voor Oorlog. Was er toch reeds lang sprake van
«ene., hoogst noodige verbetering van het gehalte
onzer militairen, moestdit volgens het gevoelen
van alle deskundigen, gepaard gaan met, ja zelfs
voorafgaan aan elke afdoende verbetering-van onze
weerbaarheid, aan den tegen woord igen minister van
Oorlog, den generaal Bijen, komt de eer toe, in
de weinige weken dat bij dien post van vertrouwen
eerst bekleedt, reeds tal van verbeteringen te heb
ben tot stand gebracht. Bij deze begrooting toch
nam, de Tweede Kamer aan de hoog er ■"uitgetrok
ken- sommen, voor, én. besliste dus ih beginsel ten
voordeele vanmeerdere oefenihg der miliciens;'
verbetering van voeding en van administratie, en
van de verbetering der: opleiding voor het kader
(de pupillenschool).
En nu moge ieder, wien de vrijheid van Neder
land dierbaar is, zeggen, bet sprak van zelf dat
vooradit", alles-de noodige maatregelen moesten
worden genomen, toch: nóg mocht het geen mi
nister-van-oorlog, gelukken, hier in de laatste ja
ren'iets voor te doen. Nog steeds vond die uit-
breidipg^yaindeüo.efenplicht tegenstanders on zelfs bij
deze begropting/ nog stelde de heer' van Houten een
-amendement voor;'om die - uitbreiding onmogelijk te
maken, tl^jh.dokamer verwierp hét amendementen
besliste dahrdopr ook over het beginsel. Nog Steeds
weid ér meer uitgegeven, b. v., vóór de voeding van
de gevangenen, dan voor de voeding van. den sol
daat. Geen wonder dat bij zulk een toestand, waar
de i militaire stand toch-reedsniet de sympathie
onzer natie, heeft; de. .laatste vrijwilligers langza
merhand verdwenen. Moge het'den generaal Bijen
gelukken door zijne zorg den krygsmanstand in zijne
eer té herstellen en daardoor een vast bolwerk, op
te richten voor onze nationale'vrijheid en onaf
hankelijkheid.
Over de overige aangenomen wetsontwerpen wel
licht later.:
Het officiedie ontwerp door mr. Heemskerk inge
diend "tot herziening van de wet op het lager on
derwijs hébben wij, op het oogenblik dat wij dit
schrijven, nog niet ontvangen. Wij gelooven onzen
lezers echter geen ondienst te doen, met over te
.nemen wat uit de residentie aan de Amsterdamsohe
Courant daaromtrent wordt geschréven:
Deminister Heemskerk heeft woord gehouden.
Hij had beloofd aan de Kamer, vóór haar uit
eengaan, de vruchten van zijn arbeid ..'op. het ge-"*
bied van hot lager onderwijs te zullen indienen;
en hij heeft zijn belofte gestand gedaan.Do Twee-
do Katoor heeft haar Kerstgeschenk ontvangen:
het - ontwerp tot herziening dor bestaande wet op
het lager onderwijs zal Weldra in aller hanÜen
kunnen zijn,- en aan booórdeefing zeker ook aan
vcvoordeeling bij de beide uiterste partijen 'zal
„het we! niet ontbroken.
>Maar. hoe zal de .meerderheid des volks, die
gehecht is aan de openbare school, zoo als zjj in
185.7 is geregeld,-over het werk van don minister
Heemskork oordeélen? Reeds zijn oenige hoofd
bepalingen van het ontwerp bekend: verplicht
schoolgeld, handhaving van het kweekolingenstol-
sol, verhóoging der minima van de onderwyzers-trac-
tementen; doch het geheel is nog een geheim; ten
minste het ontwerp hoeft, op het oogenblik, waar
op ik u schrijf, do landsdrukkerij nog niet ver
laten. Men zal. dus het uitspreken' van zjjn oor
deel moeten .opschorten, tot men het ontwerp en
vooral de memorie van toelichting in hun geheel
zal hebben loeren kennen.
