Nieuwsblad voor Tholen, Zuid- en Noordl-;
No. 78,
Dingsdag 10 October 1871.
Zesde Jaargang.
Deze Courant verschijnt,, uitgezonderd op Christelijke feestdagen, des
Maandags en Donderdags avonds,
frijs f kwartaal f0,85.fr. p. post/1,^.Afzonderlijke Nommera 5 et.
Prys der Advertentien lO ct. r~- regel, groote letters en vignetten
var plaatsruimte. Geboorte-, hmrafijfca-^va ifossihei igtil
Biezelinge 6,21 1,39 6,'20 -
Vlike 6,28 1,47 6.33
-v- Krnining. 6,33 1,54 .6,88: j
Krabbend. 6,43 2,7 6.48
'-JGJland(S) 6,49 2,14 6,54
Alle Stukken" de redactie betreffende, gelieve men minstens één di
Inzendingdet-,
Advertehtibk en Abonjtemitntkn -worden voor Duitschland, OoBtenrjjken Zwitserland
Frankfort a/li., Berlin,. Leipzig, Dresden, Brealan, Keolen, Stuttgartt,
SPOORWEBG0ES',-^,»u»«iW..u
T.jGöes «,is 1,28 - 6,18- V VSiSSSSLV WW,1-**»- OJb
yfbvSl iA, i 9,8^1 4,50 8;,0
kert^n-óp-Z» 9,53 5,8 8,53
Wpenadrrcht 10.0 rfi.tfc 9,86
Rilland 10,23 5,26 9,12
Krabben^jke 16,31.5,32 .0,22
Kruinïngenl1 ^44: 5,4^ '9,37
«lii&i m: i&, .«#4,
is&kgki'k'
Aka.dae.hiflteh wcsdtsgééptjgnif
neé opgenoirieBofol^eJatéa';
Van de» trein aan het voorafgaand station 'aadVdnfrcóndg
5n dag v<Wr de uitgave franco toeterenden aan den Uitgever A. 0,-DKÏÖW
detldvertentien namiddags ore.:
nrTtt"'Afi r/tmróav1at.'^ oiinmmi -1
«vï- .Itrt Jt.
-jnoma^dóor dè HB. HAASENSTEEN- l
veenen, Praag, Baiel',St. Gallen,, Qeoève/eik.'ïiftia^in^liall i«.
POSTERIJEN.
Vertrek der brievenmaal naar Oost ïhdië.
Via Brindiai deh i 8 October per laatsten -trein
Toaax Kozendaal.
IE ES DIT.
Weinige gemeenteraads vergaderingen voorze
ker kannen van zooveel gewigt geacht worden
voor de toekomst en vooral voor den bloei,
van het Christelijk onderwijs, binnen de stad
onzer inwoning^, dan die van Woensdagavond
11. In die vergadering toch werd beslist, over
het bedrag van het schoolgeld, voortaan te
heffen op de school der 2de klasse. Wij achten
het debat, en vooral de uitkomst, zoo gewig.tig,
dat wij meenen niet te mogen nalaten, er nog
maals meer in het breede op terug te komen.
Tot regfc begrip willen wp eerst op den vroegeren
qn den .tegenwoordigen toestand van indeelmg
der achbTen^hlstnedè van het te heffen schoolgeld
wijzen, om daarna de hoofdpunten van het
debat mede te deelen.
Tot nog. toe bestonden hier drie openbare
scholen. Een voor de meest gegoeden, een voor
minder gegoeden en een voor onvermogenden.
Óp de eerste school werd een schoolgeld ge
lieven van 60 cent 'smuands, op de tweede
van 30 cents 's maands of voor die kinderen,
wier ouders niet in staat werden geacht dat
schoolgeld te betalen, kosteloos, voor de derde
geheel kosteloos.
Ten gevolge der oprigting van de school op
do vlasmarkt, zullen er in het vervolg vier
openbare scholen zyn, welke zoo zyn ingedeeld,
dat de voormalige school lsto klasse blyft, de
niouwo school op de vlasmarkt is geworden
school 2do klasse, terwyl do voormalige school
2do klasse, is geworden school 3de klasse.
Tor regeling van het schoolgeld werd door
B. en W. voorgesteld, mot behond van bet
schoolgeld voor do school lsto klasse, dat
voor do school 2de klasse to verminderen van
30 op 20 cent 'smnands, terwyl op de beide
nndore kosteloos onderwys zou gegeven wor
den.
