asiiwi iimii mïïmii.
Nieuwsblad voor Tbolen, Zuid- en Noord-Bèvelaud.
No. 46.
V rijdag 13
Junij .1873.
-U v
Aditste Jaafk'oiiS
j Roosendaal.
Bergen op Zoom
Woensdrccht
'Rilland
iKrnbbendijko.....
IfCruiningeu
•Vlake
Biezelinge
[Goes
's H. ArendBkerke
Arucmaiden
Middelburg "yg Jg
Vlissingen A6,20
P i P 9,20P 12,5 P
1 ê&t 9,30 12,19
If ff 9,-13
5 5's 9,52
?-S? 10,7
3.-10,13
l|»S 10,23'
325S 10,28
III
8,18 i0.49
8,20 10.57
8,40 11,12
8,46 11,18
8,50 11,21
11.80
8,50s
,;.V 6.40S 'J.10PI2.30G 3.10P5.15P' 9.25P 10,50
A 6,48 9.19 12,41 3,20 ï>Ö4 9,35 11,—
'V 6,50 9,21 J2j>l i»,27
Vlissingen
'Middelburg
Amemnidcn...7, 9,28
's II. Arendsk^rkj; 7,14 9,*8
Goes..
Bieze lioge
•Vlnke
Kruiningcn
■Krabbendijko
•Rilland...
Wocnsdreobt
Bergen op Zoom 8,20 11,6
'Aan deze halten wordt alleen gestopt, wanneer Wouw 8,31 11,17
daarreisigerswordenopgenom-v.j^uit«lat«n,^ Roosendaal....A' 8,40 11,26
Deze Courant verschijnt, uitgezonderd op Christelijke feeitdaaen, des Maandags ca Donderdags avonds. Prijs kwartaal f 0,85. fr. p. post/1,—Afzonderlijke Kommer» 5 c u
Prija der Advertentien 10 ct. per regelgroote letters en vignetten naar plaatsruimte. Geboorte-, huwelijks- en doodberigten van 15 regels 50 «ent. v
Alle Stokken de redactic betredende, gelieve men minstens één dag vóór de uitgave franco toe te zenden arn den Uitgever A. C. DE JONGE SJe. te Goes',
Inzending der Advértentieii tot des namiddags 3 are.
..>7,21 VS
7,32 10,1
I 7,39 10,151
7.4i 10,22
...7,58 10,3$
7,59 10 38
.8,12 10„53
,4
1,28
1.49
2.0
2.15
'2,24
2,40
2.4 7
3,10
3.45
4,2
4,15
\34
5,49
5,68
6,08
6,"2
6,27
6.37
'6.43
.6,59
7.12
7.23
7,32
Ê5
l 1=0
r
OPENBARE VERGADERING
van den
EAAD DER GEMEENTE GOES
op Dondeudag den 12 Junij 1873,
des avonds ten half 8 ure.
PUNTEN VAN IBEHANDELING:
1. Mededeelingen, ingekomen stukken.
2. Uitbreiding van het hulppersoneel aan de openbare
scholen der le en 2e klasse
3. Wjjziging der; verordening voor het Burg. Armbe
stuur.
4. Af- en overschrijving op de bogrooting van het
Burg. Armbestuur vóór 1872.
5. Benoeming van een lid van het Burg. Armbestuur.
6. Idem van een leeraar aan de inrigtingen voor
middelbaar oudenvijs.
7. Aanwyzing der leden voor het Stembureau bij dn
aanstaande verkiezingen voor leden van den raad.
8. Brief van het Bestuur van het 27e Landhuishoud-
kundig congres, om het volgende congres te
Goes te houden.
VACCINATIE.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van GOE-S
brengen ter kennis der ingezetenen: dat de heeron N.
J. F. VERSCHOOR, geneesheer, en J. KOOMAN, heel
meester dezer gemeente ia de SOEPKOKERIJ zullen
zitting houden, te beginnen Maandag den 10 Junij e.
k. en voorts iedere week één dag, tot het gratis
VACCINEREN of HEIIVACCINEREN.
Burgemeester en Wethouders noodigen de ingezetenen
dringend uit om van de aangeboden gelegenheid gebruik
to maken.
Goes, den 11 Jurnj 1873.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
M. P. BLAAUBEEN.
Do Secretaris,
HAR T M A N.
KOODYONK!
