HIEÜWE COESSSHE CODRAMT.
Nieuwsblad voor Tooien, £uid- en Noord-Beveland.
aEMEENTE-EEKËra^
Vrijdag 31 Julij 1874.
Negende Jaargang.
I BooBendaal.-.V -
Wouw..
i Bergen op Zoom
1 Woensdrecht
'Rilland
lKrabbendijke.....
iKruiningcu
/•Vlake
VBiezelinge
I's H. Arendskerke
lArneinuiden......
Middelburg...^
Ylissingen
SAiP 9.20P12, P-P
9,80 12,18
1;S 9,43 12,35—
5 iS 9,52 12,45
10,7 1. -
"iSa* 1°>13 1,6
S,s c£. 10,28
5 10,28
£=f 10,89
8, jt0,49
8,8 10.57
8,21 11,12
8,27 11,18
8,30 11,21
8,40 11,30
1,16
1,21
1,88
1,42
1,50
2,5
2,11
2,15 4,20 6,30 8,82
2,25 4,30 6,40 8,45
8.50S
4.50G
8,59
7,49
10,16
L 0,29
10,85
10,86
Vlissingen
Middelburg ...v 6 50 o;21 12;41
Aruemniden79,28 12,54
's H. A/cndskerke 7,14 9,43 1,19
Goes..r.7,21 9,52 J,40
Biezelinge7,82 10,8 1,55
•Vlake7,39 10,15 2,4
Kruiningeu7,44 10,22 2,13
Krabbendijke7,58' 10,82 2,29
•Rilland7,59 10,88
Wocnsdreeht...... 8,12 10,53
- Bergen op Zoom 8,20 11,6
•Aan deze "halten wordt alléép geztopt, wanneer Wouw8,81 11,17
V 6.40S 8.50P12.20G8,10P5.40P 6,—P9.25
A 6,48 9, 12,31 8,20. 5,49 6,10 9,86
5,62
2,86
2,57
8,24
ror?_r.„ 8,39
10,45 daar reizigers worden opgenomen- f uitgelaten. Boosendaal....A{ 8,40 ll,2é' 3,50
6'50
7.34
7,55
Deze Courant ve/scb ij at, nitgezonderd op ChriateJijke feestdagen, des Maandag* en Donderdag* avond*. Prijs "p kwartaal t 0,85. fr. p. post f\,Afzonderlijke Noromera 5 ct.
Prijs der Advertentien 10 ct. per regelgroote letters en vignetten naar plaatsruimte. Geboorte-, huwelijks- en doodherigten van 15 regels 50 «sent.
Alle Stukken de redactie betreffende, gelieve men minstens één dag vóór dé uitgave franco toe te /.ende-i aan den Uitgever A.C. DE JONGE 8Jz. te Goes.
Inzending der Advertentien tot des namiddags 3 are.
GEMEENTE-BESTUUR
PAXEïfTEEGrT.
De BURGEMEESTER van G.OES brengt bij deze
ter kennis van een ieder, dien het aangaat:
dat het voljaars-kohier van het PATENT-REGT late
gedeelte, voor deze gemeente, voor het dienstjaar 1874
1875, op heden ter invordering ia gesteld in handen
van den ontvanger dier belastingen binnen 'deze gemeente.
Goes, den 28 July 1874.
De Burgemeester voornoemd,
M. P. BLAAUBEEN.
HOOFDELIJKE OMSLAG.
BURGEMEESTER on WETHOUDERS van GOES
brengen hiermede, ter openbare kennis, dat het 1ste sup
pletoir kohier van den HOOFDELIJK.EN OMSLAG over
1874, door den Raad in zijne vergadering van 27 July
is vastgesteld en andermaal ter secretarie der gemeente
voor een ieder ter lezing zal liggen van heden af tot en
met den 5 Augustus a. s.gedurende welken tijd de aan-
geslagenen in hooger beroep kunnen kómen by heeren
Ged. Staten.
Goes, den 28 Julij 1874.
Burgemeester on Wethouders voornoemd,
M. P. BLAAUBEEN.
Dé Secretaris
HARTMAN.
i BURGEMEESTER en WETHOUDERS van GOES
brengen ter openbare kennis, dat de REKENING EN
VERANTWOORDING VAN DE INKOMSTEN EN
UITGAVEN DEZER GEMEENTE, over het dienst
jaar 1873, aan den gemeenteraad overgelegd en voor
een ieder ter secretarie der gemeente ter lezing gelegd
is, terwyl afschrift daarvan, tegen betaling der kosten,
aldaar verkrijgbaar wordt gesteld. Alles ter voldoening
aan. het bepaalde bij art. 219 der gemeente-wet,
GoeS, den 27 Julij 1874.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
M. P. BLAAUBEEN.
De Secretaris,
HARTMAN.
