voor Zeeuwsch-Vlaanderen.
in den ioolhof des levens.
No. 128.
Zaterdag 10 Maart 1894.
3e jaargang.
NIEUWSBLAD
A B O N N E M E N T S 1' R IJ 8
Per 3 maanden 40 cents; franco per post 45 cents.
Voor Amerika 2.90 per jaar bij vooruitbetaling.
Abonnementen worden aangenomen bij alle
Boekhandelaren, Brievengaarders en den Uitgever.
ADVERTENTIEPRIJS:
Van 1 tot en met 4 regels 25 cents; elke regel meer
5 cents. Bij abonnement aanmerkelijk vermin
derd tarief. Groote letters naar plaatsruimte.
Adverteutiën worden ingewacht tot Vrijdagnani. 1 ure.
Deze Courant verschijnt eiken Vrijdagavond bij den Uitgever C. DIELEMAN, te BreskenS.
De Vlas-Imlustrie.
Over dit ontwerp schreef mr C. J. Sic"
kesz onlangs eene belangrijke studie in de
JJc Economist. Hij vijst er op, dat zoowel
de vlasbouw, als de vlasbewerking jaren lang
in verschillende declen van ons land groots
nelvaart verspreid hebben. Sedert ecnigc
jaren echter, lieel't deze welvaart plaats moe
ten maken voor gestadigen achteruitgang, al
heeft de vlasbouw nog altijd een niet gerin
ge beteekenis. Immers in 1892 waren nog
ruim 12600 H.A. met vlas beteeld (in 1889
ruim 9 inillioer.) hetwelk men bij goede prij
zen op eene waarde van nagenoeg evenzoo-
vcol gulden schatten kan.
Voor vlasbouw en vlasindustrie is ook de
teruggang der prijzen zeer nadeelig geweest.
In 1865 maakte men den hoogst beken
den prijs (ƒ5 per steen 2.82 K.G.) Voor
al van 1875 tot '88 eenter daalden de prij
zen, zelfs tot ƒ1.50 per steen. In '88 ste
gen zij weer met 30 tot 60 cents, 1891 en
'92 daalden zij weer tot ƒ1.50; in den
laatstcn winter stegen ze weer tot ƒ2.
Wil de industrie nog winsten afwerpen,
dan moet inen aannemen, dat voor de meest
voorkomende tweede soort ƒ2 a ƒ2.25 per
steen kan bedongen wordenpuike waar
wordt dan voor ƒ3 verkocht.
Ook met de tegenwoordige lage prijzen
kan de vlasindustrie nog wel bestaan, inits
men maar waar van de eerste kwaliteit aan
de markt brengt. Doch hiervoor zal een ge
heel nieuwe weg moeten ingeslagen worden.
Dit staat in verband met de wijze van be
werking van het vlas. De verschillende be-
FEUILLETON.
NOVELLE VAN
MORITZ LI LIE.
Lasteringen, die er op berekend waren mijn
naam te schandvlekken, nasporingen over
mijn verleden, waarover men allerlei laffe
sprookjes wist te verbreiden, kuiperijen en
vitteiijen van allerlei aard veroorzaakten me
menig droevig uur, des te meer, daar ik te
gen doze laagheden biina weerloos was."
Een blik vol deelneming uit de gioote,
zielvolle oogen van den jongen man trof de
zangeres, wie de belangstelling, welke haar
verhaal verweate, niet ontging.
„Ik bewonder de sterkte van uw karak
ter, die u jaren lang ergenis, verdriet en on
verdiende beleedigingen deed verdragen," zei-
de Robert.
„In de eerste plaats was ik geketend door
mijn contract, maar dan ook door de steeds
toenemende gunst van het publiek en de
werkingen zijn n.l. het rooten, het braken'
het zwingeleu en het opmaken. Vooral het
rooten is van groot belang. Dit bestaat in
een soort van roUingsproces van het vlas in
water, waardoor de korstvczelbestanddcelen
vau den stengel zich losmaken van het lint,
door oplossing van de lijmstof, om dan latei
door het braken en de verdere bewerking
verwijderd te worden.
