voor
en.
«No. 75.
Zaterdag 4 Maart 1893.
jaargang.
(li
FEUILLETON.
ZEVEN MILUOËN.
k.
op
rsj
Nieuwsblad
ex;
élé
A li O X X E M E X T S 1' 11 1.1 S
IVr 8 maanden 40 cents; franco per post 45 cents.
Voor Amerika ƒ2.90 per jaar bij vooruitbetaling.
Abonnementen worden aangenomen bij alle
Boekhandelaren, Brievengaarders en den Uitgever.
A 1> V E H T E X T 1 E l' R IJ S t
Van 1 tot en met 4 regels 25 cents: elke regel meer
5 cents. Bij abonnement aanmerkelijk vermin-*
derd tarief. Grooto letters naar plaatsruimte.
Advertentie» worden ingewacht tot rijdagnam. 1 ure.
Deze Courant verschijnt eiken 1 'rtjd(nj<wuiul bij den Uitgever C. DIELEMAX, te Brenfaut,
Ons linger Hui» «ver liet
kiesreclit-oiltwerp.
i.
Maandag is hi't afdeelings-verslag der
Tweede Kamer over de aanhangige kieswet
ten verschenen. Werd aanvankelijk de ge-,
schikte lijd van indiening (der wet) betwist,
daar meenden sommigen dal verandering 'van
het bestaande kiesrecht voorbands onnoodig
is, terw ijl anderen de indiening van een zoo
ingrijpeud voorstel als wijziging of herziening
j der kieswet in een tijd van het regentschap
achtten bedenkelijk. Op den gcschikten lijd
dus, kaam het voornamelijk aan, want er
werd verder beweerd, dat hij het tweede
jaar van een vierjarige zitting-periode, de
behandeling van dit ontwerp, die van andere
zaken belemmerde. Ook het uitstel van de
regeling der verkiezingen voor de gemeente,
radeu vond bestrijding. Eén lid zelfs hin
derde dit zóó, dat hij aan het verdere afdee-
liugs- onderzoek geen deel kon nemen. Voorts
is de verschuiving dezer regeling voor .eenige
leden een motief om tegen de kieswetten te
stemmen.
Omdat de regeerings-voordrachf door vele
leden werd bestreden, als niet overeen te
brengen, uirt de bepalingen der grondwet,
heeft de lieer LevV eeue nota ingezonden,
waarin hjj zegt, dat naar zijn oordeel het
politieke kiesrecht zoo ruim behoort te wor
den verleend als de grondwet toelaat.
Wat betreft de maatschappelijke toestand,
die voor de uitoefening van het kiesrecht
wordt gevorderd, acht hij een willekeurige
NOVELLE VAN
MAX RIN G.
„Maar daarvoor is het niet noodig, dat
er uw ontslag neemt. Als ga mejuffrouw
i Richter huwt
Waar denkt u aan?'' antwoordde hij op
gewonden. „Daarvan kan nooit sprake zijn."
Dat was een nieuwe, harde slag voor do
bezorgde moeder, dip tot hare smart de eano
verwachting na de andere verdwijnen en zich
door haar zoon, op wien zij steeds zoo trotsch
was, in al hare verwachtingen bedrogen zag;
„Mijn hemelriep zij ontsteld uit. Ge
zult tooh niet zoo dwaas zijn zulk een groot
geluk van de hand te wijzen. Het zou een
onvergeeflijk onrecht, eene misdaad zijn, die
ge aan uzelven en aan de uwen zoudt begaan."
„U kent me en weet, dat ik elk offer,
I hoe zwaar ook, wil brengen, en volgaarne
I Voor de mijnen doe, tyat in mijn vermogen
greep, die met de bt woordingen z.elve dor
Grondwet in strijd is.
Verscheidene leden zagen in de voorstellen
een beperkt algemeen kiesrecht.
Tcgeu de hoofdbeginselen der voordracht
werden tal van bezwaren geopperd. De uit
breiding van het kiezerskorps is' volgens velen
noch noodig noch wcnschclijk na do sterke
uitbreiding dio het in 1SS7 heelt ondergaan,
bovendien worden de belangen der ïuingr-
goeden in ons Lagerhuis reeds door vertegen
woordigers bepleit. Andere lrden echter
meenden dat eene vervanging van de gebrek
kige kiesrecht-regeling noodig was, vooral
ook omdat met den tegenwoordjgen demo-
eratisehen geest des tijds diende rekening te
worden gehouden, al moesten zij erkennen,
dat de regeering in de voorgestelde regeling
verder was gegaan, dan noodig en wensclie-
lijk kon worden geacht. Als gronden daar
voor werden opgegeven, dat zij geen behoor
lijke oplossing van het kiesrecht—vraagstuk
bevat. Is de aanwijzing van deugdelijke
kenteekenen tot uitoefening van het kiesrecht
onmogelijk, dan had de minister herziening
van art. ,80 der grondwet moeten voorstellen.
