No. 61.
Bingsdag 2 November 1869.
Yierde Jaargang.
Nieuwsblad voor Tholen, Zuid- en Iloórd-Bevelaiid.
1 SPOORWEG GOES
Goer-'ir,~ l,ésii;s,i5 v
BiF2el,'0w ïl2.,l,37. 6,23 V
Krainai? 7,S8"1;EÏ6,85 B
Xntboai 7,48.' 2,7- .-8,45 V
(KilUnd 7,60 2,1?:. B
..Woeiiiar." 8,2'2.SS- 7,2 K
fcfewaw: 2,48 ,7,15 K
'BW 8,36 8,1 726 B
-BoscnS. 'A:8,45 4,10 6,32 G
De ie Courant verschijnt, uitgezonderd op Christelijke feestdagen, des
Maandags en Donderdag» avonds.
Prijs kwartaal 1,—. fr. pV pöst ƒ1,30. Afzonderlijke Kommer» B ct.
Prijs der Adverteotièn.10 ct. per groóto letter» 'en vignetten
naar plaatsruimte. Geboorte-, huwelijks- en doodherigten van 1—3
regels 50 cent.
VBooaend. -9,— 4,40 8,30 -
Wouw 9,12 4;50 8,42.
Bérgen-op-Z. 9,27 5,8'- 8,57
Woensdrecht Q,40 5,18 9,10.
Rilland-. 9,58' 9,28
Krabben'dïjke 10,7 5,30 9,36'
Kruiningen 10,21 -5,40 9,50;
Biczelinge 10,37 5,5210;5
Goes A. 10,47 6,— 10,15
Alle Stukken de redactie betreffende, gelieve men minstens éfa Aag Yódr'de xtf^re; francotoe tezeqdeii «ah ffêb Uitgever A.'fc.BE ÏOÏTGe flïfc. té tedee^
Inzending der Advertentien tot des namiddags'3 ,nre./ -.'-"rrj;;
Correspondent voor DmtscMandhaasensteeH VOGLER, Annofioen-Bnrean.voor Hamburg, Frankfort a/Jtt., Berlijn. Leipzig, H*eenen,.Stnttgart,Bazel,Zuxicb,Geneve (St. Gallen).
Posterijen.
De Directeur van. bet Postkantoor te Goes, brengt
ter kennifise van bet publiek, dat te rekenen van
af 1 November aanstaande, bet vertrek en de aan
komst der posten, gewijzigd .zjjn, en wel
bet vertrek in plaats van 6 tl 5 m. ten 7 u. 'smorg.
1 40 1 >25m.'sav.
5 55 f 6 15
De brieven.moeten ter post bezorgd zijn, des
morgens 6 upr 15 min., des avonds 12 nur 30 min.
en ten 5 uur 80 min.
Aankomst ten 10 mor '47 m. 's morgens, ten 6 ure
en 10 ure 15 min. 8- avonds..
In verband daarmede is bet kantoor geopend
van 9 uur s'morgens tot 10} van 12 nur .s' avonds
tot 21 s' avonds, van 4 tot 5 en van 9 tot.10 s' avonds.
De Directeur van 'het Postkantoor te Goes,
Goes, 28 Oct. 1869. ME IJ L INK,
HET SCHOOLYERBOHD.
Niemand zal het voorzieker verwondering ba
ren, dat nog herhaaldelijk met belangstelling
gesproken wordt, over de. vergadering, die te
Utrecht plaats had, van mannen, wien de toé-
stand fan het opkomend geslacht derwaarts
dreef. Ook wij willen nog eéns kortelijk daarop
terugkomen. 'Vooral op de houding, daar-aan
genomen door de afgevaardigden der vereeni-
ging voor Christelijk Nationaal - Onderwijs. Of
schoon deze houding ook door sómmigé geest-
-verwanten niet is goedgekeurd, geloo'vén wij
tóch, dat die vereeniging geen andér standpunt
kon aannemen. Ook haar doel is, bestrijding
der onkunde ook haar streven is, om gelegen
heid tot onderwys te .openen, ..vooral voor kinde
ren, wier ouders bezwaar hebben hen/op de open-
hare school te doen onderwijzen, t
Het lag dus in den aardder i zaak dat dé
Vereeniging voor Christelijk 'Nationaal Onder
wijs geheel instemde met het doel van het op
te rigten Schoolverbond, zooals dat door. de
ondertéekenaars der circulaire werd voorgesteld.
