Men begrijpe ons" wel; Niet gaarne zonden wij
den achijuhebben alle openbare onderwijzers te i
willen beschuldigen van ondermijning of bespot-',
ting ran den godsdienstzin hunner leerlingen.
Integendeel; wyj kennen er velen wien wij onver
deelde hoogachting toekennen.
Maar er zijn er ookr die^zich niet ontzien door
het uitkomen voor hunne eigene begrippen van
ongeloof, den godsdienstzin hunner leerlingen te
ondermijnen, en is dit waar,' dan mist het
3cboónklxnkend beroep van nir. Six op den on
derwijzersstand als zoodanig, allen grond.
Al ware echter alles wat rnr. Six als zijne
overtuiging uitsprak, boven allen twijfel verheven,
men vergefce niet, dat vijfmaal honderdduizend
Nederlanders; openlijk hebben uitgesproken, dat
•zij eene andere overtuiging hebben. Is mr. Six
voor zich zélf tevreden met eene negatieve, een
niet onderraijnenden godsdienstzin op de school,
zjj verlangen meer. Die vijfmaal honderddui
zend, en wij met hen, zijn dé overtuiging toe
gedaan, dat waar bek onderwijs de hoofVlfactor
is der opvoeding,, een met christenzin doortrok
ken ondenvijs onmisbaar is voor eene chrisfélijke
opvoeding.
Daar voor is niet genoeg, de kinderen noen
dan,, alle week een of twee keer, godsdienston
derwijs te laten geven door godsdienstleeraars.
Het onder wijs zelf moet met christelijkëtr zin
.doortrokken zijn. Het beweren dat daarvoor een
paar uur in de week zuiver godsdienstonderwijs
voldoende is, doet ons .weer denken aan het toe
bereiden van brood en- alle andere spijzen zonder
er het onmisbare zout in te doeu, en dit te
willen verhelpen door de verbraikers nu en dan
eeö-thee- of eetlepel zuiver zout toe te. dienen!
binnenland"
- Gogs,.11 December. 1879.
- Met ge^egea maken wjj melding van een
zaak die alleffffrvjjilli?i'| |j i touning verdient.
Do Vereeni^i^^^^feöimaak'' alhier geeft Za
terdag a. s. een^mElK^^ op schaatsen en hard-
looperjj op .klompW^att^yrogeas uit don buhoef-
tigen stand. Aan', het- Bavedijn zal dit weder'
even als verleden jaar - plaats bobben. Dit jaar
eohter zal het niet door muziek opgeluisterd wor
den, maar van het geld, anders aan, de muziek
besteed, worden nu de jongens onthaald Op warme
melk en beschuit., Vérder geschiodt er weder uit-
deeling van kledingstukken, deksel, levensmidde
len, als boonen, spek, brood, benevens kolen enz.
enz., voor zoover de door bot bestuur beschikbare
gelden het toelaten.
Opwekking om mede te werken aan deze zaak,'
zal zeker wel onnoodig zijn., In dezen benarden
tjjd, alè zooveel armoede geleden wordt, dunkt ons
is ieder er van overtuigd dat iedere zaak, waar
bjj het belang van den arme is betrokken,- onder
steuning verdient. Wij bopen dan ook dat do
ingezetenen'van Goes de vereoniging ruimschoots
in staat zullen stellen,, om boven verwachting uit
te doelen aan de jongens.
Ook aan de Nederlandscho Stooraboot-raaut-
schappjj op Fejjenoord'zal naar wij vernemen, even
als aan do fabriek Pc Schelde te Vlissingen, do
vervaardiging worden opgedragen van vier torpedo
booten, ten behoeve van het Departement van
marine.
