NIEUWE 60ESSCHE COURANT.
Nieuwsblad voor Tholen, Zuid- en Noord-Beveland.
No. 27.
Vrijdag 4 April 1873.
Achtste .laargang
i Roosendaalv ïi-B
Woojr"IpÊ
Bergen op Zoom... s £J? 9<48
Wocnsdrcjlit«j 9,52
•Rilland10/7
Krabben dij ke..
Kruiningen
•Vlakecf|B
Biezelinge...>53
Goes8»lfJ
*8 Heer Arendskerke 8,2 6
Arnémuiden8,40
i Middelburgy g'$Q
.Vlisalngen A 9,—
»4Ja«rétaW
Vli88ingen V
Middelburg....
Arnemniden.
's Heer Arendskerke
Goes...
Biezelinge....
•Vlake
Krniningen
Krabbeadyke,
•Rilland
Woenadrecht....'
Bergen op Zoom..
♦Aan deré halten wordt alléén geitopt, wanneer VPouw
daar rémt^ worden «ypgeb'orfie
uitgelaten.' Roosendaal....... A
6.40S
6,48
6,50
7,
7,14
7.21
7,32
7.39
7,44
7,5 S
7.59
8,12
8,20
8,81
1.40
9,1 OP 12.30 G 3.10P5 20P Ö.25P
9,19 12,41 3,20 5,29 0,85
9,21 1*2,51
9,28
9,43
9,52
10,8
10,15
10,22
10,82
10.38
10,53
11,6
11,17
11,26
1.4
1,28
1>49
2.6
2,15
2,24
2,40
2,47
8,10
8,45
4,2
4.15
5,82
5,39
5,54
6.3
6.18
6,26
6,82
6,42
6,48
7.4
7,17
7,28
7,37
x+WmmtiMft rt> fdj» 7R..V^tylt 0,8j5.fr.^j^/jl,^^AfzqE^eriiike yoinroer» 5 ct.
«vignetten naar plaatsruimte. Geboorte^:, hhweKjk«-j en doonberigten ren i—5 "fei^li SÖ eefiC' -
Pry* dér Adrwrtentien 10 ct. -per regel, ^rróoté lettert.en.rignetten naar plutsrniiate. ugwui^. uunwv«r iqisn «uw
Alle 8tukicen de redactie betreflende, gelieve men minBtens één dag; vóór de uitgave franco we te zenden aan dén Uitgever A. C.DE JOHGE SJz. te Goes.
Inzending der'Aavertentien tot des namiddags 3 óre.
Bakendmatóngsn van het Gemeente-bestuur.
Vasstelling der Kiezerslijsten.
1 DË PDEftEMEESTEB van GOES
ijrengt bjj deze teralgenjeene kennis, dat de Lijsten
de Kiezers' voor Leden van de Tweede Kamer
der Sta ten-Generaal, de Provinciale Staten en den
Gemeenteraad op heuen -gesloten zjjn, alsmede dat de
Ipsten dadelpk ter gewoner plaatse in deze gemeente
aangeplakt, en andermaal op dé secretarie voor een
ieder ter inzage nedergelcgd zijn.
Goes, den 3 April 1873.'
De Burgemeester voornoemd,
M. P. BLAAUBEEN.
Aanneming van Sehoolleerlingen.
BüfiGEMEESTEB en WETHOÜDEBS ran GOES
inaken bp deze bekend, dat de plaatselijke schoolcom
missie, ter voldoéning aan het bepaalde bjj art. 6 der
verordening,, régelende het onderwns in deze gemeente,
vastgesteld door den gemeenteraad den 12 December
1859, tot het aannemen en toelaten van LEERLIN
GEN op al de scholen voor Lager Onderwijs en de
Bewaarschool,, alsmede voorde Fransche meisjesschool
zjtting honden- zal ten raadhuize, op Woensdag den 9
April a. s. des middags ten 12 ure, en noodigen een
ieder,uit, om van die gelwenheid gebruik te maken
tot het aangeven van de Jan deren, die men na de va
cantie verlangt op eene der bedoelde scholen te zenden,
aangezien dit; zonder de' toelating der school-commissie
niet vermag te geschieden.
Goes, den 1 April 1873.
Burgemeester en Wethouders voornoemd
De Secretaris G- H. KAKEBEEKE L. B.
HARTMAN.
EEN HOOGST BELANGRIJK VOOBSTEL.
Te midden der veel bewogen beraadslagingen
Ón oordeelvellingen over census-verlaging en
Hieuwe Begterlgke organisatie, werd door mr.
van Houten een wetsvoorstel ingediend, van,
naar onze meening, hoogèt belangrijke strekking.
