ibüon deze toch reodB ton gevolge gehad
Fransche bezettingen, door de oorlogvoe-
jn aangevallen, en Frankrijk een betrek-
ij talrijke troepenmacht derwaarts beeft
enden.
3, 11 Juni. Bene uitbarsting vau den Vesu-
zich heden ochtend geopenbaardzjj neemt
id in'hevigheid toe.
IMENGOE BERICHTEN
nmiddag ontlastte zich een zwaar onWëtier
stad, zonder ongelukken te veroorzaken,
men voor brand vreesde toen de klok oui
in plaats van om zeven uur begon te
hoogst gevaarlijk persoon, Johannes Cor-
nen, oud 58 jaren, is te Breda in becb-
omen. Van het jaar 1841 af heeft deze
onafgebroken tengevolge van 6 tegen bem
vonnissen in de gevangenis verblijf getjoa-
laatst was hij ontslagen op den 30stcn
79 ën hg had zich te Tilburg gevestigd,
lidene diefstallen, die er plaats hadden,
aderom vermoedens op hem vallen. De
JSée spaarde nacbt nog dag moeite, om
anden te krijgen, hetgeen spoedig gelakte,
derdagavond II. het vermoeden ontstond,
ich in den circns op -de Bredascbe kermis
Dit vermoeden werd bevestigd en hg werd
ird.
IGEZONDEN STUKKEN
igezwulen stukken is niet de Redactie, maar
de inzender verantwoordelijk.)
e brief aan de redactie van de (Oude) Hoe-
lat
ter de Redacteur,'
dat u bet mg niet ten kwade duiden zal. dat
agd u eeD een goede raad geet. Zjj luidt:
voortaan voorzichtig uiet het opnemen van
in uw blad, die door tusschenkomst van die
anis uit 'a Gravenpolder u geworden,
i ik u dieu raad geef? Omdat ik meen te
.utoonen dat bedoelde berichtgever, althans
ïgste schrjjven, bewezen heeft dat bjj ai zeer
repen heeft van hetgeen hij heeft hooreo
jor ds. Nonhebei eu mijn persoon, en hoven-
end heelt zjjn verslag van onze bijeenkomst
iet opmerkingen te moeten doorzaaien, die er
aangelegd zijn om oob in de oogeo van het pu-
icht te makeo. Ingeinoede moet ik u aanraden
malsgjj oen bericht van dergeljjke satnenkoin-
igt, te zorgen dat een persoon die wat meer van
af weet en wat meer lojjaal is. verslag van het
geeft Want ik vertrouw dat u toch niet willens
.emand een slechten naam zou willen bezorgen,
ft u correspondent gedaan? Hjj heeft onze ge-
6 weergegeven dat ieder die ons niet gehoord
denken: daarbg zaaien is onzin verkocht; onzin
met opzet, want wij sprekers waren vlgs. schr.
't was om de goede zaakdat wij zoo spraken; on-
de mënschen zand in de oogen te strooien,
jjn schrjjven hel» ik mg voorgenomen niets te be-
ik niet tevens bewjjzeo kan. Als ik zeg de brief-
list de bevoegdheid om in deze een pen op het
setten, want zjjn geacbrgf is óéne doorloopende
vergun mg dan dat ik u dit even vluchtig aan-
Heer N, wordt gezegd, dat hg de katholieken
iniag liet. Hg bad ze dan ook niet aoodig, volgt
iddelijk daarna wordt geschreven: Wjj liberalen
dan ook weer geducht van langs", wat betee-
ian ook", ten tweedenmale? Niets. Als de Heer
)ene alkeuring van het beginsel der liberalen uit-
had, en er na de mededeeliug daarvan, gezegd
beraleo kregen er dan ook geducht vau langs"
t dan ook zin hebben. Maar nu is het onzio.
volgt- »De grieven tegen de schoolwet zjjn be-
fat beduidt die mededeeling? Wedeioui niets
id. Ala er bjj stond. »wij behoeven dus-niet te
wat de Heer N. daaromtrent zeide", dan zoude
ders zjjn.