Alleen bestond nog de vraag,' welke middelen
zouden daartoe worden 'aangewend. Zóudèn 'dié
middelen van dien aard zijn', dat de Christelijk,
historische rigting daartoe kon medewerken?
Deze vraag wilde men eerst heb.ben uitge
maakt. Daarvan zou afhangen of de. leden en
voorstanders van 'het Christelijk Nationaal On
derwijs een op te rigten bond;,zouden kunnen
steunen, en in kracht doen toeinemén. -
Om nu in eens te wéten wat men aan
elkander had" zoo Als Ds. Knijperrich uit-,
drukte zeide deze, dat zij, uit wier naam hg
sprak, meenden alleen dan met ware instem
ming tot den bond te kunnen ioetrèden; wan
neer hun de .zekerheid werd gegeven, dat ohdèr
de middelen om het schoolverzuim tegen te
gaan, bij de beginselen der tegenwoordige school
wet, nimmer zonden worden opgenomen School-
pïigtigheid en kosteloos onderwijs.'
Deze vraag was niét meer. dan "billgk. School
pligtighèid i --ondereene^wet,die voorschrijft dat
op .de openbare school godsdienstige ontwik
keling gescheiden "blijve van het aanleèreri van
algemeene kundigheden, kon niet anders, dan
de godsdienstige begrippen schokken van hen,
diq de godsdienstige öatwikkeling daarmede wil
len doen gepaard gaan. En zg die. zoodanige
schoolpligtighèid geweerd wilden hebben, wa
red juist de'^borst anders van dat laatste beginsel.
Is het. nu; 'met alleziüts billijk, dat bijde be
kendheid van dit beginsel der voorstanders van
het Christelijk nationaal onderwijs, dezealvo
rens toe te treden, eerst zich wiÜen overtui
gen, dat de schoolbond later niet zou blijken
een e rigting voor te staan geheel in strgd met
de hunne. i
Natuurlijk dat de overige leden der verga-1
dering volkömen vrijheid hadden, die voor
waarden al bf niet aan té nemen, maar 'de
anti-revolutionairen, moeten weten wat zij van
den school.boüd té wachten "hadden.
Even zoo was het ook met de vraag, dat
om de middelen om schoolverzuim te. keer te
gaan, bg de beginsëlen' der tegenwoordige school
wet hiet mogen worden opgenomen kosteloosheid
-dëï öpehbüté school. Hét is toch reeds önwe-
dersprekelijk gébleken, hoe juist die kosteloos
heid of althans het geringe schoolgeld op de
opfenbate school,een- onoverkomelijke hinder
paal ie' voor het bgzondèr onderwgs. Kan men
nu van de voorstanders van dat bgzondèr on-
dervrija vorderen, kan mén het van hen ver
wachten, dat. zg zullen medewerken tot het
schérpen van een wapen, dat voor hén zeiven
doödelgk is. Dat ware imöiera zelfmoord?
Natuüïlgk dat ook hieromtrent de overige
lédeU dér vergadering zelf moesten beslissen
rnakr- even natuurlgk dat de voorstanders der
Christélgke Historische rigting, alvorens tot hét
schoolvéfbpnd toe ie treden, zich eerst wilden
vergewissen, 'dat hét nimmer zou moeten leiden
tot hun eigen'ondergang.
- 'Maar- -zal -meir misschien zeggen, er was reeds
dóór het vferwerpen- van het amendement-Fer-
hagènvöóral door de overgroote meerderheid
Waarmede 'het verworpen werd, door de verga
dering beslist, dat schoolpligtighèid' niet het doel
der op te rigten vereeniging zou zijn. ';-hV
t ls waar-^heb was- beslist -dat het niet het
doel der vereenigihg zou^ !^n. Maar de heer
Sorting erkent zelf dat het ttfch een middel zon
kunnen worden, waartoe men hoe heroïek ook,
welligfc eindelijk zijii toevlugt zou moeten nemen.
