voor
-Vlaanderen.
KI tin in
So. 316.
Zaterdag 16 October 1897.
7e jaargang.
B
ri-.
FEUILLETON.
PETRA, tó ftSfcMBiSie.
tiLY Hi
niirH ji.i
'1 mmemm
Inil lnii(iifiov9\ <l>*nay
witfilm >h fell, nagia
fflMpHoiJtyv IIS#J >l)i!il ((ol A
fit I(<m! oi{i i'iiu 1
qiif;.- toil ^(ir/iirf.acHi ai» abioybw
'•slmiox ai> mj
ABONNEM E NT S P RIJ S
Per 3 maanden 40 centsfranco per post 45 cents
Voor Amerika /2.90 per jaar bij vooruitbetaling.
Abonnementen worden aangenomen bij alle
Boekhandelaren, Brievengaarders en deifÜitgiver.
A D V E R T E N T I E P R J J S
Van 1 tot en met 4 regels 25 cents; elke regel meer
5. cents. Bij abonnement aanmerkelijk vermin
derd tarief. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën Morden ingewacht tot Vrijdagnam. 1 ure.
I)eze Courant verschijnt eiken Zaterdagi bij den Uitgever C. DIELEMAN, te Breskens.
7 li*
O
i' .a id
IV.
al> ei
mli
lllii
'«'Ie ,1, q„ |,i»
lil 'J« till Ill 111; 11 *1 i
,llas«ll8jj (SlaUj,, 0f1(TK III Ik lull KlOV
Zeker is bet, beslist. zeker, dat het spcialis-
uie zlhier tzich openbaart door haat tegen alles
«at hunger is, haat tegen de regeering, haat
tegen de 'ministers, haat tegen alle ambtenaren
en. haat tegen alle rijken
Dat is natuurlijk niet tfe eenige reden, waar
door socialisme ontstaat, maar de andere rede
nen alshet reusachtig verschil tusschen de
weelde der hoogcre en de armoede der lagere
klassen; streven naar sociale gelijkheid en recht
vaardigheid enz. bestuan natuurlijk in audere
provinciën-'even goed en in gelijke mate.
Dat Friesland zooveel armer is dan de an-
deïe provinciën, gelqof ik niet, wel geeft bel
meer den indruk daarvan door die enkele stre
ken,1 die ik boven reeds genoemd heb eu door
de groote tekorten! in <Je huishouding der, ge-
Ttreenten, ook' door de kolossale sommen gelds
waarmede het rijk moet bijspringen. Doch dit
heeft naar mijn oordeel een andere Oorzaak ,ejn
Wel düzab dat dn gemeenten te groot zijn dan
dat het bestuur alles kan overzien. De ge
schiedenis heeft wel geleerd dat decentralisatie
over 't algemeen beter is dan te groote centra
lisatie, dat verdeeling van arbeid het middel, is
dm beter de moeilijkheden te ovorheerschen.
Het .divide et impe'ra" der ltulneiuen geldt
ook hier. Deze waarheid -wordt hier reeds ge
voeld en sotns toegepast.
ivsjoollmal
ui fc]
11 v nay tjo ny Tfa
I .11 lênEeiiani :,I nnhnolojj la,;» I
.«sw Jiloilg itii.v p-, ïii-ioi nib lib Jab ne I
Bi B J O It N S,0 IJ.
siwip,I-lil-'jj >iluiisi'. uimri tollla» a(l
Petra bleef ale verlamd zitten zij werd dnads-
bleefc en staarde roerloos voor zich uit. Dit
hof herti, en verklarend voegde hij er bij Al
le jonge meisjes zijn na hare aanneming nog
niet volwassen, maargij gevoelt dat dit
toet u wèl het geval is. Een gloeiend rood
Overstroomde nu haar gelaatbaar boezem golf
de, haer oogen schoten vol tranen.
Zullen we toch met de lassen blijven voort
gaan vroeg Oedegaard.
Miar toRD'lTip diet gezegd-had,-eehaamde hij
zich en vloog hét 'bióen hém 'naar het hoofd.
Hij wist dat het niet goed was, met de lessen
voort te gaan en, bjj wildezijn woord terugnfe-
•Wn. Maar juist in dat «ogenblik sloeg jPetfa
hare oogen tot,hem op. Zjj sprak het .ja"
niet uit, maar hare toestemming had in woor
den niet welsprekender kunnen zijn dan zij het
Waar is eèhter, dat de vrije Friezen, dio
hunne eigenschappen va» vroeger nog niet ge
heel en al hebben verloochend, eerder zich ver
zetten tégen hetgeen hun onrechtvaardig schijnt.
