Kor 52.
Dingsdag- 12 Julij .1870,
Vijfde Jaargang.
Nieuwsblad voor Tholeny Zuid- en Moord-
Övergangs-Examcns
Deze Courant verschijnt, uitgezonderd op Christelijke feestdagen, des
Maandags enDonderdags avonds.
Prijs kwartaal X,—fr.p. post/1,30. Afzonderlijke Nommcrs 5 ct.
Prijs der Ad verten tien 10 et. per regel, grootc letters en vignetten
naar plaatsruimte. Geboorte-, huwelijks- en doodberigten van 15'.
.regels 50 cent.
SPOORWEG GOES ROOSENDAAL.
V. Goes 8,55 1,80 6,16
Biezeünge 6,7' 1,40 6,23
Krnining. 6,23 1,55 6,ï)5
Krabbend. 6,37 2,8 6,45
Rilland 6,45 2,15
Woenidr. 7,3 2,33 7,2'
Berg.-op-Z 7,18 2,48 7,10
.Wouw '7,31 8,1 7,26
XW.nd. A.7,40 -3,10 7,38
TRöosend. ,8,55 .4,40 8,80
Wou'w 9,7 4,50 8,42
Bergen-op-Z. -9,21.5,8 8,57
Woen'adrecbt '9,34 5,18 910
Rilland 9,51 ,9.28
Krabbcndyke 9,59 5,80 -9>80
Krainihgen 10,12 5,4Q; ,9»BO
Biezclinee 10,27 6,52 10.6:
Goes A. 10,37 ft— 1915*
'Alle Stukken de redactie betreffende, gelieve men minstens t&ii dag vóör &c uitgave franco toe te zenden, aan den Uitgever A.C. DE JOHGE SJz. te ^oea.
Inzending der Advertentien tot des namiddags 3 ure.
Advertentibn en Abonnementen worden voor Duitaciiland, Oostenfijjlr en:ZWitserlatid: aingGnomen door de HH. HAASENSTEIN VOGLEE, te Hamburg, Lubeck,
Frankforta/Sf., Berljjn, Leipzig, Dresden. Breslau, Keulen,-'StattgariV Weenen, Praag, Bazél, St. Gallen; Genève en Lausanne. j
BEKENDMAKINGEN
van hot Gemeentebestuur.
Middelbaar Onderwijs.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van GOES,
brengen ter kennis van belanghebbenden, dat de
der leerlingen aan de Hoogere Burgerschool van den
loopenden Cursus in het openbaar zullen gehouden
worden op Donderdag, Vrijdag en Zaturdag den 14den
15de» en. 16de» .Tulij aanstaande, telkens van 9 tot 3
ure terwijl op Woensdag dett 13 Julij, des avonds van
6—8 ure, eene Openbare les in de gymnastiek zal
worden gegeven.
Zjj noodigen-de ouders der leerlingen en andere belang-
tellenden dringend tot bewonen van eèn en ander uit.
Goes, den 2 Julij 1870.
Burgemeester en WethQuders voornoemd,
M. P. BLAAUBEEN.
De Secretaris,
'1 "HARTMAN.
WETS-OVERTREDIHG.
Een onzer vrienden, die de gewoonte bad zijne
wate meening achter paradoxen te verbergen,
vertelde eens >de wetten zijn gemaakt, omdat
men ze zou kunnen overtreden." Even als alle
anderen, die bij dat gesprek tegenwoordig wa
ren, lachten wij om die, naar het scheen,- dwa
ze bewering. Later heefkons dat lagchen echter
wel eens berouwd, toen wjj zagen, dat er vele din
gen geschiedden in ons vaderland, die onzen
vriend volkomen in het gelijk schenen te stel
len..
Onwillekeurig werden wjj weer aan zjjne
woorden herinnerd, toen onze neef, die van 't
jpar z\jn eind-examen aan de Hoogere Burger
school moet doen, geagiteerd de kamer opstorm
de ïnet de woorden
»Oom, moügen begint het!"
»Wat, jongen? Wat begint er morgen?"
>Wel oom, het examen 1"
>En ben je dan nog niet weg Dat exa
men wordt immers hier niet afgenomen?"
Ja wel oom, het sohriftelijke welziet u, als
het mondelinge begint, dan moet ik weg, maar
eerst hebben wjj dan tasschen beide eenige da
gen rust."
En zoo. kwamen we attn het praten en de
goede jongen vertelde haarfijn hoe de vork
in de steel zat. Toen hij do kamer verliet,
wisten wjj precies, hoe de eind-examens op do
Hoogere Burgerscholen tegenwoordig worden
Nu hadden wjj in der tjjd de Wet op het
Middelbaar Onderwjjs wel eens gelezen. Dat
doen wjj met do meesto wetten, zoodra zo tot
stand komen. Daartoe drjjft ons onze con
stitutionele zin. Doch do goheele wet in al
hare h\jzonderliodon haddon wjj niet terstond
voor den gecèt. Niet te min. kwam het ons
voor, dat niet alles wat het neefje verteld had,
té rijmen waè niet hetgeen iu de wet staat.
Wij namen dus de wet ter hand en vonden
weldra wat wij zochten. Artikel 57 toch zegt:
De eind-expmea voor de Hoogere Burgerscho
len met vijf jarigen cursus en die voor.
de landbouwscholen worden afgenomen door
commission, jaarlijks te benoemen door On
zen Commissaris in iedere provincie, waar
zoodanige scholen aanwezig zijn.
