Chris te lijk-historisch blad voor Zeeland,
Dinsdag 14 December.
Prijs der AdvkrteKtikn:
Per regel 10 ets.; Familie-berichten van 1
sgels ƒ1,Iedere regel meer 15 cents.
Liefdegaven 6 cents per regel.
Verschijnt eiken Maandag, Woensdag en Vrijdag
avond ten 8 are, behalve öp Christelijke feestdagen
Prijs per drik maagden frantof 1,50.
Enkele nommers- 0,05.
Uitgever:
I?. O. W I.J TM AIN
zich aan tegen die der godloochenaars der vorige
eeuw, tegen die der revolutie,- waarmede op 'hun
werk aan het eind dier eeuw de kroon werd
gezet. De ongoddelijke beginselen 'fciju nooit ztfo
kras, nooit zog brutaal op dé uVaatsohappij t6è-
gepast als toen, en tegenover de 'döorwerking dier
revolutionaire beginselen noemen wij de onze
anti-revolutionair.-
Toch dagteekent de revolutie, het omkeeren
der wettige orde, het rich vijandig stellen van
volken -en machten tegenover God, üiet van eëh
honderd jaar geleden-.'
Wie., geen vreemdeling ia in dewereldge
schiedenis' weet, dat tijdperken, waarin God gp-
eerd en als Koning erkend werd veel zeldzamer
en korter waren dan andere, waarin de me'n&ch
zich als opperheeraanstelde en zijn eigen maak
sel vereerde, zich een eigen god schiep in Ver
beelding of in stof. v
Zelfs by het onder de theocratie (godsheer-
echappy). leyendo Israëlitische volk was het zoo.
Wij moeten, om dat duidelijk te zien* niet eerig
gaan tot het rijk van Jerobeauij die door eenè
revolutionaire daad zich meester maakte van
het hem door God toegezegdé koningrijk, dat
eindelijk in eene reeks van. ömweiitelingen te
grpnde ging. Wy zien het by het rijk van Judö,
zoo goed als in den voortyd, van Mózes af, dat
er slechts korte tydperken'zijn geweest van op-
wekkingj in welke God als Koning werd erkend
en gediend. Er kwamen toten zulke door en
doorrevolutionaire tijdperken voor; dat Gods
wet geheel vergeten raakte, dat ieder deed wat
goed was iii zyn eigen oogon. 1
Zou het in eene zondigè%ereld anders kunnen?
Wij kunnen het eens zijd- met Ds." Gispen,
als hij de deugdelijkheid der anti-revolutionaire
begin solen erkennende, daaraan 'vooreerst dte
zegepraal niet durft voorspellen; Toch,zien w'jj
niet af van art. 1 van Ons Prdgrum vDe'antï-
rovolutionairo of. christelijk-historische richting
vorlcgenwoordigt, voor'zooveel oils lftnd anngokt,
den grondtoon van ons volkskarakter, gtelyk
dit, door Oranje geleid, onder den invloed der
hervorming, omstreeks 1572, zjjn-stempel ont
ving on wonsoht dit, overeenkomstig den gexdlj^
zigden volkstoestand, in een vorm,' die aan de
behoeften vmi onzen tijd yold&ct, te ontwikkelen/'
Ook is onze staatsbeschouwing er nietop
aangelegd om uitsluitend eon 'land te bevrudigeïj',
waarin niets dan calvinistische antii-rövorutiö-
n ai ren wonen; maar bedoelt do voorwaarden
van edeler existentie en natuurlyker ontwikkeling
dan ons thans gegund zyn, te bieden aan een
rijk van gemengde bevolking'van hot rjjk 'dór
Nederlanden, golyk dit in do twoode helft der
nogoutiondo eouW feitolyk beètaat
maar zoodra men ócn staatsambt of gewichtige maat
schappelijke betrekking bekleedt, loopt men dadeljjk
vast. Een rechter b.v. heeft bitter weinig met begin-
solen te makenmaar des to meer met de wet. Eene
goede, zedelijke, bruikbare wet komt hem dagelijks te
stade.
Deze uitspraak het persoonlijk gevoelen j
van Ds. Gispen, die 'tonderteekende —-is na
tuurlijk dooi de tegenstanders der anti-revoluti
onaire beginselen met blijdschap opgemerkt. Ziet
ge wel" zoo zeggen zij' een van de voor
naamste* anti-revolutionairen verklaart de be
ginselen zijner partij voor onpraktisch, voor iets
dat in de maatschappij vastloopt," en 'tkan zijn
dat meer dan één voorstander dezer beginselen,
dat menigeen, die er tén minste eerbied voor
had, nu ook gaat zeggeu: ér is niet veel raëê
uit te voeren."
Wij luisteren gaarne naar den gezelligen kout
van ónzen vrietid Gispen, hy kaü vrieud en
vijand de waarheid zeggen op een toon, die alle
boosheid nitsluit en ontwapent, maar dat »de
waarheid zeggen" met eene voor den patient
héilzame eenzijdigheid, is niet altoos dé 'zuivere
of volle waarheid.
Als wij onszelven rekenschap geven van ons
lidmaatschap der anti-reVolutionaire partij, dan
verwylen Ónze gedachten niet' bij Calvijn, al is
diens invloed op de grondleggers onzer pavty
onmiskenbaar.
