NIEUWE 60ESSCHE COURANT.
Nieuwsblad voor Tholen, Zuid- en Noord-Beveland.
No. 90.
Vrijdag 19 November 1875.
Tiende Jaargang,-
BoBend. V
Wouw
I Berg. op Z.
I Woensdr
l*RiIIand....
1 Krabbend.
JKruiningen
/•V lake
\Biezelinge..
|Goes
I'b H.Arends
I Arnemuid.
f Hiddelb.;
Vlissing. 8,10
9,10 12, '3,20 5, 8,30
9,20 12,113.32 5,12
9,31 12,25 3,42 -
9,40 12,35
9,54*12.51
10, 12,56
10,14
10,19
10,30
i0,89
10,47
11,4
11,30
11,14
11,22
1,10
1,16
1,27
1,88
1,46
2,3
2,9
2,12
2,20 -
bulten- vrordtfittfc
5,30 8,47
5,41
5,57
6,4
6,16 -
6,22
6,34
6,48 9,27 9,40
6,58" 9,49
7,15. 10,4
7,22 9,4810,10
7.29 9,6^10JiL«JU*-4.
7,4010, 10,25 daar remgers *oraen opgenomfen ori
9.40
10,46
6,
Hiddelb. J»,
Arnemnid. 6,21
'sH.Arecis 6.37
Goes..6.50
Biezelinge. 7,4
•Vlake7,18
Kruiuingen 7,19
Krabbend.7,31
•Rilland7.39
Wi.ccadr7,55
Berg. op 8,15
'Xf-Dvv...-,.£>28
ilt^Slatênr^'Kódsena.A 11,2
Deze Courant veueÈijnt, nitgezonderd op Christelijke leestès^ea,de$ Maandag* ea Donderdag* avond*.Prya kwartaal i 0,85. fr. p. ptrat/1,Afzoaderliike
Prijs der Advertentien lOct. per regelgroote letters en vignetten naar plaatsruimte. Geboorte-, huwelijks- en doodberigten van 15 regel» 50
Alle Stukken de redactie betreffende, gelieve men minstens één dag vóór de uitgave franco toe te /.enden aan den Uitgever A.C. DEJOHGE
InzendiTttr der Advertentien tot des namiddags 3 are.
1.2
1.9
1,24
1.34
1,45
1,52
1,57
2.7
2.13
2,27
2,40
2,52
Nommers 5 et.
oent.
8Jz. te Goes.
GEMEENTE-BESTUUR
Ingevolge art. 5 al. -3 van bet Reglement van Orde
voor de vergaderingen van den gemeenteraad, zullen
tot aan de behandeling, op eiken werkdag tusRchen des
voormiddags 9 en des namiddags 2 uren, in de kauier
van den Burgemeester, ten raadliuize, de onderstaande
stukken voor de leden ter inzage liggen.
Goes, 16 November 4875.
De Secretaris der gemeente Goes,
HARTMAN.
1. Adres van de directie der Sociëteit «van Ongenucb-
ten Vrjj" om afstand in eigeodom van den op erf
pacht bezeten grond, met extracten uit de notulen
van-'1805, 1806 en 1850, alsmede rapp_ort der finan-
tiëele commissie.
2. Adres van den beer T. J. Smits Jr. te Dordrecht
om remissie van boeten' wegens te. late levering
van straatkeien, met rapport der financiëele com
missie. 1
3. Aanvrage van den beer Af. A. Stieger om grond
itr eigendom, met voorstel van B. eu W. en rap-
port der financieele. commissie^
De nadere voorstellen van B. en W. omtrent de drie
genoemde punten zullen later, ter visie worden gelegd.
4. Kennisgeving van. B. en W. nopens de. vervulling
der vacature van hulponderwijzer.
POSTERIJEN
Staat van brieven, geadresseerd aan onbekenden,
over de 2e helft der maand October 1875, ten post
kantore Goes.
1. fr. Fuchs ff Cie., te Amsterdam.
Vande Hulpkantoren
'2. Hans'vee kt P. Van. -Brqekke, te Nieuwe. Schans.
3. Van Popering,~Vd 's Heer Arendskorke.
4. Wemeldjnge W,- Kole, te Rotterdam.
5. G. A. Knollema, te Meeden.
6. Yebseke Gebr. Van (le Velde, te Amsterdam.
Vertrek der Landmail naar Ooet-Indiê.
Via Triëst, 24 November. -
BINNENLAND.
Goes, 18 November 1875.
