opkwam, of bij wol op do hoogte was, on of van
deze zoogenaamde verdediging van dhr. De Haan
niet moest gezegd worden qui s'excuse, s" accuse.
Zijne voornaamste grieven - eenige persoonlijke
onaangenaamheden daargelaten waren, dat bij,
De Haandat werk niet geschreven maar slechts
vertaald hebbende, voor de daarin ontwikkelde meo-
ningen niet verantwoordelijk kon gesteld worden,
te minder daar bij in sommige noten zelfs had aan-
geteekend, dat het door den oorspronkelijken schrij
ver modegedeolde nog lang niet boven twijfel ver
beven was of door allen gedeeld werden tevens
dat wat hij gedaan had niet aan het corps van
leeraren mocht geweten worden.
De materialistische of wil men liever daar dhr.
De Haan niet juist schijnt te kunnen vatten wat
men in het gewone spraakgebruik door «materia
listisch» verstaat de anti-christelijke strekking
van het door hem vertaalde werk ontkent hij niet.
Integendeel hij-zelf, zelfs hij verklaart niet alles wat
daarin voorkomt; voor zijne verantwoording te wil
len nemen. Ofschoon hij wel verklaart dat er veel
schoons en waars in voorkomt en hij zijn «credo»,
in de bekende apen-theorie onverholen uitspreekt.
Voor zich zelf erkent vertaler, dat Ook hom de af
komst van apen het' meest begrijpelijk voorkomt.
Evenmin ontkent dhr. De Haan, of kon bjj ont
kennen^ dat door zijne vertaling het werk in uit-
gebréidiëi kring bekencl is geworden en do daarin
'yervatte tbeoriön dus door zijne daad verbreid wer-
'dëük Daarbij kan men aannemen dat vooral voor
hen. die in het middelbaar onderwijs het toppunt
van wetenschap .en wijsheid zienjuist' door zijne
betrekking van directeur eener H. B., het door hem
vertaalde werk met een lichtkrans van wetenschap
omgeven werd, waaraan het niet «liberaal» zou zijn
te twijfelen..
Waarom vertaalt men dan ook eenig werk, an
ders, dan om het daarin verkondigde meer te ver
breiden, en onder het bereik te brengen van hen
die hét anders niet konden genieten? Toch niet
ter wille van het vertaalloon, om het even welke
de inhoud van een werk is Dit althans zouden
wij van dhr. De Haan niet durven veronderstellen,
na de wijze waarop hij zich over den «mammon»
uitlaat.
En dan Vraagt dhr. De Haanwat is er dan toch
zoo verderfelijk in het door hem vertaalde werk?
Toch nièf dat de mensch daarin verklaard wordt
lichamelgk niets te zijn dan een veredelde aap?
Het is mogelijk dat het eigen onderzoek den beer
De Haan tot die overtuiging gebracht beeft, maar
ook dien heer zal het wel niet onbekend zijn, dat
nogvele wetenschappelijke manden deze leer ten
eenenmale loochenen. En bovendien is zulke leer
eene verguizing der godsdienstige overtuiging van
hen, die aan het daaromtrent in den Bijbel ver
kondigde gelooven en daaraan de voorkeur gev.en
boven de wetenschappelijke hypothesen, die veran
deren met de veranderde resultaten van het we
tenschappelijk onderzoek.
Of wel, vraagt dhr. De^Hpan.- «in de stelling
dat Jezus een Joodsch godsdienst-hervormer is ge
weest, zal toch waarlijk zoo'n berg van goddeloos
heid niet schuilen?» Wij nemende eigen woorden
van den vertaler over, ofschoon wij ze niet dan
huiverend neerschrijven, in de dagen dat de chris
tenheid het geboortefeest van den Zoon Gods viert.