»Geljjk ik u reeds vroeger heb goscbrevenhet
'is myno overtuiging, dat zij, die eeno billijke weg-
ining van grieven verlangen eii daartoe ook recht
hebben evenzeer als zij, die pogingen willen heb
ben aangewend tot verheffing van het poil van het
onderwijn, te vreden zullen kuunon zjjn. Ware
van Verschillende zjjden nog niets omtrent den
inhoud van hot ontwerp medegedeeld, ik zou, ge
trouw- aan mijne tot dusver in acbfc gonoméa
houding, er ook., nu nog het stilzwijgen ovof
bewaarft bebben, in afwachting dat het gehoole
ontwerp openbaar zou zjjn gemaakt.
- Nu,zioh evenwel reëds een halve publiciteit
heeft voorgedaan,' meen ik die wol oenigzins to
mogen aanvallen door, hetgeen my van den inhoud
van het ontwerp is medegedeeld.
Du faoultatievö subsidioering van bizondero soho-
lèn, door do' gemeente of do provincie', is ver
vallen.
Een njeuw artikel 5 bevat bopalingon omtrent
do ruimte dér aohoollokalen,
»De kwopkeliiigen zullen tot hun 16e jaar aft
zoodanig in do school werkzaam, mogon zjjn; wan
neer zjj bjj oen twoedo examen vnor den rang van
hulponderwijzer of hulponderwjjzores niet slagen,
dtln v,mogen zjj niet langer behulpzaam zjjn in hut
geven van schoolonderwijs.
»Do aanduiding van hot aantal rjjkakwoeksoho-
jon, in art. 12 dor büótaando vyot, vervalt. Daar
entegen wordt eene, nieuwebepaling: by dat ar
tikel gevoegd,. houdende,dat ook de provincie en
de gomeeute normaalscholen zullen - kunnen op
richten.
>De bepaling van art. IK der bestaande wet, om-
trent hare niet-ag|^selijkheid op verschillende
gevallen, is eenigz^^Mftgebreid.
Bijde .vakken ^Whefc gewoon lager onderwijs,
zijn gevoegd het fransch, dnitsch en de wiskunde.;.
»Een nieuty artikel geeft den gemeenteraad de
bevoegdheid op de scholen ook eene laagste klasse
in té richten voor kinderen van - vijfjarigen ou
derdom, terwrjl een ander artikel voorschriften in
houdt nópens hét aantal en de 'evëntueelo sluiting
der scholen.
Voorts is' een nieuw artikel in de wet opge
nomen, bepalende,. dat door de gemeente geregeld
worden het schoolplan, dé schooltjjden de vacan-
tiën,'zullendede regeling dorschooluren moeten
geschieden in overleg met de leeraren der. verschil
lende kerkgenootschappen.
«Omtrent" het aantal kinderen, dat op éerie school
Vereenigd mag zijn, is bepaald, dat elke school
niet meer dan 300 kindeven mag tellen. Op elke
school, onverschillig het aantal kinderen, moet
steeds een hoofdonderwijzer zijn.
De onderwijskrachten zijn verder aldus verdeeld
«voor 41.-80 leerl. 1 hulppnderw.
t 8 L 120 2 en 1 kweekei.
121 160 2 2
161-200 3 1
201—240 3 t. 2
241 280 3 3
281-300 4,i/' 2
«Slechts in »zeer bizóndere gevallen" zal ééne
school 400 leerlingen mogen bevatten. In dit ge
val moet.de bnofdöndórwjjzer worden bijgestaan:
«voor 301 320 lëerl. 4 hulpondérw. en 2 kweekei.
321 -360 4' 3
361-400 5 2
Het minimum der jaarwedden is verhoogd
voor de hoofdonderwijzers van '400 tot .600;
voor de hulponderwijzers van 200 tot. ƒ400;
terwijl do: toelage voor kweekelingen bepaald is op
/ïoo. f- -
»De wet bevat verder nieuwe- bepalingen om
trent het a^agjuümön en wëgzondon van leerlingen,
terwijl ook Oorschriften zijn gegeven omtrent
school bibïiothd$ken.
