PETRA, let fissclersiieisie.
No. 365.
Zaterdag 24 September 1898.
T jaargang.
Het vredewoord.
FEUILLETON.
HET NIEUWSBLAD
voor Zeeuwsch-Ulaanderen.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden 40 centsfranco per post 45 cents.
Voor Amerika /2.90 per jaar bij vooruitbetaling.
Abonnementen worden aangenomen bij alle
Boekhandelaren, Brievengaarders en den Uitgever.
Advertentieprijs:
Van 1 tot en met 4 regels 25 cents; elke regel meer
5 cents. Bij abonnement aanmerkelijk vermin
derd tarief. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden ingewacht tot Vrijdagnam. 1 nre.
Deze Courant verschijnt eiken Zaterdag bij den Uitgever C. DIELEMAN, te Breskens.
Nederland, dat bij de troonsbestijging van
zijn jeugdige Koningin heeft feest gevierd,
op eene wijze, die aan het Buitenland eerbied
afdwong, en ook elk Vaderlander reden tot
tevredenheid gaf, heeft zich weder van het
feestkleed ontdaan, en de dagelijksche arbeid
opgenomen.
Ambachtslui en Staatsman, hebben elk hun
ne werkzaamheden hervat, in de overtuigging,
dat vóór dezen nimmer een zoo algemeen ge
paste hulde werd gebracht, aan eene Vorstin
waarvan de verwachtingen zoo hoog gespan
nen zijn.
De volksvertegenwoordiging heeft jl. Dins
dag haren parlementairen arbeid weder aan
vaard, welke zitting voor de eerste maal werd
geopend door H. M. de Koningin.
Na met een enkel woord de goede verstand
houding met de buitenlandsche mogendheden
te hebben aangeroerd, deelde H. M. mede,
dat zjj het voorstel van den Czaar van Rus
land, tot het houden van eene conferentie,
waarin door vertegenwoordigers van alle mo
gendheden zal worden onderhandeld over be
perking der krijgstoerustingen, met bijzondere
ingenomenheid had ontvangen.
Het kan niet anders of het moet de aan
dacht trekken, dat H. M. aan dit punt eene
bijzondere plaats toekende. Vóór eenige bin-
nenlandsche aangelegenheid te bespreken, werd
dit voorstel aangeroerd, en dat moet onge
twijfeld gunstig stemmen.
Eene algeheele ontwapening der Europee-
B. BJÖRNSON.
Maar als gij nu eene geschiedenis leest
die veel overeenkomst heeft met uw eigene,
zoudt gij dan, haar lezende, misschien de uwe
niet beter leeren begrijpen vervolgde Oede-
gaard. Zoudt gij dan niet moeten bekennen, dat
de geschiedenis, die u den troost en de opbeu
ring schonk welke er ligt in begrijpen, grooter
waarheid voor u bevatte dan uwe eigene?
Ja, ik heb eens in dagen van grooten
kommer eene geschiedenis gelezen, sprak de
blonde vrouw, die mij zoo bemoedigde, dat
hetgeen mij langen tijd allen levenslust had be
nomen, mij bijna tot een bron van vreugde
werd.
De doeken bewogen zich onrustig. Het
is toch waar bvruaui de blonde vrouw als
in autwoord op die beweging. Maar de jonge
mau liet het er niet bij zitten.
sche Staten zal altijd wel tot de vrome wen-
schen blijven behooren.
Maar dat eene beperking van de krijgstoe
rustingen voor vele Staten eene heilzame wer
king zoude hebben, is onbetwist waar.
Dat heeft ook de Liberale Unie begrepen
toen zij in haar program schreef, dat de ti-
nanciëele lasten van het defensiewezen zooveel
mogelijk behooren te worden verminderd.
Nu weten we wel, dat «zooveel mogelijk"
een rekbaar voorwerp is, en men zou kunnen
zeggen, dat, wanneer die lasten tot het hoogste
toppunt worden opgevoerd, het een troost is,
dat vermindering niet mogelijk was, doch dat
er zooveel mogelijk was naar gestreefd.
Dat is de bedoeling van die zin niet.
