IIEIWE I0KS5HI CaililT.
Nieuwsblad voor ïlioleii, Zuid- en Noord-Beveland.
1
I
I
No. 61
1873.
!ff 1 »fJ' U.
lling^air 5
Aiigustiis
Achtste Jaargang
f Roosendaal-...V
Wouw
Bergen op Zoom
i Woensdrecht
•Rilland
iKrr.bbcndijko
IKruiningen
/•Vlake.-.I.
\Biczclinge
IGoes
I's II. Arendskcrke
lArncmuidcn
Middelburg...y6^
Yliesiiigcn AG,20
a
sf'
•P ï^iP 9.20P
£*o 9,30
- I j? 9,43
9,52
10,7
„•10,13
gS"t 10,28
Sis 10,28
|=f 10,39
8,18 J0,49
8,26 10,57
8,40 11,12
8,46 11,18
8,50„.IX^1;.
9,11,30
P 4.50G 8,60S
12,19
5,8
8,59
12,42
5,50
9,8
12,52
6,7
9,16
1.7
0,27
9,29
1.13
0,40
9,35
1,23
6,58
9,44
1.28
7,4
9,49.
1,41
7,22
10,
1,51
7.39
10,8'
1,59
7,52
10,16
2,14
2,20
8,17
10,29
8,25
10,35
«2,24
.4,20
8.85-
„10,80.
Ylissingén ..-V 6,40S 9.10P12.30G 3.10P5.15P 9.25P10,
f Middelhnro- A 6'48 9>19 12>41 3.20
Middelburg ...v 6g0 921, 12 51
Arnomniden-7, 9,28 1,4
W 'jrH. Arendskcrke 7,14 9,43 1,28
Goe87,21 9,52 1,49
Biczcllnge7,32 10,8 2,6
•Vlako7,39 10,15
Kruiningcn7,44 10,22
Krabbendijkc7,53 10,82
•Rilland7,59 10'38
Woenadrecbt8,12 10, ,53
Bergen op Zoom 8,20 11,6
-3~«Raë:ïwltett wordt alléén gestopt,'"tfnóricer Wouyr..."8,31 11,17
2,35* 4,30 8,50 10,45 daar reigers worden opgenomc.i .1 uitgelaten. Roosendaal...-A 8,40 11,26
,2,15
2,24
2,40
2,47
3,10
3,45-
4,2
4,15
Deze Courant verschijnt, uitgezonderd op Christelijke feestdagen, des Maandag* en Donderdags avonds. Prijs kwartaal 1 0,85. fr. j>. post/*l,Afzonderlijke Nommers 5 ct.
Alle Stukkeu
Priifcder Advertentien 10 ct. per regelgroote letter» cn vignetten naaf plaatsruimte. Geboorte-, huwelijks- en doodberigten van 15 regels 50 cent.
1 redactie betreffende, gelieve men minstens één dag vóór de,uitgave franco toe te zenden aan den Uitgever A. C. de jonge 8jz. te Goes.
Inzending der Advertentien tot dés namiddags 3 ure.
Bekendmakingen van het Gemeente-bestuur.
Gemeente Eèkening. 4
BURGEMEESTER en WETHOUDERS «au GOES
brengen ter openbare kennis, dat de REKENING en
VERANTWOORDING van de INKOMSTEN en UIT
GAVEN dezer Gemeente, over het dienstjaar. 1872,
aan den gemeente raad overgelegd en voor een ieder ter
secretarie der gemeente ter lezing gelegd is; terwijl
afschrift daarvan tegen betaliug der kosten aldaar ver
krijgbaar wordt gesteld. Alles ter voldoening aan het
bepaalde bij art. 21V der gemeentewet.
Goes, den 31 Julij 1873.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
M. P. BLAAUBEEN
De Secretaris.
II A R T M A, N.
Information de Commodo et Incommodo*
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van GOES
brengen ter algemcenc kennis, dat door A NTIIONIIJS
MATTHIJSSEN, kuiper te Goes, vergunning is ver
zocht, om in het perceel, kadastraal sectie B no. 227,
m de voorstad,' plaatselijk geteekend toet E no. 69
eene Kuiperij daartestellen, en dat de bezwaren daar
tegen kunnen worden ingebragt vóór of op Zaturdag
den 9 Augustus aanstaande, des namiddags teu ééu
ure, wanneer het proces-verbaal der informotiën de
commodo et incommodo zal worden opgemaakt.
