Nieuwsblad voor Tholen, Zuid- en Noord-Beveland.
j&ggiFzac*~a*rzs»m
No. 12.
'Vrijdag 11 February 1870.
V ijfde Jaargang,
Deze Conraat rcrscb'j0^, uitgezonderd op Christelijke feestdagen, des
MfcMdags en Donderdags «ronds.
Pry's V kwarUal /l,—. fr. p. post/1,80. Afzonderlijke Kommer* 5 et.
Prijs der Adrertcntien 10 cL per regel, groote letters en rignetten
naar plaatsruimte Geboorte—, huwelijks- en doodberigten ran 1—6
regels 50 cent.
SPOORWEG
v. Goes 7,— 1,25. 6,15
Biezelinge 7,12 1,87 6,28
Krninittg. 7,28 1,53 6,35-
Krabbend. 1,4.2 2.7 6.45'
'Rilland 7,50 2,15
Woeosdr. 8.8 2,33 7,2
Berg.-op-Z 8,23 2,48 7,15
WoBw Sii6- '8,1
Rosènd. A.8,45 3,10 7,32
GOES ROOSENDAAL
j'V "Roosend. 9,
jj .Wonw 9,12
j Bcrgen-op-Z. 9.27
Woensdrécht 9.40
j Rilland 9,58
1 Krabbendijke 10,7
j Kfiihiiogen •10.2!
f -ibmzclicge - '10,6?
i Goes A. 10,47
4,40
4,30
5,3
5.13
5,30
'5,40
6.52
6,—
8.30
8,42
8,67
9.10'
9.28
9.36
'9.50
10.5 -
10.16
Alle Slakken de redactie betreffende, gelieve men minBtena één dag vóór de uit^are franco toe te zenden aan deü Uitgeval A-Ó. de JONGE SJx/te Gces.
Inzending der Adyertentien .tot des namiddags 3 are.
Correspondent voor Ilnitschland.-HAASENSTEIH&VOGLER, Annoncen-Bnfeau voor Hamburg, Frankfort a/li., Berlijn, Leipzig, Weenen, Ftutgartt, Bazel, Znricb, Genève.
BEKENDMAKINGEN
van het Gemeente-bestuur.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van GOES
Verwittigen de ingesclarevenéüvoor de Nationale Mi
litie van denjare 1869, voor de ligting van 1870, roor de
tweede maal, dat de LOTING der personen, die aan de
ligting van dit jaar móeten deelnemen, is bepaald op
ZATURDAG DEN 19 FEBRUARIJ 1870, des voor-
middags ten lli ure, te Goes, in de groote geregts-
zaal op bet Raadhuis.
En worden diegenen, die redenen van vrijstelling
hehben, opgeroepen, om op Woensdag den 16 te voren,
des namiddags ten 1 urè, te verschijnen ter secretarie
eter gemeente, tct' opmaking van de getuigschriften
voor de vrijstelling wegens broederdienst of als eenige
wettige zoon gevorderdterwijl de lotelingen of hunne
ondera verpligt zijn te gelijker tijd de bewijzen van
broederdienst bij den burgemeester over te leggen.
Goes, den 29 Januarjj 1870.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
JL P. BLAAUBEEN.
De Secretaris,
HARTMAN.
EES SAXIIU! VAB STBIJDKRACHTEH BIJ EES
BUTOSüa VAH ÜITGAVES.
n.
In ons vorig nornmer hebben wij trachten
aan te toonen hoe de gronden door den heer
Nierstrasz aangevoerd voor zijn beweren, dat
de ondervinding geleerd had dat oorlogschepen,
- op particuliere werven gebouwd, wat soliditeit
betreft, minder voldeden dan die op de Rijks
werf gebouwd waren, door den minister, boe-
wel deze zich voorstander verklaarde van het
bouwen op particuliere werven, niet zijn weer
legd. Maar de heer Nierstrasz stelde het doen
wegvallen der voor dit jaar tot houwen van een
monitor op een particuliere werf gevraagde gel
den, niet alleen voor, om de zoo even genoemde
reden, maar omdat bovendien door de wijze
van aanbesteding als door dezen minister van
marine werd voorgesteld, die monitor te Fyen-
oord ongeveer f 100,000 meer zou kosten, dan
zulk een monitor op de Rijkswerf te Am-
stérdam.
Hij wees ten bewijze hiervan er op, hoede
kosten voor den monitor te Fyenoord geraamd
werden op f 700,000, terwijl de kosten van
den eersten te Amsterdam op de Rijkswerf ge-
bouwden monitor, wanneer de minister tot de
levering der machines had laten concurreren,
volgens de opgave van den minister zelven
slechts f 617,000 waren. Dit geeft das reeds
een verschil van f83,000. Neemt men hierbij
nog in aanmerking, dat dé kosten op de Rijks
werf nog zouden verminderen, wanneer de werk-
i lieden meer hekend en gewend werden aan
dit soort van werkzaamheden, dan zal ieder
moeten toestemmen dat door de aanneming
van het amendement Nierstrasz de uitgaven
voor marine ongeveer f 100,000 zouden ver
minderd zijn, zonder dat wij daarom in ver
dedigingsmiddelen iets verloren hadden. Op dit
feit werd dan ook niet alleen door verscheidene
andere sprekers gewezen, maar het werd ook
door den heer van der Hucht onwedersprekelijk
aangetoond.