Heeft dbr. De Haan dan zelfs geen besef, hoe hij
door zulk eene vraag de-godsdienstige overtuiging
grieft van hen, die in Jezus nog eerbiedigen den
Christushen in den Bijbel geleerd? Heeft 'hij 'niet
juist door zulk eene vraag het meest doorslaand
bewijs gegeven hoe mr. Saaymans Vader terecht pro
testeerde tegen de richting in welke het opkomend
geslacht vaak wordt onderwezen? Zijn den heer De
Haan dan de grondslagen, waarop de christelijke gods
dienst steunt, ten eenemale onbekend of acht bij -ze
niet meer de moeite waard, die overtuiging in an
deren te eerbiedigen?
Waarlijk indien het dhr. De Haan te doen ware
geweest om aan te toonen hoe volkomen juist het
protest van mr. Saaymans Vader "tegen de door hem
verbreide wetenschap was, bij had het niet beter
kunnen doen, dan in zijne zoogenaamde verdediging
in zijn ingez. stuk!
BINNENLAND^"
Goes, 30 December 1878.'
Bij de jl.'Donderdag gehouden jaarlijksche in
spectie der dd. schutterij alhier, werd de 2de luiten.
la suite, D. Stigter, geïnstalleerd.
Jl., Donderdag vierde de burgemeester van
Kloetinge, dhr. J. Trimpe, zijn 25j_arig jubilé als zoo
danig, Van iedere woning wapperde de ving. De
commissie, die zich, zoo als wij reeds meldden, ge
constitueerd had om den jubilaris namens de burge
rij een blijk van hulde aan te bieden, had ook het
muziekgezelschap Accelerando" van -Middelburg
doen overkomen, om het feest meer luister bij te zet
ten. Tegen half drie begaf uien zich in optocht van
de woning van dun heer Trimpe naar het gemeente
huis, waar du jubilaris word welkom geheeten door
den heer Krijgsman, die ook reeds 25 jaar in het
h bestuur der gemeente is, on waar hom namens do
burgerij werd aangeboden een fraaie canapé met
inscriptie, en een zestal stoelen. Tot laat in den
avond bleef men daar gezellig bijeen, terwijl ook daar
buiten overal vreugde beorscht-o.
Dé Staats-Crt. bevat een Kon. besluit van 24
dezer, waarbij wordt bepaald, dat bij den kantoor
dienst der posterijen en der telegrafie ook vrouwen
en meisjes kunnen aangesteld worden, onder dezelf
de bepalingen als voor do mannelijke beambten, met
de beperking, dat geene vrouwelijke beambten op
eene hoogere bezoldiging oan van f 1000 'sjaars -
zullen worden benoemd, en dat haar aantal beneden
hét een derde van het aantal mannelijke beambten
van gelijke rangen zal blijven.
De raad -der gemeente Cortgeno heeft besloten,
dat de kermis of jaarmarkt aldaar, aanvangende op
den tweeden Woensdag in Augustus, voortaan zal
duren tot Zaterdagavond daaraanvolgende, in plaats
van tot en met den volgenden Maandag, zoo als
vroeger was bepaald.
Te Middelburg is jl. Dinsdag, na eene langdu
rige ongesteldheid, in den ouderdom van 68 jaren,
-overleden dbr. A. A. Fokker, sedert de invoering
der nieuwe wet op het geneeskundig staatstoezicht
inspecteur daarbij in de provincie Zeeland.
Door dr. H. A. De Jongh is met, ingsng van
1 Januari e. k. eervol ontslag als gemeente-genees-'
heer te Middelburg aangevraagd.
De bakkers te Zierikzoe hebben een na
volgenswaardig voorbeeld gegeven, nl. den prijs
van het brood verminderd met 1 cent, terwijl ze,
naar de Zier. Crt. meldt, zullen voortgaan met den
prijs van bet brood in verhouding te brengen tot den
prijs van het graan.
Het besluit betreffende de garnizoonsverande-
ringen, die met 1 Mei zullen plaats grijpen, zal voor
Zeeland geen aangename gevolgen hebben, en wel
het allerminst voor de stad Ylissingen. Deze plaats,
die zich toch al niet op vooruitgang en bloei mag
beroemen, zal nu ook haar garnizoen met 1 batail-
lon zien verminderen. Wel is waar komt hiervoor
in de plaats het depot van discipline, doch de forma
tie daarvan is tegenwoordig s'.echts één compagnie.
