HET ZUIDEN,
Nieuwe Goesche Courant,
fi OïiÖ. Donderdag- 21 October. M". (S63.
Christelijk'historisch klad voor Zeeland.
BINNENLAND.
Verschijnt eiken Maandag, Woensdag en Vrijdag
avond ten 8 are, behalve op Christelijke feestdagen
Pi-ijs per drie maanden francof 1,50.
Enkele nommers--
Uitgever:
P. G. WIJTMAN,
te
iMXDDEI/BTJR-G-.
Prijs der Advkrtentiën:
Per regel 10 ets.; Familie-berichten van 1-
regels ƒ1,Iedere regel meer 15 cents.
Liefdegaven 6 cents'per regel.
Op den dag dat velen onzer zich, naar het
lichaam of naar den geest, in het koor der
Nieuwe kerk te Amsterdam bevinden, kan het
liet ongepast zijn aan de daar plaats gehad
ïebbende gebeurtenis een enkel woord te
vijden.
Eene universiteit werd daar geopend. Dat
s in ons kleine land de vijfde, minstens drie
e veel. Wij hebben niet de krachten om alle
eerstoelen aan vier universiteiten in voldoende
aalc te bezettennaar evenredigheid van het
rootsche der inrichtingen hebben wij niet in
dtjoende mate jongelieden die booger onder-
s begeeren. Voor onze vier universiteiten
ift dat geen bezwaar, pe staat en het rijke
insterdam betalen de benoemde professoren,
'e somtijds uit Diiitscbland aangevoerd, geen
kelen toehoorder hebben.
tie*vijfde universiteit echter, heden geopend,
van geheel andere natuur,
j heet de Vrije Universiteit,
j jeen staats- of stadsgeld komt haar ten,
uede. Geen voorrechten vallen haar ten deel.
een beurzen of ambten zijn aan het bezoeken
ezer universiteit verbonden. Eene Vereeniging
enoemde hoogleeraTen, en organiseerde deze
iebting. Particulier initiatief heeft ook op het
ïbied van het hooger onderwijs de concur-
mtie met den Staat en de gemeentekas heden
invaard. Eene concurreutie die we ons wel
iet dadelijk als met schitterenden uitslag be-
roond, behoeven voor te stellen. Wie kent
f niet de tallooze bezwaren die zich opdoen'
j het verlaten van een sinds eeuwen betreden
id? Wie telt ze, de voorrechten verbonden
m de bestaande universiteiten, die prachtige
'bouwen, die rijke verzamelingen werktuigen
1 boeken, die professors.van naam, die heur-
n voor studeerenden, -die zekerheid van het
ikomen van een begeerd ambt in de maat-
happij of in de Kerk? Niets van dat alles
ieft de Vrije Universiteit aan te bieden. Zij
aat daar alleen roet haar geloof, en met
re talentvolle hoogleeraren. Wie zal tot
ar gaan
Heden werd de Vrije Universiteit op Geve
rmeer den grondslag geopend.
Bij het steeds losser worden van alle maat-
aappelijke en. kerkelijke grondslagen is het
teekeü des tijds, dat meer en meer wordt
vraagd en omgezien naar de vastigheden
arbij onze vadereu leefden. De soliede, kloeke
sst, die weleer de uituemendsten vau ons ge
slacht tot helden maakte, op menig gebied,
het leven voor een ideaal, ganscli tegenoverge
steld aan ds geestesrichting die metonmiskea-
bare scherpzinnigheid of spitsvondigheid, criti-
seert en afbreekt en vernietigt, tot eindeljjk een
dor geraamte rammelend uit elkander valt, dat
is het wat zich uitspreekt in de heden geopende
stichting.
Dat is het beginsel door den rector der Uni
versiteit, tevens de ziel der nieuwe stichting,
met mond en pen, gedurende jaren gepredikt
met een talent, waarbij schier ieder ander ver
bleekte. Mr. Keuchenins zegt in zjju bijschrift
bij het portret van dr. Kuyper, in het jongste
nommer van Eigen Haard:
Bezwaarlijk kan het worden ontkend, dat
dr. A. Kuyper meer dan eenig ander zich
een naam verworven heeft bij het nederland-
sche volk en ook niemand zooals hij zich over
eene aanzienlijke schaar van bewonderaars en
vereerders verblijden mag. Wij gelooven niet,
dat het mogelijk zonde zijn één Vaderlander
aan té wijzen van zooveel gezag, van zooveel
invloed en tegelijk van duizenden zoo geliefd
als den heer Kuyper. Hij dankt, dit roemvolle
en benijdenswaardige, standpuntaan het feit,
dat hij de schitterende geestesgaven, hem van
God geschonken, heeft weten dienstbaar te
maken aan de verlevendiging van den Ne-
derlandschen volksgeest, aan de behartiging
der teederste en dierbaarste volksbelangen, aan
de verheerlijking vooral van Hem, Dien nog
een zeer groot gedeelte van bet Nederlandsche
volk eert en aanbidt als den verlosser van
zondaren, als den koning der koningen, zonder
wien het niets kan ;1en ook niets vermag."
