De g
ten ten
Maldcg
Zooal
jaren v
nid
werd gi
der Vei
battccrd
nou de
kend g.
aan all
Nieuwji
de vers
de diac
verstrek
De
het ver
heden,
voorkóm
dat ook
heid de
palen u
De s
zenlijkei
verschil
waarbij
staf ka
hondt i
met be
dezer o
Ieder
bindt,
Het
het Vol
maand
werking
.verheid
lingen
en de
band wc
toegezcf
Het cl
zooveel
te doer
werkma
de vlijti
vermag
Tofr
en mee
op het
of te V
De ii
nut of
teekenin
schilder
zelf ver*
Aan
,'Jen, a"
voor d(
zullen
Zaai
Gcref.
VII»
ds. O. i
alhier, i
dat ZE
naar M
gemoent
EUe
nam df
naar aa
laten vi
4 locgc
tigheid
II
G dezer
diaken
tot ke$'
Slid
on Min
huis 01
otfcrvaa
gebouw
gebruik
noemde
Ook
de Chr.
voor hi
mogelij
zotting
christel
dezor v
Stuit, nu iets goeds af up den onwil van den
zondigen mensch, dan is het daarom nog niet
onbruikbaar in het praktische leven.
Waren in de dagen van Atkalia, van Achaz
de theocratische beginselen onpraktisch?
Is er wel ooit iets onpraktischer geweest dan
de beginselen der anti-slavernijmannen in de
katoen en suiker voortbrengende Staten van
Noord-Amerika?
Wij zonden dergelijke vragen kunnen doen
tot in 't oneindige.
- Wat onpraktisch zou zijn
Als de anti-revolutionairen kwamen met den
eisch olies of niets.
En wat allermeest onpraktisch zou wezen?
Als de anti-revolutionairen bajonet-af sloegen
en naar huis gingen.
Mag het eene partij, die pas aan -'t opkomen
ia, die verre in de minderheid wordt gehouden,
rerweteu worden, dat zij hare beginselen geen
ingang kan doen vinden in de door hare tegen
standers versterkte stellingen
Maar de 16e eeuw komt nooit weerom.
-En Calvijn ook niet.
Iföch behoeft do levensstroonramzesvolks niet
altoos buiten eene anti-re vol utuSSfcaö» bedding
te vloeien. Wij hopen dat hij erjifig' eenmaal
door bruisen zal. /f
Zij sluiten de zuiver ethische niet uit, want
heilig, zedelijk te zijn is de eisch eiken christen
gesteld, vooral aan hem, die 't zuiverst de waar
heid leerde kennen.
Zij sluit de irenische niet uit, want geen en
kel christen zal het heerlijk woord uit zijn
Bijbel scheuren zalig zijn de vreedzaraen", de
vredemakers; evenmin dit woord laat ze beiden
te zaaien opwassen tot den oogst"; en ook dit
niet: zalig zijn de zacbtmoedigen, want zij
zullen-het aardrijk, beërven." De gereformeerde
(om 'fc spraakgebruik maar te volgen) duldt
niet dat eenig woord der Schrift worde te kort
gedaan.
Houden wij, als gereformeerden en als anti
revolutionairen, dit in bet oog, dan zal ons
staatkundig program zijn, wat de hooggeachte
opsteller van Ons Program schreef; >Eene schets
wel van anti-revolutionaire zijde uitgaande, maar
bestemd voor het heele landdat is er op aan
gelegd om een modus vivendi (mogelijkheid van
samenleving) te bieden aan alle partyen. Zeer
zeker met den parfcijstempel, dat is met den ijk
onzer beginselen gewaarmerkt, maar desniette
min in aard en strekking nationaal
En dat is praktisch.
stelde meening uit, dan is het Voor Heden als wij eo^-
anderen, die geen rechtskundigen zijn, niet mogelijk
om, enkel met raadpleging van ons gevoel, in deze
zaak uitspraak te doen. Zijn geloovige geleerden bet
over deze zaak niet eens,- dan is er geen reden om
de-meening van De Standaard, omdat- zij op zulk een
beslisten toon is uitgesproken, voor de alleen ware
te houden.
Wij hopen dat aan de' Vrije Universiteit vele bo-
slist-geloovige rechtskundigen zullen gevormd worden,
en dat van hoogleeraren en gepromoveerden aan die'
Universiteit een beider licht zal opgaan orer zaken,
die ons nog duister zijn.
Menigeen 'meent al spoedig in staat lc zijn een
oordeel te vellen over za ken, waarin hij volstrekt niet
t'huis is.
Hebben onze. kamerleden op raad van deskundigen
uit hun midden of uit hunne" vrienden vrijheid ge-
venden om de wet te helpen aannemen, dan laten
wij ons door afkeurende oordeelvellingen van niet-
deskundigen niet schokken in het vertrouwen, dat wij
in onze vertegenwoordigers stellen.
Het verdient dankbare vermelding, dat door den
invloed der onzen verscheidene artikelen onder de
behandeling merkelijk zijn verbeterd, met name waar
er sprake is van de hoererij.
