No. 50.
Vrijdag 7 Jiilij 1871.
Zesde Jaargang.
Nieuwsblad voor Tholen,
en Noord-Beveland.
MIDDELBAAR ONDERWIJS.
a.
Deze Courant verschijnt, uitgezonderd op Christelijke feestdagen, de6
Maandags en Donderdags avonds.
Prya kwartaal f 0,85. fr. p. post/1,Afzonderlijke Nommer3.5 ct.
Prys der Advertentien 10 ct. per regel, groote letters en vignetten
naar plaatsruimte Geboorte-, huwelijks- en doodberigten van 1—6
regels 50 cent.
SPQ0RWE6 SOES - ROOSENDAAL
v. Goes 6,18 1,28 6,18 VBoosend. 9,25 4,40 8,80
-^ouw 9,37 4,50 8,40
Bergen-op-Z. 9,53 5,3
10,6 -■*
10,2P
Bïezeiinge 6,21 1,89 6,26
VlakeO As8 1,47 6,33
Krnimng. 6,88 1,54 6,38
Krabbend. 6,48 2,7 6,48
Rilland(*) 6,49 2,14 6,54
"Wóensdr. 7,2 2,82 7,7
Berg.-op-Z 7,12 2,48 7,17
Wouw 7,22 8,1
7,27
fioèend. A.7,80 3,10 7,35'
8,53
5',18 9,36
5,26 9,12
10,31 5,82 9,22
10,44 5,42 9,37
10,60 5,47 9,84
10,59 5,54 9,42
11,9
"Woensdrecbt
Hill and U)
Krabbendijke
Kruiningen
Vlakep
Bïezeiinge
Goes A.
Aan deze halten wordt alléeü gestopt, wanneer daar reizigers wor—
v ..iïüen op8enomenbï:aitgelateii; de rèixigerszyn vóór bet vertrek
t - aap.hfli"yftorafo&and station aan den cdndncteMPl^nia t& geven,.,-T„
Alle Sttiklceiï de^êdaétie Ditreffèade, gelieve men minstens dén dag Vóór 'de n itg^réf J;ariêri te"zentten;5ari'dett Uitgever. A. c. bb JOJJUJotc te^öës.
Inzending der Advertentien tot desnamiddags t a vvn-t t.
Advektjbntibn en Abonnementen worden voor Duitschland, Oostenrjjk en Zvidtserland 'aafigenomen'door de HH.HAASENSTEIN &VOGLER, te Hamburg, iiubecir, i
Fmnkfort a/M., Berlin, Deipz%, ÏJtesden. Breslan,>Ketilen, Stntrf^arttj Weeien,'Praag, Bazel, St. Gallen, öenève en Lausaxme.
BEKENDMAKINGEN
van liet ffemoeate-Dostuur.
LEERLINGEN IN DE VERLOSKUNDE.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van .GOES,
ontvangen hebbende eene circulaire van den geneeskun
digen raad in Zeeland, in dato den 21 Jung jl. No. 186,
betrekkelijk de toelating van Leerlingen -aan 'sRyks
kweekschool voor vroedvrouwen te Amsterdam, maken
hierby belanghebbeudenbekend met de navolgende be
palingen uit het Reglement voor die kweekschool,
Abt. 4.
Op iiitnoodiging van onzen Minister van Binnenland-
actie Zakeri; kan de voorzitter van eiken geneeskundi
gen raad jaarlyks ééae, of, bjj gelegenheid tot plaatsing,
meer leerlingen ter toelating naar de kweekschool zenden.'
Zjj ontvangen van hem eene verklaring lo. omtrentha-
ien leeffcjjd, waaruit bljjkt, dat zy 20 tot 35 jarenoud
zjjn2o. omtrent haar gedrag, hetwelk.moet zjjn eerljjk
en onbesprokenvorder 3o dat zy als leerlingen in de
verloskunde by hem zjjn ingeschreven, onder de voor
waarden door ons vastgesteld by besluit van den 19
Mei 1866 No. 44.
Zjj worden daarop tot de school toegelaten door de
Commissie van toezigt en beheer, die daarvan kennis
geeft aan oczen Minister van Binnenlandache Zaken.
Abt. 5.-
Het getal der leerlingen, die van rjjkswege op de school
worden toegelaten, gnttt dat van 26 niet te boven.
Ten behoeve van iedere leerling wordt aan 'de com
missie van toezigt en, beheer, gedurende 2 jaren, uit
""b Rjjks schatkist eene jaarljjkscho toelage uitbetaald, be
rekend tegen ƒ210 'sjaars,- waarvan ƒ200 tot dekking
der kosten -van voeding en inwoning en ƒ10 voor
boeken. Door onzen Minister van Binnónlandsehe Zaken
kan in bjjzondere gevallon, op voordragt der commissie
van beheer en toezigt, het genot der toelage voor. één
jaar .verlengd worden, v
Abt. 6.
