Nieuwsblad voor
en Noord-BèvelamL
No. 69.
Vrijdag 8 .September' 1871.
Zesde Jaargang.
O c
Deze.Courant verschijnt, uitgezonderd op Christelijke feestdagen, des
Maandags en Donderdags avonds.
Prys kwartaal f 0,85.fr. p. post/1,Afzonderlijke Nommers 5 ct.
Prys der Advertentien 10 ct. per regel, groote letters en.vignettenv
«aar plaatsruimte. Geboorte-, huwelijks- en doodberigten van 15
regels 50 cent;
Alle Stukken de redactie betreffende, gelieve men minste
Rilland 10,23 5,26
Krabbendijke 10,31 5,32
Kruiningen 10,44 5,42
Vlaké 10,50 .5,47
Biezelinge 10,59 5,54
Goes A. 11,9 6,2
Aan deze halten Wordt alleen gestopt, wanneer daar reizigers wol
nen opgenomen of uitgelatende reizigers zijn verpligt, voor het vertrek
'v van den trein aan het voorafgaand station aan denconducteur kenM jjo^yea
y._r. Jivèrtenticn tot des* namfadags 3 at#-
Advertentien en Abonnementen "worden voor DuitschlandOostenrijken Zwitserland aangenomen door de HB. HAASENSTBIN VOGLER, te Hamburg, Lubect.
'-1 1.1*. .4 n l"lf T T 3 T>l tr ..1T— I IJ. II. "XXrTlDTil O i- '.11
V. Goes 6,13 1,23
Biezelinge 6,21 1,39
VlakeH 6,28 1,47
Kruiuing. 6,33 1,54
Krabhend. 6,48 2,7
Rilland 6,49 2,14
Woensdr. 7.2 2,82
Berg.-op'-Z 7,12 2,48 7,17
Wouw 7,22 3,1 7,27
Rósend. A.7,30 3,10 7,35
SPOORWEG GOES - ROOSENDAAL
6,18
6,2 6
6,83
6,38-
6,48
6,54
7,7
V Boosend. 9,25 4,40 8,30
Wouw 9,37 4,50 8,40
Bergen-op-Z; 9,53 5,8 8,53
Woensdrecht 10,6 5,18 0,36
9,12
1,22
9,87
1,84
0,43
9,52
Frankfort a/M., Berlin, Leipzig, Dresden, Breslau, Keulen, Stuttgartt, "VVeenen, Praag, Bazel, St. Gallen, Genève en Lausanne.
BEKENDMAKINGEN
van het eemoente-bestunr.
KENNISGEVING.
OPENING ME JAST OP KLEIN WILD.
DE COMMISSARIS DES KONINGS IN DE
pbovincie zeeland,
Gezien bet besluit van heereö Gedeputeerde Staten,
de dato 1 September 1871, no. Ill
Gelet -op art. 11 det wet van den 13den Juny 1857
(Staatsblad no. 87);
maakt bekend, dat de opening der jagt op klein wild
in deze provincie, is bepaald op Maandag den llden
September aanstaande;
voorts, dat de korte jagt dageljjks, met uitzondering
van den Zondagen de lange jagt op den Maandag,
IVoetisdag. en Zaturdag van. iedere week, alsmedo op de
vier dagen, voorafgaande aab de sluiting der jagt, zal
geoorloofd zjjn.
Deze konnisgeving zal in hot Provinciaal blad^goplaatat
en zullen" afdrukkeu in plano aan de gemeentcbestureu
ter aanplakking gezonden worden.
Middelburg, don lsten September 1871.
De Commissaris des Konings voornoemd,
R. W. VAN LONDEN.
PATENTREGT.
DE BURGEMEESTER van GOES,
'brengt by deze ter kennis van" een ieder die hot aan
gaat:
dat bet kohier van het PATENTREGT voor deze ge
meente over hot eerste kwartaal van het dienstjaar 1871
187^, op heden tor invordering is gesteld in handen
van dou ontvanger dier belastingen, binnen deze ge
meente, en dat do Patenten van beu dio op bot kohier
voorkomon ter secretarie der gemeente kunueu worden
afgehaald van don Saten tot den 22 September aan
staande, dageljjks uitgenomen op Zon-en Feestdagen
vun des voormiddags 9 tot dos namiddags 2 uro, torwjjl
de dan niet afgehaalde Patonten door eoueu deurwaarder
der directe belastingen, aan bolaughebbouden, togen
betaling van tien cents zullen worden uitgereikt.