Velen zijn overtuigd dat de lasten die de
oorlogsbudgetten met zich brengen te hoog
zijn, ja veel te hoog.
De ontzettende sommen, die noodig zijn,
om aan de grillen der departementen van
oorlog en marine te voldoen, kunnen bezwaar
lijk worden bestreden uit de gewone inkom
sten. Ja, er zijn staten waar afzonderlijke
belastingen moeten ,-worden geheven om de
tegenwoordige eischen van leger en vloot te
kunnen bevredigen.
Europa met zijn 23 Staten, tot wien het
ontwapenings-voorstel van czaar Nicolaas is
gericht hebben tegenwoordig ruim 3.200000
land- en bijna 300000 zeesoldaten onder de
wapens, dat is ongerekend de reserve, een
totaal cijfer van 3 en een half millioen man
schappen.
Deze legermacht kost jaarlijks, bljjkens de
ollieiëele oorlogsbegrootingen, 2870 millioen
Ik zou wel eens willen weten, boe of het
sprookje van Asschepoester ooit iemand tot
troost kon zijn? was zijn vraag.
liet vroolijke heeft groote macht, en dit
sprookje toont op vroolijke wijze aan, dat hij,
die bet geringste is naar de wereld, in werke
lijkheid de meerdere kan zijn van hen, die met
verachting op hem neerzien. En tevens, dat hij,
die ernstig w i I, zijn doel zal bereiken.
Gelooft gij niet, dat het voor vele kinderen,
ja zelfs voor volwassenen, goed is, zich dit nu
en dan te herinneren
Maar te gelooven aan goede en kwade
geesten is toch bijgeloof.
Wie heelt u gezegd, dat ge daaraan
moet gelooven Dat is slechts beeldspraak.
Maar het is ons verboden beelden te maken
en te gebruiken.
Waar staal dat
In den bijbel.
Neen, dat hebt ge mis, viel de pre
dikant in; Je bijbel zelf bedient zich van
beelden.
Allen zagen hem aan. In den bijbel ont
moet men op elke bladzijde beeldspraak; de
Oostrrsche volken drukken zich veelal in beeld
spraak uit. Wij gebruiken immers ook beelden
gulden, dat omgeslagen voor elk ingezetene
van Europa, de bevolking op ruim 300 mil
lioen rekenende, 9 gulden vertegenwoordigt.
De onderlinge naijver der Europeesche Sta
ten heeft natuurlijk ook een enorme uitbrei
ding en verbetering te weeg gebracht in het
oorlogsmateriëel. De waarde daarvan wordt
geschat op 18 milliarden of 18000 millioen
gulden.
De rente-standaard rekenende op 4 ver
tegenwoordigt dit kapitaal een interest van
720 millioen gulden.
Dat de Staatsschulden door deze verderfe
lijke hooge opvoering van de militaire doel
einden ontzettend zijn gestegen, behoeft wel
geen nader betoog. En daaruit vloeit voort
dat èn aflossing én interest ook nog door het
nageslacht zullen moeten worden gedelgd, als
die schuldenlast maar ooit zoover kan komen.
Het is dus niet te verwonderen, dat aan
het vrede-woord van den machtigen czaar eene
groote aandacht wordt gewijd. Ja het is zelfs
een gunstig teeken, dat door velen dit erns
tige woord in ernstige overweging wordt
genomen.
Dat de groote Staten zullen moeten voorgaan
in het nemen van het initiatief, spreekt van
zelve. Maar even gemakkelijk als de kleine
Staten volgen om de groote na te doen in het
aanbrengen van hervormingen in het leger
en in het materieel om de volmaking nabij
te komen, zullen ze ook het voorbeeld vol
gen van de machtiger Staten om de uitbreiding
te staken.
Wanneer echter de tijd zal aanbreken, dat
Europa zal blaken in de stralen der vredezon,
in onze kerken, in onze taal, ja, wij zuuden
ons geen begrip van godsdienst kannen maken,
zonder beelden. Maar dat niet alleen. Oók
Jezus gebruikte ze, en heeft God de Heer zelf
zich niet in beeldspraak den profeten geopen
baard Kwam hij niet in gestalte eens wande
laars tot Abraham, om te spijzen aan diens la-
fel En zou liet dan den meiischen verboden
zijn, zich van beeldspraak te bedienen?