Door Provincialo of gemeente-besturen kunnen ten.
hunnen koste leerlingen, voorzien van de verklaring
bedoeld in art. 4, naar de school worden gezonden. Zy
genieten hetzelfde ojiderwjjs als de rykskweekelingen
zy worden tot de school toegelaten door da commissie
van toezigt on "bcheor die* daarvan kennis geeft aap
het betrokken bestuur.
Abt. 10.
Het ondorwjjö en do verpleging begint telken jaro by
den aanvang van October en eindigt tegen de helft
van July, Do loei'lingcn mogen geen gedeelte van het
onderwjjs verzuimen.
Goob, don 1 July ,1871.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
M. Ik BLAAUBËKN.
Do Seoretaris,
HARTMAN.
BURGEMEESTER rn WETHOUDERS van GOES,
maken bokond, dat do Commisflio van toezigt op de scho
len voor middelbaar ondorwijs indozo gemeente op
Woensdag dsn 23 Augustus '1871", des middags' van 12
tot 1 uro, in baar lokaal by do school eene FITTING
zal houden tot hot Inschrijven van jongelieden, die
voor hot loorjaar 1871 1872 als ïeorllngen op do
Hoogero Burgerschool of Burger-avondschool wen-
schon to woruon toogolfttciij woarbjj van do leerlingen
die buiten do gemeente geboren on gevaccineerd zyn,
do overlegging ocnor goboorto-akto en bowjjs vftn on-
dorgivnó inonting of uatuurlyko kinderziekte zal worden
govordord;
dat Voor al do Ingeschrevenen co» oxaraon vantoe*
lating znl worden gehouden op Maandag den 28 Augustas
1871, on dat do LESSEN op do beide mrigUngoit zullen
lUinviMigon mode op Maandag don 28 Augnatus 1871,
Goou, don 19 Junjj 1871.
Uurgomeoater on Wethouders voornoemd,
M. l\ BLAAUBfcBN.
Do Seorotariu.
HARTMAN.
HET CULTUURSTELSEL IS I8DIE.
Bij onze uiteenzetting wat«waarheid was van de
Indische millioenen», beloofden wij ook het cultuur
stelsel nader uiteentezetten, opdat onze lezers een
regt begrip zouden hebben, wat te geloöven is, van
al dat misbaar dei* radikalen, over het «bloedzweet
van den Javaan,» en dergelijke ontboezemingen
meer. Tot ons leedwezen konden wij aan die be
lofte niet vroeger voldoen.
De begrippen van.den Javaan omtrent het Grond
bezit zijn zéér eenvoudig. De grond is even als de
lucht en het water door Gpd den mensch gegeven
om te gebruiken, zoo veel hij daarvan 'noodig heeft.
De souverein als vertegenwoordiger van het Opper-
regelt dat gebruik ten bebóevé der bevolking
belasting dahrvan of legt er andere bezwaren
op, die hjj noodig acht. Toen de Europeanen, eerBt
Portugezen, later Hollanders en Engelschen, handel
pp, Java begonnen te drjjven, eischten de vorsten,
dat hunne onderdanen producten, voor de Eoropéè-
markt, op een gedeelte der door hen gebruikte
gronden.zouden toelen. Naar mate de Oost-Indische
Compagnie meer magt op Java kreeg, breidde zich
het aantal producten uit en werd o. a. de koffijheester
uit Arabie overgebragt en verspreidde zich langza
merhand over Java. Dit overoud beginsel nu bragt
de Gouverneur-Generaal van den Bosch, onder bepaal-
vormen, dp nieuw in praktjjk, en bepaalde dat op
daarvoor geschikte gronden Suiker, IndigoTabak,
Peper en Kaneel, voor' zoo verre zulks* niet reeds
plaats had, zouden worden geplant. Hij-stolde tévens
nieuwe bopalingen omtrent do koffij-cultuur vast.
Daar nu do ondervinding geleerd had, dat de een
voudige Javaan, niet bestand-was tegen de snoode
praktjjken van Chinezen, Arabieren en helaas ook
sommige Europeanen, die hem zjjno producten tegen
spotprjjzon afhandig maakten, en dat bovendien de
Inlandor zeer slordig en ongeregeld werkte,Zoodat
slechts woinigo producten yorkregon werden, moést
do tooit dor grondstoffen onder toezigt der Inl. hoof-'
don on do levering aan het Gouvernement of van
harentwege daartoe aangewezene personen, plaats
bobben, togen vastgoatolde prjjzon. Op do rigtiga
uitvoering dezor bepalingen en tot bescherming van
do bolangon dor Inlanders, werden de .Residenten,
Assistont-Rosidonten en Controleurs aangespoord.