Daardoor zou, volgens hen, maatregelen kun-
ucn genomen worden, tot versterking van het
uitvoorend gezag.
Door het zoeken van kenteekenen van
geschiktheid en welstand en de kennis van
lezen en schrijvon en in de onsieutenis van
bedeeling, zag men van verschillende z.ijdcn
den toegang tot de stembus opengesteld voor
bedelaars, landloopers, venters, marskramers,
derhalve voor liotïen, wier ongeschiktheid en
gebrek aan welstand vaststaat. De uitbrei-
is; maar u zult me toch niet willen aanmoe
digen, om niet mijn hart handel te drijven
en mij te verknopen aan eene rijke vrouw,
die ik niet bemin."
„Dat kan ik niot begrijpen," antwoordde
de majoorswednwc op bitteren toon. Wilt
'gc mij niet zeggen, wat ge op de dame aan
te merken1 hebt Is zij niet eene verstandige,
belangwekkende dame, de beste partij, die
een jongmensph vinden' en iedere moeder voor
haar zoon wenschen kar.?"
„Dat spreek ik niet tegen en ik twijfel er
'ook niet nan of de meeste mannen zouden
zich goltikkig achten zulk eene vrouw tc be
zitten, die ik ook eer en acht
„Méér is er niet noodig. Naar mijne
overtuiging z.iju die huwelijken steeds bet
gelukkigst, die op wederzijdselie achting be
rusten. Al het overige komt terecht. He-
denk eens, wat er voor ons op hét spel staat
Wat zal er van u, van ons allen worden,
als ge uw ontslag neemt en zulk eene schit
terende partij liehtzinnig afslaat? Waarvan
zullen we dan in de toekomst leven?"
„Van mijn arbeid," antwoordde hij kalm.
„Van uw arbeid? Wat moet datbeteeke-
rien
ding behoorde geleidelijk te gosehicdeii, naar
mate de politiek» ontwikkeling voortschrijdt.
Bij liet voorstel was de noodigo voorzichtig
heid niet betrachtmen had zich moeten
bepalen tot toevoeging van hot kiezerskorps
van de weigertr'dc werklieden en arbeiders
in stad en land
De nict-bezittende klassen zouden hij deze
uilhreiding overwegenden invloed op de sa
menstelling der volksvertegenwoordiging ver
krijgen. VoUfinenners «n heerzuchtige personen)
die de ontevredenheid der minder gegoeden
prikkelen, zouden gemakkelijk eene plaats in
de Kamer machtig worden. Staats-socialismC
en sociaal- democratie zouden langzamerhand
een gevaarlijken invloed kunnen verkrijgen.
Man betwijfelde of de grondslagen onzer staal
kundige en maatschappelijke instellingen, of
de constftutioiioele monarchie en het eigen
domsrecht op den duur tegen de gevolgen
van die uitbreiding bestand zouden zijn!
Groot w as ook de vrees voor bet toenemen
van bet gevaar voor omkooping en knoeierij
en tegenover de zeer groote macht der volks
vertegenwoordiging ontbreekt een tegenwicht,
als wordt aangetroffen in Engeland, waar nog
altijd een zekere gegoedheid gevorderd wordt;
in het Du|fsi he rijk, waar de machtige honds-
raad nevens den door algemeen kiesrecht ge
kozen rijksdag slaat; in Zwitserland met Zijn
referendum, Het voorstel voldoet ook niet
aan eencn algcmeelicu volkswenseh, want op
invoering van algemeen kiesrecht wordt al
leen aangedrongen door eriiige werklieden—
vercenigingen in de groote steden, onder den
invloed van volksmenners en sooiaal-demoera-
ten. De aanneming zou de agitatie niet
„Ik beu voornemens om, zoo spoedig ik
mijn ontslag heb, naar Oppcr-Silezië te gean
en eene winstgevende betrekking te zoeken
bij bet mijnwezen of bij de ijzergieterijen."