De oorzaak hiervan toonde de heer Nierstrasz
aan, dat vooral daarin gelegen was, dat de
minister tot de aanbesteding niet had laten
concurreren, maar integendeel de aanbesteding
onder 's hands aan eene bepaalde iniigting ge
geven had. Hij wees er op hoe men, wanneer
men het stelsel aannam van te laten bouwen
door particulieren, men dan ten minste de eenige
voordeelige zijde er van niét móet nalaten.
Dit amendement Nierstrasz werd echter ver
worpen, met 44 tegen 31 stemmen. En wie
stemden tegen De zoogenaamde liberalen,
hoe groote voorstanders zij anders ook opgeven
te zijn van' het stelsel van vrije concurrentie.
Maar, zal men misschien vragen, welligt
bragt de minister van marine zulke afdoende
argumenten aan dat het beweren van den heer
Nierstr'asz ongegrond bleek Wij zullen die
argumenten mededeelen, dan kunnen onze le
zers weder zelf oordeelen.
Het beweren dat de monitor te Fyenoord
eene tonne gouds meer zou kosten, dan eene
te Amsterdam op de Rijkswerf, trachtte de heer
Brocx tweemaal te weerleggen.
Eerst door de verzekering dat »die prijs"
<lat is van den monitor te Fyenoord
»minder zal zijn dan 7 ton, en dien wélke
thans op de werf te Amsterdam verkregen
»is, zeer nabij zal komen. Ik kan" voegde
de minister er bij thans natuurlijk geen
prijs opgeven."
Nu komen ons, in onzen eenvoud, twee zaken
in dit antwoord van clen minister onbegrijpelijk
voor. Vooreerst met welden grond de minister
de verzekering kan geven, dat de prijs te Fyen
oord minder zal zijn dan 7 ton" niettegen
staande hij natuurlijk geen prijs kan opgeven
dat is, ofschoon hij den prijs niet weet. Wij
voor ons knnnen weinig waarde hechten aan
eene, verzekering" omtrent iets, dat men >nog
niet weet."
Bovendien, wanneer de minister met zekei■-
heid weet, dat de monitor te Fyenoord minder
dan 7 ton zal kosten, kunnea wij niet begrijpen,
waarom hij dan toch 7 ton vraagt. Dan zou
hij immers vragen, wat hij van te voren wist,
dat hij niet noodig had, en dus nutteloos de
begrooting voor marine opvoeren.
Later tracht de minister echter nogmaals
aan te' toonen dat de monitor te Fyenoord met
zoo veel meer zal kosten. Bij zegt: Het
»zou mij niet moeijelyk vallen met cijfers,
>ook niet kunstmatig gegroepeerd, te bewijzen,
»dat het verschil van den nieuwen monitor
»met den laatst ie Amsterdam gebouwden, geen
»f 10,000 bedraagt."
Maar nu vragen wij weer in onzen eenvoud
wanneer dit bewijsden minister zoo weinig
moegelijk viel, waarom heeft hg dit dan niet
geleverd Ieder zalons toch moeten toestem
men, dat men natuurlijk meer waarde hecht
aan een bewijs op feiten gegrond, zooals dat
van den heer Nierstrasz-dan op eene per
soonlijke verklaring dat tnen ook het tegendeel
kan bewijzen, hoewel men het niet doet.
Het -laten bouwen van oorlogschepen op par
ticuliere werven, en vooral ie-Fyenoord, achtte
de minister, ook wenschelijk. omdat men daar
door inrigtingen zou verkrijgen, waar bij een
onverhoopten oorlog schepen zouden kunnen ge
repareerd worden. Maar verkrijgt men daardoor
wel zoodanige inrigting? Op 25 November 11.
verklaarde de minister het omgekeerde. Toen
zeide hij: »Ik moet opkomen tegen het denk
beeld, dat de particuliere inrigtingen verpligt
zouden zijn om pantser-inrigtingen te ma-'
»ken volstrekt -niet. Zij kunnen de vaartuigen
bouwen en de pantserplaten in Engeland of
Frankrijk zóó laten buigen als zij maar
willen.*'
Nu antwoordde de minister wel, toen hij
door den heer Insinger op deze tegenstrijdigheid
opmerkzaam werd gemaakt,toen gold het ten
gèpantseid riviervaartuig van één ton, nu een
monitor van 7 ton, en wat voor een werk van
ééue ton niet de moeite waard is, is dit wel
voor een werk van 7 tonmaar wij kunnen
niet inzien dat er zekerheid verkregen wordt
van zoodanige iniigting. En al kwam er zu':k
een iniigting, wat zou dit nog baten* wanneer
zij bij onverhoopten oorlog wanneer rij dus
onvermijdelijk werd gebruik kan maken
van de omstandigheden, en het Rijk juist zoo
veel kan laten betalen als zij wil. Waar men
door begunstiging door de schatkist zulk eene -
iniigting wil in het leven roepen,, daar make
men dan ten minste een contract, dat zij het
Rijk tegen bepaalde kosten, in een eventuelen
oorlog helpe.
Wat eindelijk betreft bet stelsel van vrije
concurrentie, dit veroordeelde de minister om
dat »er slechts twee inrigtingen in ons land
»zyn, op de hoogte, om haar den bouw van
gepantserde schepen toe te vertrouwen."
Dit moge nu eene persoonlijke overtuiging
zijn van den minister, anderen méenen daaren
tegen dat er meer inrigtingen zijn; b. v, be-
I
I