Te belangrijk althans, om niet de algemeene
aandacht overwaardig té zijn. Hét moet name-
lgk strekken om den overmatigen arbeid en dè
verwaarloozing van kinderen tegen te gaan.
Eene tweeledige strekking dus en daarom is
het ook in twee afdeelingen verdeeld.
De eerste handelt over den arbeid der kin
deren. Daarbij wordt voorgesteld te bepalen,
dat kinderen beneden de 12 jaren niet in dienst
tiiogen genomen wórden. Evenwel zullen Burg:
ëh Weth. bevoegd zijn om, onder voorwaarde
3bor hén aan die vergunning té verbinden, toe
te staan dat jóngens' van 10 12 jaren in fa-
feeken zullen mógen arbeiden,mits
lo. zij niet tusschen 8 uur 's avonds en 6 nor
'g morgens behoeven te werken, en
2o. hun minstens 3, uren eiken dag onder
was gegeven wordt.
Wegeüö overtreding dier bepalingen zullen
zóówel aansprakelijk zijn de ouders der kinde-
rén, als dé personen die ze in dienst hebben.
De tweede afdeeling behelst eene bepaling,
dié tegen de «verwaarloozing» schijnt te moe-
feh dienen. Die bepaling luidt:
,De gemeenteraden zpn bevoegd aan ouders en'voog-
den. de' verpl^ïing op te leggen, om, behondenB régt-
matjge reden van verhindering, .hunne kinderen en pil-
pülén van hét' bégin yin hun achtste tot het eindê vab
had t'lréalfdè jaar voIdóeiJd ondérwjjB te doen genieten,
en verzuim van dezen pligt strafbaar te stellen.
«Aan de volgens het vorige lid op te leggen
pligting wordt geacht voldaan te -worden: lo war
ver
wanneer
het kind geregeld eene openbare ol bijzondere school
voor lager of. middelbaar onderwjja bezoekten 2o Wan
neer het voldoend huisonderwijs' geniet,' om zjjne ont
wikkeling met die van de leerlingen der openbare school'
voor lager onderwjjs geljjken tred te kunnen doen hou
den.»
Ieder die dien inhoud kent, zal moeten toe
stemmen, dat het wetsontwerp eene ingrijpende
strekking heeft. Aan den eenen kant een op
zich zelf wenschelyk verbod om de kinderen voor
het geldelijk voordeel der ouders op te offereD.
Aan den anderen kant een krachtig ingrepen
in de magt der ouders over, in de betrekking
der ouders tot banne kinderen, een greep in
de vrijheid van het familie-léven. Een ingrij
pen waarover men zich. wel eens tweemaal be
denken mag, eer men er toe besluit.
Ieder voorstander toch van persoonlijke vrij
heid zal het moeten toestemmen, dat de Staat,
de wet niet dan in de hoogst^ noodzakelijkheid
en ook niet verder dan hoogst noodig is mag
tusschenbeide treden in dë betrekking van
ouders tot hunne kinderen. Aan den anderen
kant zijn er omstandigheden dat: de Staat, de
wet daar moet tusschenbeide treden. Even
toch als elke persoonlijke vrijheid zich niet ver
der uitstrekt dan tot de grens, dat hg door
zijne handelingen de regten van een ander zou
miskennen, evenmin heeft een onder het regt
om zijne kinderen aan zijn eigenbelang op te
offeren. Doet bij dit, maakt hij daardoor mis
bruik van zijne vaderlijke, magt, dan moet ein
delijk de Staat, de wet wel tusschenbeide tre
den. Gn dat.dit belaas maar al te dikwgls ge£
gebiedt, zal ieder moéten toestemmen, die weet
hoe vooral in fabrieksteden, de kinderen der
fabriekarbeiders, reeds in hun prille jeugd, juist
wanneer zij zoozeer behoefte hebben aan fris-
sche lucht" en vrije "beweging, worden gebezigd,
om vaak den geheelen dag en somwijlen .een-
gedeelte van den nacht, te arbeiden in een on
gezonde atmosfeer. Ieder zal het helaas moe
ten toéstemmen, die weet hoe van die kinderen
vaak een arbeid gevorderd wordt yerre boven
hunne krachten; en die wéét hóe door zulk een
jengd, tal Van kinderen tot één naar ligcBaam
en geest kWijüettd bèstShfi opgröëijèrf:
Jeder die dat alles wéét, zal met' ons moeten
zeggen, die toestandis onhoudbaar; daar moet
verandering in komen. Daarover zulléh allen
het eens zijn. Alleen blijft de Vraag ovér, op
welke wijze, door wélke middelen, moet dié ver
andering tot stand komen? Zal daartoe eene
wettelijke bepaling; een ingrijpen «bij de wet»
voldoende zijn? Zal "daarin voor de toekomst
voldoende voorzien worden indien alleen Het
verstand van het opkomend geslacht wat meer
ontwikkeld wordt? Of is daartoe ook eene ont
wikkeling vanrbet gemoed, van hét hart, een
onmisbaar, vereiscfate? Es, zöo jaf is zoodanige
veredeling van. het gemoed, van .het hart^van
het bpk'omënd geslacht,, wel anders dehkbaar
dan door ötitwikkeling vim godsdienstzin
Vdorhl bjj zqlkë vragen blijkt hët; hoe körfc-
izdgtig het' be#w*en dér,, zich hóWëudë
ralêh» il?'«ue'Vbewéreii dat de gódadiehsfaaii
vreemd móét .bigven aan dé staatkündè. In
dien godsdienstzin ligt juist de grondslag eenerw
goede staatkunde. Zg is het eenige vaste fon
dament er voor.
