écbap, hetzij onmiddellijk door het Volk, hetzij mid
dellijk door de Vertegenwoordiging in naam des Volks
aangesteid' om de loopende zaken waar te nemen en
te beheeren."
In elk geval vreest minister Modderman hevige
schokken, want hevig isallen ze zijn, als de
»groote revolutie" van 1789 "en volgende jaren
er slechts kinderspel bij zal wezen.
Die schokken noemt hij gevaren, welke be-
Zvróren moeten worden.
Juist
Hij doet ten dien einde een beroep op aller
vaderlandsliefde, op'aller gevoel voor godsdienst,
waarheid en recht.
Uitmuntend -!
Maar is de minister, die nu eenmaal weet dat
de natie uit drie-vijfden Protestanten en treee
vijfden Roomschen be3taat, van nabij zoo slecht
van gezicht, dat hij niet opmerkt dat de natie
ook gesplitst is in twee helften; in voor- en
en tegenstanders der staatsschool, der staats
bemoeienis met opvoeding en- onderwijs; der
Staats toepassingvan lijfsdwang in zake de in
enting
Van wetsherziening is de minister o, zoo
bang.
Hij heeft wel pas in November eene heel
nieuwe diepingrijpende wet helpen invoeren',
en pas enkele dagen geleden een heel belangrijk
wetboek eigenhandig zoodanig vernieuwd, dat
het oude er niet meer in te herkennen is, maar
't is van hem niet te eischen dat hij oogen
van achteren zou hebben.
Wij, buiten de vergaderzaal der Tweede Ka
mer, wij'willen onszelven wel herzien. Wij heb
ben er bepaald behoefte aan om Psalm 139
dikwijls met toepasping op onszelven te lezen.
Maar het Boek, waarin die Psalm staat, herzien
we niet. Daarin hebben we ook al lang de
vhoogere macht" gevondenwelke de minister
ons aanraadt te zoeken", eene Macht welke
wij onder alle omstandigheden veilig kunnen
volgen, gehoorzamen en dienen."
Juist door niet té vér te kijken, maar den
blik in onszelven te slaan, en daarbij gebruik
te maken van den bij ons voor de hand lig-
genden Bp bel,, hebben wij gevonden, wat de
minister zoekt.
In 's ministers nieuw wetboek is de straf
der deportatie (overbrenging naar een verban
ningsoord) eh verbanning (ontzegging van den
vaderlandsehen grond) niet meer opgenomen,
maar als hij den godsdienst tot bezwering van
gevaren wil terugroepen, dau vergeet hij dat
deze door een aantal besluiten, zelfs zijner te
genwoordige ambtgenooten, uit de school ver
bannen is.
Vaderlandsliejde is ten allen tijdo. een mooi
woord, maar als landgenootem't ons nu zoo
aangenaam maken, dat wij- leven als in een
overwonnen land, dat'wij door anderen geëx
ploiteerd (als slechts ten hunne bate bestaande
beschouwd) worden, dan vergaat ons de vader
landsliefde. Pas lazen we in de 'dagbladen dat
ergens,-bij een boer de koeien op stal zijn uit
gemolken. Kan men de daders te pakken krij
gen, dan zullen ze zeker door de justitie niet
ongestraft gelaten worden, omdat zij één boer
één zeven honderd dertigste (er wordt tweemaal
daags gemolken) van de jaarlijksche op
brengst zijner 'koeion hebben ontnomen,
maar de minister van justitie heeft er geen
oog voor dat ons veel meer ontnomen
wordt ten bate van landgenooten, wier vader
landsliefde wel gloeiend wezen magen wp
moeten nog wel hetgeen men ons tot dat einde
Ontneemt, zelf naar den ontvanger-brengen.
Spreekt de minister - van »hoogerë éénheid
dan ziet? hp voorbij dat de. tweedracht tijdens
zjjn ministerschap voor jaren ia beslendigd, al
thans als hij afkeerig blijkt van wets- van
schoolwetsherziening, en »het juiste tijdstip"
- onzes inziens beter heden dan morgen
nog lang- niet gekomen acht en met de grootst
mogelijke voorzichtigheid" alleen de liberale"
partij ontziet.
De minister spreekt van zuivering eh ver
edeling van den partijstrijd door wederzijdsche
waardeering".Zie, die waardeeriug zou van
onze zijde moeten zijn: erkenning ".van 't zoo
genaamd recht der liberalen" op onze kinderen
op onze geldbeurs, en van hunne zijde slechts
bestaan in waardeering (taxatie) onzer finan-
ciëeie draagkracht.
Hij spreekt van rechtvaardigheid jegens min-
bevoorrechte klassen," en de schoolwet
maakt de halve natie tot miubevoorrechtten.