Voor ons is de grondgodachtc der revolutie 1
uitgésprokoii in deze woordenGod onderde
mensch kovenen daartegenover is 't kort begrip
der anti-revolutionaire beginselen: God boveri,
de mén'sch ónder.
Wy k'cnncn ijverigo voorstanders onzer be
ginselen wij behoeven zo niet met den vin
ger 'min to wijzén dio verre van calvinistisch,
I die bcèlist luthersch zjjn, en toch volstrekt njpt
als bijloopers, als met ons optrekkend vermengd
volk" worden beschouwd.
't Is by velo anti-revolationairon waar te nemen,
dat zij, wat hunne godsdienstige overtuiging, hun
kerkelijkstandpuut betreft, calv'inistisch zijn, én er
zijn onder hon nic.t-weinigen, die in plaats van
uc calvinistische beginselen uit te werken naar
de behoeftou der 10e couw, liovor tot óalvjjn en
de lGe eeuw zouden feriig* willeu. 't Lijkt hun
gemakkelijker drie eeuwen terug to springen,
dan zich de moeite to goven otn te doen, wht
Calvjjn doen zou als hy nu leefde, 't Komt ons
voor dat Ds. Gispon op do zoodanigon hot oög
luid, toen hjj do bovenaangehaalde' woordeti
schreef.
Onze anti-revolntionairo ..beginselen zouden er
ook kunnen on moeton zyn, hl Ware ér nóóit
con Calvjjn geweest. Onze beginselen kantelt
SCHOOLBEZOEK.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van GOES, ves
tigen, naar aanleiding cener Circulaire van Hccron
Gedeputeerde Staten van Zeeland, d.d. 3 December jl.,
no. liO, (Prov. blad no. 108,) de aandacht van belang
hebbenden op dc bepaling van Rrt. 81, laatste alinea,
der Wot van J? Augusl.ua.l8Z.8..{.Si..bI. no, 127,) volgens
welke ouders of verzorgers van kinderen boven de zes
en beneden de twaalf jaren, die volgens de daarvan
le maken staten zich op 1 Januari in ac gemeente be
vinden, doch niet ter school gaan, van wege dc ge
meente gecnc ondersteuning (geneeskundige nulp uit-
ïonderd). kunnen ontvangen, tenzij zij aantoonen, dat
hunne kinderen tep onrccïite op den ter Secretarie ter
lezing te leggen fetaat van niet schoolgaandcn zijn ge
bracht of dat hun het niet schoolgaan dier kinderen
hict is te wijten.
Goes, den 11 December 1880.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
J. G DE WITT HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
KENNISGEVING.
BURGEMEESTER EN WETHOUDERS van GOES
gcvCn door deze aan belanghebbenden, kennis, dat
cers.duags zal worden aanbesteed het dempen der. sloot
nan den noordkant van den tuin van het kodichuis
»De Prins van Öranjo" en het daarvoor in dc plaats
maken van een riool
dat bij dc uitvoering van liet werk kosteloos gelegen
heid bestaat, voor die perccelcn welke door dit werk
hunne alwatoring zonden verliezen van de plaats waar
'•hans de sloot hgt tot aan het hoofdriool, eon uitwa-
cringBkanaal te verkrijgen
dat zij die hiervan gebruik wcnschen te ranken zich
vAór Ziterdag don J8ucn December 'bij bovengenoemd
collegie schriftelijk' voor dit doel bchooren aan te
melden op dat hun verlangen in overweging zou ge
nomen kunnen, wordenen
dat aanvragen om in bedoeld gedeelte riool cenc
Uitwatering tc verkrijgen na dien dag ingekomen op
dén gewonen voet behandeld worden, terwijl alsdan
bij vergunning .om con nfvoorriool riaar hel hoofd riool
te leggen, de kosten van zoodanig werk. gpheol door
den bolnughobbcnde moeten gedragen worden.
Goes, den 10 December 1880,
Burgemeester en Wethouders voornoemd.
J. G. DE WITT HAMER.
De Sccrcleris,
HARTMAN.
Sprekende over het tusschcn de redactie van
De Standaard en den heer dc Sn^orniu Lohnlan
bestaande versohü omtrent de houding der anti
revolutionaire kamerleden bij de eindstemming
over bot strafwetboek, zegt Ds. Gjspen in De
llidzuin
Nu heeft,... mijns inziens, deze gebeurtenis weder
[middagklaar aangetoond, voor wie, het nog niet zag,
Jdnt men met do an li-revolutionaire bcginsoion o, So
„weinig doen kan, in liet praetiaclic loven. En dat
hict omdat die beginselen niet dertgon, maar omdat
dc volken in dc IDo eeuw uit geheel andere beginse
len leven dan in do lGe couw. De levensstroom
beeft oen nndoro bron, dan ten tijde vnn Calvijn, en
graaft lioh een nndoro bedding.
Dit feit mag men liotrouren, mnnr het tc outkennon,
gnat niot nnnl Zoölnng men op do studeerkamer blyÜ
tillen, kan inert do beginselen uitworken tot een géhool
godsdienstig, óf goroforincérd-mantsohrtppclijk stolsel
■S <„S 0?