Dat was' heel wat anders, dan onze neef
medegedeeld had... Over dat vschriffceljjk werk",
waarvan hij gewaagde, hadden wij nog nadere
inlichtingen gevraagd, onder anderen:,
»En stuurt nu de commissie, die in deze
provincie benoemd is, dat werk naar elke Hoo
gere Burgerschool?" -
»Wel neen oom had dé jongen geantwoord,
verbaasd over onze domheid.
»Hoe dan?" vroegen wij weer.
Wel oom, de inspecteurs sturen het uit
den Haag."
>0 200!"
Dit waS hêhf! eenige wat wij 'op dat oogen-
blik kondén antwoorden, omdat wij, geijjk wjj
zeiden, de Wet 'op het middelbaar onderwijs
op dit punt niet met volkomen juistheid ken
den. Nuwij dien echter nagelezen hébben,
zouden wjj den jongen wel willeti toeroepen
»Doe dat examen niét, want, zoo als het nu
is iugerigt, is het in strjjd met letter én geest
van de wet."
^Hetgeen ons in 't geheele geval het meest
bevreemdt, is dit, dat zich aan overtreding schul
dig maken juist die personen, aan wie, volgens
art. 50 het regt is toegekend, van de overtre
dingen dezer wel en der verordeningen op het
Middelbaar Onderwjjs proces - verbaal op te
maken,"
Want, dat hier wetsovertreding plaats heeft,
is, dunkt ons, zonneklaar. Yolgens de wet
neemt eeno daartoe benoemde commissie het exa
men of. Of dat.examen schriftelijk, óf het mon
deling, óf het beide moet zijn, bepaalt de wet
niet, maar wel dit, dat de inspecteurs, tenzjj
zjj leden eener commissie zjjn, met die eind-
exames niets tbr wereld te maken hebbenal
leenlijk hebben zij er toegang" toe. (art. 58.)
En hoe wordt nu dit voorsohriffc der wet na
geleefd? At het schriftelijk werk wordt door de
inspecteurs opgegeven en uit 's Hage in verzegel
de paketten aan de verschillende Hoogere Bur
gerscholentoegezonden^
Schending dus van art. 57 der wet van 2
Mei 1808, staatsblad no. 50.
Nu is het zoker, dut wets-overtreding nooit
goed is, vooral niet in zaken ais dié, welke
hier j&ehandeld worden. Toch hadden wij welligt
gezwegen, sleepte de overtreding niet nog an
dere gewigtige bezwaren na zich. Over twee
daarvan nog een enkel woord.
Ten eerste. De inspecteurs geven het schrif
telijk werk op in alle provineiënv en overal het
zelfde, Zij doen dit telken jare óp nieuw. -Men
heeft vroeger wel eéhs •van -.driÜ$n\ -vak >afrig-
ten gesproken, maar, wat kan hetbfpc/ten meer
ih de hand werken^, dan znBc^eenéjh'aödeï^fisê?'
Gretig zullen de papiertjes, waarop de opgaven
van bet eene jaar te lezen- staan, warden opge
vangen en gecopiëerd én de jongens gedresseerd
worden om over dergelijke onderwerpen werk
te maken, dat klinkt als een klok. Wacht nog
maar Weinige jaren en gij zult uitmuntend schrif
telijk wérk ontvangen,1 pasklaar, zoo als gjj het
verlangtde opstellen zullen zjjn Volgens mo
del, de vraagstukken opgelost volgens de me
thode, die men in den Haag gewoon is te ge
bruiken, maar...... het begrip, de leerlust der
jongens zullen gevlogen zjjn. Tf-
Ten tweede. Men zou nog vrede kunnen
hebben met dat opgeven van het schriftelijk
werk door de inspecteurs, zoo men er van' ver
zekerd was, dat voortdurend aan goede paeda*
gogen 'de belangrijke betrekking van jüspecteür
werd opgedragen. Maar, hoe moejjeljjk het ook
zjj, om het te gelooven, er zjjri er in de» lande,
die het er zelf voor houden, dkt de tegenwoor
dige inspecteurs niét die piedagogische .kennis
bezitten, welke eene eerste vereis,chte is voor
de behoorlijke vervulling hunner betrekking. Zg
m'eenen, dat dit5 by herhaling is gebleken, en
ook nu weder onlangs/ juist big het opgeven
van dat zelfde schriftelijke werk. Onder de
onderwerpen toch, waarover een Hollandsch op-
Btel kon gemaakt worden, bevond zich ook de
>de afschaffing der .doodstraf t Is dat een on
derwerp-, waarnaar men jongens van 16, 17,
laat het 18 jaar zjjn, vragen moet? Of ia dit
eeu bijna moedwillig yoeden van waanwijsheid
en oppervlakkigheid
Waorljjk, de wet op het Middelbaar Onder
wijs bevat veel _gpeds^_maar wanneer men haar
misbruikt, dat is, wanneer men haar toepast»
zoo-als ze tot nu toe toegepast ia, wanneer-men
door bevoordeeling der exacte wetenschappen en
bekrompen achteruitzetting dor historische on
taalkundige studiën alleen het begripsvermo
gen tracht te ontwikkelen, Wanneer mén kna
pen aanzet om een hoog woord tó voeren over
zaken, die zjj nog niet begrijpen kunnen, waü-
noermen, zoo als nu gesohiedt, minachting toont
vopr elke ontwikkeling, die niet overeenkomt
mot de maat en do vormen, die aan het hoofd-
