lüIEUWE GOESSCHE COURANT.
Nieuwsblad voor ïholeii, Md- en Noord-Beveland.
a O. 69.
Vrijdag 4 September l<i74.
Negende Jaargang.
cc*
ae>-
t»-
Roosendaal. ...V
-Woiuc^. wx^L-.ZZ
Bergen 'op Zottin
Woenadrecht
•Rilland
Krabbendijke
Kruiningen
♦Vfoke
Riezelinge..
Goes
's H. Arendskerko
Arnemuiden......
Middelburg.,.y010 8'30
Ylissingen A6,20 8,40 11,30
P Ï4AP 9.2ÓP12, p—P— 4.50G ;8;50S
9,30 12,13
9;4y"iz;3.r—
!-• 9,52 12,45.—
10,7
J- 10,13
10,23
|S 10,28
S 10,39
a0.49
10,57
11.
8,21
8,27' 11,18
1.
1,6
1,16
1,21
1,33
1,42
1,50
2,5
2,11
2,15 4,20 6,30 8j32
2,25 4,30 6,40 8,45
Vlissingen ...v ,6,40s 8.50p12.20g 3.10p5.40p 6,—p9,25
----- - -- 9j3g. g
Middelburg „4
Aruemuiden.. 1,
'sH. Axeudskerke 7,14
Goes.......;7,21 9,52
'Biezeliage..7,32 10,8
♦Vlake7,39 10,15
Kruiningen7,44 10,22
Krabbendijke7,53 10,32
♦Rilland7,59 10,38
Woenadrecht.. 8,12 .10,53
-..Bergen op-Zoon: 8,20 11,6
9, 12,31 3,20
9,21 12,41
9,28 12,54
9,43 1,19
1,40
1,55
2,4
2,18
2,29
2,36
2,57
3,24
3,39
3,50
5,496,10 9,3
5,52
5,59
e,ir
6,22--
6 36
644
6'50
7'—
7'6
7'21
7-84
7.45
7,55
c
•Aan "deze kalten wordt alléén gestopt, wanneer Wouw 8,31 11,17
'daar reizigers worden opgenomenuitgelaten. Roosendaal....A 8,40 11,26
Deze Contant verschijnt, uitgezonderd op Christelijke feestdagen, des Maandags en Donderdags avonds.Prijs T» kwartaal 0.85. fr. p. post/1,Afzonderlijke Nommera 5 ct.
Prijs der Advertentieh 10 ct. per regel, groote letters en vignetten naar plaatsruimte. Geboorte-, huwelijks- en doodb'erigteh van 1—5 regels 50 cent.
Alle Stukken do redactie betreffende, gelieve men minstens e'én dag vóór de Uitgave f ranco toe temden aan den Uitgever A. C..DE JOKGE SJz. te Goes.
Inzending der Advertentien tot des namiddags 3 ure.
GEMEENTE-BESTUUR
Sas van Goes.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van GOES
brengen ter kennis van belanghebbenden, dat van het Sas van
Goes van af Donderdag dsn 3 September e. k. wéér op de gewone
wijze gebruik kan gemaakt worden, uitgezonderd gedureild©
Hoogwater, waunecr er,, uithoofde vau nog te verrigten
werkzaamheden, tot nadere aankondiging 22 i e t zal kunnen
worden geschut.
Goes, deii 2 September 1871.
Burgemeester ou Wethouders voornoemd.
M. P. BGAAUBEEN.
De Secretaris,
hartman.
HET NIEUWE MIMSTEEIE SF DE 0N-
DERWTJS-QÜESTIE.
r.
Wie zal liét ontkennen, (lat dqjtónderwijs-ques-
tie eene hoofdzaak is voor het heden'en de toe
komst. Voor (iet heden; omdat hek de beide
hoofdrigtingen in den lande t-d ldirnmenden strijd
aangordt, op een -tijd dat de ondervinding leert,
hoe tal van kleine Staten door grootere wor
den geannoteerd en ingelijfddat de ondervin
ding leefr hoe kleine Staten voor zelfbehoud
al het mogelijke moeten aanwenden, om door
innerlijke eendragt en: zamenwerking, zich naar
buiten krachtig te vertoonen; en hun zelfstandig
bestaan waardig te zijn.
Voor de toekomst; omdat het geldt de toe
komst onzer kinderen, wier zedelijk heil ons
boven alles dierbaar is.