DE BURGEMEESTER der gemeente GOES,
Gelet op art. 21 der wet van 4 December 1872 (Staats
blad no. 134);
Maakt hiermede bekend, dat, voor zoo ver van de ge-
neesheeren berigteu zjjn ingekomen, gedurende de afge-
loopen week in deze gemeente door het roodvonk zijn
aangetast 5 lijders en dat 2 lyders zijn herstelt).
Goes, den 9 Junjj 1873.
De Burgemeester voornoemd,
M. P. BLAAUBEEN.
Wegens foutive plaatsing herhaald.)
DE HOUDING BIJ DE STEMBUS.
Met een blik op de,houding der verschillen
de rigtingen bij de stembus, wenschen wjj onze
beschouwingen over de periodieke aftreding in
de Tweede Kamer te sluiten. Van die houding
toch kan alles ai hangen voor de toekomst van
ons vaderland. En helaas, niet ééne verkiezing
heeft nog plaats gehad, waar bij men niet heeft
moeten jammeren over de houding van zoovele
kiesgeregtigden, die uit onverschilligheid weg
bleven van de stembus en daardoor de over
winning mogelijk maakten van eene partij, die
zij allerminst wenschelijk achtten. Maar niet
alleen de houding dier 3pligtverzuimers was te
bejammeren, ook de verdeeldheid tusschen en
bekrompen inzigten van zoovelen, die met ver
loochening der leuze onzer vaderen«Eendragt
maakt magfc», der lenze waaraan Nederland een
maal zijn grootheid te danken had, als met blind
heid geslagen, alles deden wat de tegenstanders
hunner beginselen moest doen zegevieren.
In de grijze oudheid der Grieken en Romei-
men was er een spreekwoord «Wien de Goden
in het verderf willen storten, slaan zij met blind
heid.» En wanneer men de jammerlijke ver
deeldheid ziet, die tegenwoordig vaak bestaat
tusschen hen, die de.handen ineen moesten slaan,
dan is het' alsof die spreuk der grijze oudheid
in de verlichte 19de eeuw nog moest bewaarheid
worden.
Onze lezers zullen begrijpen wat wij bedoelen.
Waar men aan den eenen kant de zoogenaamde
«liberalen» steeds als eene onverbreekbare pha
lanx aaneengesloten 'ziet; waar men ziet hoe
die partij, met terzijdestelling van neven verschil
len, steeds hunne hoofdbedoelingen in het oog
houdt, daar ziet men helaas, het omgekeerde bij
de in waarheid -liberalen. Bij wie men helaas
ook het meeste onverschilligheid en nalatigheid
in stemmen vindt.
De laatste stoot tot die verdeeldheid is voor
zeker gegeven door het in het leven roepen van
het bekende programma Knijper-Groen, waarbij
de geestverwanten worden opgeroepen alléén hun
ne stem uit te - brengen op die candidaten, die
de gewetensvrijheid bij het volksonderwijs willen
handhaven: «door wijziging van art. 194 der
Grondwet». w.
Ofschoon wij reeds vroeger het gevaarlijke dier
houding bestreden, achten wij het onzen pügt, bij
de ernst van het oogenblik, daar nogmaals tegen
te protesteren. Wij doen dit te dringender, om
dat ook wij steeds meenen getoond te hebben
voorstanders te zijn dier gewetensvrijheid bij het
volksonderwijs"; omdat ook wij steeds voor dat
beginsel gestreden hebben en zullen bly ven strij
den, niettegenstaande de verguizing en misken
ning, die daarvoor ons deel werd.
Wij hebben tegen die houding geprotesteerd,
omdat het naar onze innige overtuiging eene ge-
wigtige schrede was tot het «mandat imperatif»,
het kenmerk der volkssouvereiniteit; omdat daar
door de volksvertegenwoordiger niet meer vrij
overeenkomstig zijne overtuiging kan stemmen,
maar zedelijk gebonden wordt door de houding,
die hem door de kiezers wordt Opgedrongen.
Zooals het programma toch na gesteld is, be
vat het geen beginsel, maar de wijze waarop de
volksvertegenwoordiger gehouden zal zijn te
handelen, om tot de handhaving van het be
ginsel te geraken.