Naar men mededeelt, herdenkt do Hoor M. Ed-
zard Grefe, toonkunstenaar'en. componist van vor-
éoheideno gunstig bokondu composities, thans hoofd
onderwijzer aan de ated. muziekschool, officior-di-
reoteur bjj de muziok dor dd. schutterij oiiz. enz.
te Snoek, boden den dag waarop hjj voor vijl
en twintig jaren voor 't eerst alB muziekdirecteur
optrad. -
- Aan het Dinsdagavond gegeven diuer aan den
ïeer Kappeyne, waarbij ook diens1 vroegere utubt-
nooton waron uitgenoodigd, namen 30 lodon der
^de Kamer deel, en .wul de boeren: v. Houten,
M, De Vob;"v. d. Foltz, Hingst,. Lieftinck,
Eysinga,-Borgsma, Blussó, Lonting, Kool,
De* nifort, V. d. lCaay, Kops, Frogor,
Tienbovon, v. fïoukolom,
dolle, Do Meyiov, Scbagon
Viruly, Moes, Bombach
underd aan 't foost-
'rton door hem
'fe op Z.
^eyno.
Indib, mr. J. W. Van Lansbergo, dio in bet begin
van bot volgende jaar vijfjaar dat hooge ambt
hoeft bekleed, mededeeling gedaan, dat het de wenscb
van Z. M. den Koning is, dat het bestuur van
Indiö niet in andere bandon overga.
'Bij kon. besluit ia bepaald, dat de vergoe
ding voor- eerste uitrusting,- welke bij indiensttre
ding wordt tóeg'ekind, ook zal worden gorfoten
door do militairen,'af komstig van de pupillenschool,
-die-bij een der korpsen van het leger reeds zijn
oflater zullen worden overgeplaatst.
Door den Minister van oorlog is bepaald, dat
de 2e luitenants, die nu en voortaan bij het'le
ger hier to lande worden benoemd, niet dan na
2 jarenvolbrachten' officiers-diensttijd yoór -een de-
tacheoring of voor een overplaatsing bij bet leger
in Oost-XndiÖ in aanmerking zullen gobracht worden.
Door den Minister van oorlog ïb bepaald, dat
bjj de korpsen infanterie'do fcegonwoordigc patroon-
tasch met hot daarbij bebodrend patroonzakjo zal
worden vervangen door een nieuw model patroon-
tasch, bestemd tót berging van 4 pakjes elk van
10 patronen, oen olïeflescbje, oen schroef draaier,
eenig werk on een wolIoTnV linnen of katoenen lap.
•Zij zal worden godragen aan oen bandolier over
den linker schouder, zoodanig dat zij aan de rech
terzijde afhangt, achter on tegen de heup.
DeStaatscommissie tot herziening van het
■Wetboek van Koophandel heeft Zaterdag aan, hot
Departement van Justitie bare eerste vorgadoring
gehouden.
De'heer H. C, Van der Wijck heeft een
ontworp ewJor voorloopige grondwetsherziening sa-
•mengestebl en bij wijze van circulaire rondgezon
den. "De hoofdbeginselen daarin neergelegd -zijn:
het bestuur over Nedoilandsch-Indio op andere
grondslagen te regelen, moer vrij van de wetge
vende macht alhier; invoering van algemeen slem-
recht; bot. leger uitsluitend te doen bestaan uit
vrijwilligers én de scbntterjj anders te regelen.
Het voorstel is echter zoo verward, onduidelijk
en onvolledig, dat het voor ieder, die het ernstig
meent, onmogelijk is, bot te steunen. 'Zal grond
wetsherziening iets te boteokenen hebben, dan die
nen nog verschillende andere bepalingen der Grond
wet to worden gewijzigd èn een voorstel te worden
gedaan, dat grondig overwogen is en flink in el
kander zit. Met eenige losse grepen sticht uren
skcb'ts nutteloozo agitatie en verwarring.
Met het oog op den strongon winter herin
neren wij, dat ieder militien met. groot verlof hot
recht hooft om voor zes maanden vrijwillig onder
de watjenon te komen.