In ons land vindt men in die streken,
waar het meeste vlas verwerkt wordt, in de
laag gelegen provinciën Zuid-Holland, Gro
ningen, ïriesland en Zetland, behalve enke
le groote rivieren en andere groote binnen
wateren, boezems, enz., die onder het toe
zicht van waterschapsbesturen staan, en waar
van het water ook soms als drinkwater ge
bruikt wordt, is het rooten van vlas verbo
den. Het gevolg daarvan is, dat bij ons van
oudsher het vlas alleen in de slootc,;, onder
de modder wordt te rooten gelegd.
Nu is het een feit dat vlas, hetwelk in
langzaam stroomeud, ruim, helder water ge
root wordt, veel blanker is en van veel beter
kwaliteit, dan vlas dat in weinig stroomend,
stilstaand, modderig water wordt te rooten
gelegd.
Dit heeft men in België begrepen, waar
b. v. het riviertje de Lijë bij K'ortrijk met
behulp der regeering voor het rooten is be
schikbaar gesteld, zoodat cr b. v. gedurende
den tijd, dat het vlas te rooten ligt geen
stoomboot in mag varen. Het vlas krijgt
aldaar een veel grootere handelswaarde, en
derhalve kan de Belgische vlasboer zijn pro
duct ook overigens een betere bewerking doen
ondergaan. Immers het puike vlas wordt in
goede gezindheid van het schouwburgbestuur,'
hernam Mal wine. „En denkt go soms, dat
ik die. onaangenaamheden z .u ontgaan zijn,
als ik mijne tegenwoordige betrekking tegen
eene andere verwisseld had? De menscheii
zijn overal dezelfde en in de kunstenaarswe
reld worden de knapperen steeds door de
onbeduidenden inet afgunstige blikken vol
haat aangezien."
„Aan deze zijde van mijn nieuw beroep
heb ik helaas niet gedacht; zij zou me in
mijn genomen besluit hebben kunnen doen
wankelen! Uwe inlichtingen, mejuffrouw, heb -
ben voor het vriendelijke, zonnige beeld der
toekomst, dat ik in het verschiet aanschouw
de, eene wolk getooverd, die er eene dor.kerc
schaduw op werpt."
„Dat zou me wezenlijk leed doen, mijnheer
Ncrzhernam de zangeres spoedig. „Het
was volstrekt niet mijn voornemen uw ver
trouwen in de kunst aan het wankelen te
brengen, maar ik wilde u slechts op het on
aangename, dat ook u beslist treffen zal, op
merkzaam maken, opdat ge or niet door zoudt
overvallen worden. Nu zijt ge voorbereid,
en gc zult geestkracht genoeg bezitten, om
alle kleingeestige vittorijen en kuiperijeu moe-
België verkocht voor ƒ5 a ƒ6 per steen.
En niet alleen dat het Belgische product
veel beter is, maar bovendien kan de Bólg,
voor het product van onzen vlasbouw veel
hoogcren prijs bieden dan de Nederlandsche
vlasboer. En dit is vooral te betreuren om
dat deze industrie aan vele handen werk kan
geven. Hierop wezen reeds uir A. J. An-
dreae in zijn brochure „Te Wapen, te Wa
pen!" en K. Slijtsma in zijn brochure over
„de vlasteelt in verband met de heerschen-
de werkloosheid". De vlasarbeider verdient
in Jen regel ƒ5 a 6 soms 8 per week en
een onzer grootste vlasboeren, de lieor C. van
Nes te Rijsoord, verschafte in het afgeloopco
jaar aan 156 man werk.
Kon de toestand ten onzent verbeterd wor
den? Mr. S. aarzelt niet leze vraag beves
tigend te beantwoorden. Proefnemingen op
kleine schaal hebben reeds bewezen, dat het
rooten in liet boezemwater, in bakken, zoo
als zulks in België geschiedt, een oneindig
beter product baart dan het vlas, verkregen
door rooting in de slöoten.
Bovendien is men in Belgie ook reeds be
gonnen te rooten in gemetselde bakken, waar
heen het water in pijpen geleid wordt. De
meerdere kosten hiervan worden goedgemaakt
door de waarde der mestbestanddeelen, die
het water, waarin vlas geroot is, bevat. Dit
bleek b v. te Nuerpelt ir. België, waar men
op deze wijze tevens de omliggende zand
gronden in cultuur brengt.
Proefnemingen op groote schaal zullen in
de eerste plaats genomen moeten worden.