Ook Neuzen zal haar garnizoen verliezen: de laat
ste compagniën infanterie zullen met het bataillon
uit Vlis6ingen verplaatst worden, naar Bergen op
Zoom.
Een aantal Duitscbe spieltnarken, geheel zon-,
der waaide, zijn te Amsterdam in omloop. Zij
hebben de juiste grootte onzer nieuwe centen. Men
zij dus op zijn hoede.
Volgens »Bureau Veritas",zijn in November
vergaan /.es zeilschepen', waarvan 4 Nederlandsche,
en 14 stoomschepen, waaronder 1 Nedejl.
De maatschappij tot redding van drenkelingen)
te Amsterdam, hoeft een zilveren medaille en f 27
geschonken aan A. Vogel, sleeper te Middelburg,
wegens het op 28 September jl. redden en in het le
ven terugroepen van een scbijndooden drenkeling,
zijnde bet vijfjarig zoontje van den agent van poli-
cie. D. Braak
De toestand van den beer De Roo van Ai-
derwerelt boezemt in de laatste dagen weder meer
bezorgdheid inde krachten van den lijder nemen
merkbaar af. Vad.
Wolfaartsdijk. In den namiddag van den twee
den Kerstdag is door de directie van het dezen
zomer alhier opgerichte kolenfonds' aan de 143
deelnemers rekening gedaan van het gehouden be
heer. Hoezeer reeds bizonder voldaan voor de beste
kwaliteit van kachelkolen, welke, vrij te huis bezorgd,
op goedkoope wijze waren geleverd, zagen zij zich
nu nog - verrast met een batig slot, hetwelk als een
geldelijke restitutie aan ieder werd uitgedeeld, ter
wijl nog 16 personen bij loting eene portie verscbe
varkensworst bekwamen. Door eene betrekkelijk
geringe wekelijksche bijdrage te offeren, welke tel
kens in de spaarbank was belegd, zagen zich nu
allen overtuigd, iioe door eendrachtige samenwer
king men van goedkoope en deugdelijke brandstof
was voorzien geworden, zoodat men te gaderj bij
toetreding van een groot getal nieuwe deelnemers,
zich verbond tot eene vernieuwde deelneming in
een fonds, dat zoo gunstig gewerkt heeft, en waar
aan men" nu ook voor andere brandstoffen uitbrei-
ding wenscht te geven.
In den avond van dien dag was ook voor de
kinderen der Zondagschool een genoeglijke stond
bereid. In de catecbisatiekamer bijeengekomen,
werden zij, ouder afwisselend gezang van feestlie
deren, door eene harmonica begeleid, getracteerd op
koekjes en melk, waartoe door verscheidene wei
denkenden de noodïge gelden vrijwillig warén bij
eengebracht.
's H. Arendskerke, 30 Dec. Daar sneeuw en ijs
met hun onschuldig vermaak waren verdwenen,
zocht de lieve jeugd zich verleden Zaterdag, (28
Dec.) alhier in een minder onschuldige uitspanning
bezig te houden, door het verbrijzelen van een
groot aantal ruiten in een kerkraamin hoeverre
de policio zich met deze uitspanning kon vereoni-
gon, blijkt hieruit dat tegen een elftal knapen van
9 tot 13 a 14 jaar -proces-ver baal is. opgemaakt.
Huwelijksplechtigheid van Z. M. den Koning.
Zondag vorige week en gisteren hebben van de
puije van hot Raadhuis te 's Gravenhago de hu
welijksafkondigingen plaats gohai van Z. M. Wil
lem III on H* D. H. Prinses Adelheid Emma
Wilheltmna Tberosia van .Waldeck en Pyrmont.
Z. M. vertrok uit 's Gravenhage, na een afscheids
bezoek te bobben ontvangen van Prins Alexander
en te hebben gebracht aan Prins Froderik, Don
derdag naar 't Loo en begaf zich heden ochtend
ten 7 ure naar Arolsen.
