B. MEIJLINK,
Mr. A. M. B. HANLO,
B. MEIJLINK,
Mr. A. M. B. ÜLANLO,
Voor ons geldt hei; alleen beginselen- Of
schoon wij de door ons'voorgestane reeds meer
malen hebben uiteengezet, achten, wij het wen-
schelijk er nog kortelijks op terug te- komen..
Vooral naar aanleiding der verkeerde voorstel-
ling, die er van gemaakt wordt.
Wij bestrijden het monopolie der Staatsschool,
d. i.. eene zoodanige bevoorregjang door den
hefboom van het geld, dat door* het.kosteloos
of nagenoeg kosteloos onderwijs op de Staats
school, het «vrije onderwijs» onmogelijk wordt
gemaakt. Aan on- en minvermogenden wen-
•JBclien ook wij kosteloos of tegen een minder
schoolgeld onderwijs te verschaffen. Maar de
gegoeden moeten onzes inziens betalen in even
redigheid met de uitgaven die het onderwijs
vereischt.
Van .radicale zijde wordt dikwerf beweerd,
dat v^^d^jppenbare school willen opheffen, .en
- daarvopr'Wcie-scholen oprigten, waar godsdienst
haat wördt aangekweekt. Echter geheel ten
onregte. Wjj willen alleen concurrentie tusschen
die beide scbo'en. Evenmin echter als wij zullen
dulden, dat de «vrije school» onderdrukt wordt,
evenmin zouden wij andersdenkende willen dwin
gen, gebruik te maken van de school aan welke
wij de voorkeur gevéu.
Vooral wenschen wij geen secfe-scholen, waar
godsdiensthaat wordt aangevunrd. Indien wij
de godsdienst niet willeh geweerd hebben van
de school, dan verstaan wij daardoor dq gods
dienst, waar liefde de hoofdtoon van is.
Het aankweeken van godsdiensthaat. Indien
wij dit door hen, die van radicale zijde den strijd
bjj de laatste verkiezing streden, aan anderen
hooren verwijten, dan denken wij onwillekeu
rig- aan het bekende gezegde «het is eene phy-
«siblógischè eigenaardigheid dat men zijn eigene
«gebreken bet eerst bij anderen zoekl.»
Wij bestrijden het onophoudelijk opdrijven
dek uitgaven voor het onderwijs boven de fi-
nahtiëele krochten der gemeente. Wij bestrijden
vooral de groote uitgaven, ten behoeve van
weinigen, die er gebruik van hebben. Zooals
b. v. te voorzien is van. eene middelbare schóól
vo'or meisjes alhier. Daargelaten nóg dat wij
voor ons, ons niet kunnen vereenigen met een
zóódanig ingerigt onderwijs zelf.
Welligt zal men trachten te verzekeren van
eeij mi dd el bare s ch oöl voor meisjes is geen sprake
ittëèr. Deze zou alleen zijn o^gerigt, wanneer
er door het RpJc eene subsidie ware gegeven,
vaü'if 8OOO.-7, en voorgestelde subsidie is
vÓrworp'én. Men vergisse zich echter niet. Deze
pó'st is alleen van de credietwet genomen, óm
dat men een volgend minister niet wonschto te
bidden, omdat men toen het oogenblik onge
schikt achtte om het vraagstuk grondig to be
spreken. Die post kan echter weer op do vol
gende begrooting geplaatst worden.
Men heeft .ook wel eens getracht u bevreesd
te ni'aiton, dat wanneer maiincn van onzo rig-
tang, do meordcxheid in den gemeenteraad kvo-
góèj do nitgavou vóot het ondorwjjs dan nog
zónden ötjjgen, cloor subsjdaën aan hjjzondèrè
scHolón. Weost daar eebtór gerust voor. Dat
kHh niét. Want 'zoódra eon school een subsidie
dór ë°mÓerite krjjgt, r moot zjj «godsdienstloos»
zjjn on moot zjj ophouden oóno Ohristoljjke
schóól te zrjjfn.
