p
Nieuwsblad woof Thbleiid Zuid° esa Noord-bevelandl
\e~
N o. 13.
Vrijdag g^Februarij 1872.
Zevende Jaargang.
De^ Conrant vemhyot, Uitgezonderd öp Chriatelyke feestdagen, des
•red." feta Donderdags avond».
■Prys kwartaal f Afzonderlijke Nommers 5eC
Prys 'dor Advertentien.10 ct.' pêr' regpl grootë letters en vignetten
«aar piagtertiiinte Geboorte-, hnnèlijlcsV en doodberïgten van! 1—-5
- - regelif"50^pfcni.
Alle stukken de redactie'Héti-éfFénae, gelieve men minstens
SPOORWE6B0ES- ROOSEHMAt
V. Goes 6,93 1.28 6.W-.;.. VKoosona. ,8,»s 4,40 8.80
Biezclinge 6.81 -1,39 6,26
VloteO 6.38 1,47' 6,83
KnAinf. 6,48 1,54 6,88
Krabbend. 6,53 - 2,7 6,48
BflUndft 6,69/ 2,14 6,64
TfoeWdr. 7,12 2,82 7,7
Berg.-op-27.22 2,48 7,17
"Ró!
«j*V 3-32- 8,1 7,27
■41' .4,7,40-8;107,85
50 8,40
.._r Goës '-4.
•A*h deze Halten vrordtftll^cn gestópt,
"Sfcteff dt nitgeHrtèn dé rritiwrt^nswrpliyy y66rtyVÜ ~1'''mL'
riViiii .(i'ir 11 itb 'l.iiiitdini'i-niitr l« t«»h.
advbbtbirabk .en Abokbbmbbteiï worden voor Buitschland. v
;Fr^kfortn./4tf.', Berlgn, Leipzig, DresdenBreelan^.Êenlen, Stuttgaxtty
BINNENLAND.
Goes, 8 Februari) 1872.
Vrjj algemeen vindt liet donkbeeld ingang em op
1 April aanstaande den driehonderdjarigen gedenkdag
van den Briel, plegtig oa nationaal te herdenken.
Het eerste denkbeeld, van de hoofdcommissie in
den Briel, óm ter gedachtenis daarvan eengëdenk-
leeken aldaar te stichten vond bij velen minder bij
val. Met het denkbeeld eener waardige herinnering
op zich zelf, ingenomen, kon ménigeen zich niet
met deze vryze van herdenking vereenigen. Een
arduinen monument was zoo koud voor hun gevoel.
Ook wy konden er ons maax half mede vereenigen.
Verre géven .wij dan ook de voorkeur aan het denk
beeld sints "geópperd door den heer 'van JBoetzelaar
te'Utrecht ,eh éehige vrienden, om als waardige
herdenking1 aan dien eersten steen van het'funda
ment onzer nationale vryheid, op. te rigten een ge
sticht waab i>e oude zeeman, zijn laatste dagen
in bust en kalmte kan doobbbengen. Juist zulk
een gesticht* voor ïzeéiiedeh»vinden wij ietslmrak-
teristiek's. Het verwonderde ons daarom niut toen
wij vernamen dat onze geëerbiedigde koning, Wil
lem HI van Oranje, zijne sympathie voor zulk eene
herinnering kenbaar maakte, en wij hopen dat de
natie ook in deze het voorbeeld van haren Vorst zal
volgen en ruime bijdragen genoeg zal geven, om
dat gesticht op onbekrompens wijze te kunnen in-
rigten. Dat zal tevens een hoogst nuttig nationaal
gedenkteeken zijn.
Maar zal den Briel in die stiqhting eene waardige
horinnoring hebben aan de hulde van het dankbare,
nageslacht, aan den opofferenden moed zijner voor
ouders, niet minder wensehelijk achten wij het dat
wederkeerig ook de natie zelve eene herinnering
aan dat.heldenfeit verkrjjge. Een passend en blij
vend aandenken voor volwassenen en niet minder
voor het aankomend geslacht, om hen steeds te
wijzen op dén «moed, beleid en trouw» getoond dóór.
do grondleggers oüzer vrijheid. Daarom hebben wij
met sympathie de poging daartoe begroet, aange
wend door de uitgevers Kemink en Zoon te Utrecht.