De Tweede Kamer "zotte hare - beraadslagingen
over de Indische begrooting en wel over de bi-
zondere artikelen voort. Bij die betrekkelijk het
onderwijs verdedigde de minister nader de stelling,
dat hefc niet wen schel ijk was van Staatswege in
een opzicht het onderwijs met christelijke strek
king te ondersteunen. Ook'in Indië moest de Staat
tegenover de' krachtige pogingen tot versterking van
hot Mabomedanisme, «neutraal» blijven. Ben amen
dement van dhiv Mirandotle, om den bouw. van kof-
i fiepakhuizen van de civiele administratie te bren
gen onder do openbare werken, behoorende tot de
'taak van den Waterstaat, werd met 36 tegen 29 stem
men verworpen en hiermede een gevoelige zedelijke
nederlaag toegebracht aan de liberale koloniale tbe-
oriën. Moge het 'een gunstig voorteeken zijn tegen
de pogingen om do groote inkomsten der koffiecul
tuur van de schatkist in de zakken der particulie
ren over te brengen.
Verheugen wij öïïB-an dit opzicht over den triumf
van den Minister vaik Koloniën, het doet ons leed
dat ook hij het beginsel schijnt aan te hangen van
"dé meest ingrijpendeIvoorstellen, als posten op
de begrooting te dóeiroeslissen. Wij wijzen daar
toe op, den post, uitgetrokken voor het begin van bet
daarstèllen eener nieuwe haven te Batavia. Pat
deze wenscbelijk is, wordt Yrij algemeen erkend,-
maar zeer - loopen de gevoelens van deskundigen
uiteen over de wijze hoe. Tal van mannen van
ondervinding raden met den.meesten nadruk het
bij deze begrooting voorgestelde plan af, en waar
aan de uitvoering van dit wèllicht 20 of 30 mil-
lioen zal nf hangen, was het waarlijk wel der moeite
waard het bjj afzonderlijk ontwerp te behandelen.
Het ministerie diende zijn antwoord in op het
Verslag der Tweede Kamer over Hoofdstuk I der
Staatsbegrooting yqor 1876.
De Regeering bestrijdt de verwaten tegen haar
beleid," alk. ongegrond, niet ernstig gemeend of el
kander tegénsprekend.v Voor de zware beschuldi
ging van gemis aan onpartijdigheid in regeerings-
beloid wordt geen enkel feit' aangevoerd, dan de
beslissing in twee geschillen van bestuur, genomen
in afwijking van het advies v.an den Raad van State.
Bij de oplossing der rechtskwestiën hebben geen po-:
litieke beweegredenen gegolden. De beschuldigin
gen betreffende beide takken van onderwijs, kunnen
den toets eener raadpleging der parlementaire stuk
ken niet. doorstaan. Ten aanzien van het lager on"
derwijs heeft de Regeering herhaaldelijk, uiteenge-
zet, welke hoofdbeginselen van wetgeving zij bij
de herziening', der wot van 1857 niét zon willen
loslaten. Discussie bij voorraadover de bizonder-
heden van het 'toekomstig ontwerp is niet raadzaam.
De vertraging van de behandeling van het wets
ontwerp regelende het Hooger Onderwijs is blijkens
openbare stukken niet he.t gevolg van de Weifelende
houding der Regeering. In zake spoorwegen heeft
de Regeering steeds naar een bekend vast plan ge
arbeid 'ter bevordering van dit volksbelang. Het-
uitblijven van de mededeeling op 27 September,
betreffende het aanblijven van twee ministers, !waro
inconstitutioneel geweest. Voorla verdedigt-de mi
nister van Financiën zijn financieel "beleid. Binnen
zeer korten tijd zal hg zijne aangekondigde voor-
stollen tot belastingherziening, thans bij den Raad
van State aanhangig, aan de Kamer inzenden.
Naar men zegt zal daarbij worden voorgesteld af
schaffing .van den zeep-accijns; wijziging der patent
wet, en vermindering van de zout-belasting;-Wij dee-
lèn dit gerucht mede zonder er voor'tekunnen instaan.
Een nieuw voorstel tot schulddelging is op dit oqgen-
blik nog niet te wachten.
Flink begonnenhalf gewonnen. Ziedaar de
indruk die de eerste, openbare Vergadering der Re
derijkerskamer Tollens in dit 'seizoen ..op jl. Maan
dag maakte bij allen; die haar'bgwAehden;-
Deze Kamer heeft ook, even als Anrora, sedert
hare laatste opvoering, verscheidene leden verloren,
waaronder zeer verdienstelijke rëdergkers, hetzij door
den dood, zoo als hare ijverige Becretaria C. H. G.
Hartman, hetzij cfcfot bedanken of andere redenen,
zoo als de heeren Versluijs, Zandee, e. s. Maar
eero hebbo de censor der Kamer, de beer H. K.
Dominicus van den Bussche, die het verlies, ge
tuigt de opvoering van jl. maandag, bijna onmerk
baar yo or de kunstlievende leden wist te maken.
