HET
Nieuwe Goesehe
Chr is telijk'his torisch blad voor Zeeland,
BINNENLAND.
t
laso.
Dinsdag 46 November.
674.
Verschijnt eiken Maandag, Woensdag en Vrijdag
avond ten 8 ure, behalve op Christelijke feestdagen
Prijs per drib maanden francof 1,50.
Enkele noramers'- 0,05.
Uitgever:
P. WIJTM A N,
tb
MIDDELBURG*.
Prijs der Advkrtkntiën:
Per regel 10 ets.; Familie-berichten van 1-
regela 1,-r- Iedere regel meer 15 cents.
Liefdègavëi?. 6 cents per- regel.
GEMEENTE-BESTUUR.
Slachterij.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van GOES
brengen ter openbare kennis, dat door Abraham de
Wilde Cz. iS ingediend een verzoek om vergunning tot
oprichting eener Slaclitery'lh. Bet perceol wijk D No.
137 (kadastraal ibekend in sectie D no. 1600.)
Voorts, dat liet verzoek met do bijlagen op de secre
tarie zijn ter visie gelegd cn dat op Zaterdag den 27
November 1880, des namiddags te éen uur, itr liet ge
meentehuis gelegenheid zal gegeven worden om bezwa-
ten tegen de oprichting in te dienen en toe te lichten.
Goes, den 13 November 18S0.
Burgemeester eu Wethouders voornoemd,
J. J. OCHTMAN, L. B.
De Secreteria,
EA RTM A N.
Oeoonomlsehe Spijsuitdeellnff.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van GOES
brengen ter openbare kennis, dat, blijkens ontvangen
bericht, de commissie tot de CECONOMISCHE SP1JS-
U1TDEEL1NG hare werkzaamheden voor het aanstaande
winterseizoen heelt hervat en dat de biljetten ter in
schrijving aan do ingezetenen zijn uitgereikt.
Burgemeester en Wethouders voldoen gaarno»aan het
Verzoek der commissie, om tot ruime bijdragen aan te
sporen.
Ecné' herinnering aan dc heilzame strekking van leze
instelling, te weten de uitdceling eener verwarmende en
voedzame SOEP aan invalide armen in het koude jaar
getijde, zal wel overbodig zijn, maar Burgemeester en
Wethouders achten liet niet overbodig er op te wijzen,
hoe de instelling, door de ruime deelnemingen onder
steuning der ingezetenen opgericht en in stand gehou
den, een sieraad onzer gemeente en het zeer te bejam
meren zou zijn, als zij door gemis aan de noodige
fondBen moest ophouden te bestaan, of hare weldadige
werking moest beperken.
In plaats van do verderfelijke handreiking aan bede
laars langs de deuren, waardoor de luiheid gevoed en
dc zorgeloosheid bij de behoeftige klasse bevorderd
wordt, is het bijdragen tot uitreiking van liet doel der
commissie veel befèr middel om de armen wel te doen.
Do leden der commissie, zijnde behalve do hoer J.
A A FRANSEN VAN DE PUTTE, Voorzitter, de hee-
ren F. S A. KNITEL, D. M. MOLIJN, A. DEKKER,
D. HILDERNISSE, E. VAN DEN BOSCH, J. KOOMAN
t Az, B. M. den BOER, M. STERK en Mr. P. J. A. VAN
DAM, Secretaris en Thesaurier, zullen zeil de biljetten
bij de ingezetenen ophalen of de giften in ontvang
.nemen cn Burgemeester en Wethouders hopen, dat zij
alsdan in cene ruime intcckening of bijdrage het be
wijs zullen zien, dat dc werkkring der commissie en
haar voortdurend bestaan op lioogen prijs worden gc-
'stcld.
Goes, den 13 November 1880.
Burgemeester cn Wethouders voornoemd,
J. J. OCHTMAN, L. B.
Dc Secretaris,
H A It T M A N.
Aanvang om sluiting; der Graan- om
Botermarkt.
BURGEMEESTER cn WETHOUDERS van GOES
brengen ter openbare kennis, dat zij op verzoek van
eenige graanhandelaren cn in övjjrleg met dc Cora-
missio voor de graanmarkt ceno wijziging hebben gc-
bracht in de tijdstippen van aanvang en slititing oer
Graanmarkt en tor uitvoering van artikel 3 alinea 2
der verordening tot regeling der Boter- en Graan
markt, hebben bepaald, dat beginnende den 0 December
1830 de {fraanmarlit zal aanvangen des voor-
middags to half olf nro, en gesloten zal zijn
dos middags to half oen ure, terwijl
do botermarkt van af dien dag 'zal- gehouden
worden tuin de PoHtiovvaoht van <les»
voormiddags lialf twaalf tot dos
miadngs oom ure.