Zij kunnen het niet verdragen, worden oproerig
pp waak die tegenstand zich vroeger openbaarde
diioV jjéfèn cijns of schatting meer te betalen
aan vreemde overhcerschers, daar uit zich thans
het leriet'in vormen meer overeenkoinciide inet
onzeo tijd eti' wordt men socinal-democraat.
[Iet which en de aard van het socialisme
hier is dus haat tegen alle overheersching, m
't bijzonder tegen de overheersching van het
kapitaal, dié de sociale ongelijkheid 'zoo scherp
in 't oog Hoet vallen. De haat verbittert, maakt
ruw, kweekt vooroordeel. Daar is niet .some
thing" rot in dén staat, maar alles heet slecht,
de geheele maatschappij heet rot. De socialis
tische perk veroordeelt alles, noemt alle regee-
ringsdaden rooverspractijken, bat vooral een
scherp licht vallen op de donkere plekken in
het maatschappelijk en in het bijzouder leven
der hougere klassen. Zij zoekt naar schandalen,
meet alles breed uit en is bijzonder blij wanneer
zij bepaalde personen, predikanten, ambtenaren,
onderwijzers, in 't algeméén een van de „voor
namen" met naam' en toenaam kan hekelen of
kan vermelden alk 'vijanden van „het volk".
Et bestaat hier in §choterlaud een orgaan .de
Klok" geredigeerd door het kamerlid Van der
Zwaag, dat zich hierop nog al toelegt. „In de
Klok staan", is een eer, die menigeen tc beurt
.,ypilt,1( kjobeurwdH ,|.jjiw;. •.••i óblüfc
Dit alles maakt de klove tussóHcn de 'socia
listische partij en de andere partijen gedurig
grooter. De verbittering stijgt, het onderlinge
was door blik en gebaar.
Als om zich zeiven te. verontschuldigen, vraeg
hij misschien is cr wel iets Petra, wiiaïirooij
gij nu roeping gevuolt.
Neen, antwoordde ze, inet zooveel vuur;
dat hij opnieuw bloosde. Haar onverwacht ant
woord, herinnerde hem zijn jarenlange overwe
gingen en twijfel.
Oedegaard had er nooit aan getwijfeld dal
Petra een ongewoon kind was, sedert bij haar
aan het .hoofd van andere meisjes, zingend door
de stad had zien inarcheere».
Haar hoc nicer hij haar leerde kennen, hoe
minder liij haaf begreep. Zij bezat ccnc harts
tochtelijke natuur, en elke gemoedsbeweging
vond bij haar uitdrukking in blik en gebaar.
Zij scheen Ie spreken met geheel haar houding,
en elk harer bewegingen was van artistieke
schoonheid. Haar levendige fantasie en ont
vankelijkheid voor indrukken, gaf haar iels oiij-
rnstigs, en hoewel zij vlijtig lunrde, zag hij
met leedwezen, dat hare vorderingen niet even
redig waren aan hare vlijt. Zij was in het leu
ren meer vlqillitig ais vlug.
Wat de. laatste bladzijde van haar boek zou
bevatten, Hield haar inner bezig dan hetgeen
zij las, eu het bereiken van het einde scheen
wantrouwen, gesticht dooi; het zaad der ver
dachtmaking, groeit tneer en meer aan.
Hut vuur wordt voortdurend warm gestookt
door meetingen en vergaderingen, en al ver
flauwt liet in hoegrootheid, oindat het socialis
me niet meer zoo de algeineene belangstelling
kan wekten als vroeger en de weldenkende ar
beiders, ook de nieuwsgierigen, zich er tneer
van afwenden, in kleinen krfng brandt het nog
fel. Men grijpt allo middelen aan om het le
vendig te hunden. Sterft een familielid van
een overtuigd socialist, er wordt geen predikant
gevraagd om de begrafenis to leijlen, zooals
hier algemeen de gewoonte is, maar men 1100-
digt een socialistisch woordvoerder uit 0111 dit
te duen en de partijgenooten komen luisteren
naar diens wnorden.
Onder de jongelingen wordt duchtig gewerkt,
lederen Zondag of om de veertien dagen is er
vergadering van de afdeelingen van den socia
listen Bond, en al worden deze samenkomsten
slecht bezocht, iedereen, die de werkzaamheid
van de Chr. Joiigelingsveréenigingeii kent, we.-t
welk een kracht daarvan kan uitgaan.
De 1 Mei-beweging is hier gemaakt tot een
kinderfeest, wat natuurlijk zeer politiek is ge
handeld, ditidat in die jeugdige geuiuuderen ge
makkelijk indrukken teweeg gebracht kunnen
worden. Aan de gegoede ingezetenen wordt
daarvoor geld gevraagd en een van hen bewil -
ligdc daarvoor te geven, omdat hij wist en men
hut hein ook verzekerde, dat hei was een de
monstratie voor de rechten van den arbeider in
't algemeen. Ilij stemde echter toe onder
voorwaarde, dat er geen propaganda zon worden
gemaakt voor het socialisme en dit werd be-
meer haar doel ta zijn, daa het leeren van 't
geen haar bezighield. Zij had een godsdiens
tige» zin, maar zooals de predikant zich uit
drukte, „geen aanleg voor een religieus leven."
