuldigd, al is voor slechts
een afstand van bijv. 50 meters van dien weg
gebruik gemaakt.
Hetzij over den aan tolrecht onderworpen
weg wagens met vrachten van duizende kilo's
gewicht gaan, hetzij lichte vierwielige voer
tuigen haar berijden, hetzelfde tolloon wordt
vereischt, en toch kan niet ontkend worden,
dat de weg onder de eerstgenoemde voertui
gen oneindig meer te lijden heeft dan 'inder
het verkeer der laatst bedoelde.
Daaruit volgt dat eene billijk tarief niet te
maken is en deze soort van belasting onre
gelmatig en ongelijk werkt.
Zou op deze gronden de afschaffing der
tollen reeds billijk kunnen genoemd worden,
er is nog meer dat tegen haar voortbestaan
getuigt.
Wij bedoelen de ongemotiveerde verpachting
der tollen. De onderstelling als waarvan de
tolheffing heet uit te gaan, rechtvaardigt dit
vermomde hazardspel niet. Integendeel is dit
eene niet onbelangrijke grief.
Heeft de tolbelasting eene evenredige by
drage in de kosten van het onderhoud tot
uitgangspunt, dan springt het onlogische daar-
jonge man die dit zag, lachte
weduwe. De
verachtelijk.
Nu, gij zijt wel vooruitgegaan, aldus brak
Randi dit minder aangename gesprek af. Gij
hebt veel geleerd naar ik merk.
Ja, tot hiertoe heb ik gestudeerd of ge
reisd, maar nu wil ik mij ergens vestigen, en
mij nuttig trachten te maken.
Ja, heerlijk wie dit kan! meende de blon
de vrouw, sommigen reizen en ontwikkelen
zich op die wijze gemakkelijk, anderen moeten
blijven, waar zij geboren werden. En Lars voeg
de er bij: Het is dikwijls zeer moeilijk sijn
geboorteplaats te verlaten.
I)e roeping der inenschen, sprak de pre
dikant, is verschillend; ieder moet de zijne
volgen.
Zij namen nu arscheid. De predikant en Oe
degaard zagen hen door het venster na. De
jonge man sloot de rij. Oedegaard vernam nu,
dat hij uit de stad was, en van alles had be
proefd zonder ooit te slagen. Hij meende tot
iets groots te zijn geroepen, voor het minst
tot Apostel, maar toch was hij in Oenygarne
blijven hangen, naar sommigen meenden, uit
liefde voor Else.
Zij werden nu op den berg zichtbaar. Zij