Het denkbeeld is opgerezen voor burgemees
ters, secretarissen, gemeente-ontvangers en beamb
ten tor secretarie oen pensioen- en woduwenfonds tot
stand te- brengen. Tegen Zondag J4 dezer is in
het gebouw voor kun.-ten en wetenschappen te
Utrecht eene •vergadering bolegd om dit denkbeeld
Ce verwezenlijken. De heer P. Kraan, gemeente
ontvanger van Waddinxvoun; zal hot ontwerp-iu-
loiden.
In do maand Mei of Juni 1880 zal oen ver
gelijkend onderzoek plaats hebben van aspiranten
voor do betrekking van surnumerair bij het vak
der posterjjen, waartoo twaalf plaatsenter vervul
ling, worden opengesteld.
Do aspiranten belmoren zich voor April aan
staande, bij een op zegel geschreven request, tot
don Minister te wenden. Na dien tijd inkomende
verzoeken worden buiten aanmerking gelaten. De
aspiranten moeten geboren zijn tusschen den lo
Juli I859 im den le Juli 1862, Zio vorder do St.
Cta no.286.
- In den loop der maandon Januari, Februari,
Maart, April, Mei en Juni, e: k. zal gelegenheid
worden gegeven tot hot afleggen van do practische
examen van artB en tandmeester.
Dag on plaats dier oxainwns zullon nader worden
bokend gemaakt.
Zij, die tot do examens, wensclicn to worden
foegoiatep voor 1 Mei, mouten daarvan voor 1 Ja-
nuuri e. k.zij, dio bot, ox.imort na 1 Mei wen*
schon af ie leggen, tussckënl en 15 April schrif
telijk opgave doen aan don voorzitter der corumis-
•i»ie" van examen, den hoogleeraar Dr. J. W. B.
Tilanus, te Amsterdam. Zie verder .de St. Ct.
uo. 286.
Wij lezen in hot Groningsch Volksblad het vol
gende: Namens onze regoeving is do vorige maand
te Af job do eerst o steen gelegd voor de, voor Rijks
rekening te bouwen gróote Missigit een afgods
tempel dus, gebouwd door on op kosten van het No-
dorlandsob Gouvernement 1
Tot dozo- plechtigheid waren do inlandsche" vor
ston en groeten, bonovens de bevolking van Atjob
uitgunoodigd, bjj wolko gelegenheid door don gene
raal Van dor Hoyden oon toespraak word gehouden,
'lij riep aan allen hot welkom too on woos op den
aangovangon bouw als een vernieuwd bowjjs >onzer
gógda bedoelingen,zeide hij,'»omtrent de eerbiedi
ging van uw3n godsdienst. »Mogo de oprichting,"
vervolgde sj roker, »'van dit heiligdom een teekén des,
vredes en de dageraad zijn van Atjeh's toenemenden
bloei. Mog m uwe kinderen en kindskinderen dezen
stond zegen n, nis liet begin 'van ongekenden zegen
en rijkdom Met de hiilp des-Allerhoogst^n kunt
gij allen hieitoe medewerken ,door.;a mót bracht aan
do" Werken ces vredes. te wijden. Ik verzoeku, deze
mijne woord :n te willen overbrengen na;ir alle oof-
den van Atji-b, terwiji ik eindig mot Gods besten
zegen voor de voltooijing van-dit werk in to roe
pen."1 -
Door een llederlandscben generaal, vertcgonwoordi-
gér van de rugeeringeenor Christen natie Gods besten
zegen inroej.on over een heidonschen' afgodstempel
Is nog wel erger gehuichelde eerbied voor God3
besten zege denkbaar? Onze verovering yan At-
jeh ia een oldopgon feit geworden. Derogeering
bouw.t den .nboorlingen een tempel maar zal er
ongaarne ch -isfenzondelingen zien komen, want deze
personen zin in haar oog verstoorders van rust
cn vrode. Sigenbolang1— »Indiscbe- baten," dat is
de spil bij onze regeering waar alles om draait,
doch nan h 't ziolenbeil der millioenen in onze Oost
ia haar nie ;s gelegen.