»De andere bepalingen in, het ontwerp, .dat ruim
80 artikelen telt,' kan ik hier achterwege laten;
ten "eerste omdat de voornaamste er van reeds
békend zyn, ett ten tweede, omdat ik niet'zoo vol
komen ben ingelicht, dat ik nu reèds den geheelen
inhoud dor wet zóu durven modedeélen. Ik meen
dus mij bij het bovenstaande te moeten bejfalen.'
Bij het dep. van kolaniön-zijn per telegram,
van den Gouv. Generaal van Ned. IndiÖ de na
volgende belangrijke,, maar iets minder, gunstige
berichten ontvangen:
>Do radja van Sirapang-Olim heeft reeds spoe-.
dig bezwaar gemaakt om naar Kotta-Radja te
gaan. Thans is door zijne huurlingen Toekoe Moe-
da Angkaase vermoord. Do radja is gevlucht en
door don militairen en civieleu bevelhebber in. At-
sjin vervallen verklaard van zijne Waardigheid.
De hoofden on bevolking in Simpang-Olim schjj-
nen wélgezind.
»De tijdingen vnn de Noordkust luiden bevre
digend."
De Rederijkerskamer Ons yenoeyen, gaf aan
den avond van don tweeden Korstdag in huar go-
woon lokaal weder eene opvoering, doch door het
rumoor van ,du. niet h'oorondo opgekomenen konden
zij,' die wczonlyk belang in dé kamer stellen, niets
of slechts zelden iets verstaan. Wij raden de loden
van «Ons genoegen" op dergelijke feestdagen goene
opvoeringen meer. te geven, -daar deopgewonden
heid'van volèn' oorzaak is, dat zjj ;lettorljjk" «voor
niets zioh do moeiten, aan de opvoering verbonden,
getroosten. Met genoegen vernamen wjj van tér
zijde, dat bet tooncel der kamer zal vergroot en
verbeterd worden. Hot is ook eigonljjk te klein
en ondoelmatig.
Gister middag arriveerdealhier voor het
eerst de stoomboot Admiraal de Èuijterkapitein
II. F. van Ilmteryhem. We wonschen den onderne
mer, den heer v. 1L-, die aan Goes weder oen nieuw
middel van 'Vervoer verschaft, aangezien dezelve is
ingericht voor passagiers én goéderen, oen uitne
mend sucoos.
I-Iet vorfcrek dor pakketbooten van Liverpool
naar de Westkust van Afrika, vindt van 1 Jan.
tot 'ultimo Juni u. s. eiken Zaterdag plaats.
Do vorzeuding dor briovenmalon uit Londèn go-
sobiedt elkoii Vrijdagavond.
Do 2 luit. D. "de ltonde liresser is van hot
8 rog. inf. by het instructie-bataljon, to v Kampen
■overgeplaatst.
De agentuur van het huis Kropp, zal van
Vli88ingen naar Kralingén verplaatst worden. Dit
is te, Vlissingen metgroote teleurstelling verno
men r de agentuur Krupp te. Vlissingen had maan
delijks gemiddeld f 30,000 uitgaven.
i'.— H. M. de Koningin heeft f 100 geschonken
aan bestuurderessèn'van. het genootschap van moe
derlijke liefdadigheid te Delft.
Te Klundert'zal van gemeentewege een, post
en telegraafkantoor worden gebouwd.
De vorst, die een, paar nachten is gevoéld,
heeft in onze noordelijke prövinciöh reeds eenijs
korst oyer, het water gebracht; Te Leeuwarden
'kwamen Vrijdag vele marktschepen te laat aan, om
dat zij door het ijs belemmerd waren andere schip
pers hadden de reis niet voortgezet, maar waren
- teruggekeerd, de schepen die dé reis hadden voort
gezet keerden zoo spoedig mogelijk huiswaarts.
Bij Meppel werd op verdronken land Vrijdag reeds
schaatsen gereden.
Naar men ons mededeelt, zitten een - massa
vaartuigen vóór en in de kribben der Zuiderzee
allen door den aflandigen oostenwind verhinderd'
om door bedoelde kribben te komen, wegens ge
brek aan water en 't opstnwend grondijs. £T. i)»
Woendag avond- jl. .was eene dienstbode.
