voor Zeeuwsck-V laancleren.
Kiesrecht-meetingen.
90.
Zaterdag; 29 Juli 1893.
2e jaargang.
FEUILLETON.
fie loutvestGr yan iiklusf.
ST0.
Nieuwsblad
AB ONNE AI ENTSPRIJS
Per 3 maanden 40 centsfranco per post 45 cents.
N oor Amerika 2.00 per jaar bij vooruitbetaling.
Abonnementen worden aangenomen bij alle
BoekhandelarenBrievengaarders en den Uitgever.
ADVE RTEN T I EP R IJ S
Van 1 tot en met 4 regels 25 cents; elke regel meer
5 cents. Bij abonnement aanmerkelijk vermin
derd tarief. Groote letters naar plaatsruimte.
Ydvertentien worden ingewacht tot Vrijdagnam. 1 ure.
Deze Courant verschijnt eiken Vrijdagavond bij den Uitgever C. DIELEMAN, te Bres/eens.
Aan den vooravond van de behandeling
an een gewichtig parlementair werk, zijn
ip verschillende plaatsen, meetingen gehou-
len, ten einde den volksvertegenwoordigers
net hunne meeningen en wensehen, ten op-
lichte van dat punt, kenbaar te maken.
We hebben hier het kiesrecht-ontwerp op
iet oog, dal jl. Dinsdag in de Tweede Kamer
Ier Staten-Generaal aanhangig is gemaakt,
sn waarvoor Zondag 23 dezer vergaderingen
lijn gehouden.
Te Amsterdam had do betooging plaats op
;en weiland aan de Linnaeusstraat. Een tal-
iooze volksmenigte vulde tegen 1 uur het
terrein, waartoe zeker het keurige weder veel
tal hebben bijgebracht.
De vergadering werd op het vastgestelde
uur geopend, door den heer Kot van Am
sterdam. Talrijk waren de bewijzen van
sympathie voor deze betooging, ontvangen.
Uit Amsterdam hadden zich 30 vereeni-
gingen aangemeld, terwijl circa 300 vereeni-
gingen deelnamen. Uit Brussel en Gent
waren telegrammen als bewijzen van adlnesic
ontvangen.
Door een tiental personen werd het woord
gevoerd. De algemeene indruk, die men van
het gesprokene kreeg, was grootendeels een
protest tegen de houding der Kamer, en een
toon van onvoldaanheid over het kiesrecht-
ontwerp van minister Tak. Onvoldaner zou
men echter zijn, indien de wet niet werd
aangenomen, men hoopte meer te krijgen,
NOVELLE VAN
F r. Z I AI M E R MAN.
Daarom was dit midden in het dorp slaand,
met stroo gedekt huisje, reeds lang een doorn
in het oog der boeren, want het ontsierde de
plaats, meenden zijmoeder Mortens echter,
ïan wie het huisje toebehoorde, kon niet be
sluiten het te verkoopen, en had de voor-
leelige aanbiedingen, die haar reeds herhaal-
le malen gedaan waren, steeds afgeslagen,
ïij was eene bekrompene, kleingeestige vrouw
sn zou in eene nieuwe woning niet kunnen
leven.
Het was na twaalven en de knechts en
Heiden gingen van het land naar huis. Moe-
itr Mertens, eene kleine vrouw, met een
hor zorgen eu harden arbeid gebogen rug,
stond in de huisdeur en keek uit naar An
us, die ieder oogenblik thuis kon komen.
ja zells algemeen kiesrecht ook voor de vrou
wen, meende de heer Troelstra.
Dit laatste recht werd ook met kracht
en klem verdedigd door de dames Keiler en
Sehook-Haver.
Jlelsdingen gaf als zijne meening te ken
nen, dat de kansen van aanneming niet zeer
groot waren.
Met dankzegging voor de goede orde en
betoonde belangstelling, en eene aansporing
tot kalmte sloot de heer Kot de betooging.
Het aantal bezoekers wordt op ruim 20000
geschat.