Blijvc den heer Lohman wiens afwezigheid uit
de Kamer om reden van ongesteldheid wij betreuren
in den Bosch het toepassen van 't nieuwe wetboek,
in den Haag de bepleiting onzer beginselen aanbe
volen blijvc aan elk onzer, waarde lezers, de schoone
taak, om door verbreiding der christelijke beginselen
velen te helpen vrijwaren voor aanraking met het
strafwetboek, dat een der van God-verordende mid
delen zij om ons een gerust leven te verzekeren 1
Er moet ons intnsschen nog een woord van
het hart.
Er wordt onzes inziens veel te veel gepraat
over gereformeerd, en over gereformeerd kerke
lijke- of maatschappelijke stelsels;
't Is geen wonder dat tegenwoordig het woord
gereformeerd uieer en meer in gebruik komt.
Eigenlijk beteekenen gereformeerd en hervormd
juist hetzelfde, ook hebben bier te lande de
kerken die zich gereformeerd en hervormd noe
men dezelfde belijdenis, maar bij ontstaand en
voortdurend verschil hebben beide woorden eene
nog al uiteenloopende beteekenis aangenomen.
De beteekenis van 't woord hervormd is hoe
langer hoe ongunstiger geworden, doordat vele
leden en hoogste bestuur der Ned. Hervormde
Kerk hun uiterste' best hebben gedaan, om dat
woord in minachting te brengen. Daartegenover
is 't woord gereformeerd in toenemende eere ge
komen, vooral door het moedig en met succes
optreden der Cbr. Gereformeerde Kerk.
Maar wy vragen ons afis het wel goed om
van gereformeerden, van gereformeerde men-
tchen te spreken
De kerk is in der tijd, toen zij 't meer dan
.broodnoodig had, hervormd of gereformeerd.
Hare geloovigste en bekwaamste woordvoerders
stelden toen eene belijdenis op, die onzes1 iuziens
door gcene andere is overtroffen tot den huldi
gen" dag, en zij, die vroeger of later deze belij
denis als de hunne aannamen, noemen zich
gereformeerden, en velen hunner zien hun ideaal
reeds bereikt als zjj dien naam dragen mogen.
Wij zouden hen liever- noemen voorstanders,
volgelingen, belijders der gereformeerde begin
selen.
Maar dat te zijn is niet voldoende.
Gods Woord eischt' meer dan hervorming,
meer dan reformatio, het oischt wedergeboorte.
De man van gereformeerde beginselen belijdt
eigenljjk niets meer dan dat hy het beste pro
gram beeft, hij stelt alleen de opsomming, de
omschrijving, do formuleering der Schriftuurlijke
Waarheden, zoo als hij die heeft, boven die van
anderon.
Hy is dus een bevoorrechtte.
Maarzoo zeker als adeldom verplichtingen
oplegt, zo.o zeker legt het bezit der zuiverste
leorbegrippen de zwnnrsto verplichtingen op.
De gereformeerde boginselcn zijn door en door
christelijk.
Ons laatste woord in zake de aanneming van het
Strafwetboek. 1
't Is noodig dat zoo nu en dan Ons Program eens
wordt opgehaald.
Onmogelijk is het dat alle leden onzer partij omtrent
elke zaak dezelfde gevoelens of meeningen koesteren,
en daaruit kan allicht voortvloeien dat de eeu den
ander van ontrouw aan onzo beginselen in meerdere
of mindere mate verdefrkt, ja raeeoen »oa dat er
„buiten-t boekje" gegaan werd.
Zoo ia 't gebleken dat er velen zijn, die met De
Standaard vertoornd zijn op de anti-revolutionaire
kamerleden, omdat deze bij de eindstemming vcor
het strafwetboek- hebben gestemd.
Artt 13 en 14 van Ons Program luiden
„Van den Souvcrein wil zij (de anti-rev. of chr.
hist, partij) dat door eène onafhankelijke rechtspraak,
die onder ieders bereik vallc en in verbaod sta met
met het zedelijk rechtsbesef der natie, volgens wetten
die op de eeuwige rechtsbeginselen rusten, de beslis
sing uitga voor alle geschillen van partijen, zoowel
van burgerrechtelijken als van administratieven aard
ten 2e vonnis kome tegen een iegelijk, die zich ver
grijpt aan de gemeeno orde der dingen en ten 3e
voltrekking van straf aan den gevonnisdc volge, niet
slechts om de maatschappij te besehermen of den
overtreder te beteren, raaar allereerst tot herstel van
de geschonden gerechtigheid. Des noods door de
doodstraf, waartoe het recht in beginsel aan dc over
heid toekomt.
„Op de overheid, zoo oordeelt ze, rust de plicht om
tc waken voor de publieke eerbaarheid op den weg
en in publieke plaatsende gelegenheid tot het ge
bruik van slerken drank te beperkenden uitstal te
verbieden vau onzedelijke boek-, plant- of prentwerken;
■verleiding van minderjarigen tot onzedelijke daden
strafbaar tc stellen cn met de hoererij op gecnerlei
wijze, noch preventief, noch beschermend, en derhalve
anders - dan werend, »in aanraking te treden. Onder
dien verstande echter, dut ze zich bij eiken maatregel
die uit deze verplichting voortvloeit, stïptclijk verre
honde van wat tot het terrein des huiselijkcn levens
behoort."