Hij spreekt van verdrinken aller persoon
lijke raucuims (wrok) in dengemeenschappe-
lijken eexbiPï voor godsdienst, waarheid - en
recht", maar tot ons leedwezen moeten wij
erkennen ditmaal niet te zien, wat de minister
denkelijk wel zietde zee, in Vvelke zóóveel zou
kunnen verzinken, want er:'zijn veel meer dan
persoonlijke veeten, de eene helft der natie
wordt tegen de andere helft in strijd en span
ning gehouden, niét van buiten af, maar inde zaal,
waar de ministers het woord voeren. Deeenige
weg, die ons daar geopend wordt, is naar den
zinkput van den ontvanger, en op weg daar
heen moeten wij zulk eene .groote zeé niet
voorbijgaan.
Nederland is klein en in menig opzicht
zwak. Maar toch het kan sterk zpu'1' als
de eendracht wordt mogelijk gemaakt, en iedere
staatsschoolnieester en ieder belastingbiljet'ons
geen herinneringen rijn aan het. onrecht, dat
ons wordt aaagedaan.
Wanneer zullen er- ministers komen, die dat
zien
BINNENLAND.
Hel Koninklijk gezin wordt op 28 December in de
residentie verwacht-.
„Het gaat van den grooten hoop."
Als men' iets duur wil hebben dan belast mep de
regeering met de uitvoering. Dat is niet alleen waar
als het onderjrijs geldt. Een hoogleeraar in het Sans
kriet aan iedere Rijksuniversiteit en subsidicn aan
jongejufvrouwen-scholen werden ondanks den lust tot
bezuiniging der Kamer gered-
Aan zeevaartkundig onderwijs" wenschte de Minister
niet te beginneD, daar eene herziening van de wet
op het Middelbaar onderwijs te wachten is.
Weelde bij schoolbouw wordt zooveel mogelijk
vermeden, verzekerde de Minister. Het is slechts de
vraag wat men' onder „weelde" rekent, natuuriky.
Op het terrein yan rijkshuizen-bouw kwamen weder
treffende staaltjes aan het licht. De gevangenis te
Rotterdam, voor 6 jaren voltooid, behoeft de kleinig
heid van f 25,000 voor Herstelling, omdat de gewelven
zijn ingezakt.
Het Ziekenhuis ie Leiden in 1866 op 2Va ton ge
raamd kost nu f 829,861, en thans is voor meubilair
nog noodig f 224,000. Dat is dus lS'/i ton gouds.
Zoo 2iet men waar de dubbeltjes gebleven zijn.
Aan bet debat over lager ouderwijs- werd o. a. ook
deelgenomen door de heeren van Wasscnaer, Kenche-
nius en de Jonge.' Deze onze afgevaardigde vertolkte
in korte maar goede woorden de gedachten aller
antirevolutionairen. „Hot doet my leed zoo sprak"
de beer dé Jonge -„dat zoovele milüoenen schafs
ten lasto van het Nederlandsche volk zullen worden
uitgegeven om het door ouderwijs te bederven."
Naar men verneemt, zal het wetsontwerp voor den
waterweg AmsterdamGorinchcm, waarvan de kosten
op 12 millioon geraamd zijn, weldra by do Tweede
Kamer inkomen. (JV. R. Ct%
Do Rijksmiddelen zijn in November bijzonder meege
val Ion, zy brachten bijna 2 millioon boven de raming root
ccn maand en 8'/ïton boven November 1879. In 'tgebeel
is reeds 33/< millioen mepr ontvnngcu dan over 11 maanden
verwacht werd en bijna evenveel boven de opbrengst
tot 30 Nov. 1879. Daarvan komt ongeveer 2'/. mil
lioen voor rekening der indirecte belastingen4 ton
meer dim in 1879 uit do directe, 1'/- ton uog uit de
accynscn, waarvan de suikeraccijns, nog hij na 6>/3 ton
bij 1879 ten achteren is, terwijl bel gedistilleerd
ruim 5 ton, de overige accijnsen te zamen evenveel
zijn vooruitgegaan. Bij de moeiolijkhevd om de uit
gaven- van *bct rijk ten- volle te dekken, is de belang
rijke stijging in de opbrengst der gewone middelen
een zeer welkom verschijnsel.
Het Vaderland verwacht, dat indien December niet
erg tegenvalt, de opbrengst der middelen de raming
met 4x!3 millioen zal overtreffen.
i Eene laatste waarschuwing tot vernieuwing der hy
pothecaire inschrijvingen is doorde^aais-Coarani aan
alle belanghebbenden gericht.