i komt het mooiste nog Do verslaggever bo
lt er weder op de beurzen van de belastingschul-
wordeo gespeculee d, rekte de Heer Nonheüel in
s uit, alsof hg kans zag een land zonder geld te re-
als of er bjj Zendiogftfeeaten c. s. uooit op beur-
ir broeders en zusters nog wel" wordt gespo-
Het foutieve van dien zin zullen wjj niet in bet
ïn, ieder voelt dat hier het werkwoord «uitrek-
eerdelijk is gebezigd. Maar dit daargelaten. De
denering is slechtweg belachelijk,
er op de zendingfeesten wellrcht volgenB den
door ds. N., op de beurzen der geloovigen wordt
3rd, daarom mist diezelfde Heer N. hot recht om
eorcu op de baurzeu der belastingschuldigen af
in de thans rogeerende partjj De pot venvjjt
ketel dat zg zwart is, meeut do correspondent
-agon wjj, wat heeft dan toch het heffen van belas-
ikcu met het vragen, van eonc gave voor de zen-
aat het dan zóó in ons rjjk toe hjj het inneu vau
:n, dat de heeren ontvangers of anderen voor het
2den, het nut van de neutrale school aan het licht
oog opgeven van bet goedo dat rloor de openbare
>rdt gesticht, en icn slotte de burgers opwekken
otrgk geld. veel geld te ge ven, opdat het in staat
ins nutttige inrichting in stand te houdeu? Ging
hot zoo toe. dan zou men dit mooie gepraat een speculeeren
op de beurzen kunnen noemen, (al zoudèn wjj een ander
woord gekozen hebben) indien men althans van meening
was dat bot er zulk een redenaar met zjjn mooi gepraat
slechts om te doeu was om de beurzen dor burgers open te
maken.
Maar de eenvoudigste mensch weet dat het apders gaat
De ontvanger zendt eenvoudig een biljet aan degenon die
belastingschuldig zjjn. Luistert men daar niet Daar en be
taalt men niet op tgd, dan stnurt hjj eene waarschuwing,
helpt dat niet, dan een dwangbevel enz Men moet ten
slotte betalen, of alles wat de achterstallige bezit wordt
verkocht.
Maar wie kan op een zendingfeest maar een enkel
mensch dwingen óm ook'maar een enkele cent te geven in
het collecte zakje?
Ieder, ook degene die met de tegenwoordige regeling
van het onderwjjs niet ingenomen is. wordt evenwel ge
noodzaakt voor de neutrale school geld te geveo, en als
de nieuwe wet in werking mocht treden, veel meer geld;
nog eens inag de heer N. dit niet zeggen, omdat hg zelf
aan >broeders en zusters," dus aan gelijkgezinden, een
vrjjwillig offer vraagt voor eeoe zaak die élk christen ter
harte moet gaan?
Ik voor mg zou wel wenschen, dat zg, die voor eene
godsdienstige school waren, de fondsen tot hare instand
houding op dezelfde wjjze moesten zien te krjjgou. als de
christenen" dat moeten doen voor de zending en de chris
telijke school Maai dat is voorloopig nog een pium. votum
(vrome wensch).
Mjjnheer de Red. als gjj eerljjk uwe meening moest
zeggen, zoudt gjj dan niet moeten erkennen dat uw'goe
de kenuis een grooto «"blunder" gemaakt heeft
Vervolgens lezen wjj: Maar wjj deden dog meer; Wjj
gaven Zondags muziek en liefhebbery komedies." Om
het .onjuiste van de uitdrukking van muziek en komedie
geven, wil ik den schrjjver niet aanvallen. Wel wil ik aan-
tooned dat hg den draad der redeneering niet gevat heeft-
Immers niet als eene beschuldiging tegen de liberalen is
ingebracht, dat zjj op Zondag muziek lieten maken, en
komedie lieteD spelen voor het volk. Het betoojf van ds.