Gooa don 5 September 1871.
Do Hurgcmcoütor voornoemd,
M. 1». BI,AADIJKEN.
BINNENLAND.
Gooa, 7 September 1871.
Eono wönschol\jko inrigting van eono moifyoasohool
voor moor uitgobroid lagor onderwijs.
II
G est: h r h d kni s. Hot ontlerwys in dit zoo hoogst
belangrijk vak, moot naar mjjno ziens wjjzo, zich
vooral niet. bepalen tot opsomming van dorro jaar
tallen of tot ohronologiaoho Ijjston. Maar ook geen
verzinken in algemeene beschouwingen. Eersteen
goed thema, oen algemeen overzigt, daarna' invoeging
dor bijzonderheden. Zoo ondorwozuu zal do geaohio-
donis niot zyn uitsluitend 'oen geschiedenis van
oorlogen of lovensboacKryvingon van vorston, maar
oen uiteenzetting der trapsgewijze on steeds voort
gaande ontwikkeling dor volkon. Hat. de vader-
landaobo gesublodenie oen afzonderlijke, eon oure-
plaata moot innemen behoeft geen betoog.
Door A a u u u k h k u n n w versta ik niet alleen
de, als ik hot zoo noemen mag, politieke aardrijks
kunde, maar ook de kennis dor aarde, zonula die nu
is, in havo vovsuhillondo betvekkiugon. Daaronder
begt'üp ik eon ovenigt over do hemelligehamou boven
ons, overde rivieren, meren, voortbrengselen om
ons. In dien geest onderwezen, wordt aardrijks
kunde een vak, dat van grooten invloed is op de
algemeene ontwikkeling.
De Kennis der Natuur "is daarom in som
mige opzigten naauw aan de aardrijkskunde ver
bonden. De zoogenaamde «algemeene wetten», die
de meest gewone verschijnselen om ons te weeg
brengen, de verklaring van groote uitvindingen, die
personen en gedachten als in een wenk des tijds
tot elkaar brengen, moge niet geheel onbekend blijven.
Evenmin een blik in den grooten rijkdom der plan-
ton- en dierenwereld.
Bij het onderwijs in do «nieuwe talen», Franscii
Hoogduitscii, Engeesch, over de Nederland -
scho heb ik reeds bij het onderwijs in het lezen
gesprokon acht ik degelijk grammatisch ondorwjjs
don boston grondslag. Dcgeljjk grammatisch onder
wys, waarvan een onmisbaar gevolg zal zjjn, dat
do leerlingen goed leeren spreken, goed loeren
sclirijvqn,
tuurlijk echter dat ook naauwkourig moet gelet
worden op do uitspraak. Eeno gemakkelijkheid in
hot sproken- zou zeer bovordord kunnen worden
door conversatie-lessen, vooral in de hoogore klas
sen. Om echter to voorkomen, dat dio in oon^ als
ik hot zoo noemen mag, «babbelen» ontaarden, zou,
hot wenSöhelijk z\)rt, indien het gesprek liep over
oen to voren bepaald onderworp, waarvuq men
veronderstellen kan dat do loorlingon op do hoogte zijn.
Het Onderwijs in die vakken zou govoogolijk kun
nen gegeven worden in eono school vordoéld in drie
klassen, waar hot aantal uren aan elk vak te wijdon
b. v. was irigpdoóld als volgt
Leervakken.
Annul uron's weeks
u
1
.5-'
H
2
1_
2
3
3
4
10
2
3
3
8
4
3
3
10
2
O
1
5
4
3
3
10
5
4
4
13
3
5
5
13
3
5
5
13
4
4
4
12
32
32
32
96
Sohryvon i
Geschiedenis'.
Aurdrykakundo
Uokonon (mot voi'mloor)
Kennis dor'Natuur
Nodorlimdsch met lozen
Fransch
lloogduitsoh
Eugulseb
Handwerken
Eono dusdanig ingorigto school, waar op dozo
Wjjzo in do genoemde vakkon ondorwys wordt go-
geven, geloof ik dat allozins kan genoomd wordon
oon dogoljjk ingorigto «obool, boant\\^^dondo nan
do algomoouo behoefte in oono gomoorSpftls Goos.
