"V
Welnu, niettegenstaande dit, bevoordeelde
mr. van Boes» op de meest duidelijke wijze het
nieuw op te rigten algemeen collegie en de ge
meenten die zich daaraan onderwierpen. Niet
alleep door de ontbinding van het vroegèr
bestaande algemeen collegie, die volgens Besluit
van 9 February 1866 bepaald was op 1 April
1869, te verschuiven tot 1 October daaraanvol
gende, opdat bet nieuw op te rigten collegie
daardoor meer gelegenheid zou hebben aanhang
te winnen; niet alleen door een Kabïnets
schrijven van 22 Augustus 1869 uit te lokken,
waarbjj de Regering gemagtigd werd om aan
het nieuwe algemeene collegie over te dragen
de magt »die tot dusver bij de Regering be
rust had," en waardoor het nieuwe collegie als
officiéél door het ministerie erkend werd niet
alleen door eene ministeriële waarschuwing"
in de; Kerkelijke Courant van 9 February 11.
waarbij die gemeenten, .die zich niet 'aan dat
nieuwe algemeene collegie wilden aansluiten,
Oèdreigd werden, dat zij jn het vervolg nimmer
op eenigé subsidie van den Staat zouden be
hoeven te rekenen, maar eindelijk en vooral
door op de Begrooring voor 1870 eené som
vain f 6800 voor te stellen om in de kosten
-van dat algemeene collegie te voorzien. Hier
door werd voorzeker de kroon geiet óp het
partijdig begunstigen der gemeenten die zich
aan dat collegie onderwierpen en tevens op de
inconsequentie van mr. van Bosse.
Onbegrijpelijk toch werden hierdoor de ge
meenten die zich niet onderwierpen, zoowel
moreel als finantiëel benadeeld. En toch had
den van de 1500 hervormde gemeenten, 500
zich niet aangesloten. Bovendien, hoe waren
de iö00 gemeenten, die het wel deden, daartoe
gekomen? Voor een groot deel natuurlijk uit
vrees, dat zjj anders nimmer eenige subsidie
zouden krijgen, die ze in het verschiet noodig
hadden of althans noodig konden hebben. "Voor
een ander deel, omdat de meerderheid der be
trokken stemgeregtigden uit de bewoordingen der
circulaire hadden opgemaakt, dat hun de keuze
Tan al of niet aansluiting wel is waar voor
den vorm was gelaten, maar dat zij niet anders
konden.
Evenzeer werd het Hervormd Kerkgenoot
schap door het tegenwoordig ministerie tot
nog toe belemmerd in deszelfs vrij kerkbe
stuur d. i. in het bestuur harer. geestelijke be
langen. Tot, grondslag toch van dit bestuur
ligt eene^in 1815 van- Staatswege*''voorbereide,
in 1816 t!ot stand gekomene en in 1852 öa her
ziening bévestigde en gehandhaafde organisatie.
Tegen deze organisatiè nu werden reeds in
1816 vele bezwaren ingediend, die, toen ze
later herhaald maar niet opgelostwerden, ver
oorzaakteh, dat velen zich van dat door Staats-
magt gefatsoeneerd kerkgenootschap afscheidden.
Wanneer het tegenwoordig ministerie nu in
waarheid de scheiding van Kerk en Staat wilde
bevorderen, waarom trok bet dan ook deze
van Staatswege goedgekeurde en daardoor kracht
hebbende regeling niet in 7
Deze vraag wist mr. van Bosse evenmin als
het tegen hem gerigt verwijt van partijdig' be-
voordeëlen der geméenten die zich aan het nieuwe
ulgemeene collegie aansloten, anders te beant
woorden, dan door den heer pan Lynden te
vïagenwaarom hebt gij zelf gedurende uw
'ministerschap niet tot stand gebragt wat gij van
my vraagt? Gij zij,t immers zelf twee'jaren
minister geweest
Niét alleen dat het metsbeduidendê van
dat antwoord van mr. van Bosse dadelijk in
het oog valt, wanneer men nagaat, dat mr. van
Lijnden niet twéé' jaren maar slechts vijf maan
den minister was, maar mr. van Bosse moet
wél een bijzonder hooge achting hebben voor
de werkzaamheden van dat lid van het vorig
ministerie, dat bjj erkent dat mr. van Lynden
wel in vijf maanden kan tot stand brengen,
wat hg mr. rati Bofte in achttien maanden
niet kón. Een gevoel van nederigheid dat wij
nimmer bjj mr. van Bosse als oppositie-lid
waarnamen.