N. was volgender wjjze: »de toestand van Nederland is niet
gunstig. Ook de liberalen erkennen dit, en trachten ver
betering daarin te brengen. Sommige meeoen dat dit met
meer en verbeterd onderwjjs te doen is, anderen leggeo er
zicb op toe om het volk vermakeljjkheden te geven ook op
den dag des Heeren. in de verwachting dat veredelde ver
maken ook het' volk veredelen 7ou." Beide middelen tot
opheffing van ons volk werden daarna door spr. beoordeeld
en als met afdoende bevondeD
Di. N. betoogde: Onderwjjs zonder opvoeding, en op-
voeding zonder By bel, baat niets; muziek en komedie ver
edelen het volk niet, maar doen het verwilderen.
Zoo was de gang van de redeneeriug. Men moge het er
niet mede eens-zjjn. dat staat ieder vrg, maar men behoort
toch de woorden van een spreker niet uit het verband te
rukaen, en ze zoo iets te doen' zeggen, wat niet is
gezegd.
Waarljjk als ik lust en tjjd genoeg had, het zou mg Diet
moeiljjk vallen om zin voorzin van het verslag te ontleden
en tetoonendat zin voor zin foutief is,'of eene valsche
voorstelling van de zaken die besproken zjjo, geeft. Wjjl
dit laatste niet aan het opzet maar aan de onknnde van den
verslaggever; maar mijuheer de redacteur, doe uw blad
en u zeiven dan tocb geon ondienst door zulke korres-
pondeutieo op te Demen. Vergun mg met een enkel woord
je nog te bewjjzen dat ik niet maar-besch uldigingen uit de
lucht grijp. De verslaggever schrjjft:
«Hateïjjk was weer de opmerking tegenover Rome en ik
zag er opnieuw uit hoe vroegere vriendschapsbetuigingen
aan de Katholieken nooit anders zgn en zul en wezen dan
ter bevestiging van het spreekwoord Om der wille van
hel smeer, likt de de kat den handeleer".
Nog meer bevestigd vond ik dit, toén de heer Winckél
die wel zal weten hoe drijven tegenwoordig in de Prolestant-
sche kerk naam geeft, dorst beweren, dat er met het kiezen
van ooderwgzereook wordt geknoeid; niet hjj, die de mees
te pnoton heeft verkregen, wordt gekozen, muar »men heeft
alfijd nog keus", zoodat men een jood ot Roomsche zou kun
nen krjjgen; hjj wilde de wet uiet voorgeschreven worden
uit den Haag. maar naar iedere consciëntie."
Quot verbatot err or esW at beduidt dat weer: W as aan
getoond dat ik reeds hateljjk geweest was? Welke was de
opmerking die ik tegenover Rome maakte Welke waren
die vroegere vriendscbaps betuigingen Wie had ze go-
uit Toch niet ik Ik verzeker u dat ik aan Rome nooit
eenige vriendschap betuigd heb. De anti-revolutionaire
partjj Ik kan het tegendeel bewjjzon. althans van de
leiders. Maar al ware dit niet het geval, ben ik er dan
voornan9prakelgk Nu die vkoegkkb vriendschapsbetui
gingen, zijn (let wel zijn) nooit, anders en ZU&M5N kooit
andeks wkzen dan ter bevestiging van het spreekwoord:
Om der wille van het smeer likt de kat de kandeleerWat
beteekent dit anders. «A's er stond dienen tot niets anders,
dan zou anders niet misplaatst zjjn. Maar nu is de geheele
zin onzin geworden Schrjjver bedoelt toch njet de vroe
gere vriendschapsbetuigingen zyn nooit van anderen aard
en zullen nooit van anderen aard zjjn dan ter bevestiging
van het bekende spreekwoord. Maar dan is het nog erger
wartaal! Nog meer bevestigd vond ik dit, staat or verder
wat vond schr. meer bevestigd Dat die vroegere vriend
schapsbetuigingen (die ik nooit heb geuit) het bekende
spreekwoord bevesliqen. Eene bevestiging nog eens beves
tigd. Enfin 'tis mjj wel. Waardoor? Doordat ik beweer
heb dat er met het kiezen van onderwgzers ook geknoeid j
werd. Wat beteekent dit ook. Wederom niets boege-
imamd. En nit hetgeen schr. verder beweert bljjkt dat
hjj ons niet begrepen heeft. De zaak is immers deze. 1
Nadat ik aangetoond hnd waartoe de neutrale school lei-
don moest, had ik opgemerkt dat dit ook door de goed-
gezioden niet algemeen wordt begrepen Dit ia hieraan
te wjj ton tlat op vele gemeenten onderwgzers zjjn van
Letterljjk zoovele woorden, zoovele dwalingen
de neu.rale school, die in den geest van de gemeenfe werk
zaam zjjn, en dus niet neutraal kunnen genoemd worden.