Maar gelijk in alles, bestaan ook hier twee
hoofdrigtingen. Bij de verdediging onzer tegen
woordige grondwet werden zij reeds erkenden
nog bestaan zij onveranderd voort. De een
wil dat de godsdienstige ontwikkeling gescheiden
blijve van het aauleereii van algenieene kundig
heden, de ander dat zij er mede gepaard ga.-
Beide rigtingen hebben gelijke regten, al moge
de een wclligt enkele duizende voorstanders meer
tellen dan de andere. Beide rigtingen hebben
hunne zelfstandige zienswijze omtrent het wel
en wee hunner kinderen, en verschil van inzigt
omtrent de wijze waarop hun zedelijk heil moet
bevorderd worden. Natuurlijk dus dat de een
zijne inzigten en overtuiging niet kan en niet
mag opofferen aan de ander. En even natuur
lijk, dat; wil men de oude eendragt. rust en
kalmte tussohen al de ingezetenen des vader
lands herstellen, dit idleen kon verkregen wor
den, wanneer eene oplossing kon gevonden wor
den, waarbij aan beide gelijke regten, gelijke be
handeling wordt toegekend; wanneer beide rig
tingen doordrongen van het onmiskenbaar be
lang van eendragt en zamenwerking, zooveel tot
elkander naderen als bij bet bestaan èn van liet
standpunt hunner beginselen, on met eerbiedi
ging hunner eigen overtuiging mogelijk is. Even
natuurlijk dat zoodanige toenadering, zoodanige
herstelling van eendragt onmogelijk is, wanneer
heide rigtingen stokstijf op hun eigen wenschen
en verlangen blijven staan, en ieder eigen in
zigten en regeling de voorrang wil toekennen
boven die der andere rigting.
Hot is dus alloon do vraag, is zulko oplös-
sirig der onderwijs-quesfcio mogelylc, waarhij
beide rigtingen met geljjko mate geraoten wor
den en hun beider gelijk regt erkend en ge
handhaafd wordt?, en ten opzigte van het nieuwe
ministeriemag men met grond verwachten dat
het zoodanigen verzoening» toestand in de hand
zal werken
Wat de eerste vraag betreft, deze hebben wij
reeds vroeger beantwoord en aangetoond, hoe
zoodanige gelijkstelling verkregen zou worden,
indien van overheidswege aan beide rigtingen
gelijke hulp, evenveel óf even weinig subsidie
voor eiken leerling werd verleend.Dan werden
alle gelijkelijk bebaudeld en zou men toch niet
bevreesd: behoeven" te zijn, dat er te veel ver
schillende soorten van scholen zouden ontstaan,
zooals wel eens geopperd werd. Waar het sub
sidie verleend zou worden naar mate van het
getal leerlingen, zoude voor enkele wéinige na
tuurlijk geen afzonderlijke scholen worden op-
gerigt. Maar al waren er ouders, die dit toch
wenschten te doen, die daar genoeg-voor wilden
opofferen, wat had de overheid hier ^rede te
maken, daar deze toch niet meer subsidie zoti
behoeven te verleenen dan in het-- geheel leerlin
gen op de scholen zijn; om het even of deze
op vele dan weinige scholen verspreid zijn.
En dan nog, al kostte zoodanige regeling
eenige duizenden meer, zou de daardoor ontstane
rust en vrede die niet waard zijn? Zou men
danwanneer beide rigtingen in hun regt erkend
worden,plotseling weer karig moeten worden,
waar onder den tegenwoordigen toestand het
geld voor het onderwijs benoodigd, slechts eene
bijkomende zaak is?
Ook voor het andere wel eens geopperd
ook werkelijk gemeend? beswaar van «aan
kweeking van onverdraagzaamheid», indien dat
in waarheid nog werd gevreesd, toonden wij
aan, dat dan geen vrees behoeft te bestaan.
Van christelijke scholen althans behoeft men
daarvoor niet bevreesd te zijn, waar «liefde je
gens den naasten» het hoofdkenmerk is van- het
christendom en die liefde en verdraagzaamheid
de kinderen daar dus van jongs af zou worden
ingeprent. En dan nóg; is, de verdraagzaam
heid dan bij de tegenwoordige regeling zoo uit
nemend? Zou.de onverdraagzaamheid wel erger-
kunnen zijn dan tegenwoordig?