De meerderheid der leden van de Tweede
Kamer was dan ook blijkbaar zoo weinig
voldaan over de verdediging ran zijne houding
door mr. van Bossedat zg als bewijs van
afkeuring van zg'ne handelwgze aannamen het
amendement door mr. van Lynden voorgesteld
om de post van f6800 voor de kosten van
het nieuwe algemeene collegie met f 2000 te
verminderen.
Wij hopen dat de constitutionele zin" vah
mr. van Bosse. nu groot genoeg zal zijn, dat
hij na de afkeuring, die zgne houding daar
door ondervond, den ingeslagen weg zal ver
laten en ook aan het Hervormd Kerkgenootschap,
werkelgk vrijheid zal schenken, zoo-in deszelfs
kerkbestuur als kerkbeheer.
BINNENLAND.
Goes, 6 Januarg 1870.
De Goessche Courant schijnt goed goluisterd te
hebben naar den raad van Johannes" om de za
ken nog wat onjuister voor te stellen, dan zij
reeds deed. Haar nommer van 4 Jan. dra<agt er
de blijken van.
Bijeene korte beschouwing over den- toestand
van ons Vaderland bjj het einde van 1869, tracht
zg het te doen voorkomen als of het alleen aan
zwaarmoedigheid, is toe schrijven als men de toe
komst donker inziet. Zij zegt daartoe: Bij de
»begrooting voor dit jaar zijn gcene nieuwe lasten
,»noodig gerekend, de discussion daarover waarhij
alles wel'uitgeplozen is, hebben geene donkere
»vooruitzïgten doen vreezcn.(!) Waarom dan met
zoovele klagten het nieuwe jaar begonnen?"
Heeft men ooit de waarheid driester in het
aangezigt zien slaan dan hier door de G. C. ge
schiedt waarom toch verzwijgt de G. ,C. dat er
meer dan tien millioen vlottende schuld moet wor
den gemaakt?
Dat er nog verwarring in In dit' blijft heerscben,
schrijft do G. C alleen toe aan den tegenstand
die elke hervormingsmaatregel in don laatsten tijd
ondervond. Die waarheidlievende G. Cd Zij ver
geet er op te wijzen, hoe die verwarring ontstaan
is, juist ijloor het drjjven'der radicale partij, ge
steund of liever ten behoeve van Europesche for
tuinzoekers én fortuinmakers. Zij "vergeet te zeg
gen, hoe die radicale partij steeds een weg insloeg die
verwarring moest ten gevolge hebben, omdat zij
het bestaande gezag ondermijnde, zonder in staat
te zijn iets beters er voor in de plaats te stellen-
Afbreken dat kunnen de radicalenopbouwen
daar hebben zij nog niet veel van getoond.
De voortduring der verwarring -een gevolg van
de houding der oppositie Maar eilieve, welke
hervormingsmaatregel bragt dhr. de Waal in 1869
dan in dpbat? Die heer had immers zijn handen
reeds meer dan vol, ora. zijne begrooting klaar te
krjjgen?
In do Maasbode lezen wij het volgende
>Wif ontvingen gisteren een gedrukt blaadje uit
Utrecht. Het eerst naar den voet ziende, lazen
wij; plaatsen Maandag a. s. te bespreken d 10 ceiits
extra. Wat is dat nu dachten wij, zendt' men
ons een. affiche voor een schouwburg-voorstelling
to Utrecht Hooger stond geschreven met groote
lettersKoncüie te Rome en Pater Hyacinthe of
Strijd tusschen Kerk en wereld. Die titel, zoo juist
den vorm- hebbende van dien eens tooneelstuks,
versterkte ons in -onze dwaling, tot wij eindelijk
bemerkten dat onder; dien titelte Utrecht eene
voord.ragt zóu gehouden worden, door den moder
nen- dominé of ex-dominó wat is hij
Zaalberg. -
Hebben wij ons niet vergist, men zal tóch toe
geven, dat do moderne dominé's in onze dagen
sterk beginnen te gelijken op reizende comedian-
ten, die hetzelfde stak op 10,12 plaatsen opvoeren,
om op gemakkelijke wgze aardige ttaken té doen.