Te 's-Gravenhage had een dergelijke mee
ting plaats, van wege het Algemeen Ncder-
landsch W irklieden-verbond, in liet «Gebouw
voor Kunsten en eteuschappcn," om de
voorstanders dor Kegeerings-ontwerpen op ts
roepen tot een gemeenschappelijk en open
lijk verklaren en getuigen ten aanzien van
de kiesrecht-voorsteller..
Niet minder dan 110 verecnigingen had
den aan de uitnoodiging gevolg gegeven om
tegenwoordig te zijn. Uit verschillende plaat
sen van ons land, waar afdeelingen gevestigd
zijn, waren vertegenwoordigers opgekomen,
ten getale van 900. Nog werden aange
troffen, de heeren Kerdijk, Smeenge, Pijn—
acker Hordijk, Hartogh, Veegens, Pijttersen,
Kink en Goeman Borgesius, allen leden van
de Tweede Kamer der Staten Generaal.
Kwart voor twee werd de bijeenkomst door
den voorzitter, de heer B. H. Heldt, (even
eens kamerlid) geopend, met een woord van
welkom aan allen.
In de talrijke opkomst zag hij een bewijs
IVel was haar veld zeer ver en lagen de
enkele akkers daarenboven nog zeer verstrooid.
Anna bleef ditmaal buitengewoon lang
weg; er moest bepaald wat gebeurd zijn,
waardoor zij was opgehouden. «Als haar
maar geen ongeluk overkomen is," dacht
vrouw Mertens. De oude boerin was sedert
den dood van haar man angstig en bevreesd
geworden, vooral door de vijandschap der bu
ren.
Haar overleden man, een eenvoudige boer,
had een eigenaardig, scherp uitkomend ka
rakter, en zulke menschcn wreet men nergens
in de wereld te waardeeren, en nog minder,
wanneer zij daarbij arm zijn. Geen wonder
dus, dat Mertens' on afhankelijkheidsgevoel
dubbel aanstoot moest geven, daar op het
land de kastengeest en het vasthouden aan
de voorvaderlijke gebruiken nog veel grooter
is dan in de stad. Hoewel zijne fraaie mor
gen lands hem nauwelijks genoeg voor zijn
bestaan opleverden, zoo had hij toch geen
lust zich als knecht te verhuren. Niemands
brood te eten was zijn trots, en zulks werd
hem zoowel door de rijke boeren als door
zijns gelijken als hoogmoed en verwaandheid
toegerekend. Daarbij had hij uit den vrcein-
dat de werkman aar, het kieswet-vraagstuk
een groot, gewicht hecht. En geen wonder,
want het geldt hier niet alleen een politiek
vraagstuk, maar het geldt hier voor de werk
lieden een vraagstuk van recht, het vraag
stuk om erkend te worden als mondige
staatsburgers.
Waar hij verder de aanhangige kicsrecht-
v^orstellen in breede trekken weergaf, be
treurde hij het met zoovelen, dat in de
Grondwet van 1888 het algemeen kiesrecht
is uitgesloten, doch daar dit nu eenmaal zoo
is bracht hij hulde aan minister Tak van
Poortvliet, die met zijn ontwerp zoover gaat
als dc Grondwet toelaat.
Ten slotte verzocht hij de volksvertegen
woordiging het volk achter de kiezers eens
open tegemoet te komen on het niet af' te
stooten door beperkingen, waardoor ontevre
denheid wordt'gewekt, en dus de kieswet-
voorstellen ongtsnoeid aan te nemen.
Den heer Spliethoff Sr. van Botterdam,
was het aangenaam ecnige kamerleden ter
vergadering te zien, opdat zij van nabij kun
nen vernemen, wat het volk wil. Het is 't
niet te doen om een sr.ho nmaker, een kleer
maker of een titnm rniu i in de wetgevende
macht te hebben, maar het is te doen om
wijze hervormingen tot stand te brengen,
om de bakens verzet te krijgen, nu het ge
tij verloopen is. Ook hij deed een beroep
op de welwillendheid der kamer om dc kies
wet aait te nemen.
De heer Mol van Workum was ook niet
ten volle voldaan over de kieswet-voorstel
len. Bij de ontwikkeling zijner bedenkingen
de, waarin hij, om onaangenaamheden met
zijn vader, verscheidene jaren doorgebracht
had, denkbeelden meegebracht, die geheel in
strijd waren met die van Nauenlieim.