Maar hoe komt het dat dit aldus is 1 Het zou niet moge-
ljjk zijn indien er niet bjj de benoeming van een onderwg-
zer werd geknoeid. Vooruit staat bjj den gemeenteraad
meestal vast dat die of die de man moet worden. Het voor
geschreven vergelgkend examen ia dan eigen:ljjb niet veel
meer dan een wassen neus. Het geval kan zich voordoen dat
in een uitsluitend ProtestaDtsche gemeente cenjood ot ka
tholiek no. 1 gehaald heeft op het examen. Zou hg in
znlk eene gemeente worden benoemd? Neen de knapste
als hjj geen Protestant was, zog weinig kans hebben.
Ten slotte zegt dé verslaggever dat ik het Zeeuwsche volk
beleedigd heb, door het te vergelgken met eon meelzak
Is dit eene beleediging? Heb ik daardoor gezegd tot bet
volkgijzijt meelzakkenf Neen ik heb er mede te kennen
willen geven dat er nog vee'goeds in het Zeeuwsche volk
zit. In het volk is meel, maar het is omsloten door een zak.
En zal het blgken dat er meel in zit dan moet er op geklopt
dan stuift het meel er vit.
Daar zit in ons volk eerbied voor den Hg bel, daar ligt
io ons volk de bewustheid (al iB het dan ook eene duis
tere,)»lat door het gehoorzamen aan den geopenbaarden wil
Gods, alleen de genezing van alle maatschapjroljjke kwa
len te wachten ismaar dat wordt nog niet genoeg open
baar: door liberale machtspreuken of ook door Joden,
daartoe door liberalen uitgezonden en betaald, laten
velen zich medeslepen; men weet nog niet genoeg waar
het liberalisme heen voert, en daarom wilden wjj wer
ken, wilden wg kloppen, opdat liet volk wakker worde,
opdat het meel, het goede dat er in het Zeeuwsche volk
zit. aan den dag kome.
Dit is dus niet het Zeeuwsche volk uitschelden, maar
juist bet tegendeel; iels zeggen tot zijne eer.
Als er in de Schrift staat dat de Zoon des menscben
zal komen als een dief inden nncbt.dan denkt niemand
er aan om te zeggen, dit is tot oneer van den Heiland ge
zegd. Daarmede is bedoeld dat hjj onverwacht komen zal.
Maar men dient op het punt van vergelijking te letten. En
dat beeft de verslaggever nocb u gedaan, daar n bljj-
kens een uwer laatste artikelen, gemeend heeft dat het
reloveeren van de uitdrukking «meelzak", een goed wa
pen was om de kiezers afkeerig te maken van een can
didal, die door zulke "klerikale jjventure als wjj zjjn,
aanbevolen wordt Ik geloof niet dat bet u gelukt is.