Wanneer hqt nn waar is, wat wel niet met
eenigen grond kan worden tegengesproken, dat
hoo lagbr hot schoolgeld is op do openbare
school, doa to bezwarender de concurrentie, hot
bestaan der rrye of Christeljjko school is, dan
volgt hinrnit van zelf, dat do door B. en W.
voorgesteldo regeling van het schoolgeld veol
bczwnrendor was voor hot vrjjo ouderwijs, dau
do toestand tot nog toe. Niot alleen tooh dat
er voortaan 2 geheel kofitoloozo scholen zullen
zyn in plaats van één, maarop do school 2de
klosao zal voortaan 20 in plaats van 30 cent
'i» maands schoolgeld geheven worden.
Wy zeiden zoo oven dat wol «lot mot eenigen
grond zal kunnen vrorden tegengesproken, tlafc.
hoo lager hot schoolgeld is op een óponbaro school
dos' to bezwarender do concurrentie, hot bestaan
wordt van do vrije of Cliriflteljjko school. Tot
onze groote bevreemding sohjjnt dit voor som-
migou nog niot duidolyk. Daarom «uilen wij
trachten dit nog dtridelyker te doen uitkomaiï,,
want men vergete niet, dat ^juist hierin het*
zwaartepunt ligt, van den strijd over de on-
;derwy s^qqeatie,*
Wanneer erb. v. twee winkels z§nwaarvan
de een door vrijdom van belasting, renteloos
voorschot van kapitaal enz„ in de gelegenheid
gesteld wordt, het laken b. v. te verÈo'open
voor f 3,00, "terwyl de ander die dien vrijdom
van belasting niet heeft, die geen renteloos
voorschot' van kapitaal krygt, maar daar zelf
•In moet voorzien enz., dat laken niet minder
kan leveren dan f 5,00 per meter, dan zal een
ieder begrijpen, dat de menigte, althans
wanneer voor hen- geöne bijzondere bezwaren
-bestaan, zijne inslagen zal doen in den winkel
die het goedkoopst is, en dat de dnurdere win
kel dan weinig of niets te doen zal hebben,
en daardoor moeite' óm het te blijven volhou
den. Ev'ebzbÉT" is Tiet' met'Tiet ohderwys;, wan
neer op de eene openbare school, door
tegemoetkoming oifc de gemeente-kas voor de
jaarijksche uitgaven, door daarstelling op kos
ten dier gemeentekas, het .ouderwijs gegeven
wordt, voor 20 cent 's maands, doch op de Chris
telijke school, die geene tegemoetkoming krygt,
uit de gemeentekas, die zelf in de kosten voor
onderhoud en verstrekking moet voorzien, een
schoolgeld moet geheven worden van 60 cent
's maands, dan is het natuurlijk dat een ieder
gebruik maakt van de staatsschool, tenzij hij
om bij hem bestaande bezwaren, om de gods-
dieusteloozo rigting dier school, meent daar
geen gebruik van te mogen maken.
Bovendien zal rnenig.ouderdie uit overtui
ging wel tegen die school is, doch wiens vast
heid van overtuiging niet bestand is tegen het
gel lelyk voordeel, ook van die stautsschool ge
bruik maken. Natuurlyk echter, dat waar
de vrije of Christelijke school, geheel in eigen
kosten moet voorzion, deze gemakkelijker zal
kunnen bestaan, naar mate er meerdere kin
dereu gobrnik van maken. Veel handen ma
ken ligt werk, ook in het betalen van uitgaven
voor bet onderwys. Muur ook bezwaarlijker
nnnr mate cr'meerdüTe kinderen, ter wille van
hot geldelijk voordeel, naar do staatsschool gaan.
Zoo doonao worden de ouders, d?e niot tor
wille van gehleljjk voordeel hunne overtuiging
verloochenen, dio daarom niet hunne kinderen
naar de staatsschool zonden, gedrukt door het
minder aantal, dat met hon van het Christoljjk
onderwys gebruik maken.
Daurom ia het niet te loochenen, wat wy
zoo evou zeiden, dat hoe lager het schoolgeld
is op do opoitbaro school, doa to bczworentjor
wordt de concurrentie, liet bestaan dor Chris
telijke of yrjje school.