De Unie „Een school met den Bijbel" heeft eene lijst
openbaar gemaakt van door hare tusschenkomst ver
vulde spreekbeurten ten behoeve van Christelijk on
derwijs.
In onze provincie is tot nu toe niemand van wege
de Unie opgetreden. Men onderhandelt over eene
spreekbeurt, te Goes te vervullen.
De gemeenteraad van Groningen heeft, besloten tot
conversie haar 5 en 4'/- pcts.^gemcenteschulden in
eeric 4 pet. leening.
We zijn nieuwsgierig ,aiaar den afloop. Misschien
doet „Gcmcentecrcdiet" aan GroningeÖ ook wel ceno
aanbieding als aan Middelburg.
Baarland. L-l. V rij dag hebben aan de stemming
voor een lid van den gemeenteraad dezer gemeente
twintig kiezers," dat is ongeveer de helft der kiesge
rechtigden deelgenomen. Voorzeker een bewijs van
zeer geringe belangstelling. Daar ccn stembriefje van
onwaarde is verklaard, zoo zijn er uitgebracht 19 gel
dige stemmen, waarvan op J. Goense 8 en C. Zeevaart
4, zoodat tusscbendeze personen eene herstemming
moet plaats hebben.
In eene Maandag namiddag Je 's Hertogenbosch gehou
den vergadering van hoofdingelanden van het waterschap
ter bevordering der verbetering van den waterstaats-
toestand in bet noord-oostelijk deel van Noord-Bmbant
is, overeenkomstig de voorstellen van het bestuur,
zonder hoofdelijke stemming besloten, in dc kosten
voor de heropening der Qudc Maas en bijbehoorende
werken,' aan het rijk eene bijdrage te verleenen van
f 2,u00,000.
ïterli, -Srftool eir ëenJina
Ds. J, A. Schuurman, laatst prediktfht te Bata
via, beeft bet beroep tot predikant bij de Evangelisch
Lulhcrscbe gemeente te Leiden aangenomen.
Bedankt voor bet beroep tot predikant bij do
Ned. Hcrv. gemeente te Hcnkelom, door Ds. E. van
Gheci Gfldemeester te Wilhelminadorp.
In 1881 zal dr. J. H. Schollen, boogleeraar in
de godgeleerdheid, te Leidcu, zijn eer ol emeritaat
verkrijgen.
Op den 17 Augustus a. s. zal de beroemde criticus
en dogmaticus, 'de vader van het mot'Sfnisme, den
70jarigen leeftijd hebben „bereikt.
Clroede, 12 December. Onze lctraor Ds. H. J.
Janssen, predikant bij dc Nedcrduitschq Hervormde
gemeente alhier, mankte heden morgen aan de gemeente
bekend, dat bij vrijheid had gevonden voor het beroep
naar St Anno ter M uiden te bedanken. De gemeente zong
hem toe Psalm 72 11.
Ook ..de predikant bij de Lutherschc gemeente te
dezer plaatse Ds C. W. Pohiman heeft tot veler vreugde
voor het op hem uitgebrachte beroep naar Stadskanaal
bedankt.
De heeren A. Loeff en A. W. L. Talma, predi.
kanten bij de Ned. Herv. gemeente te Dordrecht, en
W. A, Barbas, by die te Dubbeldam1, hebben aan
hunne collega's J. Eigeman en E, -A. tV van Hoo-
gcnhuyze aangeboden, hun het aandeel van het trak-
tement en de vacatuurpenningeD, dat hun vanwege
den Ring ten deel valt, ten gevolge van de over de
beide laatstgenoemden gevelde vonnissen tot schorsing
reapectivelijk voor den tijd van zes maanden en ééne
maand toe U zenden, zoodra dit door hen ontvangen
zal rijn, met verzoek het door hen verrichte ambts
werk als liefdedienst te willen beschouwen. De heer
Eigeroatv heeft in. antwoord hierop te kennen gegeven
dit. aanbod, hoezeer bij het ook' waardeert, niet to
kunnen aannemen, daar hij eene zaak als de onder
havige, die in haar diep3ten grond die van kcrkcraad
en gemeente is, niet op zijne ambtsbroeders wenscht
over to brengen. k
Benige vermogende leden der Jtervormdc ge
meente te Rotterdam hebben hel -plan opgevat, een
nieuwe school te doen bouwen en deze na voltooiing,
geheel aan dc c(inconic te schenken. Bereids is daar
voor ccn 9lqk grond gekocht van 800 Ma aan dfe
Mannenlaan.
liKIIHNGDI-: liËRlCIl l'KN.
De Justitie uit Middelburg is Maandag te Sluis
geweest, tol het instellen van een onderzoek naar pene
vochtparty waarby iemand,zeer verwond was.
