voor Zeeuwsch -Vlaanderen.
PETRA, tot ïissctorsiïisis.
No. 313.
Zaterdag 25 September 1897.
6e jaargang.
FEUILLETON.
HET NIEUWSBLAD
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 40 centsfranco per post 45 cents
Voor Amerika /2.90 per jaar bij vooruitbetaling.
Abonnementen worden aangenomen bij alle
Boekhandelaren, Brievengaarders en den Uitgever.
ADVERTENTIEPRIJS:
Van 1 tot en met 4 regels 25 cents; elke regel meer
5 cents. Bij abonnement aanmerkelijk vermin
derd tarief. Groote letters naar plaatsruimte.
Advertentiën worden ingewacht tot Vrijdagnam. 1 ure.
Deze Courant verschijnt eiken Zaterdag bij den Uitgever C. DIELEMAN, te Breskens.
Het is mij meermalen gebeurd, wanneer ik
me bevond in andere streken van ons vaderland
en Sehoterland mijn woonplaats noemde, dat de
menschen mij inet een vreemden blik aanzagen,
schuw soms, ook wel medelijdend.
Sommigen vroegen mij ot het daar niet ruw
toeging, anderen ot daar nog wel menschen in
Je kerk kwamon. Het bleek mij, dat deze
landstreek dus beschouwd wordt als een land, dat
tnen maar liever moet mijden, waar het woeste
socialisme heerseht en ruw materialisme overal
gehuldigd wordt.
Dat is een vooroordeel, dat ik wil trachten
»eg te nemen.
Het eenige kiesdistrict van ons land, dat bij
uitnemendheid als socialistisch bekend staat is
9choterland. Voor eenige jaren werd van hier
afgevaardigd als de eenige vertegenwoordiger
van het socialistische Nederlandsche volk in de
IVeede Kamer de heer Domela Nieuwenhuis.
Deze beeft daar geen schitterend figuur ge
naakt en is dan ook al spoedig vervangen door
Jen heer Pyttersen. Doch het socialisme heelt
zich niet laten ontmoedigen en met onverdro
ten ijver thans weer zijn vertegenwoordiger doen
tegevieren, nl. den heer Van der Zwaag.
Ontleend aan een schryvon in de N. R. Ct., hetwelk
ona, ter kenschetsing van den algemeeuen toestand dezer
partjj, vermeldenswaardig genoeg voorkwam om onzen lezers
u meê in kennis te stellen. Red.
DOOR
B. BJORNSON.
Hierbij kwam zijn teruggetrokkenheid, zijn
iiuitenlandscho reizen, en lag het voor de hand
lit men hem als den vooruaamsten burger der
»tad beschouwde en ontzag. Dat zitlk een man,
«ich verwaardigde het visschersmeisje tot een
'ootwerp zijoer zorg te verheffen, adelde haar
i» het oog van velen.
Men begon nu algemeen belang te stellen
:a Petra. Eens op een morgen, kwam ze ge-
hoid met al de geschenken die zij in den laat-
tten tijd had ontvangen, bij Oedegaard en meen
de nu geheel naar zijn smaak te zijn gekleed,
ij maande haar immers altijd tot „netheid 1"
Maar toen hij haar zag, berispte hij haar over
we ijdelheid, onder verbod, ooit weer iets van
"deren aan te nemen.
Toen ij den volgenden morgen met rood-
l'seende oogen versoheen, nam hij haar mee
Nu is in ieder distriet altijd een zekere ca
tegorie van menschen, die niet weten wat zij
willen. Het is een vlottende bewegelijke mas
sa, die men niet beter kan vergelijken dan met
water in een schuit. Is de eene zijde wat
zwaarder en helt zij over, oogenblikkelijk stroomt
het water in vliegende haast naar dien kant
om straks als de andere zijde zwaarder wordt
met evenveel haast daarheen over te vloeien.
Zoo gaat het ook met die massa in de di
stricten. Is de eene partij, hetzij door de om
standigheden, hetzij door een krachtige per
soonlijkheid eens wat zwaarder, gewichtiger ge
worden, de massa stemt met haar, 0111 straks
met gelijken ijver voor de andere te werken
zonder'zich om beginselen of overtuiging of
staatkundige leerstellingen ook maar eenigszins
te bekreunen.