Zaalberg be^ zijn stuk reeds opgevoerd id Hep-
pel, Utrecht en mèer andere plaatsen, en "het zal
er waarschijnlijk niét bij blijvm. De winter is
naauwelijks begonnen.
»Hoordo men tot heden van ex-dominé's-lceraaiB
aan de boogere burgerscholen, ex-dominé's-redac-^
teurs, thans zal men waarschijnlijk gaan spreken
van ex-domihé's-reizendo comedianten."
Als een staaltje van do laagheid en vermetele
spotternij waartoe do conscquentien noodwendig
moeten leiden van do rigiing die door de Nieuwe
Rotterdamschc Courant "zoo treffend vertegenwoor
digd wordt, nemen w6 hét volgende uit hét blad
over•-
Vloeken is leelijk en dom. Leelgk is het, wan
neer het geschiedt uit gewoonte. De ruwe uitroep
die, zonder bedoeling en onwillekeurig don mond
ontvalt, is even' leelijk als stotteren on brouwen.
Doek het ware vloeken is even dom als bidden om
regen of zegen.
»Toch een vloek verlicht zoo.. Een vlook opent
dc veiligheidsklep, als de ketel, wanneer toorn of
ergenis zieden, op 't springen staat. Een tijdige
vloek voorkomt een beroerte, een moord.- Nooit
is de mensch welsprekender dan wanneer hy mèi
den waren nadruk vlóékt.
»Do Zaligmaker zeide: uw woord ja, "rij ja en
uw neen, zjj neen.
»Maar de Zaligmaker! Wat bekreunt zich
om hem een moderne dominé 1"
Menigeen zal met een pijnlijk gevoel in het hart,
toch nog moeten lagchen, bij het lezen dier woor
den, zoo kluchtig gesteld.
Maar wij moeten aanmerkenMen moet toch
wel zedelijk zichzeiven vermoord hebben om zoo
iets te kunnen schrijven.
«- Door de Tijd is meer dan f 20,000 als bijdragon
voor het Roomsch Concilie ingezameld.
{Dagblad.)
Voor de zendelingen die onlangs door do Ashan-
tijhen (westkust van Afrika) zijn weggevoerd naar
het- binnenland, boort men niets meer. Er wordt
gezegd dat Mevrouw Ramseyer van vermoeidheid
gestorven en haar echtgenoot doodgeslagen is.
Van de anderen hoort men niets. {Dagblad.)
In 1869 zijn met gunstig gevolg geëxamineerd
220 hoofdonderwijzers, 39 hoofdonderwijzeressen,
395 hulponderwijzers en 194 hnlponderwijzeressen.
(A. H.)
4 Volgens het Handelsblad is gedurende 1869 door
.hot Ned. Zendelinggenootschap aan giften en le
gaten ontvangen de som van f 46,137.124.
Krtiiningen. Reeds geruimen tijd wacht men
hier met ongeduld naar de beslissing, op een request,
ingediend aan het Bestuur der Staatsspoorwegen
om vergunning te erlangen om van het station
lan^s de baan to mogen gaan tot den 'weg die op
weinig afstand van bet station over den spoorweg
gaat. Natuurlijk dat zoodanige vergunning, zoowel
hoogst wenschelijk zou zijn voor de bewoners 'van
dit dorp, die daardoor bijna een half uur gaans
zouden uitsparen als zg naar het station gaan, als
voor de exploitatie zelf, omdat er dan veel meer
gebruik van den trein zou gemaakt worden. Ver
trouwende dat die vergunning niet zal geweigerd
worden, is men reeds begonnen don bedoelden klei
weg in een grindweg te herscheppen.
Ondelande- Mogten onze ingezetenen sinds de
inhechtenisneming der beruchte »Oudelandsche
bende" meerdere rust genieten, dezer dagen had
er weder eene brutale diefstal plaats van geld ten
nadeele van den landbouwer F. C. De vermoede
lijke dader, een te Clingo woonachtig doch tv