«Handhaving van gewetensvrijheid bij het
volksonderwijs,» dat is het beginsel waar het
op aankomt, maar of die handhaving moet ver
kregen worden door wijziging der Grondwet öf
door wijziging der schoolwet, öf welligt op eenige
andere wijze, dat moet aan de overtuiging van
den volksvertegenwoordiger worden overgelaten.
Wordt deze echter alleen afgevaardigd omdat
hij die handhaving wil verkrijgen dóór «wijzi
ging der Grondwet», is bij daardoor zedelijk
gebonden die wijze van 'handhaving te volgen,
dan is hij niet meer vrij in het stemden volgens
eigen overtuiging «zonder ruggespraak met de
kiezers,» zooals de Grondwet wil, die hjj gezwo-'
ren heeft te zullen eerbiedigen en handhaven.
Dan 2al hij, wanneer hij door later aangevoerde
redenen overtuigd tnogfc worden, dat die hand
having op andere wijze heter té' verkrijgen is,
toch gehouden zijn Oje ééne wijze^ wijziging der
Grondwet, zelfs tegen zijne overtuiging te
volgen. Dan stemt hij flus niet meer volgens
eigen overtuiging, ni aar overeenkomstig den uit-
gedrukten wil der kiezers.
Reeds daarom dus moéten wij dat programipa
bestrijden, omdat het een 'gewigtige-stap is tof
de volkssouvereiniteit; maar bovendien hebben
wij reeds vroeger de redenen uiteengezét, waarom
wij oolc tegen eene wijziging der Grondwet zijn,
en die daarbij volstrekt niet noodig achten om
in waarheid de gewetensvrijheid bij het volks
onderwijs te handhaven.
Maar al dwaalden wij in die beschouwing;
al ware het wenschelijk dat bij eene eerste stem
ming elke schakering der verschillende rigtingen
een eigen candidaat stelde; dat dus'ook de
aanhanger-s van dat programma, bij eerste stem
ming alleen hunne stem uitbragten op candida
ten die geheel met dat programma en het daarbij
omschreven middel instemden, dan nog zou het
volharden bij die houding bij eene herstemming
niet te verantwoorden zijn. Dan zouden de ra
dicalen en niet-radicalen met ongelijke wapenen
strijden, en de uitslag niet twijfelachtig zijn. De
ztch «liberaal» noemende radicalen van verschil
lende schakeringen zouden aaneengesloten bljjven,
de niet-radicalen zouden hen, mét wien zij, hoe
wel niet geheel, toch het meest overeenstemden,
aan hun-lot overlaten en daardoor, zooals men
zegt, in den stéék laten. Dan zouden de door ver
deeldheid gescheiden niel>radicalen uit den aard
der zaak het onderspit moeten delven voor de
juist door hunne eendragt sterke radicalen. Een
rijk dat in zich zelve verdeeld is, is magteloos.
Men denke aan ons droomgezigt, waarin de drie
reizigers, die elk slechts voor zich zelf willende
zorgen zich van elkaar scheidden,achtereenvolgens
in bet bosch door twee roovers overmand en van
alles beroofd werden.
De niet-radicalen, zeiden wij, zouden hen met
wien zij, hoewel niet gehefcl toch het meest over
eenstemmen, aan hun lot overlaten. Want welke
klove er moge zijn tusschen de verschillende scha
keringen der niet-radicalen, oneindig grooter is
de klove die hen geznmentlijk scheidt van de
radicalen. Al mogen b. v. de geestverwanten
van het programma Kuijper- Groen geene-instem-
ming vinden bij de zoogenaamde «conservatie-,
ven,» omtrent de wijze waarop zij vrijheid van
onderwijs willen handhaven, veel minder -zullen
zij kunnen instemmen met de handelingen der
radicalen, als de afschaffing van de doodstraf of
van het verbod van werkstaking enz. warén.
Daarvoor zijn zij te veel voorstanders van hand
having van orde en tucht.
De voorstanders van het meergenoemde pro
gramma, die, ook bij de herstemming mógten
willen volharden bij hunne taktièk, om alleen
hunne stem uit te, brengén op volkomen eens
denkenden, die in niets van hen verschillende
voorstandera van dat programma, die daardoor de
:triumf der radicalen zullen in de baud werken,
zonden dan geljjk zijn aan wachters die ter he-
waring van eene vesting, aan hunne zorg toe
vertrouwd, slechts ééne poort zij het ook de
hoofdpoort willen bewaken, doch daardoor de