Welnu, aan die massa heeft de heer Van
der Zwaag zijn zetel te danken. Hij is dus
niet de vertegenwoordiger van het socialisme,
hij -is het product van de wufte volksgunst.
Wat is dan nu het socialisme in Sehoter
land
Bij een van de stembureau's in een afdeeling
van nog al sterk-socialistische kleur heeft ie
mand de moeite genomen de kiezers, die aan
de stembus kwamen te noteeren wie volgens
hunne gewone beginselen op Van der Zwaag
en wie op Pyttersen moesten stemmen. Vol
gens zijne berekening waren de stemmen op den
eerste (socialisten en anti-revolutionairen) even
talrijk als die op Pyttersen. En toch bleek bij
opening, dat Van der Zwaag verre de overhand
had. Wanneer we dus de socialistische partij
in Sehoterland willen beoordeelen, dan hebben
op een wandeling buiten de stad.
Bij die gelegenheid vertelde hij haar de ge
schiedenis van David. Hij schilderde dezen in
zijn jeugd, zooals hij, schoon, in het weldadig
gevoel van gezondheid en kracht, zorgeloos zijn
dager, sleethoe hij vervolgens van herder ko
ning werd en heerschte in het door hem ge
bouwde Jeruzalem. In schoone kleederen speel
de hij voor den zieken Saul, maar, toen hij zelf
een ziek koning geworden was, speelde en zong
hij voor zich zelf, gehuld in het kleed der boe
te. Na alles wat hij grootsch had verricht ge
voelde hij toch een drukkenden last zijner zon
den. Hij werd een kind gelijk. David die het
volk des Heeren kon doen juichen in lofgezan
gen, lag met gebroken hart en verbrijzeld ge
moed voor het aangezicht des Ileeren.-
Wanneer was hij grooter, toen hij als ge
kroond koning voor de ark danste, op de maat
zijner eigen melodiën, ot toen hij in zijn bin
nenkamer smeekte om genade
Petra had dien nacht een droom, dien zij
nimmer vergat. Op een vurig wit ros gezeten,
reed zij in triumf de stad binnen, doch terzelf
der tijd, danste zij in boetkleederen voor het
paard.
Eens zat Petra aan den boschkant, buiten de
we allerminst te rekenen met de officiëele cij
fers van de laatste verkiezing. Maar wanneer
we mogen rekenen naar de becijfering van den
wel willenden politicus aan de stembus, dan
blijkt het, dat de socialistische partij in Seho
terland nooit de overwinning zou kunnen be
halen, indien zij niet geholpen werd door de
antirevolutionairen èu katholieken dn door hen,
die zieli liberalen noemen, door menschen zon
der beginselen, zonder overtuiging, zonder poli
tiek geweten.
Het is natuurlijk moeilijk de getalsterkte ee-
ner partij te beoordeelen, vooral wanneer de of-
ficieele verkiezingscijfers niet te vertrouwen zijn.
Dan ontbreekt alle aanwijzing.
De bevolkingsregisters geven hier ook geen
licht, aangezien het geen godsdienstige gezindte
is en staatkundige beginselen daarin niet worden
opgenomen. Doch indien dit zoo ware, het
zou nog te bezien staan, of we dut juiste cij
fer zouden krijgen. Het spreekt van zelf, dat
er velen zijn, die wel inet de groote massa mee
willen huilen en brullen leve het socialisme,
maar die zouden terugdeinzen, wanneer hun,
ieder afzonderlijk, op den man af gevraagd werd:
zijt gij socialist? Vooral niet wanneer het op
papier komt Geheime stemming is vooral daar
om zoo goed, omdat iemand dan van zijne ge
heime beginselen durft te getuigen, die hij in
't openbaar met een stalen gezicht zou verloo-
cheuen. in Noord-brabant, zoo las ik voor
kort in de „Hervorming", hebben honderden
van die geheime stemming gebruik gemaakt om
stilletjes dien caudidaat te stemmen, die ze in
't openbaar zelfs niet durven noemen.
Hoe groot dus de socialistische partij is
stad, toen Pedro Ohlsen haar voorbijging, en
met vreemden lach fluisterde „goeden avond 1"
Ofschoon er reeds meer dan een jaar was
verloopen, sinds haar moeder haar had verbo
den, „ooit een woord met Pedro te spreken",
herinnerde zij zich dit verbod nog zóó goed,
dat zij zijn groet niet beantwoordde.