En hetzg doel' hetzij middel', de uitkomst zou
toch dezelfde wezen. Zoowel onder den eénen als
óhder den andéren vórm moest" het door de voor
standers van het; Christelgk-Nationaal Onderwgs"
verwdTpen worden. --
Ën- dat een .eventueel toevlugt nemen tot dit
Heroïeke middpl,. .-r-'al was de schoolpligtighèid
als; doel verworpen toch gansch niet tot de
onmogelgkheden behoort, bleek vooral daaruit^
dat Mr. Opzoomei4 de bekende voorstander der
schoolpligtighèid er tegen stemde dat ze olsdoel
der' veréehiging 'wérd gesteld. Zal hg er later
FetriHetw.
(Ingezonden i)
DE MAGT VAN STADHOUDER EN KONING.
Vervolg van No.. 56. j.
Aan den Gemeenteraad wordt de regeling 'én yhot be
stuur van de huishouding der gemeente Overgelaten.
Zjjne besluiten echter, rakende beschijflring over ge-
meente-eigendonimen en andere burgorljjke regtahan-
delingen, alsmede de begrootingen van inkomsten en
uitgaven worden aan de goedkeuring van Gedeputeerde
Staten onderworpen. Plaateeigke^Belastingen behoeven
op verslag van de Gewestelijke Sra-ten, 'de- goedkeuring
des Kónings;
De beginselen die zich in 't laatst ^er 18e eeuw, voor
namelijk in-den mebscbelgken geest hadden ontwik
keld, kwamen onder deze grondwet tot werkelijkheid.
En ja, Nederlandersgjj moogt u thans dankbaar
verheugen van in een staatkundigen en ihaatschappe.-'
lijken toestand te leven, die, in zeer vele -opzigtfin,'
zoowel naar de eischen des tjjds, als naar de behóeffen
zyner verstandelijke en zodelgke beschaving is ingerigt.
Indezen toestand bezitten wg gélpkheid van alles
voor de'wet, hebben wjj regt van j>etitie, "vrijheid van'
godsdieiist, vrjjheid van spreken on schrjjven,' vrjjheid
van onderwijs én regt op onderwgs, vrjjheid' van arbeid,
regt van vftreénigingen kièaregt. Tot grove misbruikeü
en vergrgpen zonden al deze vrijheden en regteii lei
den, zoo do overtuiging niet levendig bleef in de harj»n>
dat ook, op het gebied van den staat, eene getrottWö
vervulling van. do pligten, door de Gróndwèt o^elegd,
gelgken-tred röet het genot der vrjjheid «n het'bödt'
yan regt en houden moét. Zoo moet een iegeljjk opregb
en_van harte aan de wet gehoorzaam zjjn, gewillig in
het opbrengen yan lasten, gereed zjjn tot het dragen
der wapenen; zich niet onttrekken aan en geenmiBbrtik.
mak'éri' VanUbet afstaan van eigendommen ten algeihee-
nen riutte, t^en behóorlgké schadeloössteDing1, jfvérig,
voor zoaverhjj et; toe' geroepen" wordt, gebruik ifaakeh
van bót' Mëkregt, opdat het niet' iri tninachting ger^ko f
of. dóór weinigen élechta of onwaafdigeix wordeuitge-,
defend,, tein-"allen tjjdè bereid zjjn om gotuigenis .der
waarheid' af te l^gen aan de over" hem gestelde Magfei."*
Dé r^éling en' 'omschrpving dézer vrgheid,aézér'
regten en dezer pligtenin -de Grondwet, waardoor, vig-'
heid oudéT óha kan orde gepaard gaat is onzeNationalö
schat, de rente van ons voorvaderlik er^goéJ. Daaroto
zjj het hart van lieren waren' Nederlander ook vör-
vuld met liefde niét alleen voor het doorluchtig geóËoht
van Oranje, met 'hetwelk ons volk voor al deze dingen1