Omtrent de huwelijksplechtigheid aldaar meldt
men, dat er, uithoofde van den zwakken gezond--
heidstoestand der Prinses-moeder, waarschijnlijk'
weinig feesten zullen gegeven worden. De voor
zitters van do beide Kamers der Staten-Generaal
en de vice-president van den Raad van State zjjn
uitgenoodigd om bij do huwelijks-voltrekking te-"
genwoordig te zijn. De plechtigheid der inzegening
zal des avonds in do slotkapel plaats hebben. De
jonge koningin zal dan een kroon dragen val
diamanten, in den vorm van leliën, den traditie
neeion bruidstooi in haar familie, terwijl de myv-
tentak, die in Duitschland de plaats vervult van
de Oranjebloesem, hot toilet der bruid zal vol
tooien. c%.
Men zegt, dat koningin Emma bij haar in
trede te Amsterdam en te 's Hage OranjebloeBen
zal dragen. -
De Nioutfe Kerk te Amsterdam zal prachl
versierd zijn. Voor het koorhek wordt een rc
fluweelen mot satijn afgezet to troon met gou
sierselen geplaatst, waarboven bet naamcijfer
Hunne Majesteiten door een lauwerkrans o**""
en daarboven de koninklijke kroon. Aan
zijden worden banieren aangebracht. Het Nc
landsehe wapen, geheel veiguld, zal den ach.
grond van den troon tooien. Aan het eind
kerk, onder het orgel, wordt een groote trib
opgericht, plaats aanbiedende voor 600 zangere'
en zangers en een voltallig orkest. Rechts en li)
van den troon worden zitplaatsen getimmerd,
De kon. mil. kapel zal van 20—25 Jar
feesten te Amsterdam 'opluisteren.
De koning van België en de president
Fransche republiek zuilen buitengewone gez^~
zenden tot bijwoning' der., plecht.gheid.
Prins en Prinses Hendrik worden tegen 10
uit Luxemburg te 's Gravenhage verwacht.
Luxemburg zal aan Z. M. een span Ardeni
paarden als nationaal geschenk aanbieden.
Dr. Beynen heeft Arolsen, na een - verbljjf v
tien weken, verlaten. De vorst van Waldeck-P
mont heeft hem zijn hooge tevredenheid betr
over bet onderwijs aan H. D. H. prinses pr
in de Ned. taal .en geschiedenis gegeven ei
de Waldecksche orde van verdienste 2 k!. gescbo
Vorder verneemt men, dat ter gelegenheid va.
voltrekking des huwelijks aan een aantal veroora
den, zoo- burgerlijke als militaire, in het moeder!
en in de koloniën, verzachting van straf door
Koning zal worden verleend.
Gemeenteraad van Goes.
De Gemeenteraad hield op Maandag den 23
cember zijn laatste vergadering in dit jaar, v
vergadering door 11 leden en den secretaris
bijgewoond. Afwezig waren de beeren mr. J
been, wegens ongesteldheid, en Van Asperen V
ne, wegens beroepsbezigheden. De vergaderin
geleid door den wetbotrder Fransen van d
Na goedkeuring der notulen (met eent
bijvoeging op verzoek van dr. CalJeafels, die g*.
had, dat, bij de beplanting van den weg lang.'
begraafplaats, de bovmen op den kant der m
konden geplant wórden, terwijl de Secretaris ge
schreven bad: op den kantwerd mededeeling gf
daan van don uitslag der aanbesteding van werke
en leverantien voor 1879 naar eenheidsprijzen^,
van de aanneming hunner benoeming door onoe,
scheidene personen in de commissien, waarin va--
catures zullen ontstaan door periodieke aftreding F
Echter had mevr. G. Janssen-Kakebeeke bericht,
dat zij, om redenen van gezondheid, niet als regen
tes van het Weeshuis kan werkzaam zijn. waarop
door het Burg. Armbestuur eene nieuwe aanbeve
ling is ingezonden, bevattende mevr. Timans-Ye' i
beek en Thewes-Vermunt. Nadat de voorzitt
bevestigend had geantwoord op do vraag van d
heer Busing of het waar is, dat er een bes!