Nu bevat het strofwctbock vooreerst niets dat
met deze artikelen in stryd is, behalve tint do
reeds afgeschafte doodstraf niet weder is ingevoerd.
Niemand heeft ontkend dat nnn de overheid het recht
toekomt om do doodstraf toe te passen. In dc mili
taire wetboeken blijft de doodstraf dan ook behouden.
De Standaard beweert wel, moaf heeft nog niet be
wezen, dat hot- strafwetboek eene voortdurende looche
ning der christelijke beginselen is, cn er zijn onder
onze kamerleden manneu, wier onverdachte christelijke
bcginBclcu, gepaard aan rechtskundige bekwanmheden,
ons ten waarborg strekken dat hét wetboek geen voort
durende loochening diet1 beginselen is, andora zouden
zij er nooit voor gestemd liöbben. Een difcr leden, de
heer .Lobman, heeft t« een zeer uitvoerig schrijven aan
De Standaard (no. 2 lift O van 22 Nov.) dc tegen hem
cn zijn gocstvcrwnntcn uitgebrachte beschuldiging zeer
besliat verworpen.
Er zijn deskundige, bcslisf-golöovigo christenen, die
mconen dat de verplichting om dc doodstraf ook in
onzen lijd toe te passen, niet uit. Gods Woord voort
vloeit. Sprockt De Standaard nu eono togouovergo-
De begrooting van Justitie werd niet zooals we
ccrsl hadden gemeend, aangenomen met algemeeno
stemmen. Eene stem was tegen, die van den heer van
Houten.
De minister van binnenlandsche zaken werd, bij de
algemeene beraadslagingen over de begrooting van
zijn departement zeer lastig gevallen over zijne, houding
in zake dc openbaarheid der belasting-kohieren Ie
Amsterdam, waardoor nasr het inzien van sommige
leden wctscbennis bad plaats gehad.
De behandeling van dit hoofdstuk wordt beden
-voortgezet.
Onder het snoeimes door de Tweede Kamer tot
bezuiniging gehanteerd, is met volle recht ook geval
len een som von f 10,000 voor een nieuw op te richten
bureau van Statistiek, eene instelling welker uitbrei
ding zonder twijfel zich spoedig in verhoogde trac-
temepten zou doen kennen, en welks nut in 't minst
niet boven twijfel js verbeven.
Op Hoofdstuk Binnenl. Zaken zijn de volgende
amendementen voorgesteld
Dc heer Schimmelpenninck van der Oye stelt voor
art. HO te verminderen met f2000.
Dit bedrag van f2000 strekt tot subsidie aan de
Arnherosche handwerkschool voor meisjes.
De heer De Jonge stelt voor om art. 120:
„Aankoop en BtiehtiDg van gebouwen, huur on
onderhoud van gebouwen, enz- en verdere uilgaven
ten behoove der Rijkskweekscholen en daaraan ver
bonden leerscholen", te verminderen met f24,000 cn
olzoo te brengen op fl70,*000.-
Dezelfde .heer steltvoor om art. 151 „Jaarwedden
en verdere bclponingcn der ambtenaren cn kosten van
bediening cn oppassing bij het Koninklijk Penning
kabinet te 's-Gravenhage" te verminderen met f G00
n alzoo terug tc brengen op f 2200.
Nogmaals is voor de Herberg der studenten aan
de Vryc Universiteit van N.N. een som van duizend
gulden ingekomen. Hierdoor aangemoedigd hebben
heeren Directeuren dan ook reeds in hunne jongste
vergadering tot de oprichting van zulk een Hospitium
besloten. l)e daarvoor benoodigde som kan op ruim
f80.000 worden geschat.
Voor dc bibliotheek werd voorts mingeboden en met
dankzegging aangenomen, een belangrijke collectie
Gereformeerde literatuur, dusver deel uitmakende van
dc boekerij van ccn Duifsohcn geleerde tc Stuttgnrl.
Nog dient vermeld, dat bet veersto nummer, dat
voor de Bibliotheek inkwam ecu present-exemplaar
was van den heer Dr. J. 11. Gunning, van ccn door
hem uitgegeven' wede. Ook dc heer Schamhardt te
Rotterdam zond belangrijke bijdragen.
Naarmate de berichten inkomen, blijkt nlmecr dat
do financieels resultaten in de districten alleszins be-
vredigom! zyn te noemen. Zelfs in Den Hang wordt
men wakker Hoogst wnarachijnbanr zullen de geld
middelen voroorloovcn nog in den loop van '81 tot
de benoeming van twee nicuwo hooglccrarcn over te
gaan. Ten gevolge waarvan door hccren directeuren
dan ook een voordracht voor de bezetting van twee
nieuwe cathedtirs vrangd is.