Deze toch stellen zich voor «om by de blijde her-
«donking der verrassing van Briclle in 1572, een
«Eekst-Prent te laveren waardoor feiten en perso-
«non, daarop betrekking hebbende, aanschouwelijk
«zijn voorgesteld en die alzoo geschikt is oru in
«do huiskamer té dionon als oon waardig gedenk-
toeken van dit mérk waar dig feit on tot uitreiking
óp de scholen
Do prijs voor enkele platen is 15 ets., voor 25
ex. ƒ3.25, voor 50ex.y6.—voor 100 ex. J 10.—
Aan olko plaat wordt toegevoegd do volgende
Verklaring behoorende bij de Feestplaat van liet 3e eèuw-
getyde der inneming van den Briel door de Watergeuzen
1 April 1572.
Hot frontespicebovenstuk, dor plaat bovat 8 mo-
daillons, 2 wapenschilden en 2 bguron.
Het bovonsto modoillon is eene zinnebeeldige voor
stelling van'do zaak, dio in hét hoofdtafereel afge-
hoold iB. Wo zien daarin do weegschaal der go
regtigboid opgohangon hoven don hundolbyl dor heer
schappij; waarover'; bétméteenriaiïwerkróns bedekte
.zwaard der overwinning en'-datalles rustende 'op:
dón Bijbel, als op den eenigen waren steun van alle'
oppermagt en vrijheid, met het onderschrift: zoo;
God voor ons is, wie zal tegen ons zjjn?
Aqn -de linkerzijde des aanschouwers beginnende,
zien wé dan eerst het_ wapen van den 'Briel niét "het
deviesLiberfeatiè Primitiao, Eersteling der, vrijheid.
Dahhet portret van. Willem 'vanOranje, tóen 39
jaren oud;-
Daarop volgt in zittende houding het beeld der
vrijheid, met don. hoèd op do speer en den helm op
't vrijgestredenhoofd, terwijl de verbroken kluisters
haar afgevallen zijn en zij de uitgestrekte hand ze
genend over den 1 April 1572 uitstrekt.
Dan volgt: het beeld der. Godsvrucht mot den Bij
bel en den palm des vredes, wyzendo op de gebeur
tenis van den 1 April 1572 als een gevolg van haar
bestaan.
Daarna zien we het portret van Willem Blöis van
Treslong, als hpofdaanleggqr van liet voorgestelde
ïext en ten ^^{sfe ^s^et wapen van het Graafschap
Bolland, met de zinspreuk«eendracht maakt macht»
Het hoofdtafereel, gevat in een krans van eiken-
loof, welke door oranjelint omwonden, is,- wordt
door twee pilasters gesteund "en geflankeerd door
twee standbeelden. Het eikenloof verbeeldt de ze
kerheid en duurzaamheid van het feit, terwijl de
oranjeband de noodzakelijke voorwaarde van die
duurzaamheid aanduidt.
Het tafereel zelf stelt bet oogenblik voor, waarin
do Watergeuzen bozig zijn de Noordpoort van don
Briel met een stuk van een' mast te rammejjen, ter
wijl Roobol, do bevelhebber der troepen, zijne sol
daten ten aanval oproept en anderen bezig zijn om
brandstof bij de- poort aan te voeren. Tor zijde ziet
inon de vloot der Watergeuzon.
Do pilasters hebben de wapens van den Briel en
van Holland tot kapiteel en-in de schacht de bun
delbijl als wapen van de oppertnagt, wolke bu'ndel-
bjjlon gedekt zijn door den geuzenpenning met de
afbeolding van den bedelzak met hot omschrift:
JuSques poirtor la besaoe, tot aan het dragen van
don bedelzak toe; on de afbeelding van Philips II,
met het omschriftEn „tont fidollos au Roy, in alles
gotrouw aan don Koning.
Do bundelbijlen zijn met oranjelint, als het teoken
wieude regtmatige hoerschappjj toekomt, omwonden.
Do pedestals der pilasters dragen de zinnebeelden
van eendragt, moed, "vrede ou godsvrucht, zamengo-
bonden door. den oranjeband, die do orde bewaart.
Het Standbeeld ter linkerzijde dos aanschouwers
stelt voorEen Watergeus met het halve maantje
voor do muts en. de ontorbjjl in de regter- en hot
prinsenvaandel mot do pollikaan, die hare jongen
voedt in do linkerhand. Hg'treedt op hfgesohoteh
öihui-stukken en heeft een kanonkogel bjj de voeten
liggèii. Do pedestal, voetstuk, van dit 'standbeeld,
stelt voor dat don Watergeuzen iil DouvréB gelast
wordt omte vertrokken, hetgeen een der middéq-
oorzaken van' do^gobóurtpnis is gewoost.
