NIEUWE
Nieuwsblad voor Tholen,: 2luid- en Noord-Beveland.
ging, ten doel hebbende- om op den 12den Mei "ran
het volgende jaar ook in beide straten het 25jarig
Koningschap van onzen gèöerbiédigdén Vorafc fees-
No. 66.
Vrijdag 22 Augustus 1873.
Achtste Jaargang
f Roosendaal....V
Wouw,..
Bergen op Zoom -
k Woensdrecht
l*Rilland....
1 Krabben dij ka-
lKrnlninge'u
h Vlakc
IBiezelinge.
jGoes
VaH: Areudakerke
Arnemuidon
■P 9,20P 12,5 P P
lil - Mi
3 al 9,52
3-1^ 10,7
.13*10.18
|<S"I 10,28
11| S 10,28
|i| 10,89
8,18 xo,i9
8,26 10,57
8,40 n,12
f Middelburgy610 g'JJJ J'gJ
Vlisaingen ...A6^2Q n,80
I2;i9
12,42
12,52
1.7
1,18
1,23
1,28
1.41
1,51
1,59
2; 14
2,20
\24
8.50S
4.50G
m
10,16
7,52
8,17
10,29
Vlissingen ...V 6,40S .■9,10P12.80G8,10P6.15P 9,25P10,50
9,85 11,—
Middelburg ...y g'g®
.9,19 12,41 8,20
6,50 9,21 12,51
Arnemaiden7, 9,28 1,4
'sE. Arendflkcrke 7,14 9,48 1,28
-Gbèsl..7,21 9,62 1,49
Biezelinge...7,82 10,8 2,6
'Vljcke.....;7,89 10,15 2,15
Kruimngen7,44 10,22 2,24
Krabbendyke...... 7,58 10,82 2,40
«RWAnd....7,59 10 88 2,47
"ffoensdrecht;8,12 10,,53 8,10.
Bergen op Zoom 8,20 lli6 8,45
pt,' waaneer Wjfjp*'.,'8,81 11;17 4,2
5,24
5,27
5,84'
5,49
5,68
6,18
6,21
6.27
6,87
6,48
6,59
7,12
7.28
7,82
Deze Courant wscbijnt, nitgetondcrd op Ctórtéljjfa fee^gen, Pj^A^ kiaBrUal j 0,85. fr.p. poat/1,—.Afzonderlijke Nonuncrs 5 rt.
Pry8 dor Advertentien 10 ct. per regel, grbote letten en vignetten naar plaatsruimte. Geboorte-,huwelijk*- en döodbórigten van' 15 regels 50 cent.
Alle Stnkken de redactie betreffende, gelieve men minstens-één dag jÓór'Ae njt^q'ifrAjico toe te /ende» at/n den Uitgever A. c. de JONGE BJz. te Goes.
Inzending, der Advertentien totdesjhaimiddaga 3 are.
WAT IS WAARHEID?
De oorlog van. Nederland tegeii Atchin begint
weer in hooge mate de aandacht; niet'alleen in
Moederland en Koloniën, maar ook in den vreem
de tót zich te-trekken. Hét vertrék van den Ge
neraal van Smetenom zich aan het hoofdte
plaatsen van het tweede expedities-legér, samen
vallende met nadere uitvoerige berigten omtrent,
de eerste expeditie, voert de gedachten van menig
vaderlandsch hart terug haar A tchin's onher
bergzame stranden. De herinnering aan Neêr-
lands wapenroem, die daar omfloerst werd; dev
natuurlijke zucht om den geleden smaad tiit te
wisschenhet bewustzijn der onvèrmijdelgke
noodzakelijkheid om ops prestige in den Indi-
schen archipel te herstellen de bezwareh die mén
nn reeds weet dat daaraan verbonden zullen zijn
de millioenen die de 'oorlog reeds gekost heeft
eh nog zal kosten, welke door sommigen op 40
inillioen geschat worden; dé stroomen bloeds die
reeds gevloeid hébben en nog zullen yloeijen; de
wjjze waarop die oorlog zelfs dé- aandacht -van-
vreemde mogendheden trekt en den on'gunstigen
om niet te zeggen dreigenden toon die daarover
in Engelands-Vergaderzaal werd aangeslagen, dat
alles doet bp vernieuwing in ieder vaderlander
de ernstige vraag weder rpzen is de oorlog, te
gen Atchin ip waarheid onvermijdelijk geweest?
Zoo ja, had men die dan niet voor lang kunnen
voorzien en had men zich voldoende daarop
voorbereid?