Ziedaar in korte woorden het geheim der
macht van den man, wien, om bekend en om
bemind te zijn, geen professorale barret of geen
ridderkruis behoeft tè sieren, maar-dié leeft in
de harten van duizenden onzer landgenooten. Als
welsprekend redenaar trok hij duizenden tot zich,
als talentvol schrijver bereikte hij tienduizenden.
Doorhoeveien werden die reeks van werken niet
gelezen die door zij n pen zijn geschreven, in de jaren
die daar liggen tusschen de uitgave van de Kerk
visitatie te Utrechten StHkt genomen' Waar is
de Nederlander, tot welke partij of kring ook be-
boorende, die niet heeft-gevoéld de geduchte
wapenen van geloof, van geleerdheid en van
talent, geschonken aan dezen, met de studie
der ouden door roeden puriteinschen gee3t, die,
gelijk overal, ook in do dagbladpers een eenige
plaats inneemt?
Moge het den leider der cbristelijk-his-
torische partij nu, als hoofd enziel der
nieuwe stichting, gegeven zijn, in vele jonge
lingen onder zijue bezielde leiding, het geloof,
aan hem en düizenden dierbaar, te zien ontwik
kelen, den Nederlaudschen volksgeest te verleven
digen. Dr. Kuyper is een gave Gods aan
ons volk in deze dagen van twjjfel en onrust,
en hoezeer ook zijn woord en werk met voor-
of tegeningenomenheid moge .worden begroet,
het zal hem beden bij de aanvankelijk gunstig
geslaagde uitkomst van een ware reuzeutaak,
tot troost en sterkte strekken, dat zoo velen
zijner landgenooten die hem door verschil van
beginsel hunne liefde niet kunnen schenken,
toch niet zijn achtergebleven in "betuiging van
belangstelling.
Amsterdam, 20 October. Heden middag ten
66a ure werd in tegenwoordigheid van vele autoritei
ten en talrijke belangstellenden de rede tot opening
der Yrije "Universiteit door dr. Kuyper uitgesproken^
De rede bevat een-krachtig pleidooi voor souvereini-
tett in eigen kring tegenover de souvereiniteit van den
Staat.
Souyereinileit in eigen kring noemde de redenaar
levensvoorwaarde voor elk, men gunne ze ook aan
ons beginsél.
Dé gemeenteraad van Vlissingen behandelde Maan
dag de gemeeate-begrooliog voor 1881, voorge
dragen tot een 'bedrag van f135, 3.03,61 iu ontvang
en uitgaaf. Hoezeer de definitieve vaststelling eerst
a. s. Zaterdagmiddag zal plaats hebben, zjjn toch nu
reeds besluiten genomen omtrent de voornaamste pos
ten. Daarvan noemen wij, wat de inkomsten betreft,
o. a. de opcenten op 's rijks directe belastingen
f 8626,03hoofdelijkeu omslag f 21Q00 belasting
op de dranken f 12000 idem op gemaal f 38,700;
uitkeering door het rijk der V» opbrengst personeele
belasting f 22,84-1 vergoeding door het ryfc van 30
pCt.' van kosten lager' onderwijs, volgens de nieuwe
wet, f 6533,50.
Onder de uitgaven zijn vastgesteld f 47,193,40
voor jaarwedden, collecteloonen en schrijfloonen, voor
gewoon onderhoud, aanleg of vernieuwing f 14,963,10,
voor Bubsidien aan het gasthuis f 7100, bitrger weeshuis
f G859 en algemeen armbestuur f 7450, samen
f 22,173,29.
De betrekkingen van adsistent-marktmeester en
adspirant-keurmeester van slachtvee zyn opgeheven.
De Goesche Courant meldt
In de vorige vergadering der Provinciale Sloten van
Zeeland deelden .Gedeputeerde Staten mede, dat een
vernieuwd verzoek was ontvangen tot calamiteusverr-
klaring van den Sophia-polder, fNoord-Beveland) als
mede dat het noodige onderzoek was aangevangen en
zou voortgezel worden.
Pat onderzoek is thans geein digd en in -de aan
staande najaarsvergadering zal alsnu eene beslissing