Oedegaard maakte zich dikwijls bezorgd over
haar toekomst
Oedegaard's gedachten voerden hem nu terug
naar den tijd hunnor eerste ontmoeting, toen
hij de verantwoordelijkheid voor Petra's toekomst
op zich nam en hare moeder de onwillige toe
stemming gaf tot de opvoeding van haar kind
nk zijn beroep op den wil' des Heeren.
Nadat Oeifegaard eenige malen het vertrek:
was op en heer gewandeld, ijad hij zijne kalm
te herwonnen.
Ik ga binnen kort op reis, sprak hij zacht
Ik jicb mijne zusters gevraagd, of zij u les wil
leu geven tot ik terugkom. Dan zullen wi
verder zien. Wij spreken elkaar nog wel voo
mijn vertrek. Tot zoolang, vaarwel
Petra zag hem niet weer, voor zij in di
kerk haar commune deed. Zijne tegenwoordig
heiil leidde hare gedachten van de heilige hun
deling, waartoe zij zich in ootmoed en gohe
had voorborcid af. Hare verwarring
toe, toen zij Pedro Ohlsen, in nieuwe stijvl
kleedereu gewaar werd. Deze strekte den hal
I 1,nl":l' al li lt ipirfiiin„A t-.il nhouK
litófd. Maar op den dag zelf bleek het hein,
dat de roode vlag bij de versiering verreweg
de overheerschende was en dat er oproerige lie
deren werden gezongen;'
Aan den hrtat tegen het militairisme geven
de socialisten lucht door te protesteeren tegen
de bloedwetaan hun haat tegen de overheid
door onbeschofte uitingen over het Konings
huis aan hun haat tegen den godsdienst door
op godsdienstige feestdagen dicht bij een kerk
gebouw te vergaderen en luidkeels te zingen
wanneer de kerkgangers naar huis terugkeeren;
aan hun haat tegen de meer gegoeden geven
zij uiting door niét of bespottelijk te groeten.
Door deze ruwe uitingen, door deze plompe
openbaring van hun verbittering tegen alles
wat hun niet aanstaat, ook door hunne ottprac-
tische wenschen oir voorstellingen hebben zij
velen van zich vervreemd, die anders wel met
hen zonden willott inedegaanmaar ook door
hun kleine inconsequenties, waaraan zij zich in
'l dagelijksch leven natuurlijk gedurig sohuldig
makendoor daden, die indruischen tegen hun
leer van vrijheid, gelijkheid en broederschap
maken zij zich bespottelijk in de oogen van
den nuchteren, practischen boeren- en burger
stand. Zij hebben in hun ijver hun doel voor
bijgestreefd ook bij hen gaat dikwijls de na
tuur boven de leer.
Zijn er dan geen lichtzijden O zeker en
voornamelijk 'deze dat' de leden van de afdee
lingen van den Soéialistenbopd 'ook allen ge
heelonthouders 'zijn; Imle 'voorstanders van de
alcoholbestrijding. En dan deze dat, wat ook
hun doel en wat ook hun streven zij, de grond
daarvan toch altijd deze is de opheffing van
uit oiu naar haar tc zien. Tevergeefs trachtte
zij haar aandacht bij den dienst tc bepalen
zij wilde heul niet zien, en toch zag ze, hoe
hij beurtelings zijn hoofd opiiief en weer ncdei
dook, tot hij plotseling als verstijfd van schrik
naar óen punt staarde. Zij volgde zijn staren
den blik, en ontdekte ter zijde van haar zit
plaats, haar moeder, in haar volle lengte op
gericht, met fonkelende oogen en doodsbleek
gelaat.
Pedro Ohlsen zonk eindelijk onder Gunlaug's
vlamuienden blik op de bank neder, en een
oogcublik later verliet hij de kerk.
Toen Petra na de heilige gelofte te hebben
afgulegd, door hare tranen heen naar Oedegaard
zag, die steeds al hare goede voornemens had
gewekt, beloofde zij in haar hart, dat ze zijn
vertrouwen nooit zou beschamen. En zijn trou
we oogen, die vriendelijk op haar nederzagen,
scheueu haar dit te sraeeken.
Petra verliet met hare moeder de kerk.
Nu heb ik het mijne gedaan, sprak Qun-
laug, de Hoer moet verder het zijne doen.
Toen ze samen gegeten hadden, zei Qunlaug,
ti-rwjjl ze opstond nu moeten we zeker naar
heul, den zaon van den doininé.
(Wordt vervolgd.)