Goes, den 2 Augustus 1873.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
M. P. BLAAUBEEN.
De Secretaris,
'HAR 3' M A N.
Oproeping Verlofgangers.
De BURGEMEESTER van GOES,
Ontvangen hebbende een verzoek van zijne ambtge-
n 00 ten te Fort Bath en Middelburg, roept bij deze op
V Cornells Johannes de Raad
en Antonie Witman,
milicien-verlofgang ers der ligtingen 1869 -en 1870, bo-
hoorende tot het 3de Regement Infanterie oin op
Zaturdag den 9 Augustus '1873 tegenwoordig te zijn
bij hun garnizoen te Middelburg, voorzien van al de
voorwerpen van kleeding en uitrusting, door hen bjj
hun vertrek met groot verlof médegenomen, ten einde,
ingevolge de bevelen van, Z. M. den Koning, iu werke
lijke dienst te worden gesteld.
Goes, den 2. Augustas 1873.
De Burgemeester voornoemd,
M. P. BLAAUBEEN.
Beambten ter Secretarie.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van GOES
brengen ter openbare kennis, dat zjj. op verzoek een
eervol ontslag hebben verleend aan don heer Jonkheer
MEIJNART JOHAN de MAREES van SWINDEREN,
als commies ter Secretarie en in zijne plaats hebben
benoemd, voorloopig voor een Jtalf jaar, de heer MA-
IUNUS CORNEL IS ZANDIJK.
Goes, den 2 Augustus 1873.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
M. P. BLAAUBEEN.
De Secretaris,
HARTMAN.
IPOSTERIJBlï.
Vertrek der Landmail naar Oost-Indië.
Via Triest, den 5 Augustus, por laatsten trein naar
Pozendaal.
Via Brindisi, den 8 Augustus, por tweeden trein
naar Rozendaal.
VOOfiüITGAHG WAAR HEES?
Vooral in verkiezingstijden hoort men veel
spreken van en schermen met «vooruitgang».
En te regt, want wie zal niet toejuichen dat
wat verbetering behoeft ook verbeterd wórde.
Het is echter altijd de vraag of de verandering
die men met den naam van vooruitgang- be
stempelt, ook werkelijk verbetering is. Men kan
toch in verschillende rigting vooruitgaan.^Óp
den goeden weg, maar ook op den weg die van
het goede doel afvoert. Vooruitgang op den
weg tot veredeling van het menschdom, maar
ook op den weg die naar de communeleidt.
Wanneer men dit bedenkt, dan zal men he
laas te "vaak bemerken, dat veel wat in de 19e
eenw met den naam van vooruitgang of vrijheid
bestempeld wordt, slechts een vooruitgang is in
de rigting die van waren godsdienstzin afvoert
een vooruitgang overeenkomstig defzoogenaam
de humamfceitsleer in zijne anti-godsdienstige
strekking. Dan zal men zien dat wat met den
eerenaam van «vrijheidszin» betiteld w.ordt, vaak
slechts voert tot toomloosheid en losbandigheid.
Dit denkbeeld 'drong zich bij ons op bij höt.
lezenf der debatten onlangs in den gemeente
raad gevoerd bij de herziening van de veror
dening op het Burgerlijk Armbestuur. Volgens
de vroegere verordening moesten de ouders die
door bet Burgerlijk Armbestuur bedeeld wilden
worden, hunne kinderen school laten gaan, en
hunne inwonende kinderen boven de 12 jaren,
die nog geen lid van eenig kerkgenootschap wa
ren, tevens godsdienstig onderwijs doen genie
ten; bovendieh moesten zij zich onthouden van
misbruik van sterken drank. Bij de herziening
werd- door B. W. voorgesteld te behouden de
voorwaarde van schoolgaan en onthouding van,
sterken drank, doch af te schaffen de verpligting
om hunne inwonende kinderen godsdienstig on
derwijs te doen geniéten.
Door den Raad werd echter-aangenomen het
door Jhr. mr. jPompe van Meerdervoort voorge
stelde en vooral ook door mr. Del Baere krachtig
verdedigde amendement om ook de verpligting
tot bet doen genieten van godsdienstig onder
wijs aan hnnne inwonende kinderen te behou
den, ofschoon dit amendement door de heeren
Fransen van dc Puttemr. JBlaaubeen en Busing
lievig bestreden was.