De verstands-ontwikkeling, wg zouden haasp
zeggen, de verstandelgke dressuur, naar de be
grippen der 19e eeuw, zij heeft voor elk na
denkende geen voldoende waarde, zoolang zg
niet gepaard gaat met de ontwikkeling vah hét
gemöed in christelgken zin. Toestanden als
waarvoor dit ontwerp moet dienen, toonen
daghelder aan, hoe waar het is, dat de Staat
de" vruchten van het christendom niet kdn óht^
beren, al wil men.het.christendom zelf:trit'den
Staat wéren. i
Waren dé ouders toch, die thans; hunné kiji-
deren óan huü eigenbelang opofferéü; voldoëkde
in christ'elijken zin ontwikkeld, wiaren zij vol
doende door dén geest dés Christendoms door-.,
trokken geweest, dan ware het tegenwoordig
wetsontwerp niet noodig geweest. Dan zoa
jnisfc dat christendom zulke eigenbelangzuchtige
handelingen ondenkbaar hebben gemaakt.
Zelfzucht en eigenbelang' toch is onvereenig-
badr mefe hèt
ring dé kenmerkéndé vrhcHt is.
Wil-men dat eigenbelang, dié zelfzucht slechts'
betoomen ebg de wet», men zal dan tót dwang
maatregelen zijn toevlugt moeten nemen. D wang
maatregelen die tot tyrannie leiden. Getuige,
het tegenwoordig wetsontwerp. Die dwangmaat
regelen, zij zullen moeten big ven, zelfs tóenémen
zoolang de verblinde 19e eeuw zal blijven voort
gaan niet het weren van het christendom uit
de staatsinstellingen.
Door dat weren van het christendom" .zga
dwangmaatrégèlen, als thans worden voorgesteld';
«tot eene zekere hoogte» onmisbaar geworden!
In dé tegenwoordigë omstandigheden, zooals ze
zijn; achten wg althans éëhe beperking van het'
misbruik, om de kindéren op te offered, aan de
zelfzucht der oudérs, wenèchélgk. Vh Hoeverre
wg de bg het ontwerp-pan Routen voorgestelde
middelen wenschelgk achten, hopen wg "in eene
nadere beschouwing uiteen te zetten.
BINNENLAND.
Góes, 8 April' 1873.
Heden morgen ontviHg^ii wjj een télegraèl vah
Eeutér,- waarin berigt'.wordt,-dat' onze régériifg derf
26 dér' vorige hiaand; fórrééel dén oorlog aan Atjiii'
verklaard heeft.
Dia tgding zal óngetwyfeld door menigeen niet
groot l^dwezen'veniomen .borden, en zeer Zéker
niet hgt'minst door hen, die.daarmede hunne-voor
spellingen gedaan, voordat de traóiafcèn van. 2& Febr.
en 2 Nov. 1871 bekrachtigd waren; vervéld, zien.
De afstand van- de kust van Gninea en de Uitbrei
ding van ons annexatie-vermogen op Sumatra, is tofi
eene paxtg-zaak gemaakt, bg welke men het gezónd
verstand onderwerpt aahi.de h'artstogton. De ;trité
komst zal nu, vreezeri wg, nog treuriger jsgn dari
wg iohdèn vermoedeii. Zoowel de ï^elsóheü iA
"Afrika als wg op Surdate, zhilen een hatdeh strg^
te strgden hebbênj die duizenden mengchenleVens èn
milloenen verslinden^z^L, jr ,ti> -
Znlleh-de" xf^0it'.(c
3an hét ^IhatsMaTO.'ór', s|èec^ d|i speélbi
idealisten of ónbekwahie mannra^
Zal dan nooit vréré'vadërlandscké'héw'elnidér gaan
spreken dan partggang, of moeten wg eerst aan het