Ondor hot hoofdtafereel zien we ïri( medaillon af
gebeeld'het oogenblik waahóp ;Öoppén8tóck voor d&
poort van den Briel komt 'ón' y.efööekt' om binnen
gelaten te wordenhg. yertoont daarbjj den ring van
Treslong, dien hij als bewijs van zijne zending had
ontvangen.
Ter regterhand van deze voorstelling zien we een
schild mét het oude Op„den' eersten dag van; April
Verloor Doe d' Alva zijnen -Bril- eh tér Hnkerêqde een
ander schildwaarop de tekstde rëchtérhand
Heéren doét - krachtige dadën-. Psi:lT8 fléb; 1 - A
Het Standbeeld ter regberzgdp yarh jden,ashschon^
wer stelt ëenèn Edelman iri ktggsdoseï. gefeleed, met.
het zwaard in de regter- en hét -prinïón^iandèl'met
het opschrift :-Pro.iRegè,' tege:et'_Gr^e, v(^y;Konuig,
Wet en 't Algemeen, in de linkerhahdypor;.hg staat
bij omgeworpen palissaden.'.'en wjjstvjcnet h^. zwaard"
op .de voorgestelde gebeuHenis;
De pedestal van dit Standbeeld,-stélt 'dèn 'eér^ten
oogenblik voor, waarop de .Spaigaarden onder,'Bossu
voor den Biiel dooi" 't losbranden van" 't gésoh%', van.
de wallen en bct onderlo'open van .hei laqc^ ih yer-
warring geraken en-door de uitvallende "Watergeu
zen verdreven worden.
Verdere toelichting tot deze plaat wordt gegeven
in een werkje, over deze gebeurtenis, uitgekomen bij
Kemink en Zoom te? Utrecht.
"In het Dagblitdvan Z. B. ff 's Gravenhage leest men
het onderstaande. De red. van het Dagblad 'wordt
beleefd verzocht dit stuk op te nemen en alle met
haar bèvriende.Couranten uit. te noódigen hetzelve
'overtenemen.. T'
«Aan het^Nederiandsche volk.
t l^neVrienden!
Hoden ben ik aan boord der «Libra," om mijne te
rugreis te aanvaarden.
De ministers gaven mjj wel te kennen, zg mijn
passage wilden betalen als ik met dé Mail ging,
maar verontwaardigd wees ik deze aalmoes en gunst
van do band en heb mijn terugreis, even als alle
andere kosten van het geld der Elminezen zelf be
taald,die f1600 voor het behoud uwer vlag té vergeefs
hebben opgeofferd. V
Gedurende den korten tijd, dat ik in uw mid
den ben geweest, bob ik met veel bljjdsobap on
dervonden, hoe veel gjj voor de Elognezön sym
pathiseert en het gedrag uwer rogering v.ertó.éid..
Ik schrijf do mislukking mjjner zending niét aan"
u, maar wel aan uw Ministers toe; allé denkbare
middelen haddon zjj te baat genomen,- om de' één
ling te doen. mislukken, onder anderen 12» Janu
ary, toon de Minister van Bosse vernaai van.' een,
zjjner creaturen dat ik Z. M. den Koningdom.'een
audiëntie had gevraagd, zond hij ommddeJgk mijn
signalement' aan-een der commissarissen van „po
litie,; die mg bjj zioh liet roepen en al Aqjn gan
gen deed nagaan door een agentvan politie,dié'
zioh stoeds aan het hótel bevond en ing volgde als
ik uitging; werkelgk was ikdus onder dq Buryïpl-
lanco dor politie geBteld, hetgeen tot qn »17 Jan.-
duurde, toen het traotaat "d<fer, 4e
was aangenömon; dit had ik'niét; van ëéh l^iniB-
ter verwacht, want het bownst dat. ^Wj6£.
mg was en bovendien was het ónbillgkV - ddöir/ilt
"Mederlandsoh onderdaan was en geene -cvimb' be-I
^an had. 1 -
Do Minister van Boss© on zjjno vriondön hebbon
ook verkeerd voorgesteld alsof de Eltóinezëh den
-M
imééwéMÉH