Of wel, is die oorlog weüigt door Nederland
gezocht, en zpn zij die ze verklaard hebben,,
hierin niet met onvergeeflijke luchthartigheid té
werk gegaan?
Vele maanden zijn reeds na de oorlogsverkla
ring verstreken, en nog wacht de natie met klim
mend ongeduld, om eindelijk de ware oorzaken,
die er aamleiding toe gaven, te vernemen.
Toen nog de doodstraf bestond, gingen er tal
van kreten op die den Staat het Tegt betwistten,
om het bloed te vergieten van den misdadiger,
die zich aan de heiligste regten der menschheid
en der maatschappij vergrepen had; én nu ziet
men door velen die toen zelf die kreten aanhie
ven, elk onderzoek 8raoren haar de reden waar
om het bloed van zoovele verdienstelijke zonen,
des vaderlands vergoten werd
Herhaalde malen werd den heer -Framen van
de Putte naar de oorzaken gevraagd, en telkens
nog beriep hij zich op zpne onwetendheid of on
bekendheid met die redenen.
Aan dien toestand mqet een einde komen. De
natie heeft het regt-te weten, waarom en door
wien haar toekomst in gevaar is gebragt.
Het gaat niet aan, om wanneer men over eene'
handeling van zulk overwegend belang ter ver
antwoording geroepen wordt, zich voortdurend
maar te beroepen op zijne oüwetendheid.
Van wièn echter moet verantwoordinggevraagd
worden? Van hoeveel belang het antwoord op
die vraag is, bljjkt uit de hopelóoze pogingen door
zoo vele «liberalen» ingespannen, die het, minis-
terie van de Putte tot 'eiken prijs willen behou
den, om alle verantwoordelijkheid van den heer
v.d. P. af te werpen. En geen wonder dat de'
«liberalen» gevoelen hoe groot de verantwöorde-
Ipkheid 'in' deze belangrgke aangelegenheid is.
Zp gevoelen wél dat dei natie Streng ré^nschap'
zal vorderen.-.
Toch moet .die vraag beantwoord wordenvan
wie moet de natie verantwoording eischen? Her
haaldelijk werd de wensch reeds geuit dat het
de Gouverneur-Genéraal is, die ter verantwoor
ding zou geroepen wórden.Ook dé Groninger
7Crè.,leverde deier dagen een pleidooi voor de
onschuld van dhr. v.d. Putte, Blijkens het uittrek
sel door de Baarl. Crt. :vwL hare beschouwing
gegeven «verzekert de Groti. Cour. zeer stellig
«dat de oorlog met Atcbin. niet aan derr minis-
«ter van Koloniën móet worden geweten. De
«minister was van den beginne af tegen den
«oorlog, en wilde slechts dat'Atchin, door be-
«dreiging, tot naleving van de tractaten zou,
«worden.gedwbngeD. ln dien zin werd de Gou-
«verneur-Generaal aangeschreven, maar de: héér
<Loudón wilde den oorlog en greep het eerste het
«beste voorwendsel aan om dié fee verklaren;»
Met ihet oog-op-de spréuk dat«uit wrijving
van gedachten licht geboren wórdt»achten wp
het niet ondienstig er öp'te wpzen dat deze voor
stelling der zaak zoowel in strijd is met de in
lichtingen dié wij vernomen hebben, als met de
feiten, die alom bekend zijn.
Volgens onze inlichtingen moet de oorlog met
Atchin .vooral geweten worden aan de houding
van hétministérie van Koloniën, onder de lei
ding der drie laatste «liberale» ministers. Vol-
gens hetgeen oha verzekerd is, heeft hét bekende
«zedetijksbeidsgevoel» van den heer de Waal hém
den toenmaligëri Gouverneur-Generaal doen aan
schrijven dat er een agressieve houding tegen over
Atchin moest worden 'aangenomen, doch natuur
lijk in dier voege, dat, wanneer het tot eene-uit
barsting kwam, het zou voorkomen, dat de schuld
aan Atchin lag.
Vólgens onze inlichtingen zou -zijn «liberale»
ópyolger, de heer van Bosse, den Gouverneur-Ge
neraal gewezen hebben op de wehschelpkheid,
óm den Kommandant van het Néd.-Ind-leger be
kend temaken met de mogelijkheid van pen oor
log met Atchin, opdat hij .de noodige maatrege
len kon nemen om gereed te zijn op het oogën-
biik, dat zoodanige oorlóg uitbrak.
Dié aansehrij vingen van zpne beide «liberale»
voorgangers, zijn door dhr. Fransen -van de Putte,
volgens onze inlichting, niet herroepen.