Roerloos van verbazing, niet .in staat één
woord te spreken, zat da arme inueder neder.
Koert een arbeider, een gcwooiu workman in
eeue ijzergieterij. ,Die gedachte was haar
ondraaglijk,, daar kwamèu haar. gevo d èu de
haar ingeschapens vooroordeelentegen op.
Het schoen haar toe het hoogste toppunt van
alle onheilen.
„Dat is mijn dood," steunde zij woeneude.
„Het is ongehoord 1 Wat zal de wereld, wat
zullen onze verwanten, uwe kameraads er van
zeggen? Mijn zoon, een officier, van adel,
uit een der oudste families, zal werkman
worden. Dat overleef ik niet. AeenHet
is niet mogelijk, dat een v. Bergen zoo diep
zinken, zichzolven zoo verlagen kan."
„Dat zijn vooroordeelen," antwoordde Koert,
zich slechts met moeite beheerschend. „In
on/.en tijd bepalen niet het toeval der ge
boorte, niet rang en stand, maar degelijkheid
en verdienste de waarde van der. man. Wie
zijn plicht doet, of burgerlijk of ad'lüjk of
als officier óf als arbeider, is en blijft onder
wegnemen, want eene nieuwe beweging voor
kiesbevoegdheid voor bedeelden en vrunweu
en voor het referendum zou op touw gezet
worden. Derhalve tinoli een beweging in den
lande, noch verklaringen hij de verkiezingen
rechtvaardigen de indiening van een voorstel,
dat niet de grondwet en met het welbegre
pen staatsbelang in strijd is.
Vele andere leden bestreden deze beschou
wingen, o. a. met de volgende argumenten.
De ontwikkeling der lagere klassen is thans
grooter dun die van vélen, die in IS.'.O
kiesrecht erlangden, liet regceringsvoorslel
gaf teil opzichte van de geschiktheid der
kiezers meer waarborg dan het bestaande
stelsel, onder de werking waarvan velen niet
kunnen lezen of schrijven. Eene geringere
uitbreiding dan de regecfing beoogt aehtle
men niet vyensohelijk hij de toenemende kracht
der democratische denk heelden. Dc ruime
uitbreiding van kiesrecht zal niet eeue gelei
delijken overgang plaats lubben, daar lirt
aantal kiezers voorliands dat van 5 lumderd
duizend niet zal overschrijden. Het streven
naar sociale hervormingen is niet af tp kruien
daar nog zpovéej gedaan kan worden tot in-
telleetuuele en stoffelijke ontwikkeling van
jllct volk en tot bescherming van econoniist'h-
zwakken. Men begreep dat de hoogcro
klassen ongezind waren, liet bezit van poll—
tieke macht int handen te geven. Het ge
zond verstand, do ordelievendheid en geheeht-
licid aan het vorstenhuis in de wei kliedert—
kringen, leveren voldoende waarborgen tegen
misleiding der nieuw e kiezers. Het w as juist
het onthouden van kiesrecht aan de arbei-
dende klassen, die den vijanden van de he.
alle omsfaiidighoden een man van eer."
Dat kon on wilde de majoorsweiluwe ech
ter niet inzien. Opnieuw num zij hare moe,
dorlijke welsprekendheid te baat, liet het
niet aan voorstellingen, vermaningen, smec-
kingen eu tranen ontbreken om hot in hare
oogen zoo verkeerde besluit van haar zoon
aan het wankelen te brengen,
Hoe zwaar het Koert ook viel, haar te
bedroeven, toch (voorstond hij-met mannelij,
ko standvastigheid de eischsn zijner moeder,
die hij beslist afwees. Maar daar hij daarbij
soo verschooneml mogelijk te werk ging,
gaf zij volstrekt de hoop nog niet op met
tertijd zijn tegenstand tc overwinnen, en hem
van den stap dien hij voornemens was te
doejt, terug te honden.
In deze verwachting werd zij nog versterkt,
door dc handelwijze der tante en der nicht,
die even vriendelijk en beminnelijk tegen
haar en Koert waren, alsof zij geen vermoeden
hadden van hetgeen haar zoon voornemens
was te doen en nog steeds zijn sanzoek af
wachtten. Onder zulke omstandigheden hield
de bezorgde moeder zioh niet alleen gerech
tigd, maar ook verplicht, zelfs tegen den wil
van haar zoon in, haar oude plannen te