Zullende de aanvang en sluiting door het kleppen
der kleine stadhuisklok worden aangekondigd.
Goes, den 15 November 1830.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
J. G. DE WITT HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
De christelijke pers en het
Strafwetboek.
Naar het oordeel van Dó Standaard, is de behan
deling en aanneming van het Strafwetboek, gelijk dat
in do laatste weTcén plaats" had, een bewijs van zede-i
lijk onvermogen op politiek gebied.
Om den inhoud van" het Strafwetboek is het ia da
eerste plaats geoordeeld.
»De tegenstelling der\in God wortelende én dei
tegen den Allerhoogste*" ingaande beginselen kan al
bezwaarlijk sterker uitkomen dan bij een Wetboek
van Strafrecht. »Straf* en recht' beide toch. zijn rea
liteiten, die in een geheel ander licht voor u treden,
al naar 'gelang ge uw standpunt kiest in dc zich zelf
genoegzame maatschappij van het. raenschelijk leven,
dan wel in den' Alleenzelfgcnoegzamen God, uit wien
alle ding is en om wien alle ding alleen bestaat. Een
Wetboek van strafrecht brengt u rechtstreeks in aan
raking met uw Catechismus, en door' uw Catechismus
met den Woordc Gods en al de ontzettende vragen,
die menschcn en menschen -vordeelen, als daar zijn het
karakter der zonde, de toerekenbaarheid der schüld,
dc vrijheid van den wil, de heiligheid van den'eed,
een toekomend oordeel;;-het doel van alle straf, dc
zedelijke vrijmaking van'het kwaad, hetrecht om Btraf
uit te oefenen, ja, de macht over- 's menschen leven,
het perst cn dringt zich alles schier in elk artikél van
dit..Wetboek saam.
Éen strafwetboek, rustende op de geopenbaarde be
ginselen van de Heilige Schrift, zal dus een geheel
ander zijn, dan een Strafwetboek, gebaseerd op ae be
ginselen der moderne wereldbeschouwing. ElkjWetboék
van dien aard is de inkleeding en belióhaming van eén
systeem. Eh r.u kan noch mag het Verheela, dat het
Strafwetboek, dat Dinsdag jl: onder den hamer van
den Voorzitter doorglipte, wel metterdaaU en in der
waarheid eene doorgaande verloochening is van de
beginselen, door dc Christenen beleden, en een incar
natie van de beginselen, beleden en verkondigd door1
de woordvoerders onzer moderne maatschappij.'
Niet minder ora de wijze- waarop het tot stand
kwam.
Een'parlement moet, naar zijn hoogo bestemming,
reeds de naam van parliamenlum duidt hot aan, een
plechtige samenkomst zijn, waarin de gedachten, die
zich-in het hart der natie verdringen, tot uiting komen.
Wetgevende macht is de Staten-Gcneraal vólBtrekt
niet. Wetgever is alleen de Koning.
Maar eer de Koning een wet maakt en dus die wet
kan uitvaardigen, is hij gehouden, die wet zedelijk
vast te hechten in het hooger bewustzijn der natie
ze als te schrijven op de tafelen van haar haft.
En daartoe nu strekt de wetsbespreking met dc
Volksver tcgeuwoTrtdiging.
In die Vertegenwoordiging moeten dan de beginselen
diet in het volk leven of ook dat volk vordeelen, in al
hun diepte gepoild, aan het woord komen. Wat voor
het eene en tegen het andere beginsel te zeggen valt,
moet door kundige denkers, vaaroige 'tolken, bezielde
tribunen' bepleit. Zoo ontstaat er een worsteling'van
de gedachten in het woord. In die worsteling mag
goen kwartier gegeven, noch gerust eer do overwinning
door feitelijke nederlaag van den ,zwakkere in begin
sel' beslist en uitgemaakt is. En geen recht mag vast
gesteld, geen straf gedreigd, geen macht don rechter
geschonken worden, dan nadat elk der ontworpen be
palingen, door het debat in helder licht gesteld, zich
m zedelijken zin wist te rechtvaardigen voor het be
wustzijn der natio.