Zoowel do voordrachten van »de Noord Ameri
kaan sche Jager" van -Tollens, en het fragment uit
dé Joban .Woutersz van Schimmel,'beide door oud-
leden, als:'"»de Torenwachter en de Burgemeester"
door een nieuw lid der Kamer, getuigden van den.
ijver derleden, tevens van de goede leiding, die
zij bij hunne .oefeningen ontvangen. Bovendien za
gen wij met genoegen, dat Tollens" meer en meer
hare roeping begrijpt; t. w.: om zich voornamelijk
op declamatie toe te leggen en het geven van ensem- 1
blestukken slechts als bijzaak te beschouwen. Waar
echter de easemblestukken zoo worden uitgevoerd, als
»Tollëns"op jl. maandag deed, daar achten wij dit min-
Toevoegsel tot het geschiedkundig overzicht
van de Herv. Gem. te 'sHeerenhoek.
Onder de 24 Predikanten, die deze gemeente tot
hiertoe bediend hebben, is er een geweest" die zich
hoogst „berucht gemaakt heeft, en van wien het
heter ware te prijgen, zoo het ons niet te doen
was om zijne gruweldaad, welke na. verloop van
tijd. tot een verdicht verhaal met velerlei bijhang-
seis is uitgedijd, naar waarheid te schetsen. Deze
persoon heette Jacobus de Clijoeren niet de
Rleevertgelijk men zijnen naam alsmede verbasterd
heeft. Hij was in Febr. 1657 te Wemeldinge ge
boren, waar zijn vader, van deüzelfden naam en
gehuwd inefc Janneke Göstenobelvan. 5 Dec. 1649
tot aan zjjn overlijden op 8 Sept. 1680, als pre
dikant stond. Na volbrachte studiën den 1 Aug.
1679 bij de classis YauZ.-Bevel.and tot Proponent
aangenoinep, word hij als zoodanig, bij „approbatie
dezer classis van 23 Januari 1680, tot Pred. te
'sHeerenhoek beroepen. Nog vóór zgne bevestiging
maakte bij ziob reeds schuldig aan ontrouw, door
het weigeren van te voldoen aan eene door hem
afgelegde belofte bjj de classis, en. toonde daarbij
maar al te duidelijk van welk eene' schandelijke 1
geaardheid hij was. Uit deze moei'elijkheid door
bemiddeling van zijnen vader nog gered, ging hij
echter na diens dood tot allerlei schanddaden over.
Hierdoor liep zjjn voorgenomen huwelijk met Geef-
truid Barat eene bemiddelde Amsterdamsche jonge
dame, dan ook in 1683 te niet, en haalde hij
zich den 13 Mei' 1686 een veröordeelend yonnis
op den hals, tengevolge van eene geheel valsche
beschuldiging tegen een in die huwelijkszaak be-.,
trokken persoon. Intusschen vertoonde hij zijne
liederlijkheid ook in "zulke verregaande zedeloosheid
dat de kiesheid het verbiedt die te omschrijven,
en van aanklachten daaromtrent bleef hij nog al
bevrijd, daar hij door barsche bedreigingen iedereen
zóo bang wist te mak'en, dat men hom als ontzag;
uit vrees van door hem in moeieïijkheden bij den
burgerlijken rechter te worden gewikkeld. Mén
onttrok zich evenwelal meer en meer aan zijne
openbare prediking, en vooral toen de jeugdige
Nicolaas Van de Velde in Juni 1686 zijne'bedie
ning als. predikant bjj de gecombineerde gemeente
van Ovezando en Driewegen aanvaard had, ging
hefc xüeerendeol van 'sHeerenhoek des Zondags der
waarts, om door de prediking van dien waardigen
leeraar' gesticht te worden. Deze, nog ongehuwd
zijnde, „woonde te Driewegen, en had des nacht
zijne bediende niet in huis. Onze de Glijver zulks
wetende, en door ijverzucht vervoerd, "trok nn in
den laten avond van Zondag 11 Mei .1687 met een
geladen geweer naar Driewegen, kroop door eene
haag in den tuin van de pastorie, en door het
raam dér slaapkamer zijnen ambtgenoot in nacht
gewaad voor éenen stool geknield ziende, tot het
doen van zijn "avondgebed, schoot hij hem een ko
gel door het hoofd. Na deze volbrachte gruweldaad
op nieuw door de haag teruggekeerd, was er een
stukje van zijn kameijapon afgescheurd en in de
doornen blijven hangen^ hetwelkgevonden zijnde,
als een belangrijk voorwerp tot het nasporen van
den-moordenaar kon dienen.' En'hét iö dan ook
daardoor, dat: men weldra in hem den dader ont
dekte. In hechtenis genomen, en.op de. gevangen-
poort te 'sH ago gedetineerd, vond men hem echter
in den morgén van den 1 Augustus deszelfden
jaars dood in: zijnen kerker, zich door vergif, dat
hij in zijne schoenen verborgen had, van het leven
beroofd hebbende. Zgn lgk werd naar' het galgen
veld gesleept en aldaar begraven, gebrandmerkt
zijnde, niet slechts als een de Evangeliebediening
gansch onwaardige, maar als een doortrapte fielt.
ECCLESIASTICUS.