Neen. Dat moest men toestemmen.
Oedegaard stond op, klopte den predikant
op den schouder en sprak: Dank u, gij be
wijst daar uit den bijbel duidelijk, dat to o-
neelspelen geoorloofd is!
De predikant zweeg v 'rbaasd. De rook, die
hij zoo pas had opgezogen, ontsnapte zonder
zijn directie uit den geopenden mond.
Oedegaard stapte nu op de doeken toe en
boog zich, oin zoo mogelijk een gliinp van het
gelaat, dat er in verborgen was, te zien, maar
te vergeefs.
Is er meer dat gij wenscht te weten,
vroeg iiij.
Het komt mij voor, dat gij werkelijk over
bet een en ander hebt nagedacht.
Ach, God helue mij; ik denk niet altijd
juist. Maar ja in Jeu eersten tjjd na de
is nog op verre na niet te bepalen.
Hoe goed de bedoeling van den czaar ook
moge zijn, zal de eenmaal gewekte najjver
der groote Europeesche mogendheden, zich
niet zoo spoedig verloochenen. Het is zelfs
mogelijk, dat achter het voorstel bedoelingen
worden gezocht, die er feitelijk niet achter te
vinden zijn, en juist de hinderpalen zullen
worden om tot het doel des czaars te komen.
Gewenscht is echter de beperking wel.
De enorme sommen, die nu aan leger en vloot
worden ten koste gelegd, kunnen worden
aangewend voor nationale belangen, die lang
zooveel niet eischen. De financiëele toestan
den moeten dus gaandeweg verbeteren, en de
bloei van een Land moet teenemen, wanneer
de gelden, die nu onrustbarend hoog worden
uitgegeven, voor doeleinden, die misschien óf
nimmer óf slechts in een verre toekomst in
aanmerking kunnen komen, daartoe niet noo
dig zijn.
In de huidige omstundigheden zijn de som
men, uitgetrokken voor leger en vloot, waar-
delooze cijfers, voor wat betreft, het produc
tieve deel.
Immers wat komt terug van de 38 milli
oen gulden, die jaarljjks door onze schatkist
aan deze strijdkrachten worden geofferd. Niets,
totaal nietswant het zijn uitgaven, waarte
genover geen inkomsten staan.
Zou het nu ook voor ons land niet heilrjjk
zijn indien dit vredewoord doordrong in alle
hoeken van Europa Voorzeker immers.
We spraken van nationale belangen, die
tinanciëel gebaat zouden kunnen zjjn bjj eene
beperking van de oorlogsbudgetten.
bekcering is inen zoo geheel vervuld van hare
wonderen, dat al het andere ons nutteloos en
onjuist voorkomt. Men is als een verliefde, men
verlangt naar niets anders dan naar den ge
liefde. En en moeten de eerste Chris
tenen ons niet ten voorbeeld zijn
Neen hunne strenge begrippen over hei
denen eu ongeloovigen bijv. kunnen niet lauger
de onze zijn; wij moeten het Christendom met
de tegenwoordige zeden in overeenstemming
brengen.
Maar er zijn zoovele uitspraken in het
oude testament, sprak de jonge man. Voor
de eerste maal zonder bitterheid, die een
geheel anderen geest ademen.
Ja, de woorden van het oude testament,
antwoordde Oedegaard, zijn als dood voor ons
geworden, zij zijn te niet gedaan, zooals Paulus
zegt. Wij zijn dienaren van het nieuwe verbond,
niet naar dc letter maar naar den geest. De
geest des Heeren is dien der vrijheid. Alles is
mij geoorloofd zegt Paulus, maar niet alles is
mij ten nutte, voegt hij er bij. Nu zijn we zoo
gelukkig, dat iemand ons door zijn leven heeft
bewezen, wat Paulus met die woorden heeft be
doeld. Luther namelijk. Van Luther gelooft gij
toch, dat hij een goed Christen was.