Do billijkheid on rogtvunrdighei*] vordert dus
reedsdat. voor kinderen, wier ouders hutj
kunnen botalon, een schoolgeld geheven worde
op do openbare school, in eoiiigc evenredigheid
althans mot do gevorderde uitgaven.
Om die reden dun stelde Mr, Pompe voor, dat,
waar h\j berustte 'in het kostoloeze der beide
scholen van de
■isfe'kïassel^^^'zpq.^pejrqft "wqwi^nqe*n: ^?.qh^ol-
geld van 80 nHWn^vV^p.j^edtór, ïwnd
behalve voor-, de béwaarklösser waaa: ibet< op 60
cent zon blyven^. Opifde^sèhbol" 2de klasse Voor
één1 kind 40 óent'-'*smaahdtf,'-Yöhr|'tW^'kittder
ren uit één' gezinvböt efe küid
meer uit één gerim SÖ' '^öènt' 'frihaands,^,Srpbr
de dagschool en vopr de avondschool ^S v-cent
voor één kind, 30 ..cent .y.ÓQr. ;uit
één gezin, en, ipéerr.-'Wt -een - en
hetzelfde gezin ipjRont.iji! ui-'.
Men neme daarby i vporal iniaarimértónydat*
het geldt de scho€d?J2dfe'i:lda88e^',v4,^'iri Wróuiëor
de burgers, met het oog op hef, kpnnen- beta
len van schoolgeldj ih^^ftóseiit'veildèéld ^otden,
als eene klasse v'éjqfeejge^' yqin
minder gegoeden, éénd v'ah'minye^mögehden en
eene voor .geheelonvie>ri»iigi^ndfgi; '-;:dan"fe; .de
schooT 2de ETasse bestemd' vopr kinderen, van
burgers, grenzendeaan'' dé .méei' ^^dedèn»
Bij zijne toelichting 'zojde':;Mr. Pompe <3aï hij
dit voorstel deed, niehl mleen. met het oog. op
de billijkheidwaar wy zqo evon ,op .wezen, maar
ook met het oog op de grondwet, de school
wet én de gemeentewet,;v" -
In ons volgend nummer hopen wy nit een
te zetten, waarom yolgens tMri Pompe zooda
nige verhooging van het schoolgeld, ook Vóór
de school 2de klasse,' vólgëns'hérti nleër'over
eenkomstig de grond-,school- en gemeente
wet was, met de tegenwerping ,tegeh het amen
dement gemaaktWy zeggen, ook,voor de
School 2de klasse," daur .Mr. J^opipc pp verzoek
van den Voorzitter vun denRaad zjjn .amen
dement splitste en dat tot .verhooging vrn het
schoolgeld "Voor de 'school 1ste klasse uitstelde,
tot do verordening' weder1 ;zoti ihoèted herzien
worden, ter wille van liet' Ischoölg'eld' voör db
gereorganiseerde meisjesschool, welke nieuwe
wyziging, volgens' den héér Voorzitters niet lahg
meer uitzon bly ven. 1 Wél bewéerdé tló.Voor
zitter dat het noiendémóht van Mr. Poihpe Qük
niet zou hebben kunnen behandeld worden, om
dat er nu alleen sprake was van de.yirijzi-
ziging van het schoolgeld vóoi' de öchÖöl( 2de
klasse, doch te regt antwoordde o. i. Mr. Pompe,
dut liefc voorstel van 1^. en. W; was eenö wyzi
ging van do verordening. Volgens voorstel yan
B. en W. zou dio wyziging zich \Vel - bepalen
tot dat eene gedeelte, dóch eöiltnfint 'cfo veror
dening wyzigondé, z.ou het aaii den Itaad staan
om dio wyziging te bopericen tot hot voorstel
van II. on W. of wel uit te breiden tot hot amon-
dement van Mr:
BINNENLAND.
-i-"iw(4fiw''i
Goes, 0 October
In ons voovlaatate «upnuer (W^dmi wjj[' óqMkjipfM)-
niug mode, dat, to o<\'rd«ole»1 luuur^ Het ovoViigtk«k>or
de Maart. Cour. gogovon over no. 132 dor Ned. Go-,
ilttoliton van uit» C/ven, deze »Hn liovelingHdonkbeold,
herzlonlng van art. 104 dor Grondwet kou hebb;
losgelaten, on beruptto in oene oopYpu
dor SWmitH'et, Het 'Volgénll mimnloi'