'Wjjj strqcïóh vooral tógoh gewetensdwang,
dïi' oön ohvonujjdoljjk gevolg ia van hot mono-
pÓlió der staatHHöhooI. Waardoor die oiulorn,
die voor h mme kinder on oen onderwijs verlahgen,
WÓntbjj do gódmlioiiatigo ontwikkeling gepaard
g&ót thot hot aiihlcoron vah algómoene kundig-
heden, dwingt óm hunno kiudorou op dó góds-
dionstluozo titaatsHolioof to zonden,
Al moge men zelfs niet met die ouders in
stemmen, alj moge men het zelfs bekrompen
achten, ioch'. vordert de ware vrijheids tin, om
de overthigiilg ook van die' ouders te eerbie
digen. Al mogen die ouders voor het meeren-
deel behocren tot .den. minder gegoeden stand
welnu men oritneuie hen tenminste dit klein
kleinood met, dat zij hunne kinderen mogen óp-
voeden, zoo als zij het meest wenschelijk achten.
De vrijheid om de godsdienstzin bij hunne kinde
ren te ontwikkelen, waarin zij voor dezen den
hechtsten steun zien, op het vóór hen vaak
zoo moeijelijk levenspad.
Kiezers, of gij dat met ons instemt of niet,
zie daar de beginselen waar tusschen gij te
kiezen hebt.
Wat de personen aangaat kunnen wij kort zijn.
Door de zich noemende «liberalen» wordt aan
bevolen mr. de Laat de Kanter en dhr. Sesse-
ling. Ofschoon wij het schromelijk onbil
lijk zouden achten, deze beide candidaten in
alles geheel op ééne lijn te plaatsen, vertegen
woordigen toch beiden het beginsel van mono-
polie der staatsschool en de bekende hierboven
uiteengezette gevolgen van dien. Kortoxh van
de tegenwoordige regeling van het onderwijs
hier ter stede. Daarom herhalen wijJ: Acht
gij de tegenwoordige opdrijving der uitgaven
voor het onderwijs niét te hooghecht gij uwe
goedkeuring aan het beginsel van oprigjing eener
middelbare school voor meisjes, waarvoor vooral
mr. de Kanter zijne krachten inspandever
langt gij alleen vrijheid voor de voorstanders
der staatsschool; vereenigt gij u met de be
ginselen, voorgestaan doorde «vrijdenkers»
waartoe zooals wij uit het door Nicodemus
ingezonden stuk, zagen de heer Besseling be
hoort, kiest dan deze candidaten.
Maar wenscht gij daarentegen dat de uitga
ven ook voor het onderwijs tot de noodige
worden beperkt j^ilfc gjj ware vrijheid, ook voor
het vrije onderwijs, kiest dan de candidaten
die erkend hebben, deze beginselen te zijn toe
gedaan. Kiest dan
WIT stembriefje.
PAARSCH stembriefje.
Ten dringendste moeten wjj echter de kie
zers waarschuwen, vooral te letten op de ver
schillende kleuren der briefjesDoor dat daar
op niet genoeg is gelet bjj dó eerste stemming,
13 dhr. Meijlink toen niet verkozen.
Wjj twjjfelen niet of de grooto meerderheid
dor kiezers zullen oensdenkend met ons zijn.
Don beer Meijlink hebt gjj reeds getoond uw
vertrouwen te schonken, Bljjffc bjj deze uwo
keuze. YYjj verwachten van hom, dat hjj zich
uw vortrouwen zal waardig toónen.
Evonzeèr verwaohton wjj dat van Mn A.
M. B. Üanlo. Laat u niet vervaard makon
door do tweedragt dio de radicalen trach
ten te zaajjon, door do geloovigo protestanten
togon do geloovigo kntholjjkon op te zótten 011 om
gekeerd. Beiden hebben hot gemeenschappelijk
belang, om do ongeloovigo rigting dózor dtigou
te bostrjjden. Laat u ook niet vervaard maken
door dut do rotheiden er op wjjzondat Mr.
Hanlo nog slechts zoo kort hier is, en wolligt
wjer spoedig vortrokt. Hfj is lang genoeg Mor
dat wij zjjue «bogiusokm iconnon», en daar komt
het vooral op aan. Of hjj nog jaren hior zal
blijven af woot niemand to zeggen. In
elk geval ia het oneindig wonseholjjkor een
goed vertegenwoordiger voor korten tijd, dat
een minder gewensebte voor langen tijd!