's Hage bijna het. slachtoffer, oener brutale aajHrag
ding geworden. Npg laat eenige -inkoopen
hebbende,'werd zij door een man aangesproken,;:
dié "haar vroeg of zij niet wat. te. eten had; .zij
antwoordde,-: dat dit wél'het geval was, maar dit
voor haar heer was bestemd, waaróp de man haar
aanviel en "ziclx met geweld van de mand ineester
maakte. De dienstbode kreeg - daarop een hevig
zenuwtoeval. Door het geschreeuw kwam de po
litie al spoedig op de plaats van het ongeval en
het mocht aan haar ijverige pogingen gelukken,
den dader weldra in. handen-te krijgendeze gaf
op, eerst kort geleden uit de kolonie Ommerschans.
te zijn ontslagen en in twee dagen niets te eten
gehad te1 hebben; om zyn honger te .stillen, was
hij tot de daad- overgegaan. v -
Evenals f,voor enkele weken te Utrecht j^is*
thans ookte Amsterdam de hand gelegd op êene
jonge -dievenbende't -waren 5 jongens die- er
hun werk van maakten goederen te. stelen uit win
kels, waar aan. de deurpost wérd uitgestald. De
vlugsten belastten zich met den buit van den haak
te lichten; terwyl anderen op den uitkijk stonden.
De opbrengst van het gestolens verdeelden zij on
der elkander.
XJzendyke, 27 Dec. De rmitls vergadering van
heden kenmerkte zich door eene bizonderheid, waarr
van deze gemeente tot dasverre misschien wél de
eenigste plattelandsche in hot-geheeleRijk is. Hot
gold -toch niets meer of minder "dan de vaststelling
van een inkomsten-belasting. Een betrekkelijk tal
rijk publiek woonde de" debatten bij, wat op
zichzelven ten plattelande, helaas," reeds eene bi-
zonde vheid is. Er waren tweevoorstellen omtrent
de wijze van heffing. Een van den Voorzitter, ge
schoeid op de leest van uwe stad, en een van een
der Wethouders. Het laatste vindt het meeste
bijval omdat daardoor het minst den burgerstand
en het meest de rijkdom getroffen wordt. Volgens
hek eerste toch zou iemand die een inkomen
van p. m. ƒ1600 heeft do spin van ƒ44 moe
ten betalen, terwyl volgons het laatste op hetzelf
de inkomen slechts eene belasting van 17,70 ge
legd wordt, en daar over het algemeen de belas
tingschuldigen hot meest in den burgerstand voor
komen mag IJzendijke, bij de afkoerigheid die er
algemeen van bestaat, het nog als een geluk be
schouwen dat de belasting het zwaarste 'zal druk
ken op degenen die het meest door de foitnin zijn
begunstigd.
Aanleiding tot -deze 'belasting gaf eene missive
van Gedoputeordo Staten die, hunne goedkeu
ring .aan oen hoofdelykpn omBlag niet konden
schonken omdat .het maximum moest worden over
schreden. Ongetwijfeld is dit do eerste stag tot
de algomoone invoering, althans wat onze provin-
oio betreft, dezer zoo zoor gehate belasting. In
Engeland beraamt men middelen óm do incomo-
taxo door oen andere belasting te vervangen; do
proeve is daar èleoht geslaagd en niettemin schijnt
men hiér de proof toch ook' te willen nemen.
Bij de verordoning op de invordering is bopaald
dat de heffing zal geschieden naar eigen opgave,
do juistheid waarvan ter booordoeling van .het da-
golyksch boBtuur ziil staan dat, des geradon, ambts
halve zal kunnen verhoogon even als het ambtshalve
zal 8obatton degenen die woigoron. hun vermoede
lijk inkomen op te guveü. Du eed. zal niet kunnen
worden opgelegd, ér zal langs don gobruikelykon
•weg hoogor beroep* bestuau. J5ij die geen inko
men van 300 hebben worden niet aangeslagen.
Deze klasse-^8'wel 'wat Ifwg genö'men. -Nadat
bolasting oonigen tjjd gewerkt hoeft, zal dit