Nederlanders en vreemdelingen, die zich als Vrijwilli
ger voor opgemelde .dienst verbinden, ontvangen een
handgeld van 300 Gulden, wanneer het
engagement voor zes, en van 200 gnlden
wanneer het voor vier jaren wordt aangegaan.
De aanbreng-premie bedraagt tien gnlden.
Tot eene verbiudtenis worden niet dan bjj uitzondering
toegelaten:
lo. Zy, die ouder zjjn dan 40 jareD;
Zo. J2y, die de dienst bi) de Zee- of Landmagt, uit
hoofde van ligcbaamsgébreken of zonder Certificaat van
goed gedrag hebben verlaten;
3o. Zjj, die kleiner zjjn dau 1.57 meter.
Niet aanneembaar zijn
A. Personen, voor de militaire dienst in Oosb-Indië
ongeschikt
B. Gehuwden, die niet een sohriftelyk bewys" van
toestemming hunner vrouw kunnen overleggen;
C. Deserteurs en zij, die uit de militaire diengt wegens
wangedrag zjjn verwyderd, óf die van den militairen
stand vervallen zjjn verklaard.
Zjj, die zich wenschen te verbinden/ moeten, zich
wendeu tot den Chef van het Koloniiial Werf-depöt
te HARDERWIJK, of tot een der - Plaatseljjke- of
Garnizoens-Kommandanten hier te lande.
EENE KUACHTIÖE STE1.
Met belangstelling/lazen wij de beschouwing
van den heer Pk. Nahuijs, predikant te Zeist,
vroeger te Biezelinge, over den leerpligt. Vooral
om het bekende onpartijdige standpunt door hem
ingenomen. Aan den eenen kant bekend als
geioovig prediker, was hij, van de oprigting af,
lid van het Hoofdbestuur van het Schoolver
bond, en aanvaardde hij deze betrekking, nadat
de vertegenwoordigers der Christelijk-nationale
scholen verklaard hadden; niet met het School
verbond te kannen zamengaan, na de verwer
ping van het voorstel, dat deze vereeniging zich
tot doel noch tot middel zon hebben, de invoe
ring van leerpligt zoolang er geen tegemoetko
ming was gegeven aan de voorstanders van het
Christelijk onderwijs. Dit onpartijdig standpunt
geeft dubbele waarde aan zijne inzigten.
Ds.' Nakuijs zette zijne inzigten uiteen, nadat
het Schoolverbond in zijne laatste vergadering
besloten had, de invoering van den leerpligt te be
vorderen. Hij begint met dankbaar te' wijzen
op de groote vorderingen op het gebied van la
ger onderwijs over het algemeen in de laatste
jaren gemaakt, doch verbergt daarbij niet, aan
welke rigtiug daarvan hij de voorkeur geeft.
«Niet gaarne 'zegt bij zou ik echter toer
«geven, dat het zuiver intellectuele onderwijs,
«het cmderrigt in lezen, schrijveu en rekeuen,
«den raensch beter maakt. Zij die dit beweren,
«rekenen wel met de onkundeniet. met de zonde
«van den mensch. Zij vergeten dat kennis, een
«heerlijk wapen in de hand van den godvree-
«zende, den -goddeloóke zooveel te gevaarlijker
«maakt. Ik onderschrijf het woord van'Opzoo-
«merdan ook niet: «Wat gij aan de sfcholen uit-
«geeft, spaart gij op de gevangenissen uit.» Dit
«woord moge gelden van die- scholen, waar d[e.
«godsdienst het leidende element is, het geldt
«niet van onze neutrale school, waar het opvoe-
«dende element noodzakelijk op den achtergrond
«treden moet.»