Men tracht u over te halen* om alleen hét
witte, stembriefje in te vullen, doch hetpadrsche
niet. Maar bedenk hóf wel",dat elk paarsch
stembriefje, dat nietwordt ingevuld met den
naam van Mr. Hanloeen stem gewonnen is
in het belang van dhr. Besseling, en van .de
«beginselen» door dezèn voorgestaan. Een ieder
oordeele zelf in hoe ver hij die beginselen,
kan helpen.
Met het oog op de onware voorstellingen,
zoo herhaaldelijk, ook ui dezen verkiezingsstrijd,
door de G. C. en consorten gedaan, waar
schuwen wij Iaat n door hare oordeelvellingen
over personen toch niet verblinden.
Komt vooral trouw ter stembus.
Wordt vooral niet zorgeloos door de aan
vankelijke zege. Die zorgeloosheid zon uwe
nederlaag kunnen worden. Van radicale zijde
zullen alle krachten worden ingespannen.
Komt als één man op en stemt
WIT stembriefje.
PAARSCH stembriefje.
NASCHRIFT.
Mogt er welligt reeds verwarring van briefjes
bestaat», dan berinneren wij den kiezers, dat een
lop het stembriefje staande naam kan worden
jdoorgehaald eh eehe andetè' er1 op' geplaatst
;w orden.
BINNENLAND.
Goes, 9 January.
Keeds meermalen toonden wij door aanhalk-g
van feiten aan, hoo do GóesscKe Courant bij de voor
stelling dfcr door haar bosprokon feiten, óf niet'
op do hoogte was van don waren toodragt; van zakon,
óf zóo wol, die zakon dan tegon botor weten in,
onjuist voorstelde. Dezer dagen hadden 'wij daar
een troffond staaltje to meer van.
In oon, door haar als hoofdartikel geplaatst, too-
gezondon stuk, opgenomen in hot Bijblad dor G. C.
van 3 Jan. wordt haren goedgeloovigon lozers mo-
dogodoold
«en tlians kan men dhr'. Saaymans Vader hooron
«botoogon, dat do Grondwet wil, dat do regering
«verpligt is konnis te nomon van de leer dor kork-
«gonöotsohappen, orudat zjj moot waken dat dozo
«zich houdon binnen dopftlon van gehoorzaamheid
«aan do wetten»dit (inderdaad bloot politio-too-
zigfc) «zou betrekking mooton hebben op do leer dor
ikorkgonootschappon, enz.»
Do G. C. stelt dit goljjk met do in besohor-
ming nemon der inquisitio.
Dat do G. C. en geestverwanten niot iugeno-
mon waron mot do rodovooring van Mr. Saaymarut
Vader, over do opheffing dor afzondorljjke afd<»o-
lingon van Eeredionst, ia te bogrjjpou. Al wnro
hot alleen ómdat bjj daarbij herinnerde aan do wjj-
ze waarop do afzondoiljjko ministerial* van Eere
dionst vroeger eenvoudig bjj bosluit in ajdeelin'gen
bjj oon ander ministorio waron herschapen, niot-
togonHtaaiulo mr. van Basso «niqt onduidelijk had to
konnon gogóvón»daUrtbö niet to zultoh ovcrgiuvn,
voor dat daarover bjj oono volgondo bogrooting zou
zjjn boraadshuvgd.
Wat is oohtor do iüwö toodragt (lor zaak?
Mr. Smymans Vader sprak zjjn afkeuring uit
ovor het foit, dat hot wogstorvond. miniBtóvio ^wu»
Bosse-Fock, door do ophoflhig, ook dor afzondorljjlco
afdoolingon vu,u Eorodionst, olkon band tussohou
Kork ón 8tiuit vorbmk, behalve do goldoljjko. Hjj
botoogfc dat dit in ntrjjd wan mot-don goqnt dor
Grondwet;, dio zulk oono algohoolo vorvreoniding
niot. toeliet.
Daar pliMvtagobrok onn vorlilndovt dio rodovoo
ring van M)\ Baaymans Vadèr broodor torug to
govon, y.jj hot voldoende or op te wjjzon, dat dit
1