Van zulk een worsteling behoort dan een weörklank
door heel het'land uit te 'gaan. Het moet spannen op
het Binnenhof. De daar bestaande spanning moet over
gaan in de pers.- En uitde pers moet aó beweging
uitgaan, die allengs het méêlevend vólk in die hooge
debatten doét 'deelnomen en partij kiezen. Door het
besef van die volksbelangstellino moet de toon van den
Atrijd nog verhoogd wórdénx fin het einde moet zijn,
dat het gevoerde, debat, debeginselen over en weer
nogmaals vaster deed wortelen: dat het rechtsbesef bij
heel het volk weêr wierd opgewekt; en dat de natie,
alarm onder zulk een Btrafwet zich buigend, wêer klaar-
lijk cn'helder 'weet, op wat autoriteit, in welk geval
en door welke macht, op wat wijs en op welken grond
cr gestraft zal worden.
Staat de natie' rlög' zeèr laag, gelijk, in Rusland ef
Bulgarije, dan wordt het Vecht haar opgéTegd. Maar
heeft een vólk, gelijk ten onzent, een historie, leeft liet
met bewustzijn, wrerd het mondig, danis een behan
deling van zulk een materie naar logeren maatstaf dan
we aangaven, eenvoudig oen vlek'op zijn eer, een ver
kleining vhn zijn historische betpekenis, een bedenke
lijk aymptoon-voor zijn zedelijken welstand.
En hoe ging bet nu?
Een Ksmor, die dé figurante speelt, die in heel haar
optreden betuigt: ,Uitnemende -Minster, dé Staten-
Gencraal, ontzonken aan haar roeping, ia voor zulk eén
gt-ootsche taak te klein, te onbeduidend, te machteloos
geworden. O, doe gij hetWoor oiis af. Dicteer óns uw
Wetboek. En mocht de vorm eischen, dat hét ook zoo
nog de rdvoe bij ons paéaecre, o, kom dan, en gfeèn
onzer zal u ophouden, We zullen niet debatteeren, we
zullen zwijgend bij uw arbeid toözien, en de sleutel
tot het geheimnis zal liggeh, niet in hart, noch in ons
woord, maar in den zeer p'roz&ïsóhen hamer van onzen
president."
Het voorstemmen van de anti-revolutionaire leden
geeft de Standaard een afkeurend woord in de pen.
Zelfs het schérper optreden van 'dit nieuwe wetboek
tegen de onzedelijkheid is niet in staat die houding
te rechtvaardigen.
,War.t al bieden wc ongeveinsd onze hulde aan allen,
die het zedelijk besef hierbij hoog hielden, toch toont
reeds het feit, dat ook de moderne Minister en tal van
moderne Kamerleden hiertoe möewerkten, hoe weinig
ook hierbij de zuivere eisch onzer beginselen ons wera
gegund.
Dat merf voor eene onderwijswet rustende op tegen
overstaande -beginselen nooit stemmen zp.u, maar. wei
voor een strafwetboek, dat stellig niet minder der
Majesteit van de Souvereiniteit onzes Gods1 raakt is
eene inconsquentie door de Standaard gewraakt.
Geheel anders is het oordeel van de Prolesianteche
Noordbrabander. 4
i,Do grenzen op elk terrein juist te stellen, ziedaar
het moéioiykste probleem dat een strafwetbook 'heeft
op te lossen. Men beweert dikwijls dat de liberalen te
philnntropisch, te humaan zijn en zulks ten koste van
net reclit der maatschappij. Dit moge waar zijn ten
aanzien van hét strafstelsel, omdat het vooral do Jibe-
ralen zjjn die een oyerdreveh_ vrees hebben voor licha
melijke kastijding. Maar in hét midden gelaten de
vraag of celstraf van langen duur zooveel humaner is
dan eene korte,'juist toegepaste lichaamskastijding,
ten aanzien van de vraag welke feiten strafbaar zijn,
zijn de liberalen, (conservatieven meegerekend) eer te
geneigd ora het recht van den Staat, van dc Overheid
te verscherpen dan oiu het te verzwakken.
Eene vergelijking van het oorspronkelijke met het
thans aangenomen ontwerp evenzeer als met de.bepa-
lingen van den Code Pt'nal(ons tegenwoordig straf
wetboek,) zbu dat duidelijk in het licht stellen. Ook bij
de amendomenten gedurende de behandeling ingediend
bleék het. Geen araendement, waarbij het strafrecht der
Overheid werd uitgebreid vond ernstige bestrijding.
Daarentegen bleek dc poging om de Kamerleden tot
beperking te nopen, meermalen vergeefeche moeite. Som
migen beweerden 'dat men hot ten aanzien van het éen
of ander misdrijf de grenzen maar zóó moest uitbrei
den dat allés er onder vieldan had altijd het Openbaar
Ministerie nog dc niet-vervolging in zijne hana I Een
systeem,; dat ook door tyrannen menigmaal iB-gehuldigd
en dat wij nog in enkele wetboeken terugvinden, waarin