Zoo zijn de inlichtingen aan ons verstrekt. Ge
heel in strijd met die de Grow. Crt. ontving.' Wat
is nu waarheid Wjj gelooven natuurlpk" onzen
bërigtgever. Eh zpn die inlichtingen Waar, dan
blpkt daaruit dat dé oorlog vooral te wpten is,
aan de houding van het ministerie van Koloniën,
onder leiding der drie laatste «liberale» ministers.
De natie heeffc echter regt met besliste zeker
heid te weten, wat in déze waarheid is. Maar
hoe dit te weten te komen?
Tot nóg toe was de minister, van Koloniën, de
heer Fransen van de Putte, buiten staat, verzekerde
hp, de noodige'inlichtingen te geven.. Ofschoon
hp zelf erkende dat hij de verantwoordelijkheid
voor dezen oorlog droeg. Zooals wp echter reeds
opmerkten gaat het niet aan zich in zulke hoogst
gewigtige aangelegenheden Steeds op onbekend
heid met de feiten te beroepen. Wp hopen dus
dat de heer ran de Putte eindelpk op de hoogte
der zaak zal zijn gekomen,. Trouwens, nu zal hp
toch eindelpk wel bekend zijn met het «eenpa
rig besluit van den Raad van Ihdië» waarvan in
het telegram van den G onverneur-Gehèraal vain
22 Februari) 11., sprake was en hetwelk de At-
chinesche aangelegenheden betrof. En mogt het
den heer Fransen van de Putt? nog maar niet ge
lokt zijn; - öpdè" hoogte der zaak te kómen, zon
het dan niet hoog tpd worden, dat, "hem eenige
kundige mannen ter zijde gesteld werden, die,
door eene «enquête» eindelijk het noodige ïicht
over deze zaak verschaften?
Het komt ons nog steeds ónbegrppelpk voor,
waarom het ministerie, wanneer het zich althans
geenc verwptingen .héeffc te doen, nietmeer po-
gitfgën heeft aangewendom het noodige licht te
verschaffen. En dat nog wel een «liberaal» mi
nisterie, daar de «liberalen» het toch zoo gaarne
doen voorkomen, alsof zij zoo bij uitnemendheid
voorstanders zpn van 'openbaarhéid^eh van gfr-
meenschappelpk overleg tusscHen .ministerie eh
volksvertegenwoordiging Ook verwonderen wp
ons ten hoogste, dat de «liberale» leden der Sta-
ten-Generaal, niet meer gedaan hebben om in
deze aangelegenheid openbaarheid te bevórderén.
Nu zp dit niet gedaan hebben, laden zp maar al te
zeer den schijn op zich, dat vq hunne voorge
geven beginselen over boord werpen, zoodra dit
met het belang hunner partp overeenkomt.
Dit om aan te toonen dat onze inlichtingen
lijnregtin strpd zpn met die van de Gr on. Crt.
In eene vólgende beschouwing hopen wij aan te
toonen, dat hare voorstelling in strijd is met de
alom bekende feiten.
BINNENLAND.
Goes, 21 Augustus 1S7B.
Het S.taatsbl. No. 120 bevat het Kon. besl. van
den 9.den Aug. 187^, houdende nadere regeling van
het port der gedrukte stukken en monsters van
koopwaren, die tnsschen Nederland en Denemar
ken worden gewisseld.
De-Minister van Binnenl. Zaken brengt tér
Algemeene kennis, dat de exainèhs voor het verkrp-
gen .van acten van bekwaamheid tot het geven van
lager school- en huis-onderwps voor de tweedemaal
in het lóopende jaar zullen worden gehóuden op
Woensdag 1 Oct., voor Zeeland 15 Oct. a. 8. en
en volgende dagen; dat .zp, die een dezer examens
wenachen afteleggen, zich uiterlijk vóór 10, vóór
Zeeland 24 Sept. heyorens behooren aan te mélden
bjj den schoolopziener van het district waarin zp
wonen, of, van buitenslands komende, voornemens
zpn zich te vestigen, met opgave .van dé acté dié
zp verlangen en overlegging van. eeil .of meer,ge-
tuigschriften' van hun goed zedelpk.gedrag en hmi-
ne geboorte-acte, terwpl de dag en plaats van het
examen hun door. den sohoolöpzièner zullen worden
bekendgemaakt.. '.St.,.C <1/
In deze gemeente, héeffc. zich een geval van
typhnB voorgeÊan.
Alhier is eene vereeniging.opgörigt onder den
naam van. Iiangevós- en Papegaaastraat-Vereeni-
hemenken.