Dag aan dag ging hij haar op dezelfde wijze
voorbij, altijd met denzelfden groet. 7ij miste
hem weldra als hij een enkele maal niet ver
scheen. Op een avond waagde hij het haar in
het voorbijgaan een vraag te doen. Zij ant
woordde. Langzamerhand ontspon zich nu 's
avonds tussehen hen een gesprek.
Eens liet hij bij zulk een gelegenheid eeu
rijksdaalder in haaj" schoot glijden, en liep toen,
blijkbaar vergenoegd, heen zoo hard hij kon.
Nu was het tegen den wil barer moeder, dat
zij met- Pedro sprak en tegen dien van Oede
gaard om geschenken aan te nemen.
Dit bezwaarde haar. Om zich van het geld
te ontdoea kocht ze voor eenige kinderen die
ze ontmoette versnaperingen, maar het was niet
mogelijk op die wijze meer dan een kroon te
besleden. Het ergerde haar nu, dat zij den
rijksdaalder had gewisseld in plaats vau hem
terug te geven. Het geld brandde haar in den
Dat is moeilijk te zeggen. Ilot spreekt van
zelf, dat er hier evenals elders een groote mas
sa ontevredenen zijn, die eigenlijk niet welen
waarom, doch voor wie ontevreden zijn en te
grommen een behoefte is geworden. Wanneer
men hun vraagt, waarover ze ontevr en zijn,
krijgt'incn ten antwoord ja, over a 1 es, of:
het is immers geen manier, dat de een zooveel
heeft en de ander zoo weinig
Nu is dat niet het besliste kenmerk van de
socialistische partij, het is ook niet te verwach
ten van een politiek, zij het dan ook socialis
tisch program, zoodanige wenschen op te ne
men en we kunnen dan ook niet dergelijke
eeuwige mopperaars, die uit chagrijn in de op
positie zijn, onder de overtuigde sociaal-demo
craten opnemen. Bij de laatste verkiezing werd
door een liberale kiesvereeniging in dit district
een candidaat gesteld. Met één stem meerder
heid behaalde Pyttersen de overwinning, de an
dere helft stemde op een ander liberaal
Neeii, op Van der Zwaag, den sociaal-de
mocraat 1 Toch blijft die minderheid lid van
d'e liberale kiesvereeniging, blijft zich liberaal
noemenzou zelfs kwaad, woedend worden,
wanneer men hen sociaal-democraat zou durven
noemen.
Wat we dan hier onder sociaal-democraten
verstaan en hoe sterk zij zijn Alweer het is
moeilijk een vertrouwbaren maatstaf te vinden.
De vergaderingen en meetings geven cijfers,
maar hier hangt er natuurlijk voel van af wie
er spreekt en waar gesproken wordt.
Rekenen we eens naar het bezoek van zulk
een vergadering 111 de binnenlanden, dan is het
getal bezoekers niet groot, veeleer zeer, zeer
zakzij wierp hef in zee, maar hiermee was
zij den rijksdaalder nog niet kwijtzij kon hem
niet vergeton.
Petra gevoelde, dat eene bekentenis haar zou
verlichten, maar de gedachte aan de boosheid
harer moeder, en aan het vertrouwen dat Oe
degaard in haar stelde, hielden haar terug.
Zag ook de moeder al niet, dat er bij haar
kind iets aan haperde, Oedegaard ontging het
niet, dat Petra gebogen ging onder geheim ver
driet. Omzichtig vroeg hij wat haar schorte,
maar toen zij in plaats van te antwoorden in
schreien uitbarstte, meende hij, dat zij en hare
moeder gebrek leden. Hij gaf haar een munt-
billet. De gedachte dat zij niettegenstaande
het bedreven kwaad, iets als een belooning van
hem ontving, maakte op haar diepen indruk, en
wijl ze het geld aan hare moeder kon geven,
scheen het haar, alsof hierdoor hare schuld was
weggenomen. Zij gaf zich aan uitbundige vroo-
lijkkeid over. Petra nam Oedegaard's hand
tussehen heide de nare. Zij dankte, lachte,
schreide, en sprong, en zag hem aan met een
blijdschap, die hij niet begreep. Zij scheen op
eens een ander wezen te zijn gewordenhij
kende haar bijna niet meer.
(Wordt vervolgd.)