Zoo was or bjjv. bepaald dat op die plaatsen-waar
do suikor-cultuur word gedreven, van do rjjst-
voldon daarvoor zouden worden beBtomd. Wanneer
mon jau woot dat ieder landbouwend huisgezin in
(len regol oen bouw (7 bouw is 5 bundors) tot do
rijstteelt bezigt, en dat oen huisgezin gerekend wordt
op vjjf personqn en oen monoompang (booronkneoht)
is hot dan niet bospottolijk om to boworen dat hot
bebouwen van iets mopr dan bet zesde godeolto van
oon bunder, do ïavivan to voel arbeid geeft Zouden
ouzo landbouwers or voel bezwaar in zion, om in
mindering van paoht of belasting dozon arbóid mót
drie workbare mannon en nog oono vrouw eit oen of
twee klndoron voor hot wieden alt hot riet nog niet
opgosolioten is togen goodo betaling te ver rig ton?
tliorbij valt nog op to morkon, dat de ivrboid in do
suiker-velden plaats moet hebben juist op dien tijd,
dat de rijstoogst is afgeloopen en dat de Javaan dan
bijna al zijn tijd beschikbaar heeft.
Eindelijk, bewijst de ondervinding dat door den
wisselbouw, die dat veroorzaakt, de opbrengst der
rystvelden is toegenomen en dat slechts 40,000 van
de 2 millioen bouws sawas tot suiker planten worden
gebezigd. Van de. afgeschafte cultures zullen wij
niet spreken; op sommige plaatsen was de Indigo-
cnltnur. weinig winstgevend voor de bevolking, én
toch verschafte zjj den Javaan het geld om zyn be
lasting te betalen. Zij had zeker kunnen verbeterd
worden; de laatste berigten in de z. g. liberale bla
den uit ïadiö melden dan ook, dat 'de .bevolking zelf
Bieren daar de wederinvoering daarvan, en van de...
tabaks-cultuur niet- ongaarne zoUde zien..
De koffij-cultuur, .de belangrijkste van alle, is
ook bet meest verspreid over Java, waar zy het langst"
bestaatmen heeft vroeger getracht ze geheel vry te
laten, doéh zoo hlB wy latet zeiden, zoóweh door de
afzettery-manceuvres den envoudigeninlander bloot
stond, als door dé slordige bewerking, moest de re
gering zich de zaak aantrokken, wilde men ze niet
geheel te niet zién gaan. Van af het jaar 1808
vindt men voorschriften omtrent de teelt én leve
ring, ,en du Bus verklaarde reeds in 1827, dat «geen
enkel Resident, die aan den geheelen koffijbouw het*
minste begrip van vryheid hecht. In deze -geheel
vrykoffij-cultuur was niets te vinden, dat vrij mogt
heqten dan de naam alleen.» Hierbij zy opgemerkt,
dat behalve in de Preanger Regentscbappenf do
Bnitenzorgsche landen en een gedeelte van Gheri-
bon de kof&j-cultuur vrij heette. In 1832 werden
teelt en levering aan bepaalde voorschriften onder
worpen.
Dé bjj deze cultuur ingedeelde huisgozinnen moes
ten hetzjj in geregelde tuinen, in heggen óf in bos-
schon, van 4 tot 5 honderd boomen onderbonden,
tn don beginne was op die plaatsen, waar de koffy-
oultuur in" het gohool niet béstond, den aanlog der
tuinen en het planten der plantjes werkelyk niét
zonder bezwaar, doch eens de zaak geregeld en toén
na 4 of 5 jaren de heestors vruchten begonnen te
dragon, word zjj vobr de bovolking winstgevend,—
allopnvdan wanneer de boomen jong zjjn en nog
geen schaduw1 genoeg verspreiden ow het onkruid
te verstikken, geeft hot schoon houden wéri%. la-
tor bestaat do arbeid in hot snoojjen, toppen én
bjjplanten, mootonde hot gehoele getal om do 14
20 jaron vorniouwd worden. Het moesto arbeid
gooft ooliter do pluk( on natuurljjk moor of mindor
naar mate do oogst uityalt. Daar-nu echter do'be
taling zich rogolt naar dio hoovoolhoid, dio aan hot
Gouvornomont geleverd wordt, wordt or bjj groote
produotlo, dio meer arboid gooft, vaak moor botoald
dan pmgokoord. Wjj wjjzon op deze als van zolf
oprokende omstandigheid, omdat zoo ménig malen
nitgcrokond wordt, hoeveel do bovolking por dog
vordiont aan do Koffij-cultuur, on mon dan dozo bjj-
zonderhoid gobeol uit hot oog vorlieat, en men oon
mjddol ojjibr aanneemt dat gohqot oujuiat is, Do
kofljj-oulfcuur brengt gemiddeld van 10—14 mllli-
oonon 'sjaivra ivlloon aim plant- en plukloon on voor