Tot ons groot leedwezen hebben wij vernomen,
dat door Gedeputeerde Staten van Zeeland, de
vernietiging van deze door dit amendement in
de verordening gemaakte bepaling, aan den Ko
ning is voorgedragen. Tot ons leedwezen, maar
ook tat_onze_verwondering, Want op welken
grond die bepaling zen behooren vernietigd te
worden, bègrijpen wij niet, tenzij om godsdien
stig onderwijs bij den hulpbehoevenden stand
tegen te- houden.
In strijd met de wet is zij niet. Dezelfde be
paling stond immers in de vorige verordening
en die was onder dezelfde wetten tot stand ge
komen als tegenwoordig nog van kracht, zijn.
Ware die bepaling dus in strijd met de wet ge
weest, dan had zij ook niet in de vorige veror
dening kunnen staan. Ook kan niet beweerd
worden dat zoodanige bepaling in strijd is met
de grondwet, die bepaalt dat ieder vrjj - is in
zijne godsdienstige raeeningen, want de bepaling
in de verordening laat -de ouders geheel vrij in
hunne keuze waar en door wien zij hunne kinderen
godsdienstig onderwijs willen doen genieten. De
bij de grondwet voorgeschreven vrijheid, wordt
dus in geenen deele verkort.
Men zegge ook niet, dat bedeeling door het
Burg. Armbestuur een bloote maatregel van. po
litie is, om te voorkomen, dat iemand van gebrek
omkome, want wil men den werkkring van het
Burg. Armbestuur zoo beperken,dan moet men
consequent zijn, en er ook niet de verpligting
tot schoolgaan aan verbinden. Stelt men er ech
ter deze laatste voorwaarde, waarom dan niet
evenzeer, ja zelfs niet eerder nog die tot gods
dienstig onderwijs?
Of wil men met' het raadslid medegaan, die
beweerde dat de verpligtingtot het doen ge
nieten van godsdienstig onderwijs eene onmoge-'
lijkheïd zon zijn, wanneer in de gemeente Goes
b. v. een Griek of een Mohamedaan armlastig
werd, die natuurlijk geen godsdienstleeraar te de-,
zqr plaatseyjWJL. jinden, .^aaa^ien^ leiding -bij
het godsdienstonderwijs zon kannen toevertrou
wen? Welnu, dat men dan de bepaling make
dat deze verpligting niet geldt voor «Grieken en
Mohamedanen»
Wordt echter werkelijk de bepaling dat be
deelden verpligt zullen zijn hunne inwopende kin
deren godsdienstig onderwas té doen genieten, op
voordragt van den minister van Binnenlandsche
Zaken vernietigd, dan zullen daar twee gevol
gen uit voortspruiten. Vooreerstdat de kinde
ren der bedeelden bijna nimmer godsdienstig on
derwijs zullen genieten, en dus geheel van het
christendom zullen vervreemden én tot den staat
van heidenen terugkeeren. Van wien zouden zij
dat godsdienstig onderwijs dan kunnen verwach
ten
Van hunne ouders? Maar die hebben, doof'
dat zij zelf geen lidmaat van eenig kerkgenoot
schap zijn geworden, getoond dat zij al heel wei
nig belang in de godsdienst stellen, en van zulke
ouders zal in den regel niet te verwachten zijn,
dat zij des avonds, moede van hun werk terugge
keerd, lust zullen gevoelen hunne kinderen bezig
te houden met hetgeen, waaraan zij getoond heb
ben voor zich zelf weinig of geen waarde te
hechten.
Op de school? Maar daar moet alles wat
naar godsdienst zweemt angstvallig geweerd wor
den.
Hieruit spruit natuurlijk het tweede gevolg
vQort,.dat_.die_. kinderen zelf ook geen lidmaten
zullen worden, en daardoorin het vervolg
ook ten laste van het Bnrg. Armbestuur Zullen
koiien!
Het amendement van dhr. Pompe schijnt be
langrijk genoeg geacht te zijn om in andere
couranten besproken te worden. Natuurlijk éch
ter, dat in de «liberale» de eigenlijke zaak weer
verdraaid werd voorgesteld, zooals gewoonlijk.
Men beweerde dat aan bedeeling door het B. A.,,
als politiemaatregel zijnde, geen voorwaarde mogt
gesteld worden,-maar verzweeg dat er, door de
«liberalen» zelf ook vootwaardeD aan verbonden
waren, b. v. het schoolgaan.
Allen dus die met ons nog prjjs stellen bp ont
wikkeling van godsdienstzin, als van den ëenigen
hechten grondslag van een welgeordenden staat,
rap
T
i
i]
41:
ig
i j-i
,4
g,
ij
3!
I