Zeker, de'liberalen hebben een heel groot woord
zij zijn het humane verlichte denkende deel der
natié. Op hen rust de taak de wereld te*" bescha
ven en te rerodelon maar waar is in onze Indi
sche bezittingen dit, zondor te vragen verwezenlijkt,
ook maar boe gering ook, beproefd? Nergcns; men;
denkt; er. zelfs niet aan dan wanneer men verneemt
dat anderen 't willen doen, die men zooveel moge
lijk tegenwerkt.
De beur J. Esaer van Don Haag, oud-Resident van'
Timor, die jarenlang duö in .do gelegenheid was
da geestelijke ellande dor inboorlingen van. onze.
Oost -mot e gen oogen te zien, kwam, weinige do
gen geleden, te Aalton in 't belang der zending
onder de Madureezen die Oostelijk Java en bggo-
legon eilanden bewonen. Nu zou men denken, een
man als Bsser, .mot zulk een levonsorvaring, met
zulk een veerkrucht en liefde voor do arme hei
denen bezield, dat hij zelfs Gelderlun lsch achterhoek
afreist, zou een guwonsckte gelegenheid zijn om
iets over de Marudeezon te vernemen, maar dat was
met do liberale kerkvoogden der"' Her v.gem. te
Aalton niet het geVal, die den heer Esser de kerk
weigerden om er over do Madureezen te spreken.
Of bij reeds meer zulke liberale kerkvoogden ont
moet beeft, woton we niet, wèl weten we dat de
Chr. Ger. g5th. te Aalten en op menige andere
plaats, tfiet slechts hare kerken voor den hoer
Esser opende, maar ook hare beurzen voor de arme
Madureezen.
Wat de neer Essor zelf noode vertelt mogen we
hier niét' zwijgen, en dat is, dat bij willig zijn
eigen kind voor de arme Madureezen overgaf.TEen
veelbelovend jongeling van zeven en twintig jaren,
doctor in de godgeleerdheid, gestudeerd in do me
dicijnen en sprekende tien talon, verliet voor oenige
weken vader on vaderland om de boodschap dos
vredes aan die heidenen te brengqn. God geleide
en bescbernio dien jongen geleerde en Christelyken
beid en stelle hem tot een rijken zegop voor dat
volk, dat ir eiken oorlog ons trouw ter zijdó staat,
dat onder jwoet on tranen ons koffie en suiker
leveit, docL' daarvoor van een liberale regeering
van oon Cb -isionland nog niots andors terug ont
vangen heult dan opium, jenever en vloeken!
KorU- on 8olioolniou>VH.
Ned. Herv. Kerk.
'b Heer Jirendskerke. Bij de verkiezing voor
notabelen der Herv. kurk alhier op jl. Vrijdag, is
herkozen dl v, C. Westveor en moet herstemming
plaats kebbm tusschen G. Verburg on A. Baan.
Chr.-Ger. Kork.
Bedankt 'oor Baarland J. Du Koning, te Krab-
bomlijku.
Hot <5jarig bestaan der Tbeoh school to
Kampen wt rdDinsdag aldaar op feestelijke wjjzu
horducUl. -Vegen» de strunge koude -was van do
ongeveer 215 predikanten der Chr. Ger. gemeente
in ons land, tot deelname aan bot feest uitgenoo
digd, ongevjor do liwllt opgekomen.
Na een woord van inleiding door de pres. der
Curatoren, Is. II. Buuker, prod, to Amsterdam,
hielden de 3 ond^to docenten der school, de bh.
S. VanVul. en, A. Brunmolkuuip en H. De Koek,
in hot kerkgebouw der Chr. Gqr. gemeente ieder
oone korte feostrodo, gesloten door ds. J.'Bavinck,
prod, to K .nipen.' Dos namiddags hielden do feest
vierenden een gemoon8qhappelijkün maaltijd, waar
na des avo idB eon gezellige bijeenkomst plaats had
in do col logozaal, waar ook al 'de studenten der
Thool. scboil aanwezig waron.
Na hot 'louden uone'rrectorale rede is gisteren
morgen door don afgotrodun rector, da. H. do Cock,
A
t