Zijne belangstelling in het lager onderwijs d'óet
hem zich als een yoorstander van leerpligt
verklaren. Wel beschouwt hij deze niet als een
absoluut, als een geheel en alleen afdoend mid
del, om het schoolverzuim te weren, dit toont
genoegzaam het vaak nog groot schoolverzuim
aan in sommige streken waar de leerpligt toch
is ingevoerdmaar wel ziet bij er toch een krach
tig middel in. Dovbemoeijingen der leden yan
vereenigingen tot wering van schoolverzuim- zul
len er dus niet overbodig door worden, zij zullen
er echter een' krachtigen steun, in vinden. Daar
door voorziet en hoopt hg, dat het. Schoolverbond
floor de in voering van den leerpligt beter zijn doel
zal bereiken en daarom in ledental en bloei toe
nemen.
Maar toch dit alles niet, zoolang de léden van
bet.Schoolverbond niet toonen, dat het'hun ernst
is aan de bezwaren van de voorstanders der Chris
telijke school te gemoet te komen. Zonder dat,
zonder de noodige wijzigingen in onze onderwijs
wetten .zoipook bij, de invoering van den leerpligt
de dood achten voor het vrjje, h6t Christelijk
onderwijs. Hg vertrouwt dan ook, dat eindelijk
het regt zal zegevieren, dat eindelijk tegemoet
zal worden gekomen aan de bezwaren, die nog
steeds voor het Christelijk onderwijs bestaan.
Dit verwacht bij vooral van de medewerking
van die voorstanders der openbare school, «die
«wel gevoel van billijkheid en regt hebben, maar
«bijzonder aan de openbare school gehecht zijn,
«omdat zij, zij het dan ook onbewust, gevoelen,
«dat de openbare school hunne godsdienstige be-/
«grippen verkondigt. Zij zijn vijanden van alle
«geopenbaarde godsdienst, zjj willen de kinderen
«alleen zedelijkheid' en eehige andere maatscbap-
«pelgke deugden inprenten. Het hoogste/ieer-
«stuk hunner godsdienst is verdraagzaamheid.
«Zij gelooven, dat het nevens elkander/zitten
«op de schoolbanken de kinderen verdraagzaam
«maken zal. Zijn deze niet gemakkelijkxe over-
«tuigen, ik wanhoop echter niet. Ik geloof, dat
«zij eindelijk zuilen toegeven, da^iret onbillijk
«is, dat hunne godsdienstige denkbeelden alleen
«op algemeene kosten verspmd worden, en dat
«de verschillende gezindtén door het bezoeken
«van verschillende seholen^gefcaige Praissen) eer
«verdraagzamer dan onverdraagzamer zullen wor-
«den.»
En dat er gemakkelijk aan die bezwaren kon
te gemoet gekomen worden, wanneer men slechts
wil, toont hjj aan door daarop te wijzen, dat het
middel daartoe reeds gevonden zou zijn, door te
bepalen, dat de vrjje'scliooi van overheidswege
zou gesubsidieerd worden in verhouding tot het
aantal onderwijzers en leerliüjpSï
Dat wij vooral het aangeven van «fit middel
met instemming lazen, zullen wij wel niet behoe
ven te zeggen. Jaren achtereen werd het ook
door ons als het eenvoudigste en billijkste aan
gewezen. En wat ons haast nog meer ver
heugd, is, dat de Standaard er ook wat goeds
in begint te vinden. Dit geeft ons eene nieuwe
hoop, 'dat er eendragt zal komen onder de voor
standers van het vrije onderwijs.
Met het beginsel van leerpligt zijn wjj echter
minder ingenomen,vooralsnog. Niet dan in
den uitersten nood zouden wg- er in berusten.
Naar onze meening toch is het een nieuwe greep
in de regten, in de magt der ouders. Het is
waar, goed onderwijs is nnttig, is onmisbaar voor
kinderen. Maar het goede dat opgedrongen
.wordt, verliest veel van zijne waarde. Liever za
gen wjj eerst nog door overtuiging Je ouders
er toe gebragt hunne kinderen 'naar school te
zenden. Berst nog beproefd welken invloed het
opheffen der bezwaren tegen het vrjje onderwijs
zou hebben. Maar met al die «dwangen» en
«pligten» hebben wjj niet veel op. Onlangs werd
den ouders vèrbodèn hunne kinderen to laten wer
ken; nn zou men hen verpligten fce ter school
te zenden-spoedig zullen er welligt stemmen
opgaan alle kinderen maar geheel" aan de ouders
te ontnemen en ze van staatswege te laten op
voeden en dresseren, b. v. in gemeentelijke wees
huizen. Geen enkele stap op dien weg, wenschen
wg te doen zonder bepaalde noodzaak.