Nog eene opmerking, beeft zeker over bet hoofd
gezien, datjjg~dre--iegen ons schreef, zich in zjjn schrjj
ven nieb"re8pectabel genoeg betoonde, om naar hem te
luisteren. Want hg tracht door verdachtmaking van
mjjn persoon mede zgn doel te bereiken. Hjj zegt, dat
ik»wel zal weten hoe dry ven in de Proteslantsche kerk
naam geeft." Is het edel om mg zulke bedoelingen toe
te dichten met ronde woorden wordt wel niet gezegd
gij hebt eerzuchtige bedoelingen bij al uw drijven, hetgeen ik
zeker nog royaler zou gevonden hebben, n^aar men kan
het er uit halen en men kan het er niet uithalen.
Ik wilde eiudeljjk nog iets io het midden brengen over
het comunisme, dat ik genoemd heb het noodwendig uit
vloeisel van het liberalisme, en over de Bexngele moraal
van Van Houten; ik zou daarbjj den verslaggever wel in
bedenking willeu geven of by niet eens zou trachten ach
ter de beteeken is van de woorden van »pari" en van
ovatie" te komen; maar ik meen dat hjj voorloopig ge
noeg heeft om eens na te denken. Niet gedreven door
bitterheid nam ik de pen op, maar om te laten zien
dat men maar niet alles zeggen kan wat men wil, en
ook om u bet te doen beseffen, dat men het nienws niet
altjjd van «goede kennissen" hebben moet. In trouwe
beveel ik ten slotte uw veralaggover aan, om eens iets
van Groen van Prinsteren te lezen: Vooral Ongeloof en
Revolutie", dan behoeft hg niet langer te vragen wie vol-
geus de Cbristeljjk-Historischen de «almacht" in Ne
derland hebben moet.
En nu wil ik ten slotte niet tot den Verslagscbrjjver
zeggen: «wie kaatst moet den bal verwachten." Maar
wie inziet dat hjj slecht kaatste, zorge er voor dat hjj
voortaan juister en eerljjker spele, óf.— het kaatsen ge
heel nalate.
Ik noem mjj uw dienaar,
W. A WINCKEL.
PS. Nog eene opmerking. Ik vergat iets in dezen brief
te reloveeren. dat mij niet weinig in bot schrjjven van uw
correspondent gehinderd heeft. Sprekende over muziek
en komedie op Zondag, zegt hjj.daarvan weet ik niet
dat men Beveland veel last heett^ als er ten minste van
last sprake kan wezen Daardoor verraadt de schrjjver
geheel van welken geest bij ie. Bjj beseft niet da f bet
iemand, dio ons-valk-bef beeft werkeljjk aan bet hart
moet gaan. dat de dag des Heeren ontheiligd wordt. 'T is
waar. de godvruchtige kan op Zondag t huis bljjveD en
niet aan Sabbatschennis mede doeD. toch moet het bem
smarten, dat anderen er zich aan schuldig maken, omdat
daaruit bljjkt dat ons volk den vromen zi'd der vaderen ver
liest. Geloot mij, daarom zjjn de publieke vermakeljjkhe
den feest en bal op den dag der rusto. waarljjk een last
voor beD, die meenen dat «gerechtigheid eeD volk ver-
boogt en dat de zonde een schandvlek der natiën is
W.
(Dit stuk kon wegens te late ontvangst niet In hot vo
rige Dommer worden opgenomen.)
VERKOOPINGEN, ENZ.
14Juni Klavers te Velde. 's Heer Arendskerke. Pilaar.
IS Woonhui» enz. Kapelle. Paardekooptr-
18 p Woonhuis enz. Ond-Sabbinge. Paardekooj>er.
18 p Woonhuis enz. Heinkenszand. Knrseboom.
19 p Timinerinanserve. Kapelle. Paardekooprr,
20 p Boereninspsn. 's H. Abtskerke. Karseboöra.
24 Wind-oliemolen. Goes. Pilaar.
29 Wind-Korenmolen z Middel borg Wootewn.
8 Juli Boereninspan enz. St. Philipsland. F. A. Wugtbó,
9 Jnli Hofstede enz. Ovezand. Liebert.
17 Juli Hofstede. Wissenkerko, r. d. Moer.