Na den dood zijns vaders kwam hij terug,
nam eene arme weeze tot vrouw, bracht haar
in zijne hut, leefde stil en arbeidzaam, stoor
de zich aan niemand en ging met niemand
om. Allen stemden dan ook daarin over
een, dat hij een man was, dien men niet
vertrouwen kon.
Zijne vrouw had geen verstand genoeg om
zijne eigenaardigheden te begrijpen, noch
invloed om ze te veranderen of het ruwe van
zijn karakter te verzachten. Zij beminde hem,
zorgde voor hem en vervulde hare huise
lijke plichten. Om den afkeer der menschen
bekommerde zij zich weinig, en zij zou vol
komen gelukkig geweest zijn, zoo Mertens
niet een gebrek gehad had, dat haar veel
kommer berokkendehij stroopte met eene
onverschrokkenheid, die hem alle gevaren
van een dergelijk onwettig bedrijf deed ver
achten.
In het Opperbeiersche gebergte waar hij
als houthakker zijn brood verdiend had, na
dat hij het ouderlijk huis verlaten had, was
tegen dezelve, kwam hij eerstens bij de
uitsluiting der bedeelden.
Er is onderscheid tusschen bedeelden cn
bedeelden. Iemand die des winters zonder
werk is en daardoor buiten staat iot onder
houd van zijn gezin, en tijdelijk geholpen
wordt kan hij niet onder de bedeelden reke
nen zoo'n onderstand noemt hij wacht-
g e I d.
Jlij verklaarde zich pertinent tegen het
bewijs van welstand, door den heer van
Houten gewild, nl. door in de Rijkspost
spaarbank een bedrag van f 50 te bezitten.
Een dergelijk bedrag laat bet huisgezin
van den werkman niet toe en evenmin heeft
de heer Aan Houten er een flauw begrip
van, hoe het in zulk een huishouden toe
gaat.
Komende tot de verdere uitsluiting van
kiesbcvoegdeii, meent hij, dat daaronder moe
ten begrepen worden, alle kroeg- en bor
deelhouders, want zij verpesten de samenle
ving, voorts zou hij het kiesrecht willen
onthouden aan dronkaards, zelfs aan hen,
die zoo nu en dan eens dronken zijn(vol
gens deze beredeneering zoude bet kiezers
personeel eene ongekende inkrimping onder
gaan, ([Red en aan degenen, die 2 of 3
malen hun kiesplicht, zonder geldige redenen,
niet vervullen.
Mr. Z. van den Rergh van Delft is niet
zeer gerust omtrent de aanneming der kies
recht- ontwerpen. Hij vertrouwt echter rp
minister Tak, omdat deze zelve erkend heeft,
dat deze regeering haar aanzijn te danken
heeft aan de verkiezingen van 1891, waar
hij een weinig woest geworden. Daar boven
in het woudgebergte had hij kameraads ge
vonden, die hem de buks leerden hanteeren,
zoodat de lust tot stroopen hij hem eene on
heilspellende, onoverwinnelijke hartstocht werd
zoodra hij het verlokkelijke geproefd had van
een gevaarvol, verboden waagstuk.
Zijne jonge vrouw bracht menigen nacht
in angstig waken door, als Mertens buiten
in het bosch was. Noch haar smeeken, noch
hare voorstellingen van het gevaar vonden
gehoor. Als de nacht donker, het weer
vochlig en gunstig was, dan werd Mertens
met onweerstaanbaar geweld naar buiten ge
dreven tot op zekeren morgen de hout
hakker op eene baar naar huis gedragen
werd. Men had hem in het bosch gevon
den, neergeveld door een kogel verstijfd
en dood.
Niemand wist de treurige gebeurtenis te
verklaren, zelfs de arme weduwe niet. AVel
verdacht zij den houtvester eenigszins, doch
zij durfde zulks niet uitspreken, daar zij dan
tevens had moeten bekennen, dat haar man
een strooper geweest was, eene daadzaak,
waarin niemand uit het dorp den minsten
erg had. Geen geweer, zelfs niet het ge-