Hiervoor is geld noodig en tevens de mede
werking van polder- en dijkbesturen. De heer
dig het hoofd te bieden."
De jonge man reikte zijne schoone gezel
lin de hanp. „Ik dank u," zeide hij, „uwe
belangstelling doet me goed en uwe laatste
woorden geven me mijn kwijnend zelfvertrou
wen terug. „Ja, ik wil volharden in den
strijd met laaghartige gezindheden; ik wil
voor mijne ktinst leven en naar het hoogste
doel jagen, al zou ook liet woord van den
dichter waar zijn, dat de nakomelingschap
den tooneclspelor geene kransen vlecht."
De oogen van den jongen kunstenaar schit
terden van geestdrift en het jeugdige t'ris-
sche gelaat werd hoogrood gekleurd. Bewon
derend zag Malwine tot den jongeling op,
die haar in rijn lichaam eene Adonis en in
zijne liefde tot de kunst een Apollo toescheen.
„Ge zult het ver brengen, als ge deze
grondstellingen getrouw blijft," hernam zij
zacht, terwijl zij den onwillekeurigen druk
van Robert's hand beantwoordde. Deze aan
raking doortrilde het meisje als een electri-
sche stroom, welker geheimzinnige macht
van de vingertoppen tot het hart doordrong
en zich hier in oen stil kamertje opsloot.
Zij hadden intusschen de woning der zan
geres bereikt eu deze nam nu van haren ge-
betreurt het dan ook, dat de minister van
M aterstaat daarvoor geen renteloos voorschot
uit s Rijks kas heeft willen verleenen.
Dit werd evenzoo betreurd in de verga
dering vau de Verceniging tot be vorder ui"
der vlasindustrie", die den 17en Januari jl.
te Rijsoord werd gehouden. Het bestuur
meende echter, dat ondanks deze teleurstel-
hng, de zaak moest worden doorgezet en het
hoopte door particulieren daartoe in staat
gesteld te worden. Algemeen verklaarde de
vergadering zich ten gunste van de Kort-
rijksche methode van rooten, welke bovendien
het voordeel geeft., dat de bearbeiding niet
meer zulk een ongezond werk zal zijn als
bij het in modder geroote vlas, dat bij de
bewerking zooveel stof afgeeft.
De voornaamste gebeurtenis van den dag
is ongetwijfeld liet ontslag van Gladstone als
Premier van de Engelsohe regeering.
ltceds sedert geruiinen tijd waren er ge
ruchten in omloop dat Gladstone zoude af
treden en zich aan het politieke leven ont
trekken, die nu eens tegengesproken, dan
weer bevestigd werden, doch waaraan men
niet ten volle geloof sloeg tot eindelijk een
officieel bericht mededeelde, dat Gladstoue
zijn ontslag had aangaboden.
De redenen van het ontslag worden eener-
zijds toegeschreven aan den min gunstigen
toestand waarin zijn gezichtsvermogen zich
bevindt, doch de tegenstanders beweren, dat
leider afscheid. Droomend stapte Robert naar
zijne woning, maar liet was hem onmogelijk
zijne legerstede op te zoeken. De indrukken
en de opgewondenheid van dezen avond wa
ren te geweldig, dan dat de slaap reeds nu
zijne rechten had kunnen laten gelden; pein
zend liep de jonge, kunstenaar in zijne kamer
op en neer en zijne verbeelding tooverde hem
verdwijnende beelden van het verleden voor
de ziel. Hij zag zich Weer in zijne eenvou
dige studenteYiwoning, de oude morgeujas aan
het lijf en de lange pijp in den mond. Aan
de oude schrijftafel zat zijn vroolijke makker
Lassendorf, zijne onderzoekingen van het een
of ander menschelijke been met grappige op
merkingen afwisselend. Een brief des vaders
lag voor den jongen mande oude raadsheer
Stern verwierp daarin in do strengste be
woordingen het voornemen zijns zoons, zich
aan het tooneel te willen wijden. Toen viel
er als een dichte nevel over de zonhij ver
deelde zich en liet eene hooge, in ouden stijl
gebouwde, helder verlichte zaak herkennen.
De dichterlijke gestalten van den markies
l'osa, Mortimer, Eaust, Egmont, Hamlet en
honderd andere bevolkten de zaal, allo droe
gen een en dezelfde gelaatstrekken, die van