Eene oplossing ter verzoening van beide rig
tingen op het gebied van onderwijs is dus mo
gelijk. Mag Nederland nu zoodanige verzoe
nende politiek van het nieuwe kabinet met grond
verwachten Wij zeiden het reeds, wij voor
ons zien de handelingen van het tweede kabinet-
Heemskerk daaromtrent met volle vertrouwen te
gomoefc, en waar wij dit doen met het oog op
de antecedenten, de bekende handelingen der
verschillende personen,' die het kabinet zamen-
sfcellen, deed het ons dubbel smartelijk aan, het-,
zelve juist ter wille daarvan miskend te zien,
door de Standaard en eenige andere bladen, die
met ons «vrjjheid van onderwijs, ook voor den
christen» in hun banier hebben geschreven. Dat
deze juist ter wille daarvan hét nieuwe ihiniste-
rie noch vóór dat het door 's Konjngs beslissing
tot stand was gekomen, bestreden, of althans'
hun steun ontzeiden/zonder dat zij waar zij
onbekend schenen met die antecedenten of zo
althans over het hoofd zagen genoeg waar-
'digheid, bezadigdheid en geduld toonden, om te
wachten óp d'èszelfs daden.
En om te toónen, dat die antecedenten die
ons "met volle vertrouwen ook tpn dezen opzigte
de topkoinst onder het ministerie Heemskerk doen
te gemoet. gaan, daar volle regt op gaven, heb
ben wij ze slechts kortelijk in de herinnering
onzer lezers terug te roepen. Dit hopen wij
in eene volgende beschouwing te doen.
BINNENLAND.
Goes, 3 September 1.874.
Z. M. -de Koning hóeft als eerbewijs van den
Keizer aller Russen, ontvangen do benoeming tot
kolonel van een regement der keizerlijke garde.
Heden morgen marcheerde door sommige stra
ten onzer stad het werf-depöt, afkomstig van den aan
het Katsche Voer liggenden rammonitor «.de Panter
In het logement Velserend, vroeger eene buiten
plaats, oven buitonVelsen, in N.Holland, werd 22 Au
gustus jl. aan den voet dor statige ruine van Bre-
dcrode, een zilveren bruiloft gevierd, die alleen
daarom vermelding verdient, omdat de feestvie
renden 'zich afstammelingen noemen dor Brederode's,
en ook dezen naam dragen. De naneef vierde dus
feest in het oude jagthuis, der voorhoen zoo. ver
maarde boeren van Brederode.
In de vorige week overleed in de Friesche
gemeente Dautrimendeel oen visscher, m deii ouder
dom van 95 jaren, dio tot weinige dagen voor zijn
dood nog volijverig zijn bedrijf uitoefende.
Voor de betrekking van congierge aan de
hoogere burgerschool te Deventer, waaraan een
traktement verbonden is van f 600 en vrije^ wo
ning, hebben zich niet minder dan 1X8 sollicitan
ten aangemeld, waaronder zelfs hoofdonderwijzers
der openbare lagere scholen zich bevinden, als
mede een gepensioneerd officier van ons leger.
Door den hoor C. H. Susan Jr., drukker en.
uitgever der Ijaagsche Nieutvsbode, is bij circulaire
aando goabonnoer'don op dat blad on het verder
publiek mededeeling gedaan, dat hij om in die
circulairo opgegeven wordendo redenen, .tegenover
den eigenaar of ondornomer, tot staking der uit
gave van dat blad is gedwongen.
Er is op nieuw sprake van oone reis der
Koningin van Engeland naar Duitschland, via Ne-
dorland.
Sedert eenigon tijd worden te Gouda pógin-
gen aangewend, tot hot o prig tonvan eone onder
linge vlooschhouworij, ten einde don ingezetenon
good vleesch to kunnen bezorgen, dat- tevens zoo
goedkoop mogelijk is.
Volgens eene in 1871 opgemaakte statistiek is
hot getal zielen ïn Rusland en Polen, naar hunne
godsdienstbelijdenis aldus verdeeld:
Belijdenis. Europ. Rusland. Polen.
Orthod. Grieksch 53,139,247. 29,932.
R. Katholjjk 2,882,991. 4,326,478.
Protestant 2,234,112. 331,233.
Israëliet i 1,829,100. 788,079.,
Mahomedaan 2,358,766. 606.
Heiden 255,503. 472.
Armonior en andoren 959,215. .233,812.
63,658,934. - 5,710,607.
Hot christendom word in Rusland ingevoerd^ in
do 10e eeuw, toon koningin Olga eene reis naax
Konstantinopol deod, wat^r zjj do christelijke gods
dienst aannam en ziob-hbt' doopen met don naoin
Helena. Haar zoon Vlademir, dio eerst weigerde