Mogon oonigo oudera en hoowol zolSr niot on
denkbaar, zullen «jj naar mjjno ovortnlging in oono
gomoonto als Goos verreweg do mlmlorliehl uitma
ken «nik oon ondorwjjs niot voldoende achten,
maar voor hunne kinderen oon moor voortgezet
ondorwjjrt vorluugon, b, v. in do letterkunde dor
vier nieuwe talon enz., dan bestaat er voor dozo
oudova golegoniveid, 'zloh nis parttouiiovo povsenon
te wenden tot de leeraren der Hoogere Burgerschool
alhier, van wier reeds meermalen gebleken
welwillendheid men mag verwachten, dat zjj ook
hier gaarne znllen behulpzaam zijn. Ik voor my
geloof echter niet, dat dio meer voortgezette stu
diën behooren -voreeiiigd te worden met de - school^
waarvan thans sprake is,
Voor eeno school als door mij geschetst is, zou
echter een,, personeel, als thans aan de mouyesschool
alhier verbonden is, niet voldoende zijn. Voor znlk
een onderwijs zou m.- i. benoodigd zijn eene hoofd
onderwijzeres, bijgestaan door, twee hulpohderwijze-
ressen. Wenschelijk zou het my dan ook voor
komen de tegenwoordige jaarwedde to verhóogen
en voor do hoofdonderwijzeres te bepalen op f1200.
bonevens vrijewoning, voor do eerste hnlponder-
wyzeres op f 600.voor een tweede hulponder-
wyzores op f 500.Hierdoor zouden de jaarwedden
van het onderwijzeressen personeel moeten verhoogd
worden, van f1400 zooals thans- is, tot f 2300
Wöt f 900/sjaars.
Allozins billijk en naaf mijne zienswijze over
eenkomstig de bepaling van art. 288 dor gemeen
tewet, komt het mij voor, die.vermeerderde uitgaven
te laten dragon door hen, dio het g|||)t hebben
van hot verbeterd onderwijs. Dit béguteel zou in
dozen in toepassing zijix te brengen door to bepalen,
dat het schoolgeld voor delaagste klasse zou be
dragen f 4.— 's maands, voor de hoogere klassen
f4.50 's maands. Op dozo wyze zonden de ver-
moorderdo uitgaven bestreden wordon door do
vonneerdortlo schoolgelden. Niet alleen toch zou
den dan do nu reods do tegenwoordige school
bozookendo loorlingon dat vorrueordordo schoolgeld
betalon, maar het is mot grond to verwachten,
dat do school door moer leerlingen zal bozocht
wordon dan thans. Mogt ik vroogor betwijfeld
hebben, of dat gotaV ochter wol tot 40 zou klimmen,
zooals door do plaatselijke schoolcommissie verwacht
word, by eono inrigting van oeuo school voor mid
delbaar onderwys, ook thans zou dat.'my te hoog
voorkomon. Maar ik aeht hot niot Qvordrevon te
vorondorstollon, dat dit getal vooral wanneer er
oonigo koBtloerlingon uit do omstreken van Goes
do school raogton komen bezoeken, watbjj dit ver
beterd onderwijs niot zoo ongedacht zou zjjn tot
30 zou klimmen.
Gaat uum nn na dat do Fvanschoschool op dit
oogonblilc bozoebt wordt door 18 leerlingen, dio
iedor f33 'njaara betalen, dan bedraagt het sohool-
gohl tegenwoordig nagenoeg f 606.—Noemt men
oohtor aan, dat do botor ingorigto school voortaan
door 30 lOevlingon bozooht wordt, on do klassen
gelijkelijk bezet zyn, dan zou mon oon' «oboolgold
vovkrygon van f480.— voor 10 loorlingon in do
laagste klasso on van f1080 voor 20 loorlingon
in de beide hoogere klassen, of van f 1500.— in
het geheel, wat oono vermeerdering bij-togenwoordig
geeft, van f900.*—, of nog f 00.— moer dan do
uitgaven zullen stijgen, En touh geloof ik to mo
gen beweren, dat op zoodanige wijze hut seheolgohl
niet te hoog is opgevoovd. VViido mon beweren dat
zjj die er liet genot van hebben to voel gedrukt
